Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 23, 8 June 1865 — Page 2

Page PDF (1.61 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

KE KAAO O ASIMEDA !
HELU 1
( I unuhiia noloko ae o ka Buke Moolelo a Geberiana.)

                O keia ka olelo kuahaua a Asimeda, i mea e ko ai kona makemake, mamuli o kona haulehia ana i ka moeuhane mau me kekahi kaikamahine ike ole ia.
            Ua kukuluia na ihoiho kukui mamua pono o na papa noho a puni, ua hoopuni ia i na ipu kukui nui e hoomalamalama ana i ke keiki Alii a me ka awai : A maluna pono o ka awai, he mau huihui ipu kukui e hoomalamalama ana iluna pono o na ihoiho kukui e hoopuni ana i ka hale.
            Hookahi no puka komo o ua hale lealea nei, a ma ka puka komo, e moe hookahi ana ke alanui e hoopuni ana i ka awai ; a mai ka awai aku e manamana'i na alanui i na wahi a pau o ka hale. A ma ka puka komo, ua hoonohoia ka Luna Puuku Dala me na Pahu hao dala, i mea nana e uku aku i na dala makana no ka poe e komo mai ana i ka hale lealea, i mea e like ai me ka olelo kuahaua a ke Alii. Aka nae, ua hoohauoliia ka naau o ka poe e hele ana mamuli oia olelo kuahaua.
            I ka napoo ana o ka la, mamua o ka manawa e wehe ai ka puka : Komo mua ae la o Asimeda iloko o ka hale e noho ana ma ka awai, me kekahi Buke nui ano Moolelo i waihoia ma ka pale mua. A e kau ana elua mau Serupima ma na aoao o ke Alii, he mea e hoomalu ana i kahi a ke Alii e noho ana ; i mea hoi e ikeia'i, oia ke pookela ma ka honua a puni.
            Mamua nae o ka hiki ana o ka manawa e wehe ai ka puka, aia hoi ua hookeke o waho a puni ka hale, e hehi ana kekahi maluna o kekahi. Aka, e like me ka olelo kuahaua a ke Alii, komo ae la na kaikamahine opiopio no lakou na makahiki he umikumamalua a hiki i ka iwakaluakumamalima.
            Ina wahine e komo ana, a nele ae la ma ke alanui e hoopuni ana i ka awai ; aia hoi, lawe ae la o Asimeda i kekahi ohenana poepoe a kau ae la imua o kona mau maka, e nana ana i ka huakai e komo ana, oia kona makaikai mua ana i na wahine, aole nae i loaa ia ia ka mea ana e moeuhane nei. A pau na mea a pau i ke komo, alaila, nana hou ae la ia me ka ohenana a puni ke anaina nana i hoopiha ka hale, oia ka elua o kana makaikai ana, aole nae i loaa kona makemake. Ia manawa, manao ae la ia e hookuu kana hana : A no ka manao o Asimeda aole e hiki ia ia ke hoopuka i kana olelo hooki imua o ke anaina, o lohe oleia paha. Nolaila, lawe ae la oia i kekahi palapala i hoomakaukauia, i paiia ma ke kepau i na hua nui.—" UA PAU KA HANA O KEIA PO, NO KA MEA, UA LOOHIA MAI NEI AU E KA NAWALIWALI HIKIWAWE ; ALOHA OUKOU."
            A mamuli o keia mau huaolelo, hoi ae la na mea a pau, ia wa makaikai hou ae la o Asimeda o ka ekolu ia, aole no he loaa iki, a hoi aku la kela mea keia mea me ka loaa ia lakou o ka uku makana ; a hoopau ae la ke alii i kana hana a pau loa ma ia wahi, a hele aku la, Aka, o ka poe i koe, me ko lakou kuhi e hana hou aku ana ; eia ka, aole. Haalele iho la a Asimeda ia wahi, a hele aku la me kona mau manawa he kanalima. Hele aku la o Asimeda ma na wahi a pau, a hana aku la i kana mau hana e like me kana hana ana i kahi ana i kipa mua ai, aka, aole i ku mai imua ona ka helehelena, a me ka hiohiona o kana mea e imi nei.
            Aneane alua mau makahiki a me ka hapa o ke kaapuni ana o Asimeda i ka honua nei ; aole ke kau wahi o na Ainapuniole, a me na mokupuni i ke kai i koe ia ia i ka makaikaiia, aka, aole i loaa ia ia ka hoomaikaiia ma kana mea i manaolana nui ai.
            Mai ka hoomaka ana o ka halawai o Asimeda ma ka moeuhane me ke kaikamahine ana e moeuhane nei a hiki i ka pau loa ana o ka honua nei i ke kaapuniia e ia, me he mea la ua aneane aha makahiki. Aka, eia ka mea kupanaha ; aole kekahi hiamoe ana o Asimeda, a hihio ana hoi i nele ka halawai pu me ua kaikamahine nei ma ka moeuhane. A no ka nele i kona ike kino i ua kaikamahine nei ma keia kaapuni honua ana, nolaila ua kaumaha kona naau no na lilo ma keia hele ana.
(Aole i pau.)

