Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 25, 22 June 1865 — Page 2

Page PDF (1.52 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

aau ola, oia no ka ninini nui ana mai o ka Uhane Hoola, ka mea i hana kupaianaha malaila he iwakalua mau makahiki a keu mamua'ku nei. O ka oukou mea nonoi a ko oukou mea e imi aku ai, o ka hana hou ana no ia o ka hana aloha i hanaia i na wa mamua. He oiaio no, e hiki ia oukou ke pule e like me Mose, e hooulu mau ke Akua i na ekalesia i kanuia ia wa, i hoomanaia ka nani o kona inoa. He oiaio no, o ke Akua ka i hana kupaianaha mai i ka manawa i hala, ke kali wale nei oia e nonoiia mai e hoike i kona lima hemolele, a e hoike hou mai i na hana kupaianaha o kona aloha.
            Aole au e hoopaumanawa i ka wehewehe ana i na hana kupono i ka olelo a ke Akua e hooulu hou ai i ka pono, no ka mea, aia no me oukou na Kahunapule elemakule he nui wale; o ka haiolelo ana; o ke komo ana i kela hale keia hale, a o ka hooponopono ana iloko o ka ekalesia e pono ai, o ka hoohaahaa ana, ka hoike ana i na hewa, ka mihi ana a me ka pule.
            E na hoahanau aloha, e anoi ana makou e lohe ua hiki mai ia alahou ana a ua hoomaka no iloko o ka oukou ahaolelo makahiki, a ua laha ae mai laila aku a hiki i na kauhale a pau o ia pae aina. Mai hoopoho i ka manao no kekahi wahi a no kekahi kanaka, ina he kiekie a ina he haahaa. Ina paha e hiki mai ia nuhou, a hoikeia ua hoomaka hou no ia hana pomaikai, ina ua apo mai na ekalesia o keia aina ia lono me ka olioli hiki ole ke hai aku, a ua hoeueu koke hoi me ka nana ia pono i ko oukou mau misionari ma Maikonisia a me ko Nuuhiwa pae aina. He ikaika no kuu manao lana e loaa koke mai ana ia oukou ia hana aloha. I keia wa hope, aole he aina kahi i hoikeia mai ka ke aku hana aloha ma na mea oi aku mamua o na mea i hoikeia, ma ko Hawaii pae aina, aole loa ia e haalele i na hana a kona mau lima iho. " Ano, na ke Akua hoopomaikai, na ka mea i hoala mai i ko kakou Haku ia Iesu mai ka make mai, i ka mea i lilo mai ma ke koko o ka berita mau loa i ke kahu nui o na hipa, e hoomakaukau mai ia oukou no na hana maikai a pau e hana aku i kona makemake, e hana mai ana oia iloko o oukou i ka mea pono iaia ma o Iesu Kristo la, nona ka hoonani mau loa ia'ku i ke ao pau ole. Amene."
            Eia no wau, e na hoahanau aloha, e like me ko'u ano mau, o ko oukou hoaloha oiaio loa iloko o na kaula paa o ka Euanelio. R. ANESONA,
Kakauolelo no na Aina e, A. B. C. F. M.

Ke ano o ka noho ana o na
Ekalesia o Kristo ma
Hawaii Nei.

