Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 22, 1 June 1865 — Page 1

Page PDF (1.55 MB)

KA NUPEPA KUOKOA
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE IV. HELU 22, HONOLULU, IUNE 1, 1865. NA HELU A PAU 183.

" KA NUPEPA KUOKOA.,"
HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU
I kela Poaha keia Poaha.
$2.00 no na mahina he UMIKUMAMALUA,
$1.00 no na mahina eono, ME KA HOOKAA MUA MAI.

NA OLELO HOOLAHA — aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00 ; alua komo ana, he $1.50 ; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.
KANIKAU — he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi — penei : he 25 lalani, $1.00 ; 50 lalani, $2.00 ; a pela'ku.
KA UKU NO NA OLELO HOOLAHA — ka uku pepa, a me ka uku o ka Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.
O KA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO — aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.
AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA — ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, mai ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.
L. H. KULIKA, (Lona Hooponopono.)

KA " NUPEPA KUOKOA."
Is published in Honolulu
EVERY THURSDAY,
$2 00 per annum, or $1.00 per six
months, in advance.

ADVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00 ; twice for $1.50 ; and $2.00 for one month ; all advertisements must he paid for in advance. KANIKAUS will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line. PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.
ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives will be inserted on the subscription list until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price. THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A. M. to 4 P. M.
L H. GULICK.
Publisher.
Volume I. II. and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.
Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $1.50 each.

S. KUPANEA. J. W. KEAWEHUNAHALA.
Loio ! Loio !

                KE HOOLAHAIA'KU NEI I NA KANAka a pau o keia Aupuni, ua makaukau na mea nona na inoa maluna e Kokua, a e lilo hoi i LOIO no na mea a pau e loohia ia'na i ka hihia, a e pale ana no kekahi hihia imua o na Aha Hookolokolo o keia Aupuni. He mau mea laua i aoia i ka OIHANA HOONAAUAO ma ke Kulanui o LAHAINALUNA, a ua aoia hoi ma ka OIHANA Kanawai, a me ke kakau ana i na Palapala o kela ano keia ano, e ka Mea Hanohano G. M. ROBERTSON (LOPIKANA.) A o ko laua Hale Oihana, aia mauka iho o ka huina o ke Alanui Hotele a me Maunakea ma Honolulu, Oahu.
Honolulu. Feb. 6, 1865. 167-y

MA KE KUAI !

                UA LAKO AU I NA KUKA PAINA ELEELE maikai, he hookahi haneri. Mai ka Umikumamalima aku a ke Kanakolu dala ke kumukuai o ke Kuka hookahi, oia hoi na Kuka maoli, na Koheoheo, me nu Kuka Holoku.
            He mau lole manoanoa kekahi, oia hoi na Palemai, na Kakini, me na Palemai wawae i hanaia noloko mai o na lole maikai loa. He mau Kuka Palu Holoku no kekahi, me na Koheoheo, mai ka a 7 a hiki i ka 14 dala o ke Kuka hookahi.
            O na lole i haiia ae la maluna, he mau lole maikai, aohe aie, he dala kuike wale no.
H. McDONNA.
Ma kahi e kokoke ana i ka Pa Kuai Papa o Lui a me Dikesona. 176-3m

OLELO HOOLAHA.

                UA HOOPII MAI O NALEPO (W.) KUE I kana kane mare ia ALINA (PAKE k.) no Honolulu mamu, e hooki i ko laua mare ana no ka nalowale ana no na makahiki ekolu o ua ALINA (PAKE   k ) nei ma ka aina e, aole i lohe ia mai. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano R. G. Davis kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie ma ka la 3 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS. Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Feb. 20, 1865. 169-4m

HALE PAI KII.

                AIA KO'U HALEPAI KII MA KA HALE e pili ana me ka Hale Leta, maluna'e o ke Keena Pai o ka " Nupepa Kuokoa," Ua emi loa na kii. Elima dala no ke Kakini Pepa Kii hookahi. A elua wale no dala no ke kii aniani.
H. L. CHASE (Keiki.)
174-6m Mea Pai Kii.

KUOKOA HUMUHUMUIA.
EKOLU BUKE — BUKE 1, 2, A ME 3

 

                Umi kala ke kumukuai no na buke ekolu. No ka akahi buke $3.50. E ninau ma ka Hale buke o H. M. WINI.

Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.
Eia na buke kuai, a me ke kumukuai, Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4 00
  " Ohana, ano nui, me na kii, } { 2 50
a me na Moohana, } 5 00
  " Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula, } 1 00
  " Ohana, me na Moohana wale no, 62 1/2
  " Okoa, - - - 50
Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838, 25
Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 1/2
Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.) 25 Haiao, - - - - - 25
Hele Malihini Ana, - - - - 25
Wehewehehala, - - - - - 25
Lira Hawaii, - - - - - 25
Na Olelo Hoopomaikai, - - - 25
No ko ke Akua Ano, - - - - - 25
Lira Kamalii, - - - - - 25
Kumumua Hou, - - - - - 12 1/2
Moolelo Ekalesia, - - - - - 50
Hoike Palapala Hemolele, - - - - -25
Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25
Ninauhoike, - - - - - 12 1/2

Eia na buke i haawi waleia.
Haawina Baibala.
Ui.
Olelo Ao i na Wahine Hawaii.
Na Dawida Malo Kumumanao.
Ko Olelo Ao Liilii.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
L. H. Kulika.
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o Hawaii.

Na Palapala.

No Waimea.

                I ka pau ana o ka hana ma kela Poaha i oleloia mamua, ua noi mai o Kahele, a me Kahu ia J. Kauai e hoihoi aku i ke ki o ka Halepule me lakou, me ka waiho no nae o kekahi ki ma ko lakou lima, a o keia ki e noi nei, he mea ia e hoonele ai i keia aoao i ke komo ana iloko o ka Halepule e hoomana'i. Ia Kauai i hoole aku ai, i mai la laua, " he hana ka ke ki, e hoopii ia'na oe imua o ka Ahahookolokolo" olelo aku ia o J. Kauai, "aole loa au e haawi aku i keia ki ia olua, a hiki i ka Ahahookolokolo." Mahope mai o ia la, ua komo mau no na aoao elua iloko o ka Halepule e hoomana'i, me ka haunaele nui ole, e kaawale ana no nae na anaina, a me na manawa hoomana.
            I ka hiki ana mai o ka Loio Kuhina no ka hookolokolo Jure ma Lihue, ilaila i hai aku ai ko lakou aoao me na hoopii kue ia Ioane Kauai, no ke ki, a no ka hoopau i kona noho Lunakanawai ana. Aole nae he wahi hoopii i ko iki, o ke dala a lakou i houluulu ai kai lilo, a o ka nele kai loaa mai, me ka hoopunipuni i ko lakou poe. Me ka olelo aku, "ua pau mai nei ka noho Lunakanawai ana o J. Kauai, a o Koakanu ka Lunakanawai, a o kona noho Luna ana no na aina o ke alii (V. Kamamalu) ua pau, a o ka Halepule ua ko no ko kakou aoao, ua nele ko lakou aoao, a ua kauoha mai nei ka Loio o ke Aupuni e pai i olelo hoolaha ma na puka, o ka luakini, e papa ana, aole e komo kekahi mea iloko e hoomana'i, a e haiolelo ai. Me ka ae ole o na kahu waiwai o kakou, a o ka mea e komo me ke kue ia olelo, e hopuia he komohewa. I ke ahiahi o ka Poalima la 12 o Mei nei, laha ae la ka olelo e hopuia'na ka poe o keia aoao ma ke kakahiaka nui ae o ka Poaono la 13 ae, a e hoopaaia i ka halepaahao, a e laweia i Honolulu e hookolokolo ai, a e hoopaa ae iloko o Kawa, aole nae ia he mea e kanalua ai keia aoao, a kuemi hope. Ua paa loa ko lakou manao, e hopuia, a e paa i ka halepaahao, a e ku imua o na Ahahookolokolo, a e paa i Kawa no ka inoa o Iesu. Ia lakou i hoouna'ku ai e komo i ka pilikia ma ia kakahiaka, aole no he mea i hanaia mai, he malu, a he pomaikai wale no.
