Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 23, 8 June 1865 — HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI. [ARTICLE]

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

£CT O kau leta e Kanuha o Wailuku, Maui, he mau haina o na ainau a Kaiauli, ma ka papa, no ka pili kino ioa. Ike mual—Ua loaa. mai ia makou ke ko paa Helu 1. mai loko mai o ka hale puhi ko o ka Ahahui Mahiai ko o Kohala Akau, Hawaii, ma kā lima mai o Kev. S. C. Luhiau, maikai maoli io no. Nu Hou ivia Kaloa :~Ua hai ia mai makou ē J. S. Kanehailua o Kaloa Koolau, Maui, i ka hana ia ana o kekahi mau auwai malaila. Mai lalo mai oke kahawai lea eli ia ana a hiki i kahi papu maikai. Akahi no a ikeia ia niea malaila. Kanaka Nalowalea i.oAa aku ua make : —Ua lono mai makou ia H. S. Kaahaaina 0 Kaloa, Koolau Maui, i ka hele ana o Kauih mai kona wahi moe ai i ka wa a ke-ku-luaumoe i o mai ai. I Ka la S o Mei iho nei, ua loaa kona kino kupapau ma ke kahawai hohonu loa i paapu i na laau loloa. Ahahui Euanelto o Hawaii nei :—Ua hoamaka iho .nei ka hui ana a na misionari o keia Hui ma Kawaiahāo, Honolulu i nehinei. Oke Akua pu me lakou i hooko iu mai ai ka lakou liana. Hoike kula wa Papakanene :—I ka Poalima iho nei, ua hoikeia na keiki mahiole o ke Kama Alii Wahine, a i ka nana ana aku ua makaukau io no na haumana. He hana maikai no keia a ke'lii. llaila no o Mika Hutchison me ke kakauolelo a ke Kahukuln, kahi i hoolohe ai i na leo nahenahe o ia poe iiwi muka onaona. 1a J. W, H. Mawelua:—(Ja ninau mai oe ia inakou no ke pai ole ia o kau palapala nona ke poo " Heaha la ka pomaikai o na'lii. ke kuai i na aina o lakou, a ke hoolimaluna paha me ria kanaka ili keokeo ?" Ao)e makou i pai i kou kumumanao, no ka mea, aole i kupono i ko makou manao. Make ano-e :—Ua haiia mai makou e S. Kamelamela o Hamakna Hawaii, i ka make ano-e ana o JD. W. Napela. Penei ke ano i kona manawa i hiki mai ai ka pilikia. laia e neho kino maikai ana, pania mai la kona kino e ka eleele, me he uala pulehu la, makekahi wahi nae me he uhi la, ma kau wahi nae he ulaula, uie he aka la. He make ano-e io noia. Hilahila ole no ka hoi ka hakaka. —Ua hāi maopopo ia mai makou, un hakāka kekahi mau wahihe mā ka Luakini o Kaumakapili, oiai o na keiki e hoike ana, ua palēo' pā iā mai no hoi ua ona ka, malia no ka i hākaka'i, ua iho mai ko luna poe. Hilahila ole no hoi olua e na mau \vahine i ka haka» ka iwaena o ka lehalehu. Kanaka ku i ka Pu;—Ua poloai ia. Riaj makou e J. A. Kealohanoi o Hilo, Hawaii, 1 ke ku aha o Kāmakanoi i ka pu, i ka la 20 iho nei okeia malama i hala iho. nei. laia e hoomaka ana e kalua i kana imu ai, ku mai la ia ma ka wawae akau. O Nahalelepo ka mtfa nana iki ka pu. aole nae ia i ike he kanaka mamua pono oaa. . He lu wale no nae ka mea i hooia iloko oka pu. Mai haalele i ka la i ka mea mehana. Dala Manawalea.—Ua ike iho makou i k'ekahi palapala me na dala he iwakalua, aole nae ī kakauia ka inoa o ka mea nana ua palapala la. He mau dala keia i haawiia ia J. W. Kamika o Kauai no ka Haku, me he mea la e hooko ana i ka pauku 3 o ta mok'uha 6 o Mataio e olelo ana, " Aka o oe, \ kou manawalea ana'ku, mai ho|ke i kou lim'a ka mea a kou lima>kau e hana ai."' 'Ā eia ua 'palapala Ia malalo iho. O* Ke hooili nei au ia oe ma keia leta he wahi waiwai uuku manawalea no ka Haku, iwalealua dala. Aia ia oe kahi e ai'' nap tiu makemake : No na pilikia*o kou Eftalesia iho, a me na pilikia o ko ha Aina e. . A malaila e oluolu oe e nooiioo ai i kahi e hoolilo aku ai. Ake ndnoi aVu nei au e hboltipa ia mai ke aloha pumehana o ko kākoU Haku rae kakou a pau. 'tta ike no ka Haku ia Kakou pakahi a pau. Me ke aloha ia -• r

