Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 17, 27 April 1865 — Na La Weliweli he Umi. Ka make ana o kekahi moku Amerika ma ka moana i holo aku mai Kapalakiko a i Enelani. [ARTICLE]

Na La Weliweli he Umi. Ka make ana o kekahi moku Amerika ma ka moana i holo aku mai Kapalakiko a i Enelani.

1 ka makahiki 1861, he 30 ka nui ona moku i piha i ka huita i holo aku i Enelani mai Kaliponia aku. Ua waiwai no hoi ia Aupuni i ka phi nui i ka ioaa o ka lakou mau mea i kanuai, a o kekahi kumu no hoi ia e paa mau ai ka poe kalepa i ka hana ma ka hoouna ana aku i ua mau waiwai la ma na moku i na wahi a pau o ka honua nei.

Owau, he wahine, ka mea e hai aku ana i ka oiaio o ka moolelo ona la weliweli he umi o ko'u ola ana. Ua makemake au e holo i Enelani ia manawa me ka'u keiki kamakahi, he wahi kaikamahine uuku nona na makahiki eha. No ka maikai ole o ko'u ola, nolaila, ua manao iho au o ka holo ana ma kahi loihi maluna o ka moku pea ko'u mea e oluolu ai mamua o ko'u holo ana maluna o na moku mahu i huikau i na ohua e holo ana mawaena o Kapaiakiko a me Nu loka, ma ke ala o Panama. Pela au i liio ai i eepakeke maluna o ka moku Davida Balaunu e holo ana i Livapula, oia kekahi moku Amenka, i kaulana no ka nui, no ka maemae, a me ka nani o kahi o na ohua e noho ai. O ko'u hoa eepakeke e hiki ai ia'u ke hoike aku, he wahine mai Koiumehia, Beritania mai, he wahine na kekahi Aliikoa (Major) ma ka Poalikoa Beritania. Ua holo pu mai meia kana mau keiki liiiii elua me kekahi kaawa wahine. Ua ike no au i leeKi wahine i na la. i kaahope aku ma ka Mokuponi o Wanekouwa; a peia ia i lilo ai t hoa'loha na T a. Ma ka la 11 o Obtobß, 1861, <a holo aka ka. moku haaheo mai ke awa hoolailai aka o Kapahkik» meaa taosaai tooa. hsit& eloa. Eka ana u konloia ma m aapo; ib, m halaa&u na. mimab im» ewaewa. Epo&a ana ka lae like mekooa nwa mau «« a i btouam i nhuki ooi ai ke kai, aa pohh, aoae ke knhnakanhale he&iekm me b mahmabma o ka la. wale no a*u oana loihi ana i hope i ka hoene olooia a"n i noho iho ai i na makahiki eooo, b hnme hoi a ke kane a me na hoahanau i hoolahi iho ai, a i kaohi maī ai hoi e noho; a mahope iho, o ke kai wale no ka'u mea e nana aī, Ka. mea hoi nana i hookaawak mai ia'amal na hoabona mai me ke kulu o ko"a mau waimaka. Ua ike no ko'u poe hoa'kiha i ko"a hok> ana maiaoa o ka moka i mmwm he moka paa; a ua kohoia no hoi e na mea a pau oia ko makou moku nana e hoihoi i ko makou home no ka maikai oka nanaiaa. Ua ike no nae kekahi poe kanaia ma Kapakkiko i ke ano nawaUwali oka moku, aohe no he kupono o ua moku la me ka hOinaiiia aku hoi o ke ola o na wahine kokua ole ia, aka, able nae lakou i hai mai i kekahi olelo e wanana mai ana ia makou aohe make holo, e make auanei oukou. Komo mai ia nae ka manao hopohopo iloko o'u a me ko'u hoa eepakeke i ka hala ana aku o na la elua no ke koho ana o maua i ka moku pea, ua like ia me he mea la he home no maua no na malama ekolu. Ua pilikia loa maua, a ua like maua me na kaikamahine e hele ana i ke kula ka hoon*anao i na mea o ka la maluua o ka apanu pepa, a hauoli nela no ia mea ma ka po no ka hala ana aku o ia la. Hookahi paha o makou pule ma ka moana, nana iho la makou i ka moku, uā liu, he wahi mea iki wale no nae, ua kapili ia iho no e ke Kapena a paa. Wehewehe mai la no hoi ke kapena i konaman&o, nolaila, aole makoui makau, aole no hoi makou i noonoo iki o kahi liu uuku, he wanana ia no ka poino nui e ili mai ana. Ua ku pmepine ka moku no keia wahi liu uuku; ina makou e ninaninau aku, o ka olelo ia mai la noia, aohe kumu o ka makau ana, a mai makau no hoi oukou. No ka mea, ina aole keia ku pinepine ana, aole e neie ka holo o ka moku; he makani maikai, a ua manao no hoi ke kapena e holo hikiwawe ana ua moku la. Kaalo ae makou ika Lae Hao i kekahi la kalaelae maikai o ke kau, a ua lele mau mai na manu kuEukuku, ahe mea olioli loa ia ina keiki. Ia manawa, loaa i ka Hulipahu kekahi manu Kaupu i mea paani nana wahine me na keiki, aka no ka hoomanao ana ae o ke kapena i na hana hoomanamana oka manawa kahiko, nolaila, ua kiola aku ia«i ua manu la iloko o ke kai; a komo iho la hoi ka manao inaina iloko o ka hulipahu no kona mahapi. Hala mai la ia makon na kahakai o Bera«ia; a ua kokoke loa mkou i Peienamahueo, he ike aku no makou i na kukui i ka a mai iloko o na hale, a lohe aku no hoi makou i ke kani mai o na ohe a ka poe hookani pi\a: llaila kahi i hai mai ai o ke kapena o ka aina hope ia a makou e ike akuai mamua o ka hoea ana mai o oa kahakai haahaa o Irelani.