                Ma ka lohe ana i na palapala hoike no ke ano o na kihapai a pau mai Hawaii a Kauai. Elua mea nui i hoomaopopo ia, o na mea e hauoli ai a me na mea e uwe ai.
            Ke hauoli nei kakou no ko Iehova lokomaikai ia Ziona. Ua malamaia ke ola o na kahuna haole me na wahine a me na keiki a lakou, a ua haawi mai hoi he mau Kahuna pule Hawii e huipu a e hapai pu i kana hana maikai ma keia pae moku. Eia hoi kekahi. Ua haawi mai ka haku hona ke kihapai i na hua e hauoli ai. Nui loa na hoahanau i kupaa iwaena o na mea hoowalewale, a me na mea e alakai hewa ai. Ua like lakou me ka mauna o Ziona, aole neenee, aole naue, ua malama mau i na oihana a me na pane a pau o ka ekalesia. Ua huli i ka palapala Hemolele, a ua imi no hoi i na palapala e ae e naauao ai. Ua malama i ka pule ohana, na halawai haipule, me ka la o ka Haku. Ua mau ka lokomaikai, ka manawalea a me na hana e ae e kukulu ai i ke aupuni o Kristo, a e hoolaha ai i ka pono o ka Euanelio ma Hawaii nei, a ma na aina e.
            Ua ikaika hoi ka manao o kekahi poe e imi i na mea e naauao ai na keiki a lakou. Ua mau ka hoouna ana i na keiki i na kula makaukau, na kula hanai, na kula kaikamahine, kula haole, Lahainaluna a me na kula a pau e naauao nui ai. Ua maopopo lea ka mahuahua ana o ka makemake e imi i ka noiau a me ka ike ina mea he nui wale.
            Ua launa mai hoi ka uhane o ke Akua ma kekahi mau kihapai, a ua launa mai hoi kekahi poe hiamoe. Ua hoi mai kekahi poe auwana, ua mihi mai kekahi poe hoomaloka a ua komo iloko o ka ekalesia. Mea hou, o ka nui o na kala manawalea no ke aupuni o Iehova maloko o ka makahiki i hala ae nei.
            Aole nui na hoahanau i auwana i na aoao kue, aole hoi nui loa ka poe i haule iloko o ka hewa e haunaele ai, a e hilahila ai, a e haumia ai ka ekalesia.
            No ia mau mea pono a me na pono e ae he nui wale, ke hoomaikai nei kakou ia Iesu, no ka mea; ua hua mai na makana maikai a me na makana hemolele. Eia hoi kekahi mau mea e uwe ai, e mihi ai oe e haalele ai. Aole kakou i aloha aku ia Iehova e like me kona aloha ia kakou, aole haawi aku e like me kana haawi aku e like me kana haawi ana mai, aole kakou i malama aku e like me kana malama ana mai ia kakou.
            Ua komo mai na Alopeka iloko o ke kihapai, a me na aihue iloko o ka hale waiwai, no ka makaala ole a no ka hoopalaleha, a me ka palaualelo, ua ulu mai ka nahelehele ma kau wahi. Ua nui loa ka palaka iwaena o na ekalesia, a noloko mai o keia kumu hewa, ua ulu mai ke kanalua, ka nawaliwali, ka puni waiwai, puni hanohano, lealea, a me na kuko o ke kino he nui wale. Nolaila, ua hoohewahewa kakou i ka hana maikai a ke Akua. Ua emi mai ke aloha ia Iehova, a ua emi pu hoi ke aloha i ka hoalauna. Aole ikaika ka pule i ke Akua, aole hoo ikaika ka nonoi ana a me ka hoohuli ana i na hoaloha a me na kanaka e auwana ana i ka hewa. Ua waiho pela kekahi poe me ka hewa me he mea'la aole o lakou uhane, a i ole ia, e manao ana he mea liilii ka uhane, a he mea nui hoi ke kino.
            I ko kakou lohe ana i na palapala hoike kihapai, ua akaka ka pono ole ma kau wahi. Ua lilo ka lani i keleawe a o ka honua i hao a i lehu, aole ua, aole hau, a i ka nana ana ma ka Palapala Hemolele, no kakou ka hewa, aole no ke Akua, aole loa, no ka mea, aole pakele i kona lima wahi ana, ke hiki ole ke kokua mai, aole hoi i kuli kona pepeiao i ole ia e lohe a e maliu mai i ka pule a kana mau keiki punahele. Aka, o ka hewa o kakou ke kanalua, ka hookamani, makau wale, molowa a me ka hookuli, oia ka mea e haalele ai ke Akua ia kakou, a oia hoi ka mea e paa ui ka lani a e lilo ai ka honua i waoakua.
