Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 16, 20 April 1865 — KA MOOLELO O KEPAKAILIULA! [ARTICLE]

KA MOOLELO O KEPAKAILIULA!

MOKUNA XXVI. Ke kaua ana o Kepakailiula me ke 'Lu o Kahiki. PAU AE LA KA NINAU ANA o Kahoalii ia ia nei, alaila i aku la keia, " Pela wale iho la no ka eoho ana o keia wahi?" Alaila ae mai la kela ("Kahoalii,) " Ae, pela wale ino la no, aka, he oluolu nae ka noho ana, nui ka ai me ka ia." Alaila i aku la keia (Kepakailiula,) (< Aole oia ka pono, aka, e imi aku i elua pono i awiliia me ka ikaika." Alaila, hoopau ae la laua i ka laua olelo ana, a hoolale inai ia o Hiiaka e ai keia, alaila, makaukau mai la o Pele e noho mai, a e lawelawe i mea ai oa ia nei. Alaila, i aku la neia me ka ninau aku, "Heaha ka ia o ko oukou nei wahi ? " Alaila i ae la o Hiiaka, <( He ilio." Alaila i ae la o Kepakailiula, (< A aia hoi -ha ua wahi ?a ono." , Alaila, kalna keia i ka ilio a moa, na Pele no i kalua, aole nae ? ikeia ka a ana mai o ka imu, aole i liuliu ma ia hope iho, waiho ana ka iiio i ke pa laau, me ka uala, waiho ana i ke poi, ma ke alo ponoi oia nei, ia wa hoi, noonoo iho )a keia i manao nona e hiki ai ke hoopaka aku i kamaaina, oia hoi na kaikamahine, aka, huna wale iho no keia, me ko ia nei manao no he Akua keia poe. No ka mea, aole i ikeia ka mea nana i kalua i keia mau mea, no ka tnea, aole he kanaka e inalaiia, o iakou no. A ma ia hope iho, ai mo la laua' nei me*Hiiaka, aka o Pele a me ko laua kaikunane, aole laua i ai, i ko laua nei ai ana a maona, ke heleaku la e ahiahi ioa. A pau ka ai ana a Hiiaka me ke'Lii o Hawaii, alaila, ai iho o Pele, a, aole nae oia nei ike i ka nau ana mai s pa no ale ! pa no ale!! A pau ko Pele ai ana, alaila paina iho ia o Kahoaiii ko laua kaikunane kapu. Eia nae ka otelo*no ko Kepakaiiiuia ai ana,* ua oieloia, he kapu na

wuhine keoi pu me na kane, aka, aole no nae o Hiiaka i ai maoli me ke'Lii, no ka mea, he kapu, aka, ua hele aku nae o Pele, a me ko laua kaiknnane iwaho, ia manawu, aumeume laua me ku hopu iho 0 ke'Lii i ka io-<b ka i|io e onou aku i ka waha o Hiiaka, me ka paki aku i ka uala Ina maka. Ak», kue ikaika mai la o Hiiakn ia Kepakailiula, me ka olēlo «nai, " Aole au e pono eai pu me oe, e like me niaua e'noho nei, aole ponoeaipu maua me ko maua knikunane, a pela hol ia oe." Aka, no ka ikaika o ka ke'Lii olelo, a me ka onou ana, ua komoaku ka io o ka ilio iloko o kona wnha, aole nae i ikeia ka mukamuka ana mai o ka waha, a pela no i ka uala, nolaila, mu keia mea a ke 'Lii i hana'ku ai no Hiinka, ua hewaia i na maka o kona kaikunane, a ua hui ke knpu a Kahoalii i kau ai 110 kana kaikuahine ugku, a ma ia hope iho, hookui na laau mua oua o Hiiaku ia Kepakailiula.