            A ma ka hora 9 paha, ike ia'ku la kekahi poe o kela aoao e maaloalo mai ana, e kau ana ma na puka o ka halepule i na olelo hoolaha, ia manawa hele aku la o J. Kauai, a me Uilama ka mea nana ke kaikamahine i honiia e Rowela, a lawe aku la laua i kekahi olelo hoolaha imua o Rowela, me ka i aku o J. Kauai, "o oe pu anei kekahi i ae i keia olelo hoolaha ? " Pane mai la kela, me ka i mai, "aole," olelo hou aku la o J. Kauai, "ea, e Rowela, ina e poino kekahi mamuli o keia olelo hoolaha, maluna o kou poo ia koko, no ka mea, o oe no ke poo o ia aoao," pane mai kela, "aole owau ko lakou poo, aia no i ka manao o na kahuwaiwai," a huli hoi aku la o J. Kauai me kona hoa, a i ka Halepule, a i kona hale moe, e kali ana i ka hora 2. Ka manawa mau o kona aoao e halawai ai.
            A hiki mai ka hora 2, hele aku la o J. Kauai me kekahi poe uuku e hookani i ka bele. I ka hiki ana'ku, e haiamu ana ko kela aoao ma na puka komo, e ku makaukau ana ma na puka o ka Halepule, maloko a mawaho. I ko lakou hiki ana'ku nonoi aku la o J. Kauai, "e wehe i ka puka, e komo makou iloko o ka Halepule e hoomana i ke Akua, i ka hale a kakou pu i lilo ai, ai luhi ai, no ka mea, ua hiki mai ko makou manawa, a no ka mea hoi, heaha ka waiwai o keia olelo hoolaha a oukou me ke pani mai o oukou ma ka puka." Pane mai lakou, "o ko makou makaukau no ia." Ua loihi ka manawa no keia kamailio oluolu ana, aole nae lakou i ae iki mai, alaila, pale aku la o J. Kauai ia Kahele ka mea e ku ana mawaho o ka puka, a o kona kaawale no ia me ka hana hou ole mai, a ike o Luka ua kaawale o Kahele, lele mai la ia maloko mai e paa i ka puka, a pale aku la o Kauai ia ia, a ku aku la ia ma ka aoao o ka puka, me ka hana hou ole mai, a lalau iho la o J. Kauai i ke ki iloko o kona pakeke, a wehe ae la i ka puka, a ia ia i wehe aku ai i ka puka, lele mai la kekahi elemakule e paa i ka puka, a no ka ikaika o kona lele ana mai, a me ko Kauai pale ana'ku i ka puka, hina aku la ia ilalo. Ia Kauai i komo aku ai komo aku la ka poe oia aoao mahope, me ke keakea hou oleia mai, pii ae la o Kauai, a hookani ae la i ka bele.
            I keia komo ana o ka poe mua iloko o ka wahine a J. Kauai, a me Kuaea wahine pu kekahi, oia kai hele pololei a ma na noho mamua, ma kahi i noho mau ai lakou i ka halawai, a i ka himeni, iaia e hoomaka'i e noho iho, ike aku la oia i ke ki e kau ana ma ka puka ma ka aoao, e huli ana i ka hale o J. Kauai, kii aku la e wehe ae i ka puka, iaia e wehe ana me ka nanea, hopuia ae la kona lima e na lima menemene ole o Kahu, kekahi luna o kela aoao. Opa ia ae la a eha loa, a mai hai la paha kona lima, e ole o Uilama haole, e olelo aku, "mai lalau ino oe i ka poe palupalu, he mea hilahila loa ia," alaila, hookuu ae la kela, a noho iho la o E. Nailima me ka eha loa a pau ka halawai, me ka huhu ole i ka mea i hoeha mai ia ia.
            Akoakoa lokahi mai la lakou a pau me ka manao hookahi, e pule ana, e himeni ana, a e hai ana i ka olelo a ke Akua me ka malu, a me ka eehia, a me ka hauoli iloko o na pilikia, ma ka inoa o ka Haku, a no ka olelo hoi a Paulo i haiia mai e M. Kuaea. 2 Korineko 4 : 17. No ka mea, o ko makou hoino uuku pokole wale ia no, ke hana mai nei no ia i ka nani nui mau loa no makou.
            Mai keia wa aku, aole he mana o lakou e keakea mai i ka ekalesia o ke Akua, i ka mea nona ka hale, a me ka palapala hoohui, no ka mea, ua haalele lakou i ka ekalesia a Wini i kukulu ai, a Rowela i kiai ai, a i haawi mai ai hoi ke Aupuni i ka palapala hoohui no ua ekalesia la, a ua kukulu hou i ekalesia hou, oia keia "he ekalesia Rowela," e kue ana i ka ekalesia ana i kiai ai i na makahiki he nui i hala ae nei.
            Ea, e na Kahunapule o na ekalesia e ae, a me na Luna, a me na hoahanau, mai hoopoina i ka ekalesia o Waimea nei.
Na KAELELE. Waimea, Mei 29, 1865.