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU IUNE 8, 1865.

                Ke haawi nei makou i ko makou kolamu manao pepa o keia pule no ka palapala a Keolanui, eia iho malalo. He oiaio maoli kana e hoike nei, a he kupono i na mea a pau e noonoo i kona mau manao. Aole enemi nui o ko kakou lahui nei e like me ka palaualelo. He hapa ka poe i make i na kumu e ae; he nui ka poe i make i kela makahiki keia makahiki i ka mai palaualelo. O KA PALAUALELO KEKAHI KUMU NUI O KA HEWA. Ua puka mai ka la, ua ikea aku hoi kona mau kukuna malamalama, a ke auhee nei ka pouli, ke owaka ae la kuu mau maka, aia hoi, ke waiho mai nei imua o'u ka pepa, inika, peni. A ke ku kohana mai nei imua o'u ka mea a kuu manao i makemake ai e kamakamailio; oia hoi " o ka palaualelo kekahi kumu nui o ka hewa."
            I mai paha na hoa kaau olelo, heaha ka mea i loaa mai ai nei mea he hewa noloko mai o ka palaualelo ? Aole ona mau lima, aole ona mau wawae, aole poo, aole pepeiao, aole ona mau maka, aole ona kino okoa e hiki ai ke lawelawe, a aihue aku paha i ka hai, a pepehi aku paha i kekahi kanaka. E ! Auhea oe ? E kali iki kaua, e komo ae au i ko'u wahi koheoheo a naue aku kaua makai o ke kaona, malaila no kaua e ike aku ai i na puulu kanaka he lehulehu e akoakoa ana ma na pipa alanui; mehe mau matika waha kani la, pio ole i ka po lai, o ke kumu nui o ko lakou hiki ana malaila, nana lakou i kauo aku i kela wahi, o ka palaualelo. O ka mea palaualelo, e ohi auanei oia i ka puahiohio.
            O ka mea palaualelo, aole oia e ai i ka ai, aole e moe ma ka hale, hele wale aku no ia i kela hale keia hale e makilo ai. Noloko mai no o ia mea ka ilihune, a me ka nele, noho wale ka wahine a me na keiki iloko o ka pilikia, a no ka palaualelo, kuko ka naau, aihue aku i ka kekahi, ia aihue ana, e halawai pu auanei oia me ka hewa, nolaila, o na hewa a pau e pili ana i ke kanaka, no loko mai no ia o ka palaualelo, oia no ke kumu i ulu mai ai, a i laha mai ai na hewa he nui i ko ke ao nei. E ! Auhea oe ? Ina oe e hele ma ko kaua kaona, aole no e nele ana kou mau maka i ka ike i na kane, a me na wahine e kiei ana ma ka pukaaniani o kela halekuai, keia halekuai. Pela lakou i hoomaunauna wale ai i ka manawa a po ka la. E noonoo kaua, o ka hana auanei ia a ka " Mea Mana Loa" i hoonoho mai ai e hoomaunauna wale i ka manawa. Aole ! I hoonoho ia mai ke kanaka i mea malama i ko lakou manawa iho, aole i mea hoomaunauna wale.
            