            Ma ke kau wahi aole i hooponoponoia na hoahanau hihia i ka wa pono, ua hoopanee ia paha ka hookolokolo ana, a ua hoonawaliwali ia paha ia hana e maemae ai ka ekalesia; a ke manao nei ke Komite he hana nui ia, a pau i ka haawi mai i na kahu a me na ekalesia ; e kiai loa, a e hooikaika mau e hoomaemae ai i ka ekalesia ana i kuai mai ai i kona koko iho. Eia hoi kekahi mea e mihi ai a e haalele ai, o ka nawaliwali, o ka hana liilii ana a me ka hoomau ana o ka hele ana ia hale aku ia hale aku, e hoala, e paipai a e ao aku i na mea hiamoe, molowa, kanalua, hoomaloka, auwana wale a me na mea a pau e pili ana a e puni ana i na mea o keia ao. Nolaila aole piha pono na luakini a me na halawai haipule, aole hoi i huli nui mai na kanaka hewa, a komo pu iloko o ke aupuni e ola ai. Ke hiamoe pu nei paha na wahine naauao me na wahine naaupo. Aole loa pela i ka wa i kau mai ai ka makau o ka Haku a me ke aloha nui maluna o kakou.
            Eia hoi kekahi mea e weliweli ai, o ka nawaliwali maoli o kekahi poe he nui wale, ma ka huli ana, heluhelu ana, a me ka noonoo ana i ka olelo a Iehova ma ka Palapala Hemolele. Ua olelo o Iesu i na Parisaio a me na Satukaio. Ua lalau oukou no ko oukou ike ole i ka Palapala Hemolele, a ua kauoha hoi ia lakou, " E huli oukou i ka Palapala Hemolele," aole loa e kupaa a e hua nui mai na ekalesia ke ole kakou e nana mau, a e huli mau ma ka Baibala, no ka mea ua like ia me ka la o ko kakou hele ana, a me ke panana no ka holo ana. Nolaila, ke nonoi nei ke Komite i keia aha e hoohiki e hoala hou i keia hana maikai, a e hooikaika mau i na makua a me na keiki ma keia mea e pono nui ai na uhane o kakou.
            Eia kekahi, ua nawaliwali na kula Sabati ma kekahi mau apana. He mea ia e poino ai ka ekalesia, no ka mea, ua like na kamalii me na kawowo pua ua kanuia ma ka Iehova kihapai e ulu mau lakou ilaila, a uliuli, a hua mai hoi, a i ole e kanuia malaila e kahihiia lakou i na kakalaioa a me na mea ino, a poho maoli.
            E hooikaika kakou i komo mai na keiki a pau loa iloko o na kula Sabati, a me na hana a pau e naauao ai a e ola ai.
            Eia hoi kekahi hemahema nui iwaena o kakou, o ka nawaliwali o ke kokua manawalea, ka lokomaikai, ke kokua mau i na mea pilikia, a me na hana a ke Akua, he mau hua ia no ke aloha a me ka manaoio. Oia hoi na hua e maopopo ai ua like na hoahanau me na laau i kanuia ma na kapa muliwai, ua mae ole ka lau, ua uliuli mau, a ua mau loa hoi ka hua, aole loa e ola pono ka ekalesia, aole hoi kekahi hoahanau i hoohewahewa a hoonawaliwali hoi ma ia mau hana maikai. Nui wale na pauku o ka Baipala e ao ana, e paipai ana, a e kuhikuhi ana ma ia mea. He hana luhi wale paha ke kakau i na mau pauku la ma keia palapala, no ka lehulehu, a no ka maopopo hoi i na mea a pau e makemake ana i na hana lokomaikai. I ka manao o ke Komite he mea pono nui ia e hoala like a e hooikaika nui i ke dala mahinahou, hanaikumu, luakini, a me na mea a pau e pono ai ke aupuni o Iesu. He kanawai paa loa keia, e ohi ke kanaka e like me ka lulu a me ke kanu ana. O ka mea e lulu ana i ka ole e ohi no ia i ka ole a me ka nele maoli. No ka nui o na mea e alalai ai, a no ko kakou hewa nui imua o Iehova, nolaila ke manao nei kakou e ola like, a e mihi imua o ke Akua, a e hooikaika like mai o a o, ma na mea e ulu ai ka pono io, a e hoouka like hoi mamuli o Iehova, i auhee na enemi a me na mea a pau i kue i ka oiaio, me ka pule nui i ke Akua me ka hoopalaleha ole i na hana maikai.
T. COANA,
M. KUAEA,
W. P. ALEXANDER.