No ke Kula Kahunapule a Rev. W. P. Alexander.

                E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE : No kekahi mau hua e kau ae la maluna o ke poo o keia kukulu manao, oia keia, " No ke Kula Kahunapule a Rev. W. P. Alexander."
            Ka hoomaka ana. Ua kukuluia keia kula e ka Papa Hawaii ma Honolulu, i ka manawa a ko lakou Luna nui i hiki mai ai mai Amerika mai. A ua hooholo lakou e kukuluia keia kula ma Wailuku Maui, ma ka lima o Rev. W. P. Alexander ke Kumu. Ua hoomaka keia kula i ke ao ana ma ka malama o Augate, o ka makahiki 1863 ; mai laila mai a hiki i keia la a'u e hoopuka aku nei i ka moolelo o ua kula la. " Ka nui o na haumana i noho mai ma keia kula."
            He umikumamalima ka nui o lakou, aka, ua noho mai kekahi poe ma keia kula, a no ko lakou pilikia i ka malama ana i ka ohana, a me na pilikia e ae, nolaila, ua hoopau lakou i ko lakou hele ana mai i keia kula. Eia iho malalo nei ko lakou mau inoa, a me kahi i hele aku ai.
            1. O J. Lani, no Waiehu Maui. Ua noho mai oia i haumana no keia kula i ka malama o Augate, a hala kekahi manawa, ua hoopau i kona hele ana mai i keia kula.
            2. O Kapoi, no Waihee Maui. Ua noho mai oia i haumana no keia kula, a no kona pilikia i ka malama i kona ohana, a me na pilikia e ae, ua hooki mai oia i kona hele ana i keia kula.
            3. O J. Naloloa, no Waikapu Maui. Ua noho haumana mai oia no keia kula, i ka malama o Augate, o ka makahiki 1863 ; a mai laila mai, a hiki i keia malama o Mei, ka makahiki 1864. (O ka wa ia i hui ai ka Ahahui Luna-kahiko o Maui, a me Molokai, ma Lahainaluna.) Ua noi mai ko Kaupo poe ia ia e hele aku i haiolelo no lakou. A ua ae aku oia i ke noi a ko Kaupo poe.
            4. Z. Poli, no Kohala oia, a o kona aina hanau ia, aka, no ka hele o kona mau makua a poho ma Kauai, ua hele pu me ia. A mahope iho komo oia i ke kula ma Waioli. Ai ka makahiki 1858 komo oia ma Lahainaluna, a noho haumana no ia kula, ai ka makahiki 1862, puka oia mai Lahaina-luna ae. Ai ka wa hoike oia kula o Rev. W. P. Alexander kekahi malaila, a nana i koho aku ia Z. Poli i Kumukula no kona apana, (no ka mea, he Kahukula o Rev. W. P. Alexander no Wailuku.) Ai ka malama o Augate, o ka makahiki 1863, ua noho haumana mai oia no keia kula. Ai ka malama o Okatoba o ka makahiki 1864, kahea mai la ko Wailupe ia ia i haiolelo no lakou. A ua hookoia ko lakou noi ana.
            5. O Nawahinelua, mai Niihau mai. Ua noho mai oia i haumana no keia kula, a hala kekahi mau malama, ua waiho aku ke kumu o keia kula ia ia, no kona kupono ole ma keia oihana.
            6. O J. Kauhane, no Kau Hawaii mai oia. Ua noho haumana mai oia no keia kula, i ka malama o Feberuali o ka makahiki 1864, iloko o ka wa pokole loa, ai ka malama o Sepakemaba, ua hele aku oia i ko lakou Ahahui Euanelio, o Hawaii hikina ma Hilo. A pau ia, hele aku i Kau, a malaihi, ua hookahunaia i Kahu no Keaiwa.