Ma ka po o ka la 4 o lanaan, makahiki 1952, okeB6 iax> i& laoko makou holo ana, a be 10 la i koe» ku makou i Enelani, pela ko makou manao. fi iiiamoe ana na keiki a makou ma kahi moe ; a e kiai ana hoi makou iluna o ka oneki no ka wa pokoie i na ale kupikipiki*o o ka laoana, oo ka piea, us poluluhi mai ka hai mai no>>hoi na iuina e loaa ana makon i ka ino. Aole i Uuliu komakou noho an% iho iloko4> ko makou mau nimi, hanau mai la kekaW na kekahi o na ohua. Ua haoa

aka maieoa i ka makuahine i na mea hiki ia makoa ke hana, aka, no ke kahuna lapaau ole oluna o ka moka, a no ka uwe mai kekahi poe keiki, ua pa-ia loa na pepeiao o makou. oka makani kekahi i hoomahuahu loa mai i kona ikaika, ua hooluliluii ino loa ia ka moku a hiki ole ia makou ke ku iluna. Ua hoi aku makou e moe me ka makau i ka halulu mai o ke kai, a me ka hoomanao hoi i na pilikia o ka wahine hanau keiki. Oka hiamoe ana iho noiao ka'u wahi kamakahi, a mahope o kuu nana loihi

ana iaia, waiho aku la au ia'u iho iiuna o kahimoe, a hiamoe iho la me ka vlealea ole. Ua hoomanao no au i kekahi ala ana ae, a no kona ike ana aku i ke kapena e hele wikiwiki ae ana me na palapala holomoku ma ka lima, nin&u mai la ia ia'u. " E mama ! heaha kela mea nakeke ?" He oiaio, oka nakeke ma ka oneki ua pa-ia loa makou, no ka mea, e ulupa ana ka makani i ka moku, aka, ua pauhia loaia ke keiki e ka hiamoe, a owau hoi aohe o'u hiamoe pono; ia wa no i iohe ai au i keleahi leo i pa-e mai, me ke kahea mai i kuu inoa. O ko'u ala koke ae la noia, a ike aku la au i kuu hoalauna wahine e ku haalulu ana ma ko'u ipuka, ua keokeo loa kona mau papalina, a ma kuu nana ana aku no hoi ua komo io no ka weliweli iloko o kona mau maka, a pela no hoi au, ua haalulu ko'u mau niho, a ninau aku la au iaia, " heaha keia ? M Pane mai la ia, 44 auwe, ke iho nei kakou ilalo." 44 E piho ana ka moku !" Ia manawa hu mai la ke aloha o ke kane, o ka maknahine, o na kaikunane, me na kaikaioa, ahe mea hiki ole ia'u ke wehewehe aku i ko'u ano kaumaha. O ka'u keiki, oia hoi ka T u keiki kamakahi e moe ana noia ma ko'a aoao» Ua kulou iho au a honi iho iaia, noka mea v ua komo mai ka manao iloko o'u ao|te oEa i koe, ano ke kaa ana kekahi iwaho oka moana lilo, aole no e ole ko makou aleki eka moana kuhoho. Ke hiamoe la no ; ke keiki r a hawanawAa aku la au iaia. | Ade e ia'h ke ku ae iluoa, no ka mea, *#lah ino un ka moku; a i na manawa a i pau e hookni mao mai ana na ale kawaha> 1 «ala i b aoao o b moko» a oia kona mea l e inalala ai. h raaoaws» ua hele aku ua | hwkmia oei o*u me kana mau keiki liilii | īloko o b lumi o ke bpon; a ia wa no hoi |au i hoala iho ai i b\t keiki. Hookomo | kobe iho la aa iaa i kooa lote, a pela no hoi | au, a hoio aku la au e huipa me ko*u hoala- ; , O u «aki liu uuku aei i ikeia ai | mamua, ua lilo ae ia he mea nui, a ua komo i nui leai ke kai. Ua ntrfio malie makoo, a ; hiki i ka wehe ana ae o ke «alaula o ke ao

