Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 18, 4 May 1865 — KANAWAI HOU. [ARTICLE]

KANAWAI HOU.

HE KANAWAI. Ē lIOOPAU A1 I KA MOKUNA 10 O KE KANAWAI KIVILA, A E HOOPONOPONO A1 I KA OIHANA AO PALAPALA. NA AINA I HOOLILOIA NO NA KULA, A MK NA lIALE KULA, A ME NA KAHUA HALF. PULE. Pauku 32. He mana ko ka Papa Hoo. naauao e hoolilo aku ia hai na aina i hooliloia, a e haawiia'na paha ma keia hope aku, i mea e hoonaauao ai i na kanaka, ma ke kuai maoll, ma ka hoolimalima, a ma ke ano e ae paha. Pauku 33. E malamaia na dnla a pau, a me na loaa e ae i loaa ma na aina o ke Aupuni i hoohloia no ka oihana Hoonaauao, i puu dala okoa, e hoomoe ia, a o ka ukupnanee i loaa mai maiaila, oia wale no ka mea e hooliloia, e like me ka mea a ka Papa e hooholo ai i kela me keia manawa, e pono ai ka oihana hoonaauao. Pauku 34. Na ka Fapa Hoonaauao e hoike pololei i ke dala a pau i loaa ma ke kuai ana, a hoolimalima ana, a haawi ana ma ke ano e ae paha, i ka aina i olelo mua ia ma keia kanawai, iloko o kana palapala hoike i ka Ahaolelo. Pauku 35. O na kahuahale kula, a me na kahua halepule, aole i pili i kekahi kanaka, a ahahui paha, a me na aina a pau e pili pu ana, i haawiia e ke Aupuni, a na ke Aupuni paha, i mea e pono ai ka naauao a me ka pono o ke Akua, e hookoe ia he waiwai ia no ke Aupuni, oiai e hanaia'na e like me ke kumu i haawiia ai na ka Papa Hoonaauao e malama ; ina aole i hanaia e iike me ka manao i haawiia'i, aole e emi malalo o ka ma« kahiki hookahi, alaila, e hoihoiia ia mau kahua i ka poe haawi mua, a i ke iakou mau hope paha, ma na aina a pau i kuaiia a i hoolilo ana paha. Pauku 26. Ma na wahi a pau ina no ke Aupuni kekahi aina i oleloia ma ka pauku maluna iho, a no kekahi kanaka mahele, alaila, e manaoia no, ua komo na halekula a me na halepule iloko o ko ke Aupuni hapa, a pela no e manaoia'i, ma e kuai ia a hool iloiapahaka aina. Pauku 37. Ina e makemakeia ke kahua halekula, aole nae he kupono ma -ka aina o ke Aupuni e like me ka aina o kekahi kanaka. alaila, e hiki no i ka Lunakulao ia apa-

na ke lawe i o ka aina o ua kaoaka la i kahua halekula, aole nae e oi aku mamua o ka hapalua o ka eka hookahi kt ukuia'ku ka mea nona ka aina i ka uku kupono; aka, i na e like oie ko iaua manao no ka uku kupono no ua wahi la, alaila, e haawiia na kekahi mau kanaka kuikawa ekolu e hooholo 110 ka uku kupuno, a e kuho ia iakou penei: Na ka Lunakula e koho i &ekahi. na ka mea aina e koho i kekahi, a na ia mau mea elua e koho i ko lakou kolu. £ hiki no i ua poe kuikawa nei ke hooliio ae i ke kahu halekula ma kahi e ae, aole ma kahi a ka luna i umnao ai, ke manao lakou o ia ka pono, aka, aole e pono ke hooliloia m& keia pauku ka pahale noho, a me ka īlinn kupapau, o kekahi kanaka me kona ae ole.