            7. O Noa Pali, no Lanai. Ua noho oia ma Wailuku ; mamua o ka hoomaka ana o keia Kula Kahunapule. A mahope mai, ua noi aku oia ia Rev, W. P. Alexander he makemake oia e ao ia ma keia kula, aole nae me kona manao e lilo i kahunapule, aka, me ka manao i mea kokua ia ia ma ka huli ana i ka Baibala wale no. I ka malama o Okatoba, o ka makahiki 1864, hui ka Ahahui Luna-kahiko o Maui, a me Molokai ma Hana. Ia manawa, ua hoonoho aku ka Ahahui ia Noa. Pali, no Kalaupapa, e haiolelo no ko laila poe. Ai ka malama o Ianuari, hui hou ka Ahahui ma Kaanapali ; a noi ko Lanai ia N. P., e hoi aku i Kahu no lakou. A ua ae ia ko lakou noi ana mai.
            8. P. W. Kaawa, no Kohala Hawaii oia. Ua hele kona mau makua i Oahu, a ua hele pu me ia. Ai ka makahiki 1856 komo oia ma Lahainaluna, ai ka makahiki 1860 puka oia mai Lahainaluna ae, a na Forebe no i koho ia ia i Kumukula no Kalae i Molokai. A pau kona noho ana ma Molokai, hoi oia a noho ma Honolulu ; ai ka malama o Okatoba o ka makahiki 1863, komo oia ma keia kula. Ai ka malama o Maraki o ka makahiki 1865, ua koho aku na Komite o ka Ahahui Lahaina-luna o Maui, a me Molokai, ia P. W. Kaawa i haiolelo no Kalaupapa.
            9. O J. Waiamau, no Kohala Hawaii oia. Aka, ua noho haumana oia ma Lahainaluna, ai ka makahiki 1862, puka oia mai Lahainaluna ae. A na Kuaea i lawe ia ia a noho ma Hauula, a mahope, noho i Waialua me Emesona, ai ka malama mai o Sepakemaba o ka makahiki 1863, komo oia i haumana no ke kula Kahunapule a Rev. W. P. Alexander ma Wailuku, a ma ia manawa mai, ai ka malama o Aperila o keia makahiki 1865, kahea ia mai la oia e ko Lihue Kauai, e hele aku e hoao i ka haiolelo.
            10. O D. S. Kupahu, no Kohala Hawaii oia. Ua noho haumana mai oia no keia kula, i ka malama o Okatoba, o ka makahiki 1863, mai ka ekalesia mai o Kawaiahao Oahu, ai ka malama nei o Mei, kauohaia mai la oia e ka Papa Hawaii, e hele aku i Niihau, a ua ae ia keia kahea ana a ka Papa Hawaii.
            11. E. Kekoa, no Puna Hawaii oia. Ua noho mai oia i haumana no keia kula, i ka malama o Augate, o ka makahiki 1863, ai ka malama o Mei o ka makahiki 1864, kahea mai la ko Puna ia ia e hoi aku i Kahu no lakou, me ko lakou hanai mai ia ia i $100.00 i ka makahiki. A ua noi aku o E. K., e kali i hookahi makahiki e noho ai, alaila hoi aku, e like me ke kahea a ia poe.
            12. S. V. Naumu, no Hauula Oahu mai oia. Ua kaheaia oia e ka Papa Hawaii e hele i Hanapepe, Kauai.
            13. O S. N. Holokahiki, no Kohala Hawaii oia. Aka, ua noho i Waialua Oahu, a malaila i komo mai ai i keia kula kahunapule. A ke noho nei oia ma keia kula a hiki i keia la.
            14. O Samuela Ekaula, no Mana Kauai mai oia. Komo Iulai 1864, ke noho haumana nei oia no keia kula a hiki i keia la.
            15. O J. W. Hanu, no Kau Hawaii mai oia, ke noho haumana nei oia no keia kula a hiki i keia la. Komo oia iloko o Feberuari 1865.
D. S. K. HEWAHEWA.
Mei, 27, 1865.

Ko Rev. M. Kuaea noho ana ma Waimea nei.

