Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 21, 25 May 1865 — Ka Hoomana Kahiko. [ARTICLE]

Ka Hoomana Kahiko.

HELg 18,. AllAANi£ia ka hana mua, o ke ao ana a loaa kn pule a ailolo, ā mahope o &a 1010 ana, kia ki& pule.; Kia i ke kaaaka make ke kanaka, ki:i i ka pohaku nahaka pohaku, kia i ka laau « ulu aoa oiAloo. i» ieiau. ~% j &ahop« iho anaaiui ike kanaka make ke kanaka. Eia kekahii, elua ano Kahuna anaana, he Kahuna uhain hui kekahi, he Kahuna aihamu kekahi. O ke Kahuna uhau hui, oia ke Kahunakui keamkea, a kē kapuahi kuni i ke awakea , hahau ka hui i ke awakea, anaana i ke awa. kea, ike na kahaka he lehulehu. Oke Kahana.aihamu, he ohi maunu ia, he anaafna malu kana, he kiihalahala i ka hai loaa* Eii kekahi, ma make kau mea aloha, he kane p&ha, he wahine paha, he keiki paha, alaila iawe ka alfitntt i ke Kahuna anaana, he puaa p«ha; he aahu kapa ptiha, i ka manawa i lawe aku ai ka alana, ike mai la ke Kahuna i kā uhanē o ka mea nana i anaana, i mai la keKahuna, 11 CTa make, eia ncrla he hoa ai pu no Uou. O hoi a popo hele aku au, i ke kakahiakanui, kii mua'ku oe i aunaki, 1 akia maka, i hui awa," kakahiaka'e hiki mai ke Kahuna, hia kc ahi, o ka akia raafta, oka aunaki ia. Oka pule o ka hia ana 0 ke ahi, penei no ia : " Hia ihea ke ahi e Lualuapuamanono—e? flia i ka akia awa ke ahi eLualaapuamunono—e." A a ke ahi, pau ia pule; hahau ka hui, olelo mua mai ke Kahuna, "1 hahau au i ka hui a i lele iwaho, i make ia waho, a i lele iloko i make ia ioko." A pau.ia, kiola ka maunu iloko oke ahi, ka lauoho,-ka iuai. Kahea i ke akua anaana ia Uli: E Uli—e, o ike oe ika mea nana i anaana 0 A, Ku mai oe e Uli kane me UHwahine, Huhume i kou msflo, kakua i kou . pau, Pakohana, Kahuna anaana, He manamana'kai lima, He manamaneikeoho, he pulepule ka il.i, Ka auki o Naueue, ■ E mai ka alae a Hina, E mana o paehele kau la i holo—e, Make i kapuahi ō Ūli, A na maka o KukOae, A ka Alaenuiahina, piopio, aiai, Ina maila ke iho aku la, llalo i ka haka a kn po, Kuua'ku ilalo i o Milu la, Ninau mai o Milu, heaha luna ? He kapuahi ko luna, he kuni ko luna, -He anaana ko luna," " pau ka anaana, kiola ka hui iioko o ke kai. Hai mai ke. Kahuna i ka mai e make ni, * Hē luaikoko, he pupuie." Noa Pali. Nā Kuahu, na Heiatt, na Lele, a me ko LAKOU MAU MOHAI» He nui wale nd Heiau ako Hawaii nei i haha'i, a he nui wale no'hoi lia mohai i ksiu ia maluna o keia mau Heiau e waiho nei mai Hawaii a Kauai. Kinikini a lehuleliiu wale. Me ka nui oha kkua a me na'Lii Aimoku,-pela ka nui o na Heiāp, ame ka noi o na Heiau hoomana ; pela no hoi no mōhai i hoomakaukauia no ia mau Heiau. Oka Heiau, he wahi hoomana ia. A penēi ke ano : Oka Heiau, oia ke kahua o ka anuu, oia ka paēpae e komo ai i ka Heiaū. Oka Lele, oia kahi e kau ai ka maia, ka puaa, ame ke kanaka., He wahi hakai keia ekū ana mawaena o ka Heiau. He wirhi kiekie no, he wahi kapu loa ke hai ke iranaifa. Oke kuahu, he wahi e waiho ai na mea ai a ke akua, ka awa, ka niu, a J?ila afta no. NA MEA HOOMAKADjrAY/ NO KA HEIAŪ. O ka hoomakaukau ana i ka Heiau, nana 'Lii wale no ma ke Kahuna 19. Na ke Kahuna nui nae e kuhikuhi i kahi kupono, a « paipai aku i na'Lii e hana, a e kukulu i mau Heiaū. Eia ke kumu o ko lakou manao i hana'i i keia mea he Heiau. He hana ana i kekahi mea me ka manao i kekahi pomaikai i loaa .niai—Oia ka Ai ana i ka aina, a me ka pakelei ke kaua nui ana me na'Lii. A eia kekahi. He manao hookiekie iloko o ke Nui. E olelo ana •• he oi aku ka mana o (le.Akua 0 kona lieiau mamua o ka keka. hi Alii." ; Nl HAKA * PILI ANA IXA HEIAŪ. Pii iuka e oki i ka 0 ks inoa o keia pii ana, he " malukoi." A he kapu keia pii •oa a hiki i kahi 0 kft ohia, ina e oki aku ke 'koi, e hoomoe pu me ke kanaka, a moku ke kanaka, moku pu me ka laau, a ua kapeia keia kanaka no Mauhaalelea, a hoi mai, kukulu ia ka Heiau. A paa ka Heiau, alaila kai ka Aha Kopu, a makaukau ka puaa, .ka niu t ka ia ula, ame ke kanaka i mea mohai no jrtūā o ke akqa, alaila pak ke Kanuna, (Aole i paa ka nule,) a pau ia, noa , Wa Heiau.. Eia kekahi man Heiaa a'o i lōha. No -Hawaii, 0 Puukohola, a me Mailekini--Ka Wailuku nei: l Papanene, aia iKa 'puhaulua. 2 Malaehaakoa, aia i Paukukalo. 4 tSa§Smakefea. 5 Pohakuokauhi. ' 6 Lelemako. T Lelēahena. 8 Kūemana. 0 9 Kawelowelo. '• }0 Maaene. Keaiakaihonua, po Waihee. .Oloolokalani, «« •« A ha nui wale aku ne.