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU IUNE 22, 1865.

Halawai o ka Ahahui Euanelio Hawaii.

                He oluolu paha ko makou poe makamaka heluhelu pepa ke lohe i kekahi mau mea e pili ana i ka halawai makahiki o ka Ahahui Euanelio o ka Paeaina Hawaii. Ua hoomaka ka halawai ana oia aha i keia makahiki ma ka Poakolu mua o keia malama, a ua hookuu ia ka aha i ka la 19 iho nei. He He nui na kahu ekalesia me na elele i hele mai i ua halawai la. He mea kamahao no hoi, ke nana aku i ka aha, ka hui ana o na kahu ekalesia hou o ka lahui Hawaii me na kumu misionari makua o keia pae aina. Me he la, e noho pu mai ana no na makua me na keiki, a e ao ana na keiki i makaukau i ka hana a na makua.
            Ua lilo na la mua o keia halawai ma ka hoike kihapai ana. Ua hoike kela kahu keia kahu ekalesia i kona kihapai iho. He nui no hoi na mea hou i loheia no na kihapai. A o na mea i lohe ia, he mau kumu paipai no i ka poe i hoolohe e hooikaika hou aku ma ka hana maikai e ola'i ko kakou lahui, e pono ai ko kakou aina nei, a e nani ai ka inoa o ka Makua Nui o ko kakou mau pono a pau.
            Oa hooholoia e hoihoi mai ke kula kaikamahine o Kau, Hawaii, a e kukulu hou ma Waialua, i Oahu. He hana naauao ia, a e ike ia auanei ka hua maikai o ia hoololi ana. Ua pilikia ia kula mamua no kona mamao loa aku. Ina he kula ia no ka lahui holookoa, he pono ke kukulu ia iwaenakonu o ka lahui i mea e lawa like ai ka pono no na aoao a pau. He lana ko makou manao no ia kula ma keia hope. Eia ka pono, e wehe ae ka puka a akea i komo mai na kaikamahine a nui i ke kula. Aohe pono ke kula liilii, i kula nui. I nui na haumana. I naauao na wahine e pono ai kakou.
            Ma na la hope o ka halawai, ua kukaia kekahi mau kumu manao nui o na kula a kakou, o na kula hanai kaikamahine ; ka oihana misionari ku waho, me ka oihana misionari ku loko, kekahi mau mea i kamailio ia. A i ka nana'ku, e holo ana na hana hoonaauao a kakou ma keia hope aku. Ke manao nei makou e kokua mai ana ka Haku Nui o ke kihapai i kona mau paahana. A o ike auanei kakou ika nani ma keia hope i oi mamua o na mea a pau i hala. Ma keia halawai, ua ikeia ke oo loa ana ae o ka pono Euanelio ma ke Aupuni Hawaii. Mai ka la i ku mua mai ai na kumu misionari ma keia aina a hiki i keia wa, aole mea like me keia i ike ia iho nei ma Kawaiahao iloko o keia malama. I waena o na lahui a pau o ka honua nei i aoia e na kumu misionari o na aina naauao, aole hookahi lahui i hoopomaikai ia e like me ko Hawaii nei. He mua ke komo ana o ka pono ma kekahi mau aina, aka, ua lilo ua mau aina la i komomua ia ai i hope, a o Hawaii, ka mea hope, ua lilo ia i mua. O ka lahui Hawaii hookahi wale no kai hookuu ia e na ahahui misionari o na aina Kristiano mai loko aku o ko lakou ao ana. Ua pau ka hii ana o ka makua i ke keiki. Ua kanaka makua ke keiki. Ua olelo ka Ahahui Misionari nana i hoouna i na kumu mua i keia aina, ua pau ka lakou hoouna ana mai i na kumu. Ua hiki i ka lahui Hawaii ke malama ia ia iho, wahi a lakou. Iloko o keia halawai makahiki o ka Ahahui Euanelio, ua ikeia ka hooko ana o ia mea. Ke hoopa io nei na keiki kane ponoi o keia lahui i ka hana. Ma keia hope, aole o na ekalesia o na aina e wale no e ike ia ma keia aina; aka, he mau ekalesia Hawaii no kekahi. Aole ka ekalesia Enelani, a Amerika, a Roma, aole o lakou wale no, aka, o ka ekalesia Hawaii kahi. E like me ke kuokoa ana o kakou ma na mea e ae, pela no ma ko kakou pono hoomana e maikai ai. Na ka Haku e hoopomaikai i ka ekalesia Hawaii, me na mea a pau e kokua ana ia pono nui e ola ai kakou.
            Ia Oe e S. K. Haukawewe o Hamakua, Maui, ua hoomoeia kau palapala no ke kahuna hoopunipuni no kou huna ana i kou inoa.
            O ke kanaka pepehi wale i ka wahine, he lapuwale ia.
            Iloko o na mea lapuwale a pau, kakaikahi na mea i oi aku ke ino mamua o ka pepehi wale ana i ka wahine. Ua hana ia ka wahine he mea ano nawaliwali, a palupalu. Ua kapaia oia ka aoao palupalu, a he mea palupalu io no. Ua hana ia oia i kokoolua no ke kane. Ma na aina naauao a pau, ua malama loa ia na wahine e ka lakou mau kane.
            Pehea la ke kanaka i lawe i wahine nana, a lilo ia i mea pepehi i kana wahine ? Lawe keia kanaka i ka wahine imua o kekahi Kahunapule, a malaila oia e hoohiki ai imua o ke Akua a imua o ko ke ao nei, e malama maikai i kana wahine, e aloha aku iaia, aole hoi e kaawale a hiki i ka make. Mahope o ia hoohiki ana, hana ino aku ua kanaka nei i ka wahine. Pepehi iaia, olelo ino aku, me he ilio la ka wahine ana i hoohiki ai e aloha a e malama i na wa a pau. Pehea ia kanaka ? Aole anei he wahi ano pegana koe iloko ona ? Ina ma Nuuhiwa ia kanaka, e aho la ia ; o ka hana naaupo no ia o ko laila poe. Aole kupono ia hana no ka aina malamalama. He ino loa. He lapuwale loa, a he pono ke hoowahawaha ia e na mea a pau na hana o ia ano.
            Pela no ka wahine e hana ino ana i kana kane. O na mea i hoikeia maluna no ke kane, ua pili no i kekahi aoao, oia hoi ka wahine, ina hana ino oia i ke kane ana i hoohiki ai e aloha a e malama a hiki i ka make. E pulumi aku a e hoopau kakou i keia koena naaupo e koe nei iwaena o kakou.