Ina aole e loaa i ke kanaka ka hana, e lilo ana iloko o kela hewa keia hewa, e kakali mai ana ka palaualelo. Ina aole e hopu ka lima o ke kanaka i kana mau mea paahana, a hele aku oia ma kahi i hoomakaukau ia no ka hana, alaila, e lalau mai auanei na lima o ka Ahahui Palaualelo iaia, a hookomo aku iloko o na rumi liilii o lakou, malaila no lakou e kike kiaha ai, e peahana ai, e kukapeaporo ai, e oloheo ai me na laau loloa ano poheoheo pilioti. Lualai lakou malaila e wa olelo ai. Pehea ke kanaka makau wale i na moopuna a palaualelo ia Ilihune a me Ilikole, ia Noiwale a me Kiei. Ka ! ua ike hoi paha wau, pa-u pa-u ekaeka kohu akua a o mua lua kahi kapa, hohono lepo loi hohono kepau ta o luna o ke Okohola kahi kapa o ke kanaka makau wale ia palaualelo. E manao ana o ka pumehana o ka noho ana o ke kane me ka wahine, a me na keiki. No ka mea, aole wahi aloha iki iloko o ka poe palaualelo, aole wahi rumi no ka hana pono, o ka molowa ke 'lii nui iloko ona. A o ke kanaka hana, aole ia e lilo iloko o kela hana lealea keia hana lealea, aole wahi a ka molowa e hele mai ai a komo iloko ona me ka hoopunana ma kona mau keena hana. " He rumi hana no Diabolo ke poo o ke kanaka palaualelo."
            O ke kanaka, i kekahi manawa, hana no oia i kekahi hana, a ina oia ua ike ua haule kana loaa ilalo, o kona haalele no ia. Aole pela e pono ai, e pono no ke hoomanawanui, o nana aku auanei i ka lakou la uahi i ka pua mai. E aho no ke hoomanawanui, o kakali aku auanei o ka loaa mai o ka hai, alaila, ku iho ka olelo a ka palaualelo. " He pomaikai ko'u i ili wale mai."
            Mai kakali oe e ka palaualelo i ka waiwai o kou makuakane, a me kou poe makuahine, me kou olelo iho. " E kakali au a make kuu mau makua, ili mai no'u ka waiwai, alaila, pomaikai maua me ka'u wahine, a me na keiki a maua." E ! e ke hoalauna, mai kuko wale oe pela, o iia mai auanei kaua he ui nana, lepa, he ui lolena ea, mai hoomau ae i kou mau lima nui kakauha iloko o kou mau bakeke, o nele auanei kou hale papaa i ka waihona ole. Hilahila ino.
            Eia, e kuu hoa hele o ka po aumoe anoano hano o ka leo, e makaala kaua, e holoi mau i ko kaua mau maka i ka wai mapuna o ka hana, a uhi iho ka Pililakeke nui o ka waiwai maluna, o kaua, a me ka hanohano, alaila, aole e uwe mai ka wahine i ke anu, aole hoi e alala na keiki i ke koekoe. A o ka makamaka hoi, aole oia e pilikia no ka pololi, alaila, ili pono iho ka olelo a ka mea "Mana Loa" i hooiliia maluna o na ka puna o kakou " Me ka hou o kou lae e ai ai oe i ka ai a pau na la o kou noho ana ma keia ao." Nolaila, o ka hana, oia no hoi ka mea e ola kino ai ke kanaka i kona noho ana ma keia ili honua. Aole anei oe e makau,a weliweli i ka olelo ihiihi a ka Moi o ke ao.
            E pono e kala ae kaua i ka uhi maka eleele o ka palaualelo, me he poe puaa la ma kahi opilopilo. E pono hoi kaua ke ala mai, e hoomanawanui, e hopu kaua i ka Oo, a hele aku ma kahi i hoomakaukauia no ka hana, o ne mai auanei ka kaua mau keiki i hapaumi inuti, o kaukau mai hoi na wahi wahine a kaua i ka wili kaeka o na wahi lauoho i ka loaa ole ona kahi Ea.
            Aole i pau ko'u kamailio ana, aka, wikiwiki au e apikipiki i ko'u wahi kapa moe, ke hopipi iho la ke kukui,— E aho au e hiamoe pu me lakou la. Na kekahi hoa. J. W. P. KEOLANUI.

