Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 20, 18 May 1865 — Ka Nupepa Kuokoa. Ka Anesona Moolelo No Hawaii nei. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

Ka Anesona Moolelo No Hawaii nei.

HEIiU 15. HCLE MAeilKll ANA I KA MOKUPL'NI' o Oahu. O k« kaapoiii anaia Oahu,aole ie i emi mai maialo o na mile he haneri. Ua . hoomakaukau iho o Kauka a hoolako mll #> hoi ia ilAakou no fco makoii hele ana, a oia me kana kaikamahine kekahi i hele pu me makou. O kn lorhi mai Honoluhi aku a Waialua he kanakolu miie'i he aina akea, a he maikai no hoi ke alanui e Ia makou e nana ana i ka' loko paakai, elima a eono paha mile mai Honolulu aku, me ke una kaulike me ke kai, kiiihune, mai la kekahi wahi ua naulu mo ka ike ole iaaku o ke kumu, aka, ua oluolu maikai no ua !a la. No Ewa. He umikumamalua miie o Ewa mai Hpnolulu aku me ke awa kupono a hohonu Ko hoi, aka, aole nais he maikai o kahi e koino mai ai o na moku no ka papeu me na poliaku akoake.M. Ūa nno maikai nae ka nanaina o ua wnhi la. Ina e weheia ua awa la, he mea kanalua ole e lilo no wahi i \vnhi ano nui, alaila, oi ae paha ia mamua o Honolulu. Maanei kahi i noho mua ai o Mika Uihopo me kona he haneri e hulawai ai iloko 0 kēftelhi Halepule lepo hui i kukuluiai. nwluna o kekalni puu, oia kahi i waihoia iho e kona poe kanaka musi. Mahope o ka paina anaa mnkou, hoomaka hou aku la makou e hele. Ala mai la na mauna ma na aoao o makou me ke akea o'kahi mawaena, nolaila ua loaa ia makou ka nana maikai ana aku i na mēa mamua pono 6 makou. O ka pohakii pele Ua. nat'o#alb" loa iPrklf nifiuu ā me ka lepo> koe wafe āku no na awawa. poopoo, kahl a na kahawai e imi mai ai i alanui no lakou. I ka hora elima o ke ahiahi, hiki aku makou rna kahi o Mika Emesona me kana wahine, a ua hookipa oluoluia makou. O ka hele pu ana o kekahi ka* hunalapaau me makou, kekahi mea nana 1 pakui mai ka oluolu i ko makou hiki ana aku, no ka mea, ua ike makou ua nawalivi'ali o Emesona ī ka mai, nolaila aole hiki loa iaia ke kamailio me a'u no ke kumu o ko'u hele ana aku. No Waialua. Aia o Waialua ma ka aoao makani, a " nolaila ua lako pono loa i ka wai. Ua hola mai o Mika Emeaona ianei i ka makahiki 1833, a he oiaio oia no ka makua o ia kulana. Malaila no o Mika Loke, Loeke) o A. D. Kamika, o Wilikoke, a me Kulika i kekahi mau manawa mamua aku. O ke keiki o Mika Emesona, a me kekahi keiki a Mika Levi Kamalenn, aia no malaila kahi i noho ai. He nfiaa kamaaina laua no ia wahi, o ke keiki mua, he hanai holoholona kana hāna, a lie mahiai hoi ka kekahi keiki hana. Ua oleloia,, he hiki ke mahiia na miie huirfahalike he kanakolu o ka apana o Waialua me ka hookahe ole ia i ka wai. maikai loa kahi i ku ai o ka hale o Mika Ēmesona, a he momona no hoi ka lepo. £ kahe mau ana kekahi wai m:ipunauoalalo pono aku, mawaen» o ka hale a me ka muliwai, a nm kekahi ma e hiOōtei ka wai iloko o ka pa hal«. Maloko o kx mahinaai no laau ai } ko niu Polapala, ka maia a me ka niu. He hale maikai no ka hale iialawai; a ua piha pono i ke anaina maikai ma ka la Sabati. O Kawka ka'u unuhi olelo. Ua hooikaika iho o Emesona wahine ma ke ao ana aku i lo himeni, a 4ia maikai no ia hana