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

                AHA KIEKIE O LAHAINA.— Ua maikai na Jure o ka Aha Hookolokolo o Lahaina, a ua hoapaiia na lawehala a pau, pela mai nei ko makou lohe.

            MAI PAU I KE AHI :— I ka la 4 iho nei o keia malama, mai pau i ke ahi ka hale puhi ko o Wailuku. Pela mai nei o O. S. Kanuha o ia wahi.

            MAI PIO KE AHI :— I ka poaono iho nei, ua ike iho makou i ka pakele ana o ke ola o kekahi wahine ma ke kowali o Kapauhi. I inu i ka rama a ona, hele e lele i ke kowali, mehe pahuwai la nae ke pahu a kakaa. He keu no paha na wahine a ka poe hilahila ole.
            E ike ka lehulehu, aole makou i kaili ae e like me ko ke " Au Okoa" e kuehu mai nei. No makou okoa no ko makou mai na kulana kiekie mai, mai ke poo a ka hi-u, a he mea hiki ole ia makou ke pane aku, oiai he mea mau iaia ka waha-kole.

            MINAMINA I KA PA-KO-LI.— Ua poloaiia mai makou e J. A. Kaohaiula o Lahaina, Maui, i kona minamina i ka hoopauia o ka pa-ko-li i ka wa kula, pela kekahi rula i haawiia ma ia apana i ka wa a ke Kahukula i hele aku nei e hoike. Ua maikai no ka na rula a pau, o kahi rula apiki iho la no ka ia wahi ana, a pela no hoi ko makou manao ina he oiaio kana.