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

O kau leta e Kanuha o Wailuku, Maui, he mau haina o na ninau a Kalauli, ua.hoomoeia ma ka papa, no ka pili kino loa.

            IKE MUA.— Ua loaa mai ia makou ke ko paa Helu 1. mai loko mai o ka hale puhi ko o ka Ahahui Mahiai ko o Kohala Akau, Hawaii, ma ka lima mai o Rev. S. C. Luhiau, maikai maoli io no.

            NU HOU MA KALOA :— Ua hai ia mai makou e J. S. Kanehailua o Kaloa Koolau, Maui, i ka hana ia ana o kekahi mau auwai malaila. Mai lalo mai o ke kahawai ka eli ia ana a hiki i kahi papu maikai. Akahi no a ikeia ia mea malaila.

            KANAKA NALOWALE A LOAA AKU UA MAKE : — Ua lono mai makou ia H. S. Kaahaaina o Kaloa, Koolau Maui, i ka hele ana o Kauili mai kona wahi moe ai i ka wa a ke kuluaumoe i o mai ai. I ka la 8 o Mei iho nei, ua loaa kona kino kupapau ma ke kahawai hohonu loa i paapu i na laau loloa.

            AHAHUI EUANELIO O HAWAII NEI :— Ua hoomaka iho nei ka hui ana a na misionari o keia Hui ma Kawaiahao, Honolulu i nehinei. O ke Akua pu me lakou i hooko ia mai ai ka lakou hana.

            HOIKE KULA MA PAPAKANENE :— I ka Poalima iho nei, ua hoikeia na keiki mahiole o ke Kama Alii Wahine, a i ka nana ana aku ua makaukau io no na haumana. He hana maikai no keia a ke 'lii. Ilaila no o Mika Hutchison me ke kakauolelo a ke Kahukula, kahi i hoolohe ai i na leo nahenahe o ia poe iiwi maka onaona.

            IA J. W. H. NAWELUA :— Ua ninau mai oe ia makou no ke pai ole ia o kau palapala nona ke poo " Heaha la ka pomaikai o na'lii ke kuai i na aina o lakou, a ke hoolimalima paha me na kanaka ili keokeo ?" Aole makou i pai i kou kumumanao, no ka mea, aole i kupono i ko makou manao.

            MAKE ANO-E :— Ua haiia mai makou e S, Kamelamela o Hamakua Hawaii, i ka make ano-e ana o D. W. Napela. Penei ke ano i kona manawa i hiki mai ai ka pilikia. Iaia e noho kino maikai ana, punia mai la kona kino e ka eleele, me he uala pulehu la, ma kekahi wahi nae me he uhi la, ma kau wahi nae he ulaula, me he aka la. He make ano-e io noia.

            HILAHILA OLE NO KA HOI KA HAKAKA.— Ua hai maopopo ia mai makou, ua hakaka kekahi mau wahine ma ka Luakini o Kaumakapili, oiai o na keiki e hoike ana, ua paleo pu ia mai no hoi ua ona ka, malia no ka i hakaka'i, ua iho mai ko luna poe. Hilahila ole no hoi olua e na mau wahine i ka hakaka iwaena o ka lehulehu.

            KANAKA KU I KA PU :— Ua poloai ia mai makou e J. A. Kealohanui o Hilo, Hawaii, i ke ku ana o Kamakanui i ka pu, i ka la 20 iho nei o keia malama i hala iho nei. Iaia e hoomaka ana e kalua i kana imu ai, ku mai la ia ma ka wawae akau. O Nahalelepo ka mea nana i ki ka pu, aole nae ia i ike he kanaka mamua pono ona. He lu wale no nae ka mea i hooia iloko o ka pu. Mai haalele i ka la i ka mea mehana.

            DALA MANAWALEA.— Ua ike iho makou i kekahi palapala me na dala he iwakalua, aole nae i kakauia ka inoa o ka mea nana ua palapala la. He mau dala keia i haawiia ia J. W. Kamika o Kauai no ka Haku, me he mea la e hooko ana i ka pauku 3 o ka mokuna 6 o Mataio e olelo ana, " Aka o oe, i kou manawalea ana'ku, mai hoike i kou lima hema i ka mea a kou lima akau e hana ai." A eia ua palapala la malalo iho.
            Ke hooili nei au ia oe ma keia leta he wahi waiwai uuku manawalea no ka Haku, iwakalua dala. Aia ia oe kahi e hoolilo aku ai.
            A penei nae kuu makemake : No na pilikia o kou Ekalesia iho, a me na pilikia o ko na Aina e.
            A malaila e oluolu oe e noonoo ai i kahi e hoolilo aku ai. A ke nonoi aku nei au e hookipa ia mai ke aloha pumehana o ko kakou Haku me kakou a pau. Ua ike no ka Haku ia kakou pakahi a pau. Me ke aloha ia oe.

            MAKE I KA WILIKO.— Ua poloai ia mai makou e John Kapuahewa o Waioli, Kauai, no ka make ana o Kumuhonua i ka wiliko, i ka la 25 o Mei.

            HALE PAU AHI :— I ka Poakahi iho nei, ua kani kuilua iho na hele o ko kakou kaona hoolailai nei no ka a ia ana o kekahi hale ma Kolopo ma kahi o Mika Walsh. Ua pio koke no nae ke ahi mamua o ka hiki ana aku o ka poe kinaiahi me ka lakou mau kaa wai.