hoōmanowaoui ana. Ua liawe mai o Mika Kamalena me kana wsilune i ka laua kēftti r ) ka Halepule e bapetizo ai. Ekolū haneii me kanahakumnwalu ka nui-o nrfho&h«inau ma Waialua,a eha haneri me ka iwakaluakuuialima ka huina pau o r rfa a Ma keia.tfp&na o ? k# nui mai kinohi mai uaoi aku mamuao ejua tausani. O ko makou wa o ka hiki ana aka he wa ia i uluniii ai na hana a ka Ukane malaiia. ; Kjtllißl>Ē ANA HA K.A AOAO AkaU : N«£ KA AOAO HIKINA. *»' kakahiaka o ka ?c>slua hele hoo akU nniokon, a ua maikai Ina ka mak«tr

help ana ma ia la. Na ke kuohiwi o Konahuanui i Waiho mai no makou i kekahi wahi aina ololi 'ma ka oe-kai falanui no ( makou, e ololi ana mai ka hapalua mile a ka alua mile ke akea. O ka apana mua a makou i keehi mua ai mahope o ko makou haalele ana aku ia Waialua o k« apana o Koolauloa. Ua maikai ka nanaina o ka oiaa, ua kilakila. Maanei kahi i kukulīi ia ai n kekahi Halepule; o Rev. J. Kekela ke kahu, a oia ka misionari kaulana e noho mai' nei ma Patuhiva. No kona noho kahu ana a me konh noho misionari ana ua hoonani iho iaia mamuli o ia mau hana; aka o ka Halepule e ku ana ma ia apana, aole ia e ku lqihi. . Ua manao au o na Uumu o koiia njake ai>» ua piii me ka paaia ana o nr> aina ma bsaN aiu> kula holoholona. Aka -aole riae air i hoike maopopo len ia mai i ke knmu e hiki ai la ia'u ke wehewehe pono āku'. Ma kekahi līaa nonaha huiīa eha » 1 kauoia hoi e na lio elua, na ke keiki opio a Kmesona i haawi mai no nn wahine no ka hele ana ma ia wa(ii r aoia no hoi kahi i hele pu inai me makou no ka hapa mua o ia aliinui, a 0 kekahi liapa hoi m$ Kale a Kauta makou i hele ai, oia ka mea i h(fele mai kona mahinaai maima Kualoa. Ua kauohaia mnkou e Mofita kekahi Keonimana Pelekane e paina pu meia, ua hookipa maikai ia makou eia; 1116 kanaka ia i lako pono i na hipa. f . No kō makou hoohiki ana iho e halawai makou me kekahi anaina ma ka,hj noho o Mika Kuaea, ke Kahunapule ka? naka i hai nma ia aku ai, a no ka pokols o ka manawa, ua awiwi aku au ia ka niahope o ka paina ana, me ka olelo aku iaia, noka mea, nona na lio, e holo wikiwiki loa ia e like me kona mnkemi!a mahope ona o- hohai aku ai au iaia. Ua liolo aku inakou ia wahi loihi, aneahē umipaha imle iloko o na minule he nauma. Aohe kanaka i ike mai ia makou ma ke alanui. Aole au i naenae i keia holo loihi uija a makou a uā inaopoopo . ia'u he hiki i kekahi kanaka ki-no ikaika ke holo i na mile he kanaiwa a haneri paha» ka la hookahi ma ka hoololiloli lio ana. Ua hookipa oluolu ia makou e Kuaea me kana wahine, iloko 0 kekahi wahi hale i lako pono, a ua hooinakaukau iho la'ua i wahi ai na makou. Aka, ua lohi loa makou no ka halawai, a mahope ilio ua pii mai ke kai m.a ka muiiwai, nolaila, ua aw'iwi iho makouia makou iho. Ua kuli hoomanawanui mai kekah» wahi anaina uuku ia inakou, me ka hoolohe pouo jnni. Ia wa, hele pu aku makou uie ke kahu o ua Ekalesia la a hiki i kahi o Kauka opio, a malaila ko T u wahi i ninaninau aku ai iaianonakumu he nui wale e pili ana i ka oihana Kahunapulea na kanaka maoli. No NA MALA KO. la manawa, aia makou ma ka aoao hikina o ka mokupuni e hamama pono ana 1 kahi o pa mai ai na makani kamaaina mē na ua