            AHAAINA LULU DALA MA Halawa.— Ua hai ia mai makou e D. B. Kauakoko o Halawa, Molokai i ke kukuluia ana o kekahi ahaaina lulu dala ma ia wahi. Ua hookupuia na dala he 164.25 mahope o ka paina ana. Mahope iho, hookupu mai na malihini he $13.00 mahope mai, haawi hou mai na kamaaina $300, nolaila o ka huina pau 180.25. Mailoko ae o keia puu dala i hookaaia'i na aie, a koe iho ke koena no kekahi mau hemahema e ae.

            MEA KUPANAHA.— Ua poloaiia mai makou e Beni no kekahi mea hou ana i ike ai. He mea hou ma ka lani iwaena o ka pouli ma ka la 16 iho nei. He poepoe ku ha-o iwaena hoku, me he ano lua kalai la, me ka mea ula a puni mawaho ae o ua hoku la i like ke ano me ke anuenue, oia ka hora 11 me na minute he 15 e hiki aku ai i ka hora 12 o ka po. He mea hou keia wahi a ko kakou makamaka.

            HILAHILA OLE KA ILIKEOKEO — Ua lono mai makou ia O. N. Kanuha o Wailuku, Maui, i ka hana lapuwale a kekahi haole i kekahi makapo me kana wahine, me ka olelo aku i na laua e moe, e haawi aku no ia i hapalua na laua, aka, aole i ae mai ka makapo, aole laua i ike i ko laua ilihune puni aku, ua hoomanao iho laua he au malamalama keia, nolaila e mahuahua no ka Lahui Hawaii, a e keehiia ia haole malalo loa o na keehina wawae o ke kanaka naaupo o Fatuhiwa.

            KULA BERITANIA HOU :— Ua lohe mai makou e kukulu hou ana o Mr. M. B. Beckwith ke kumukula iho nei o ke Kula Alii i kula hou nana, na na makua wale no nae e uku, no ka mea, he kula kuokoa ia, aole ia he kula Aupuni. Ke kauleo aku nei makou i na makamaka opiopio o makou, ina no ua lawa iki oukou i kahi kokua e pono no ia oukou ke hoomanawanui mahope o ka oukou kumu mua, ka oukou kumu i ike ai he pono, a he makaukau, oiai nana no oukou i ao iloko o na makahiki eono a oi aku, eia nae ua pomaikai io no kakou i ka olelo Beritania, a no kakou iho no ka hewa, no ka hoolohe ole. E hahai oukou i na hana a ke kanaka pono, a e keku kahi aku i na kumu e hookiekie mai ana, a e ohi mai ana ka waha, a pela oukou e kokoua ia mai ai ke kupaa oukou mamuli o kana ao maikai ana mai.

            HELE I KE ALA HOI OLE MAI :— I ka Poaha o kela pule aku nei, ua laweia aku o Kekela wahine kekahi o na hoa kaukaualii e kona Makua Mana Loa, a aia paha oia ke noho la ma ka Paredaiso nani. He wahine ia i aneane aku kona mau makahiki i ke kanawalu kumamahiku. He wahine haipule, a ua alohaia no hoi e ka poe i ike i kona ano oluolu.

            LELE KOWALI :— Ua ike paha ko makou mau makamaka o keia kaona huikau i ka lehulehu o na kowali ma na palena a pau o Honolulu nei, me he mea la e hoolaha hou ia mai ana ia hana lealea e like me na makahiki i hala aku nei. Malaila e ike mauia ai na wahine mai ka poe opiopio a hiki aku i ka poe i kanikoo na makahiki, mai ka poe ui a i ke unu, mai ka poe kiekie a i ka poe haahaa. Eia ka mea kaumaha loa i ko makou manao, o ka hooliloia o ka po Sabati i po lele kowali no kekahi poe, ka poe hoi i lohe a i ao pinepine ia hoi he hewa ma ke Kanawai o ka aina, a ma ke Kanawai hoi o ke Akua, ke uhaki i ka maluhia o ka la Sabati.

            PIHA A-HU I KA HAUOLI.— I ke Sabati i kunewa ae nei la 18 o Iune. Ua hui mai na Berika elua o Kaumakapili a me Kawaiahao ma ka Luakini o Kawaiahao e hoolohe i na olelo paipai e pili ana i ka hana misionari kuloko a me ka hana misionari kuwaho. Ua hoohakoiia mai na puuwai o ke anaina a pau e na olelo paipai i poha mai na mea elima i paipai mai o Bona, Kuaea, Porebe, Pilipo me Kauka Kulika. I ke ahiahi hora 3 he ahaaina a ka Haku ma ka Luakini Kawaiahao, ia Rev. Coana a me Rev. Paleka makua ka malama ana.