            KULA ALII :— Ua ili mai maluna o makou ka hanohano i ko makou kauohaia ana mai e hai aku i ka lehulehu e hoike ana ke kula Alii ma Kahehuna i ka la apopo i ka hora 9 o ke kakahiaka. Ua poloai ia na hoa imi naauao a pau e hele e makaikai i ko lakou mau kaikaina iloko o ke ehuehu o ka naauao. I ke ahiahi o keia poalua ae, oia ka la 13 ma ka hora 7 e haiolelo ana na keiki o ia kula, a e mele ana hoi i na mele kupono i ka iini o ka lehulehu.

            KAHUNA LAPAAU PAKE.— I ka Poakolu iho nei, ua hele aku kekahi Pake nona ka inoa o Aliona imua o ka Papa Ola e noi e aeia mai oia e lapaau i na mai o Hawaii nei. Ua hai mai kekahi hoa o makou, eha ka nui o na mai pake i ola ia ia, a ke oluolu loa ae nei kekahi. Ua kauoha ia mai ua pake la, e kali a hiki i ka manawa e hai ia mai ai ka lono mahope iho o ke kuka ana o ka Papa Ola me ke Kuhina Kalaiaina. Ina he oiaio keia, he pomaikai loa ia no kakou.

            KAHI MOKUKIALUA MANUWA.— I ka Poaha o kela mau pule aku nei, ua hoomakaia ka huki ana i ua wahi moku la iuka, a eia oia ke kau hakake nei ma Ulakoheo. Aia a pau i ka hanaia ana o ua moku la, alaila holo aku ia. O kahi moku no keia a makou i hai aku ai mamua no Kapena Hanehama, a e holo ana i ka makaikai ma na wahi pana o ka honua nei. He moku-hao keia, i kapili kuohoia, me he mea la nae, he wahi moku kahulihuli wale. Ua akea kupono na rumi oluna, aia paha a hoomaikaiia'e, aiwa loa'ku paha ka nani.

            KAHUNA LAPAAU HOOPUNIPUNI :— Ua haiia mai makou e J. K. Halana o Kona Hema, Hawaii, no kekahi kahuna hoopunipuni nona ka inoa o Ehu. Ua kauoha ia i ka mai e imi i ka uala, ko, a pela aku; ua loaa ia mau mea, aka, aole nae i loaa mai ka oluolu i ka mea i loohia i ka mai. Mai puni hou no oukou i na kanaka hoopunipuni, o puni auanei ko oukou koi mai ia makou e hoolaha ae ma ke akea. Ua nui na palapala o keia ano i loaa mai ia makou, a ua ike no oukou i ka hoopunipuni, eia nae ua paulele aku ko oukou nui mamuli o na olelo ku i ke ola a ke kahuna lapaau.

            NO KA MAKE ANA O KALEIONEHU PUWEUWEU (w.,)— Ma ke kakahiaka Poakahi o ka la 29 o Mei, A. D. 1865. Make o K. Puweuweu w., ka mea i aloha nui ia e kona mau kini a pau, ua make iho ia iloko o kona mau la loihi o ke kaa ana i ka mai ; ua like me akahi makahiki a me ka hapa, a haalele mai oia i kona hoapili o ko laua mau la opiopio, a hoi aku i ka aoao mau o ka honua, he piva kona mai i make ai, oia hoi he hanu pau, a me ka puu holo iloko o ka houpo paa ka hanu, oia kona mea i make koke ai. Ua hanauia oia M. H. 1832, ua like ia me 32 makahiki, 4 malama, 29 la.

            MEA HOU.— Ua poha ae la ke pani o ka ipu-hao hoomoe ko, oia no ka pu la ke kani, e ku ana elua kanaka makaikai iloko, a me na kanaka paahana, a me ka haole puhi-ko o Ioane kona inoa. Oia ka la 17 o Mei, makahiki 1865. O ka inoa o keia poe i pakele mahunehune, Makea, Kahaleili, Kahuila, o ka haole no kekahi i hoomanawanui, a paa kela puka, ua pakele na mea a pau loa, ua po o loko i ka mahu, wela ka lima o kekahi i ka hao mahu, ku ke poo o kekahi ia hao no, e haule iho i ke kapu-ko, aole nao ai i ka paapaa, hina a kikii ke alo o kekahi kanaka iluna. A i ka la 18 mai no poha hou no kela mea, akeleakele no i ka poino, a me ka pono. Me oukou ke aloha.