                Ua hele mai oia mai Waialua mai me kana wahine pu, a me kona hoahele o S. Ili, a noho maanei me J. Kauai ka Lunakanawai Apana, e kiai mai i keia Ekalesia hapa uuku ma Waimea nei e noho Kahu ole ana, " Oia no ka Ekalesia e ku nei ma ke kahua a Wini i hookumu ai," kekahi o na misonari i hoounaia mai Amerika mai ; i ka makahiki 1820.
            Ua hele mau oia ma kela apana keia apana ; me ka hoopihaia o ka manawa ma kona hai ana mai i ka ke Akua olelo, e paipai ana, hooikaika ana e komo i ka ipuka pilikia, no ka mea, kakaikahi wale ka poe e komo ilaila ; me ka hoohuli mai i ka poe e makemake mai ana i ka pono, a e lilo i poe haipule io no ka Haku.
            A ua maa no ia i ka poe uuku i hele mau mai i ka halawai, aole ona kanalua iki no ka huli ole mai o kekahi poe hoahanau a Rowela e alakai nei. He nui ka makemake me ka olioli o na hoahanau i ka olelo i weheweheia mai e keia Kahunapule; he kanaka Hawaii hoi i makaukau ma ia oihana, me ke ao maoli mai i keia ekalesia, e noho makaala me ka pule ikaika, aia ka mea e lanakila ai, a e kupaa ai ma ka pono.
            Nolalia, ua hoopihaia ko makou **** me ka hauoli nui i ka olelo o ke ola i hookahe awai ia mai, me he wai puna'la e puapuai mai ana; me ka hoopili mai i ke ano e o keia ekalesia e noho pono ole nei, me he mea la ua apo aku makou a puliki mai i kana mau olelo iloko o ko makou naau, a e wehe ae i ka punawelewele e hoohihia ana i ka manao, nolaila, ua waiwai no makou no kana mau olelo.

KA AHAAINA A KA HAKU.

                Ua malamaia ka ahaaina ma ka la Sabati, oia ka la 14 o keia malama. Ua bapetizo ia kekahi poe hou, he 32 paha ka nui, me kekahi mau keiki liilii, me kekahi mau hoahanau i bapetizo ole ia e G. B. Rowela. Ua mahuahua no na hoahanau a me na hooikaika i akoakoa mai ma ka la Sabati; ua lana no ka manao e kokua mai ana no ka Haku i kona ekalesia maanei, ina ka hoouna ana mai i kahu hou nana e kiai mai i keia poe hipa ma keia hope aku.
            Ma ka pule kakahiaka, ua hai mai oia i kekahi olelo hooikaika e lana ai ka manao; ma Timoteo 2 : 3, ma kona hai ana mai ia olelo, e hoike mai ana i kekahi mau ano o ke koa maikai o Iesu Kristo. O ka makaala a me ka hoolohe, a me ka hoomanawanui. Ua hai mai oia i kona aloha i na hoahanau o keia ekalesia, no kona launa ana, kuka pu ma ka pono, kamailio pu, a ua kamaaina oia me makou, a no kona hoi ana aku nei, o ko makou naau kekahi i huipu aku meia me ke aloha io iloko o ka Haku. S. PAPIOHULI.
Hanapepe, Kauai, Mei. 18, 1865.

Haina o ka Ninau Helu a H. M. Hanalaanui.