Make i ka wiliko. —Ua polooi ia mai nakkou e John Knpuahewa o Waioli, Kaaai, no ka make ana o Kumahonua i ka wiliko, i ka la 2") o Mei. £ u. - •. . . H, Hale Pau Ahi :—I ka Poakahi iho nei, ua kani kuilua iho na bele o ko kakou kaona nei noka a.ia ana o kekahi hale ma Kolopo ma kahi o Mika Walsh. Ua pio koke no nae ke ahi mamua o ka hiki ana aku o ka poe kinaiahi me ka lakou mau kaa wai

Kūla Alii :—Ua ili mai malunā o makou ka hanohano i ko makou kauohaia ana 'mai e hai aku ī ka lehulehu e hoike ana ke kula Alii raa Kahehuna i, ka la apopo i ka hora 9 oke kakahiaka. Ua poloai ia na hoa imi uaauao a pau e hele e makaikai i ko lakou mau kaikaina iloko o ke ehuehu o ka naau* ao. Ike ahiahi o keia poalua ae, oia ka la 13 ma ka hora 7 e haiolelo ana na keiki o ia kula, ae mele una hoi i na mele.kupono i ka iini o ka lehulehu.

Kahuna Lapaau Pake.—I ka Poakolu iho nei, ua hele aku kekahi Pake nona ka inpa o Aliona imua o ka Papa Ola e noi e aeia mai oia e lapaau i na mai o Hawoli nei. Ua hai mai kekahi hoa o makou, eha ka nui o na mai pake i ola ia ia, a ke oluolu loa ae nei kekahi. Ua kauoha ia mai ua pake la, e kali a hiki i ka manawa e hai ia maiai ka lonomahope iho o kekukaann o ka Papa: Ola me ke Kuhina Kalaiaina. lna he oiaio keia, he pomaikai loa ia no kakou.

Kahi Mokukialua Manuwa.—l ka Poaha 0 kela mau pule aku nei, ua hoomakaia ka huki ana i ua wahi moku ia iuka, a eia oia ke kāu hakake nei maUlākoheo. Aiaa pau i ka hanaia ana o ua moku la, alaila holo aku m. O kahi nioku no keia a makou i hai aku ai mamua no Kapena Hanehama, a e holo ana i ka makaikai ma na wahi pana o ka honua nei. JHe moku-hao keia, i kapili kuohoia, me he mea la nae, he wahi moku kahulihuli wale. Ua akea kupono na rumi oluna, aia paha a hoonmikaiia'e, aiwa loa'ku paha ka nani. Kaiiuna Lapaau Hoopumipuni :—Ua haiia mai ihakou e J. K. Halana o Kona Hema, Hawaii, no kekahi kahuna hoopunipuni nona ka inoa o Ehu. Ua kauoha ia ika mai e imi i ka uala, ko, a pela aku; ua loaa ia mau mea, akn, aole nae i loaa mai ka oluolu i ka mea i loohia ika mai. Mai puni hou no oukou i na kanaka hoopunipuni, o puni auanei ko oukou koi mai ia nmkou e hoolaha ae ma ke akea. Ua nui na palapala o keia ano i loaa mai ia makou, a ua ike no oukou 1 ka hoopnnipuni, eia nae ua paulele aku ko oukou nui mamuli o na'olelo ku i ke oln a ke kahuna lapāau.

No KA MAKE ANA 0 KaLEIONEHU PUWEUweu (w.,) —Ma ke kakahiaka Poakahi o ka la 29 o Mei, A. D. 3865. Make o K. Puweuweu w., ka mea i aloha nui ia e kona hiāu kini a pau, ur» make ihoia ilokoo kona mau la loihi o ke kaa ana i ka mai ; ua like me akahi makahiki a me ka hapa, a haalele mai oia i kona hoapili o ko iaua mau la opiopio, a hoi aku i ka aoao mau o ka honua, he pha kona mai i make ai, oiaiioi he hanu pau, a me ka puu holo iloko o ki honpo paa ka hanu, oia kona mea i make koke ai. Ua hanauia oia M. H. 1532, ua like ia ine 32 makahiki, 4 malama, 29 la.

Mea hou.—Ua poha ae la ke pani o ka ipu-hao hoomoe ko, oia no ka pu la ke kani, ekuana elua kanaka inakaikai iloko, a me na kanaka paahana, a me ku haole puhi»ko o loane kona inoa. Oia ka la 17 o Mei, makahiki 1565. O ka inoa o keia" poe i pakele mahunehune, Makea, Kahaleili, Kahuila, o ka haole no keknhi i hoomanawanui, a paa kela puka, ua pakele na mea a pau loa, ua po' o loko i ka mahu, wela ka lima 0 kekahi rka hao mahu, ku ke poo o kekahi ia hao no, e haule iho i ke kapu-ko, aole nao ai i ka paapaa, hina a kikii ke alo o kekahi kanaka.iluna. Aikala 18 mai no poha hou no. kela mea, akeleakele no i ka poino, a me ka pono. Me oukou ke ( aloha.