Ahaaina Luau.

                E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE : Ua poloai ia mai au, e waiho aku i kekahi mau manao maloko o kou kino holookoa. Oia kela mau hua e kau aheahe ae la maluna. Ma ka la 16 o Mei nei, ua hoomakaukau o Joe O. Carter a me Mrs Carter i ahaaina palala no ka laua kaikamahine Puukani, nona ka inoa o Anehila Joe O. Carter, ma ia la i ikeia'ku ai ka makaukau o ke keiki o Mareka. Elua papa-kaukau i halii'a, penei, ma ka aoao Ewa ka papa-kaukau o na haole hanohano, ma ka aoao Waikiki ka papa-kaukau i na wahine hiikeiki, e noho ana me na haole. Ma ke poo o na pakaukau ma ka aoao hikina, aia malaila o Anehila, me kona noho i hoopuniia i na pua ala o Ainahau. Aia ma ka malu o na kumu manako ka ahaaina luau. Ua ike ka maka i ka nui o na mea ai o kela ano keia ano, ua piha makou i ka olioli, a me ka mahalo, ua ai a liliha, a kuhinia i ka nui o ka momona, owau kekahi malaila i koiia i ua ahaaina la, e lawelawe kuene. Nana'ku hanohano maoli no kahi la hanau o ke kaikamahine Puukani o Ainapo. E na makua mea keiki he maikai ke hoomanao i ka la hanau o ka oukou mau keiki, e like me Anehila nei.
H. N. LEHUAOKANOE.
Kaalaa-lalo, Iune 6, 1865.

Na Mea Hou o ke Alo Alii.

                Ua pomaikai makou i ka hai ana'ku i ka lehulehu, ua maikai pono ke ola o ka Moi, aia oia ma Moanalua i keia mau la.
            Ua maikai no ke ola o ka Mea Kiekie M. KEKUANAOA, ua ikeia oia e hele ana e hoike i na kula o Honolulu nei ma kona ano Peresidena o ka Papa Hoonaauao.
            Ua maikai no hoi ke ola o ke Kama Aliiwahine, me ke Aliiwahine kanemake Hakaleleponi. Eia laua ma Haimoeipo kahi i honi hoomau ai i ke ala onaona o na pua hoonani o ia kihapai, a oia pahale alii hoi.
            Ua hele aku ka Mea Kiekie M. KEKUANAOA, ka Mea Hanohano Keelikolani, Kiaaina o Hawaii, ka Mea Hanohano J. O. Dominis ke Kiaaina o Oahu me kana Aliiwahine, ka Mea Hanohano C. R. Bihopa me kana Aliiwahine, ka Haku Puuku oia hoi ka Mea Hanohano D. Kalakaua me kana Aliiwahine, ka Haku Bihopa o Honolulu, ke Kanikela Komisina o Farani, a me kekahi mau Kanikela o kekahi mau aupuni e ae, i ka ahaaina mare o C. P. Ward (Pepee.)
            I kela Poaono aku nei, ua hele aku ka Mea Hanohano C. R. Bihopa me kana Aliiwahine Pauahi, ke Kiaaina o Oahu o J. O. Dominis me kana Aliiwahine Lilia Kamakaeha me W. Alani, Luna Dute, i Waimanalo, Koolau. Ua hookipa oluoluia lakou e Kale H. Kauka a me Kamaki, a ua hoi mai lakou a pau i ka Poalua iho nei, me he mea la, ua punia wale ia lakou e ka makani ahiu o ua aina kukalahale la, ka hele a nohenohea launa ole.

Oihana Hookolokolo.
AHA KIEKIE MA KE KEENA.