                E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE : Ua ikeia ma ke " Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii," o ka la 16 o Feberuari, Helu 7, Buke 4 o ke Kuokoa, ua ike ia na manao o H. M. Hanalaaunui, no ke enehu ana i hoouna mai nei ; eia ka manao hai ia oe, aole e ola ua enuhe la au ia nei, no ka mea, he puupanoa keia wahi, hookahi no hao a na pokii, pau kahi ai (oia o poko ma.)
            A ke hoounaia'ku nei, ua enehu la au, a me ka wehewehe pu, oia hoi keia. Ninau i ko Lahainaluna poe noiau, a me ka poe koho ninau." Hele mai la kekahi mau keikikane 3 me ka lakou mau hua, 3 ka pa-kuai e kuai aku ai : O ke keikikane mua, he 50 ana hua, o ka lua, he 30 hua, a o ke kolu, he 10 ana hua. Kuai aku la lakou i ka lakou mau hua i na kumukuai like, a ua like ka huina o na dala a lakou a pau i loaa mai no ka lakou mau hua. A eia ka ninau. Pehea lakou i kuai aku ai ?
            He hooakaka, he mau hua ano like anei keia o ko lakou ili, i waiwai ai ka ninau, aole hoi he oi aku ; a he emi mai, 5 hua i ka hapawalu hookahi, ua like ia me ke dala hapaha, (1.25) no na hua he 50, a ke keikikane mua, a he 3 hua i ka hapawalu, ua like ia me ke dala hapaha, (1.25) no na hua he 30, a ke keikikane alua, 1 hua i ka hapawalu, ua like ia me ke dala hapaha, (1.25) no na hua he 10, a ke keikikane 3.
E ke hoa e ! Nohea oe, e na H. M. Hanalaanui, i huna ai i kou inoa ponoi, a kau iho i ka inoa e ; heaha ka hewa ke kau i kou inoa iho ? Aohe mea nana e pane aku.
            Eia keia, o kou kau ole mai i kou aina, kahi au i noho ai, o Hanalaanui kupuna alii paha oe o keia pae aina, maloko o ka buke i kapaia mai, " Moolelo Hawaii," nohea oe e na kanaka, i hoouna mai ai i kau ninau ia nei, a manao mai na makou e imi, manao iho oe, e hoouna au i ninau na'u i Lahainaluna, me ko manao paha, aole e loaa. E wiki mai oe e ke " Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii." Ua pau me ke aloha. S. J. KULAILUA.
Lahaina-luna. Maui, Mei 27, 1865.

He wahi olelo pane ia M. G. Lipoikeanu.

                Ia M. G. Lipoikeanu.— Ua ike au i kou kamailio loihi ana ma ke " Au Okoa" Helu 3, no ka hoahewa i ka Nupepa Kuokoa, no kona hoopuka ana i ka hewa o Rowela, a he mea ia e haumia ai ke Kuokoa, ea, ua kuhihewa oe, aole ia o ke mea e haumia ai ka nupepa, no ka mea, ina he mea ia e haumia ai ke Kuokoa, ea, o ka hai ae i ka oiaio, alaila, e haumia pu auanei me ka Baibala, ka buke i kapaia he Hemolele, no ka mea, ua hoike mai ia i ka pono, a me ka hewa iloko o ka Baibala; ea, o ka hoike ma ka oiaio oia ka mea e nani ai, a e hemolele ai ke Kuokoa.
            Eia hoi aole kela he olelo hoino ia Rowela, he moolelo pololei a oiaio maoli no ia i hanaia'i e na aoao elua, he mea hoinoia ? Kai noa o ko kakou makemake maoli no ia, e ike i na mea a pau i hanaia ma kela wahi keia wahi, ina he pono a he hewa paha, o ka hoike aku anei i ka oiaio oia anei ka mea e haumia ai, aole loa, kai noa oia ka hana a ke Kuokoa, e ku ana ia i ka wa, iwaena ona mea elua, a o na hoomana he nui paha, e hai ae i na mea a pau i hooili ia mai iaia e unuhi ae, a hai aku i ka lehulehu
            Ea, e M. G. L. he kue kumu ole maoli kau, he imi e hoino i ke Kuokoa, a e hoomalimali i ke Aupuni. Hilahila ole! Aole ka i hoole mai ka poe i lohe pono iaia nei ka mahaoi e hoino wale ai i ke Kuokoa, aole ka i hoopii mai o Kowela no ka ike no i ka oiaio o na mea i hoopukaia, iaianei ka olelo, he loio ka paha oe, e ake ana oe e koho mai o Rowela ia oe loaa kahi dala, ola ka la poniuniu ai ole. KAELELE.

Make o Wahikaniu he wahine pupule.