liookiha. Mannei k'ahi o Kauka a me Waela (Judd & WilderJ, e kanu nei 1 - -ke ko, a ma-o aku ko laua walii kanu raiki me ke kanalua ole i ke kanu no ka pau i ka lioopoino ia e na iole. . ; . No SA HOOHEI ANA l HA HOLOHOLONA. I ka Poakoin, ua hoohala iho makou ia la no ka hale o Mika Waela Mal&ila k6makou wahi i ike mua ai no ka nana inua i ke ano o ka hoohei ana i na lio me na bipi. lTe Hana' hoihoi i na kanakamea nana holoholona. Ona makamaka opiopio o makou o laua na mea i I hoike mai i ko laua akamai a me kolaua eleu. kokoke ana kekahi pali ma ke kuao • WplMa ine na uo kuaeiui, me he hale kated»rala kahiko : ia. He wahi aina an<> e kekahi e koko* ke aaa ma ka hale o Mika Kauka. Ao« . ! lei loihi kona wahi i kudi mai ka aina nkui He ano piramita kona me hemea la h£ luapele matnuo. No Kaneohe. O ka holo aqa i na mile he omi, i kekahi la «e. a hiki i kahi o Mika Pareka maluna o na lio, aohe oluolu loa, no k'a inoino o ka aina. Ua hala aku ia makou kekahi wahi halepule uuku, he wahi hale owikai *i«e, mahope ihoo ko makou . holoa ana mai, iloko o ko Pareka apana. I Afoik hoea mai la na kuh niki. I ke* I kahi manawa aia ko makou alanui ma

ka ae one; i kekahi wa ma na puu; pela ē hele ai me na mauna e ku kilakila mai ana ma ko makou akau. Ua markai ke kulana o Kaneohe, elua ekolu paha inile mai ka pali mai elike me ka mea i hai mua ia, oia knhi ino-o ke awawa o Nuuanu. Ua hiki mai ko nei Kahūnapule me kana wahine i ka makahiki 1834. Oiaua na makua o kekahi kannka opiopio i hookahunaia, a mahope iho i kahu no ka hnlepnle ,mtia tna Hoholulu. He kaikamahine ke noho ana iloko o ka hale i pilikia mau i ke ao ana i na keiki kanaka i ka olelo Beritania. Hookalii lauaani paha ka nui o ka poe i hoohuiiia i hookomoia mai iloko o ka eka!esia o ka apana o Kaneohe, i keiumanawa eha haneri ka tiui o na hoahanaiu Ekolu hale halawai i kukuluia no ka hoomanao i ka . la S»bati.; elua halo' no,hn )a ;hoa, eHm hale pohaku, ekolu hale laau, na na kanaka wale no i kukulu. Cono taus8ni ka lilō i ka hrtlepute; t waōliakonu; l ookahi tausani m'e elima hanēri i kn hn'eiūi ka aoao hema, a hookahi tausani me kanaIima i ka hale ina ka aoao akau.. He iwakalua mile ke akea o keia apana a hiki i ke kai, a elua tausani ehiku haneri ka nui o na kanaka. ī ka Poaha, ua hai aku aū i ko'u manao i na kanaka. No Kk pAI.I. I kekalii la mai, Mei 29, holoaku makou nie Kauka maltinta o na lio no Honolnlu, l»ei umi mile ka loihi. Ua a-eaku ke alanui nia ka pali, he alanui i kupono ole no na lio, a anfetfr>e like no hoi pela i na kanaka. Ua nui ka 'lilo o ke Aupuni i keia alanui, a e hiMa a»& a maikai i hiki; (ke ihukan nei aii' aolee hiki) i na kaa ke hele ma ke alanui kikeekoe i*o a ianei me na kihi lipilipi. Aole no he oluolu o ka nana ana iho ilalo i ke tausani kapuai ma kahi laumania pololei o ka pali. . KA PILIKIA. I IKE Ua hiki mai ko makou pilikia nui i ka wa a makou i manao nui ole ai'C like me ka mea mau ma ke ola ann o k6 kanaka. Ia makoii i hiki aku ai i ka hapalua o ke kokoke ana aku i ke kumu o ka pali me ke alanui nani puiwa iho iho la ko makou ho lawe ukana, a holo aku la, a nāhaehae iho la na eke a makou. i pou.)