                Mei 22. Ka waiwai o Ana w., i hoopanee ia mai ka la 1 o Mei. He hihia no kekahi palapala kauoha. Ua hoole ka Aha, aole e hooiaioia ua palapala kauoha la.
            Mei 22. Kaaikaula k., e hoopii ana e oki i kana wahine ia Kaapa. Hai mai ka Loio o ka mea hoopii, aole i loaa ka palapa hooiaio mare ; a ua noiia o Rev. J. S. Gerina o Makawao, aka ua hoole mai ia aole e haawiia mai ua palapala la. Nolaila, ua hoopau waleia ka hoopii.
            Mei 24. Ua hoopii ae kekahi Kahu ia Robaka G. Davis kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie e hookuu ae ia ia mai kona oihana. Aole i aeia kana noi, no ka mea, ua hoolilo aku oia i kekahi o na waiwai paa me ke kauoha ole o ka Aha, aole no i loaa ia ia na palapala hookaa o na dala ana i hookaa'i. Ina ua manao kana hanai, ka mea nona ka waiwai e hookuu ia ia, ua hiki no, wahi a ka Aha.
            Mei 29. Palapala noi e hooponopono ia ka waiwai o Keahi. Ua hoopau wale ia keia hihia imua o ka L. K. Kaapuni o Maui.
            Iune 2. Palapala noi e Holi, e hooiaioia ka palapala kauoha hope a Kanakaole (k.) i make aku nei. Kue mai o Manuahi kekahi pilikoko. Ma ke kukuluia ana o na hoike, ua maopopo aole e hooiaioia ka palapala kauoha mamuli o ka ike ole ana o ka mea i make i ke kakau ia ana o ka palapala kauoha.

Aha Hoomalu o Honolulu.

                Mei 22. Iuka, hoike wahahee, hoopaaia a e hookolokoloia e ka Aha Kiekie. Keana, kuai waiwai me ka loaa ole o ka Palapala. Ae ; he $10 dala ka hoopai. Aliona (Pake) hakaka, he $10 dala ka hoopai, a $1.25 o ke koina.
            Mei 23. Wiliama, hakaka, ua hookuuia. Elia, moekolohe, ua hookuuia. Kamaka, hoowahawaha i ka Aha, ua hoopaiia $3.75.
            Mei 25. Keonaina, ona, ua hoopaiia $3. me $1.00 koina.
            Mei 29. W. Bu (haole) pue wahine pela ia $1,500.
            Mei 30. Ipunui k., hakaka Pake, hoopaiia $10.00 $3.50 koina.
            Mei 31. Kaiwi k., me Kaili k., aihue manu, hookuuia.
            Mei 31. Keoni Poe k., ona, belaia $6.00,
            Iune 1. Kuokalani k., aihue, hoopaiia elua makahiki me na malama eono e hana'i ma ka hana oolea.
            Mei 29. J. Mountain (Pukiki) hoeha ia Keoki (w.) he $25. hoopai, $3. koina, palapala hoopaa i na dala he $50. aole ia e hana hou ia hewa.
            Mei 31. Opi, ona $6.
            Iune 2. H. Jackson na $6. Kekuokalani hoopiia no ka aihue, eha hoopii o ia ano, e kue ana iaia, a ua hoahewaia ma na hoopii a pau. Hoopaiia $155. $6. koina, a me 4 makahiki, 6 malama e hana ai ma ka hana oolea. Kahananui, holo nui $20. $1. koina.
            Iune 3. J. Halulu, hoeha i kana wahine mare, hoopaiia $50. e haawi ka palapala hoopaa no na dala ($250,) i ole e hana hou ia hewa. Lizzie Kikaha, walaau i ka po, hoopaiia $2. $3. koina. M. Kekaulahao, oia hewa no, a ua like no me ia ka hoopai.

KEANAE, Mei 8, 1865.

                Na L. H. KULIKA ; ALOHA OE : A me ka poe paahana malalo iho ou. Ua ike au i ko oukou manao, no ka'u Episekole i hoouna'ku ai no ke Kuokoa ; penei : " Ua hohonu io no paha kau palapala. Aole nae ku i ka makemake o ka lehulehu." I na o a'u leta i kauia i ke poo leta mawaho, he pono loa e paiia, no ka mea, no ka malamalama no laua ; oia ka make ana o ke kanaka i ka la hookahi, e like me ka ke Akua olelo weliweli ana. O ko ke Akua Uhane, aole ia no ka pouli, e hiki ai ke huna, a hilinai mamuli o ka makemake palaho o ka lehulehu ; aole no hoi ia he mau Episekole e poino ai lakou. He mau leta ia, e hoomanamana ia lakou ma na mea o ke Akua Kiekie Loa.
L. KAONO.

PARTICULARS OF THE CAPTURE OF JEFF. DAVIS AND FAMILY !
DAVIS DISGUISED AS A WOMAN !
Capture of   Rebel Notables and Important Papers !
JEFF. DAVIS ON HIS WAY TO WASHINGTON UNDER A STRONG GUARD !
CUMBERLAND (Ga.), May 11th.