            KANAKA MAI PAKE I HOI E LIKE ME KONA ANO MUA.— Ua ikemaka iho nei makou i kekahi kanaka i loohia i ka mai lepera no ka makahiki hookahi me ka hapa. Na Aliona Pake i lapaau, oia hoi ke kahuna i hele aku e noi i ka Papa Ola e like me ka makou mea i hai aku ai mamua'ku nei. No Puuloa keia kanaka, o Nawaiki kona inoa, a ua hoike maoli mai ia i kana ola maoli, ua emi kona pehu, a ua hoi a like me kona ano mua. E pono ia kakou e hooikaika e noi i ka Papa Ola e ae mai i keia Pake e lapaau i ko kakou mau mai lepera, no ka mea, ua ikeia ae la ka pono o kana hana.

            HOIKE KULA SABATI.— O ka Poalima o kela pule aku nei, ua akoakoa mai na haumana kula Sabati o ka ekalesia Kawaiahao ma Papakanene a malaila kahi i kai huakai ae ai a hiki ma ka Halepule o Kawaiahao. Ua maikai no na mea i hanaia malaila ; ua haawiia kekahi mau makana (rosette) i na haumana hele mau i na la Sabati a pau, a he mau makana no hoi kekahi a ka poe i haule kakaikahi na la pule. Malaila ka Mea Kiekie ke Kama Aliiwahine, ke Aliiwahine kane make, ka Hon. D. Kalakaua, ka wahine a ka Lunakanawai Kiekie, ka wahine kane make Mrs. Amoe Haalelea, a me na Kahunapule o kahi e mai. Mahope iho o ka hiki ana, kai a huakai hou aku na keiki me ka ohe me ka pahu ma ka lakou mau papaaina, a malaila lakou i hoolawa iho ai i ko lakou makemake a hoi aku me ka olioli.

            HE LEO KAUAHEAHE :— I ka auina la o ka Poakahi iho nei, ia'u e hoi hale ana mahope iho o ka holo ana o Kilauea, lohe mahui aku la au i kekahi leo i pue pono mai mahope o'u peneia ; " Heha mai sa." I alawa ae kuu hana i hope, ike aku la au i kekahi o ko'u mau hoa opiopio me he ano Lahainaluna la nae, eia ka ua nei e kahea ana i ka mea e, kuhi iho la au ia'u ia e kahea mai nei, ku iho la au a hiki mai la ia. Mahope iho namu mai la ia ia'u me he haole Farani la, auhea nae he oe-a 'ku o kana namu. Ia manawa pane mai la ia me ka leo kakana ; " Ai sapiki ioa barara waka kipi lea ausai ?" " Ioa barara se, ai no no." Ia wa au i hoolei pono aku ai i ko'u mau onohi maka a ike pono aku la iaia, a i iho la au ia'u iho, aole ka i makaukau namu e no keia, me he mea la ua lawa ko lakou noonoo ana no ia olelo hihiu. Mai hana peneia e o'u mau hoa, mai hoohalike me keia hoa o kakou, e pula auanei ko kakou mau maka.

Aha Hookolokolo.
AHA KIEKIE MA KE KEENA.

                Iune 13. Waiwai hooilina o Kaleihaili ; imua o G. M Robikana ka hanaia ana, a ua hookoia ka hooilina mamuli o ke kauoha a ka Aha.
            Iune 14. Waiwai o Kaio ua like no me kela maluna ae.
            Iune 17. Hihia oki mare, ua aeia oia e mare mamuli o ka mea i hooholoia.
            Iune 20. Waiwai hooilina o Kalawahi ; hookoia na keiki a Rahapa, a ua kohoia o C. H. Nicholson i Luna Hooponopono no laua.

Aha Hoomalu o Honolulu.