i me ko makoa hulalii no nae, no kai tnea, ua ; maaao iho ke kapena if»a ka panma ana i ka lia me na pauum ekolu, a me ka hoolei ana aka i kekahi man ukana kanmaha ka mea e pakele ai k& moku. 1 ka wanaao, hopn aku la au i kuu wahi kaikamahine ma ka lima, a pii aku la maua iluna oka oneki. Ua emi iki iho nae ka ikaika o ka makani, aka, e mau ana no nae ke awahua o ke kai, me he mea !a, o ka o-hu ana'e a na ale nui e hoomaewa mai ana i ka

nawaliwali o makou. Ua ala na luina ia po a ao, e pauma ana hoi kahi poe me ka hooki ole, me ka himeni i na mele hihiu c ka an ana oke kai i malama ai lakou i ka* manawa oka pauma ana; o kekahi poe hoi, e kiola ana i kā ukana iloko o ke kai, he mau haneritona huita paha kai kiolaia i mea emama ae ai ka moku. O keia mea ka'u i manao iho, oko makou poino io ia. Eau wale ana no au i-o a ianei, aole hiki ia'u ke noho i kahi hookahi a hiki i ka manawa a ke Kapena i kii mai ai ia makou e iho ilalo i ka rumi ona i loaa'i ka makou ai, me kona olelo mai, M He mea hiki o!e ke hoopakele i ka moku," a o ka manawa kupono ia ia makou e lawe ai i ko makou wahi lole me ka ai. tfa hoomanao iho no au ika hiki ole ke ai i ka berena, aka, ua ai iho no ka makou poe keiki me ka olioli. Ua hoolakoia mai no hoi makou e ke Kapena i na eke i hanaia noloko mai o ka Bea, me ke kauoha mai ona e lawe makou i na lole pumehana. O ko'u mau waiwai mae wale o keia ao, ua waiho no au ilqpa o ka moku, oia hoi na kii o na hoa'loha a'u e ike hou ole aku ai; a o ko'u mau dala, aole au i minamina. Me ka p*ihoihoi, uhao iho la au i na kakini iloko o ko'u eke, ame na kihei mehana elua. Maluna o kekahi pahu, ua ike aku au i kekahi wahi puolo uuku i haawiia mai ia'u e kekahi WBihine ma Kaliponia, no kona makuahine e noho ana ma Liwapula. Ho-o iho la no au ia mea iloko o kuu eke, a loaa aku no i ka mea nona ua waiwai la. O ko'u komo iho la noia i na lole a'u i hapuku mai ai rae ka lole o ka'u wahi keiki, no ka mea. ua komo mai ka manao ia'u no na po anu e hikrmai ana-, aka, ua hoehaia mai ko'u manao i ko'u nana ana'ku i ka'u keiki kamakahi, ka mea hoi ana makani kuhuluku i pa ole ai ma kooa mau papalina, ke kii hoomana a kona mau makua, i kā hookauia'ku iluna o kekahi wahi waapa nawaliwali, a holo aku i ka moana laula. Pule ae la au ike Akua nonji, me ka manao kaumaha, rae ke kulu iho o ko'-u mau waimaka a'u i ike pinepine ole ai mamua ; a mahope iho, kokolo mai la ka makani kolonahe o ka make, a na ia mea au ihoopoluluhi mai. Aoh i puu. O* E Kalawai ana ke Kula Holomoku ma jca Halekula ma Kaumakapili, i ka hora 4 p k* ahiahi, ma ke kauoha a na Komite.