A N ua hewa loa keia mea imua o ko Kahoalii manno, no ka hai una o kona Kanawai i pnpa ai no Hiiaka, a uolaila, mn keia wahi, e ike ai kakou i na olelo a Uo lauu Ua\kuna\\e. lt\ KepaUaiUnla i hele aku ai i ka makaikai «na kahi loihi aku, ia manawa, oielo aku la o Kahoalii ia Hiiaka, penei: s< Ea ! e kuu kaikuahine, heuha kau mea i hanaino n»ai ai ia'u, me kou pale i kuu Knnawai i knu ai maluna ou, me kuu lioomaln iaoe? Manao anei oe i kane nau ke'Lii, a e noa oe ia ia, 110 ka mea, aole ke'Lii o Hawali i noi ponoi inai ma kuu alo uou, a noa la oe ia ia, alaila pono io no oe lie ai pu ma ko olua hui malihini ana me ia, a ma ia hope nku aole ai pu hou ? Nolaila, ma kuu Kanawai i uhai ia e olua a elua me ko kaikuaana nei, ua ike no au i ko oukou ano, a me ko oukou kuko, Ua kau nui ko Kepakailiula manao ia oe (Hiiaka,J a ua hoowahawaha ia iu nei no ke inooko ia nei mau kiionohi maka me ka hapopo, nolaila aole makemake o ke'Lii ia ia nei. Aka, oia nei nae, ua uhi maeele ia e na kuko ino loa, a ua ike au i ko la i kii ae ai ia'u, ua hana'ku hoi keia ia Kepakailiuia ma ka mea pono ole, a ua hoole mai kela me na olelo maikai, a ua hoapono au ia olelo a ka Haku o kakou." Aka nae, ia manawa ka hookeekee ana o Pele, ine ka hoole aku imua o kona kaikunane, (( Aole au i hana pela. (( Pela mau iho la no ke ano o na wahine e noho nei, nau ka pane aku, he ole ka ia la hana, me ka hookohu inaoli iho me he mea la aole i hanaio. Pau pu āe la no hoi me ka aoao oolea, oia kaina like hookahi no." Eia hoi, ma keia olelo a Kahoalii i ke»na kaikuhine uuku, a ia Pele hoi, ua makau loa o Hiiaka i ko laua kaikunane, me ka manao e hele auana wale aku ma kekahi wahi, nka, aole nae i manao o Kahoalii e kue aku i konamou kaikuahine. Aia hoi, ia Kepakailiula ma ke kula, ia ia i halawai ai me kekahi kanaka katnaaina, ua pau ia ia na olelo a Kalioalii i olelo aku ai ia Hiiaka a me Pele, ua lōhe kela, oia kela wahi unahi i oleloia ma ka Mok'una 25 o keia Moolelo hohonu. A pau keia mau mea a pau i ka hana ia, a hoopau ae !a o Kahoalii i kana olelo ao ia Hiiaka a me Pele. Aka, ia mana* wa no, hoi mai la o Kepakailiula, jne ke ano hopepe, a noho mai mawaho, me ko ia nei ekeinu ole aku ia lakou, ilaila hoi, ike ole iho la o Kahoalii, a me kona mana, paa'ku la kona mana i ka mana oia nei, a ke kupunowahine moo i haawi mai ai iaia i Kuaihelani. Ia waaia nei e noho mai ana i waho, kahea'ku la o Kahoalii, " E Kalani, hoi mai lioi," alaila, komo aku la keia a noho ma ka paia, a hoolale mai la lakou nei e paina oe. Alaila, paina ihoia keia a moona,a moe iho ia lakou. Kaawale ko Hiieka mn wahi me Pele, a kaawale okoa ko ia