E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE :
            Ke hoike aku nei au i ka make ana o ko kakou makamaka aloha o Kapule Wahikaniu, he wahine kamaaina nana i alo iho nei na pali o Hilo nei; a ua kaapuni ia e ua Wahikaniu nei mai Waimea a Hamakua, mai Hilo a Puna, mai Kau a Kona.
            Ua kamaaina wale no na kane me na wahine na kamalii iaia ; a ua paanaau kana mau olelo i na kamalii. Penei ka ninau ana, e Wahikaniu e ! ehia kui au ? haina elua, kuikele, kuinao, ninau hou. Ehia au pahi ? haina elua pahi kila, pahi oi ; a pela mau aku kana mau olelo lealea ma kona waha. Nolaila ko'u hoike aku imua o na lehulehu a pau ; i ike mai ka poe i maa iaia. Penei ke kumu o kona make ana i kahu i ke ahi pulehu i-a ; hoa no kela i ke ahi a-a o ka lapalapa ae la no ia o ke ahi a loaa ka lole holoku o ka puoho ae la no ia o ka lapalapa ana o ke ahi a pau loa ka lole e aahu ana a pau pu me ka ili. Maanei e hooki ai au i kou kukulu ana i keia wahi manao pokole, ke ae mai ka Luna Hooponopono o ke Kuokoa. Owau no ko oukou makamaka aloha.
S. B. KANAE. Kawainui, Hilo, Hawaii, Mei 16, 1865.

Mau Ninau no ka Baibala.

1. Owai ka inoa o ko Iehova mau kookoo ?
2. Maluna owai e kikoo aku ai ko Iehova lima ?
3. Ehia ka nui o ko Iehova mau hoa ?
4. Owai na mauna e olioli ana i ka inoa o Iehova ?
5. Owai ka inoa o ke 'lii i hoohalikeia ma ke kohola o ke kai ?
6. Owai ka inoa o ke 'lii i loohia e ka mai, a imi oia i poe kahuna lapaau ?
7. Owai ka inoa o ke 'lii i poalo ia na maka, a hoopaaia i na kaula keleawe ?
8. Owai ke Kiaaina i pepehiia, a hooleiia iloko o ka lua ?
9. Owai ka inoa o ke Kaula i lawe i na pohaku nui ma kona mau lima, a huna ma ka lepo ?
10. Mai hea e ulu mai ai ka oiaio ?
11. No ke kanaka hea ka Uhane noho malie ?
12. Mai hilinai oukou i ke aha ?
13. Mai hea e nana mai ai ka pono ? Oia iho la na wahi ninau, aka, aole au i manao he mau ninau paakiki keia, he mau ninau keia na ke keiki opiopio. Me ke aloha no.
S. H. P. KALAWAIAOPUNA.

(No ke Kuokoa.)
L. H. Kulika ka Luna Hooponopono o ka Nupepa
Kuokoa.

                ALOHA OE :— Ua ike no paha oe he hemahema nui iwaena o makou, ke kopi ana i ka bipi, puaa, ia, a pela'ku, no ka mea, kopi no makou a waiho iloko o ka pahu, a ipukai paha, oia wale iho la no ; A ina ua loihi loa ka waiho ana, aole o kana mai ka awaawa.
            Nolaila, eia ka ninau e maopopo ai :— Heaha na rula a me na mea e pono ai ke kopi ana i ka bipi, puaa, ia, a pela'ku, i like loa'i me ka mea e ai ia nei e na haole iluna o na moku okohola, ka loihi o ka waiho ana me ka awaawa ino ole, ka ulaula o ka ia, a me ka maikai no hoi ?
NA JOHN KAPUKUI.
Kailua Hawali. May 1, 1865.
            [Auhea oukou e na makamaka, e ka poe i ike i ke kopi ana i ka bipi, puaa, a pela'ku, e pono ia oukou ke wehewehe mai i na rula e pili ana ia mea, i ike ai ko kakou mau hoa makaukau ole ma ia mea.]

Nuhou.

                Eia ua wahi nuhou la. Ke hoomaka nei ka wili ana o ke ko ma Kualono nei. I ka hoomaka ana o ke ko e wili a hiki i ka wa i puhi ai, ua maikai loa ka hana ana, ua ike maka makou i ka hanaia ana o ke ko paa, ua hikiwawe loa ka paa ana me ka maikai maoli o ka hanaia ana. Eia nae, o ka hale e waiho ai o ke ko ua like loa me ka halelio pela ke nana aku.
            Eia hou kekahi, i ka wa e hookomo aku ai o ke ko, elua no ko o ka, paa noia, ina e nui aku ka hookomo ana o ke ko aole e kaa ka huila no ka ikaika ole o ka wai. Eahoia wahi puolo ia oe. O ke aloha no kou.
NA POLIULIU.
Waihee, Koolaupoko, Oahu.