Pauku 3S. Na ka Papa Hoonaauao-e imi i mea nana e ana i na aina a pau, a me na kahua halekuia a me na kahua halepuie i oleioia ma keia kanawai, a e kope ia ma ka buke, a e waihoia ua buke nei maloko o kona hale oihana, no ke Aupuni o ke Alii; a e hiki no i kela mea keia mea ke nana i ua buke la. £ ukuia ke ana ana noioko ae 0 ke duia uku panee o ke daia ioaa mai ma na nina i haawi ia no na kula. Pauku 39. 'E hoolohe na kainalii a pau, malalo o na makahiki i manaoia ua 00, i na oielo kupono a ko iakou makua ; e hoolohe mua i ka makuakane, a mahope i ka makuahine: a ina hookamaia e like me ke Kanawai, e hooiohe i na oieio kuponoa na makua hanai, a i ole ka makua ponoi, aole hoi makua hnnai, e hoolohe i na olelo a na kahu i hookohuia e like me ke Kanawai. A ina mau ka paakiki o kekahi keiki ma ka hooiohe ole, e hiki i kela a i keia Lunakanawai Hoomalu « Apana paha, ke hoopii mai imua ona na makua kahu pnha, e kena aku e hopuia ua keiki nei, a e laweia mai imua ona ; a ina i maopopo i ka Lunakanawai ua hewa kela keiki, no ka paakiki mau i ka hoolohe ole, e hoopai no oia i ua keiki nei ma ka hoopaahao ma ka hana oolea, aole e oi aku Inala he umi. Aole nae e pili kein Pauku i ha keiki malalo o na makahiki he umi. Pauku 40. Aia no i na makua, oia hoi ka makuaknne ka mua, a mahope ona ka makuahine; a i na ua make laua, aia no i na kahu i hoonohoia e like me ke Kanawai, ka hooponoj)ono i ka hoonaauao ana i ka lakou mau keiki malalo o na makahiki ua 00. E hiki no ia lakou i na manawa a pau, ke kii aku n loaa mai ka lakou mau keiki ma ka palapala hookuu kino; e hiki no ia lakou ke hoopii kupono i ka iakou mau keiki, i meaeponoai; ae nohopono na makua a me na kahu imua o ka lakou mau keiki, i kumu hoohalike; e hanai pono ia lakou, a e imi i ka naauao no lakou, e hooikaika e ao ia lakou ma ka pono Karitiano; e pale aku i ka palaualelo a me ka hana. kaiohe mai o lakou aku, e ao pinepine ia lakou ma ka hana iima ma ka ikonome a me ke kupaa i ke Alii; a he mana no ko kela ame keia Lunakanawai o ka Ahahookolokolo Kiekie, a o kekahi Aha Kaapuni paha, kehoopiiia imua ona kekahi makua no kona hoowalewaie ana i kana keiki e noho naaupo, a e hana kolohe, e kenaia'ku e hele mai ua makua nei imu ona, a ina e maopopo ma ka hookoiokolo ana, ua hewa io ka makua, alaila, e haawiia ua keiki nei maialo o na makahiki 00, e noho me kekahi kanaka ano maikai, nana e malama a e hanai, a e ao hanai, e ao aku ia ia ma na hana maikai e pono ai, a e ao pono aku ia ia ma na kumu mua o ka naauao.

Pauku 41. ISa ka Papa Hoonaauaoi kela eono keia eono makahiki, mai ka M. H. 1860 ka hoomaka ana, e helu i na kanaka a pau loa o keia Aupuni, e hoike ai imua o kn Moi a me ka Ahaolelo, e noonooia e lakou. E kakauia no ma ka lalani okoa ka nui o na kanaka ma keia apana keia apana, me ka nui o na kane a me na wahine, a me na mea e ae a ka Papa Hoonaanao e hooholo ai, i mea e maopopo ai ka mahuahua &na a me ka emi ana o na kanaka. Pauku 42. I mea e hiki ai i ka Papa Hoonnauao ke hooko i ka pauku maluna iho, he mana kona e ninaninau i kela kanaka keia kanaka no keia mea, a hai mai na ka» naka a pau i na mea a na Luna Helu o ka Papa Hoonaauao e ninau ai, pololei ka helu ana ina kanaka; a o ka mea hoole aole e hai pololei mai e like me ka ninau ana, e hooukuia no ia nole e oi aku mamua o na dala eiima, ke ku ka hewa ia ia ma ka hookolokolo ana imua o kekahi Lunakanawai Hoomalu a Apana paha. Pauku 43. Na ke Kuhina Waiwai e hookaa i na kikoo a pau o ka Papa Hoonaauao no ka helu ana i na kanaka, nc4oko ae o ke daia o ka waihona i hookaawaleia e ka Ahaolelo no keia mea.