                At daylight yesterday, at Irwinsville , Irwin county, I surprised and captured Jeff. Davis and family, including his wife, sisters and mother, together with his Postmaster, General Reagan, Private Secretary, Colonel Harrison, Colonel Johnson, A. D. C. Colonel Lubbeck and Lieutenant Hathaway ; and also captured several important papers, a train of five wagons and three ambulances. A painful mistake occurred, by which the Fourth Michigan and the First Wisconsin came in conflict. This mistake cost two killed and Lieutenant Bentle wounded in the Fourth Michigan, and four men in the First Wisconsin wounded. This occurred at daylight, before the capture of Jeff. Davis.
PRITCHARD, Lieut. Col. 4th Mich.

            MACON (Ga.), May 13th. Lieutenant Colonel Harden, commanding the First Wisconsin, has just arrived from Irwinsville. He struck the trail of Davis at Dublin, Lawrence county, on the evening of May 7th, and followed him closely night and day, through the pine wilderness of Alligator creek and Green's swamp, via Chamberlainville. At the latter place he met Colonel Pritchard with one hundred and fifty picked men. Harden followed the trail directly south, while Pritchard, who had the freshest horses, pushed down the Ocmulgee toward Hopewell, and thence by House creek to Irwinsville, arriving there at midnight on the 9th. Jeff. Davis had not been there, but from citizens Pritchard learned that the party were encamped two miles from town. Pritchard immediately made a proper disposition of his men and surrounded the camp before daylight. Harden, arriving in the vicinity the same evening, encamped within two miles of Davis' camp without knowing it. At three o'clock in the morning he pushed forward, and had gone but little more than a mile when his advance was fired on by a party of the Fourth Michigan Cavalry. A fight ensued, both parties exhibiting great determination. Fifteen minutes elapsed before the mistake was discovered. The firing in this skirmish was the first warning Davis received. His captors report that he hastily put on his wife's dress and started for the woods, closely followed by our men, who at first thought him a women. Seeing his boots while running, they suspected his sex. The race was short. The rebel President was soon brought to bay. He brandished a Bowie knife and showed signs of battle, but yielded to the persuasion of revolvers, without compelling the men to fire. He expressed great indignation at the energy with which he was pursued, saying he had believed our Government too magnanimous to hunt down women and children. Mrs. Davis remarked to Colonel Harden, after the excitement was over, that the men had better not provoke the President — he might hurt some of them. Reagan behaved with dignity and resignation. The party were evidently making for the coast.

            WILSON, Major General. Macon (Ga.), May 12th. Colonel Pritchard's command, with Jeff.
Davis and others, is expected here tomorrow. The prisoners will be forwarded to Washington under a strong guard.

NU HOU O NA AINA E MAI.

Kekahi mau mea ano nui o Peru.

                NO KA POE INIKA (INCAS.) I ka manawa i loaa'i o Amerika i ka poe Europa, e noho Aupuni ana ka poe Inika ma Peru, o lakou ka poe Kahunapule me na'Lii, a ua kukulu iho lakou i ua Aupuni la ma ko lakou mana iho. O ka hoomakaia ana o ka huina, ua pili no i ka oluolu me ka ilihune a waiwai ole hoi. Ma ka hanau ana i kekahi keikikane, ua haawiia kekahi wahi apana aina iaia, a pela e hoomahuahuaia'i ke hiki kona mau makahiki i ka umi, a nui loa aku i na ia e mare i ka wahine, e oi iki aku ana paha mamua o ka eka hookahi. He wahi uuku wale no o ka aina kai kupono no ka mahi ana, a ma ke kipulu wale ana no i ka wai e pono ai, no ka mea, aohe ua malaila. I ka wa i ka poe Inika ua aina la, ua hooikaika iho lakou i ka mahi ana, a ua loaa no ka hua o ko lakou luhi. Ua hanaia kekahi mau auwai elua haneri mile ka loihi, e holo kekee ana ma na wahi oioi o na kuahiwi, a kahe aku la ka wai mana awawa he nui wale. Aole o keia mau awawa wale no kai mahiia, aka, o na aoao o na kuahiwi kekahi e like me ke kiekie o ka pii ana'e o ka wai.

Kanu Pulupulu ma Peru.

                Iloko o keia mau makahiki iho nei, ua laha loa'e ka mahi pulupulu ana ma Peru. Na ka poe wale no nae o na aina e e kanu, oia hoi ka poe Beritania, Sekotia, a me kekahi mau haole Amerika. O ka poe nana e hana, he poe Pake i hoounaia e ka poe mahiai pulupulu. Ua hoohikiia lakou e ha-