nei wahi, n he wahi kaawale loa hoi i mamao aku mai o lakou 'nku, ko Kahohoalii wahi. la lakou i nioe ai aao ee,» kekakahioka nui, oili aliu In o Kepakniliula iwaho, a kiei aku \a i ka makaha 0 ka Loko ia, ua hele uiiO|i ka ia ahookui, he awa ka ua ia, he anae ua ia, a me »a ia eae a pau o ka moaiia. Ia wa no, ono iho la o Kepakailiuli i ka ia, alaila, nonoi aku la oia i upena, 1 me ka ninau aku ; "No wai keia ia ? Alaila, i aku la o Pele. ",Na Keliiokahiki keia ia,' 1 [Oia hoi, o' keia alii, oka mea ia nana i ul&kai o Kamapuaa a k»aa ai-o Pele he wfihin& nana mai Tahili t mai, a loaa i llawaii ne» ] Pela ka mea 1 kapaio, a oleloia iloko o, keia Moolelo. Nolaila, e huli hou ae kakou ihope, a kiei hou ae no ka Kepakailuila mau hana, me ke noi aku ia Kahoalin upena, e haawi mai, ai;tila, pane mui I?ona kaikoeke, " Ka ! he makau, jjo ka nona keia wahi a nmkou e noho nei." Alailu, i aku la keia, "mhi aua i ka upena, pono e haawi niai i'u.a i nn hiki ma» ka make in nei, alaila, hfe hiki ia'u ke hoopio, a pulumi aku i ke'Lii nona kei.i | ainn, me kuu inanao paa, 'e lilo ana keia aina ia'u ma ka la ikaika »: koa hoi. He makemake auei oukou e iK>ho hoopili me I ai aku malulo ona, a na oukou e malama ) » keia wahi, me he Konohiki la. Auhea ! ka ko oukou aono eueu niai ka po mai a | hiki i keia la, no ka he poe kino lua oukou, he noao, kamaniha loa hoi iloko o ko onkou lima, elūa ano iloko o | ko oukou noho ana, he kino kenuka, a Ma keia olelo a Kepakailiula, hilahila loa o Hiiaknme Pele, a hie Kahoalii, a ua ike mua ia ko lakou ano eia nei, a ua like loa me kana mea i olelo ai, he oiaio, ua ae mai no o Kahoalii. Me ko lakou olelo iho, "He kino knnaka maoli hoi ko keia alii, he keu ka ike." Ilaila i uhi ia'i ka mana o Pele ma, a me Kahoalii e ka mana o Kepakailiula, u ke kupunowahine moo i haawi aku ni, aole i loihi ma ia hope iho, haawi in mai la ka upena, kona iho aku la no iu ilalo, a hoohei i na ia, ekolu no opu i hei ai, piha ka hale ika ia. Eia ka rnea kupanaha, oka ai ana, a me kona hanwi ana ia Hiiaka hookahi lau ia, ia Pele hookahi lau ia, la Kahoalii eha lau ia, ia ia nei hoi hookahi mano ia. Iko lakou ai ana, eo eno ia Kepakailiula ma ka ai ana, a mahope pau ka lakou la. A ikeia keia hana a ke'lii Kepakailiula e kanaka, a haiia •*, ke'Lii o laila a o ka ho<). maka iho la no ia o ke kaua ana, ia lak ou nei e nohoana, ua aui ae ka ia, i oanr A akuauanei ka hana, ku mai ana ka ea o ka lepo, a hoea mai la i kahi i ka'pai'i o Halo, he oioina ja, i nana'ku auane. ka hana oua Alii la, ua liele a ihiihi, nje ia no hoi na kanaka me na'Lii e).ua mano. Ia manawa makaukau lakou nei, a. o ke kaua iho la no ia me ka a ua ku ua alii ia i ka ihe a Kepakaiiiula, a inake iho la, a hee aku la na kanaka, me na'Lii, e iuku aku ana lakou nei a pau na kanttka ika make, ame na'lii. Oia «o hoi lioomaka ana o ka wahinē o • ka lua e hanaino ia a ino ia aina; a lilo ke Aupuni ia Kahoalii. LAolt i PMU.)