                Iune 14. Kamaka, ona rama, hoopaiia $3.00 me $1.00 koina.
            Iune 17. J. Makini Kapena pepehi i kana wahine hoopaiia $20.00 me $3.62 koina.
            Iune 19. Wm. Stephens (Pahukula) ona me ka holonui, belaia $12.00
            Iune 20. Elikai, hakaka, hoopaiia $10.00 me $3.50 koina.
            Iune 20. Kaniho o ia hihia hookahi no, hookuuia.

Mea hou o ke alo Alii.

                Ua pomaikai kakou na makaainana i ka maikai o ke ola o ka Mea Ilihia ka Moi, aia no ia ma Waikiki kai kahi i hooluolu ai iaia iho.
            Ua oluolu maikai no ke ola o ka Mea Kiekie M. Kekuanaoa, aia no ia ma Papakanene.
            Ua oluolu ka eha o ka wawae o ka Mea Kiekie, ke Kama Aliiwahine, a me ke Aliiwahine kane make, aia no laua ma Haimoeipo kahi i noho ai.
            I ke ahiahi o ka la Poalima aku nei, ua naue ae o Kapena Hanehama me kana wahine i ka holokaa maluna o ke kaa o ka Moi. I ke ahiahi Poaha aku nae, ua pii aku o Hanehama i ka Punahou i ka nana i ka haiolelo a na keiki o ia kula. I ka Poaono mai ua holo aku ia me kona wahi moku ma ke alii Kiaaina, o Hawaii Ruta Keelikolani a me ke alii A. Keohokalole i ka ua Kanilehua o Hilo i hoopeia mai e ke ala onaona o ka hala o Panaewa.
            I ke ahiahi Poakahi iho nei, ua holo aku ke alii Mrs. Kamakaeha Dominis me kona kaikaina alii Likelike maluna o ka mokuahi Kilauea i Hawaii. E pae ana lakou ma Kawaihae, a ma Waimea e hele aku ai a hala loa aku i ka papa holuholu o Wailuku. Aloha wale ko lakou ike ana'ku i ka hau anu o Maunakea. A i ka ua kipuupuu o Waimea.

Ahahui Ekalesia o Oahu.

                Ua halawai hou keia Ahahui Euanelio o ka mokupuni o Oahu ma ke ano ku i ka wa i ka la 19 o Iune hora 12 oia'la ma Waiahao.
            Heluheluia na palapala noi o Waimea, Kauai, o ko Waalua, a me Hauula, a me Waikane.
            Kohoia o Ioane Ii, Samika, Kauai i mau hoa kuka no keia Aha.
            Hooholoia. Ke manao nei keia Aha, aole pono ke hoohuiia ua Kihapai elua, o Waialua, me Hauula, malalo o ke Kahu hookahi, a no ka palapala kahea o M. Kuaea mai ke ae aku nei keia Aha, e waiho i keia mea ia Kuaea me ka ekalesia ana e malama nei, me ka apono aku i ko Kuaea hele ana i Waimea, Kauai.
            Hooholoia. Ke paipai nei keia Aha i na ekalesia o Hauula, a me Waikane me Waialua ke kaawale aku o Kuaea, e imi koke i mau kahu ekalesia makaukau a pono hoi no lakou.
            Hooholoia. No ka palapala noi a ka ekalesia o Waikane e lilo o Ioane Ii i Kahu no lakou. Ke waiho aku nei keia aha i keia mea Ii me ua ekalesia la na lakou e hoopono.
            Kohoia i komite e kuka pu me ka ekalesia o Waialua. Kohoia o J. Emesona.
            Hookuuia ka aha. Pule o Kauka Kamika. A. KAOLIKO.
            Kakauolelo. HOOKUPU DALA LUAKINI O PUULA :— Ua lohe mai makou ia Kekinikamaaina o Puna, Hawaii, i ka hookupu dala ana o kekahi mau apana o ia wahi no ka Luakini o Puula, a eia ka nui o na dala i loaa ma ia lulu ana.
Apana o Kapoho $11 00
  " o Kula 11 00
  " o Kona 27 00
  " o Kahuai 10 00
Kula-pa-ko-li 3 00
  Huina $62 00

            AHAAINA MA PAWAA :— Ua poloai ia mai makou e J. W. Paekukui o Honolulu nei i ke kukulu ia ana o kekahi wahi ahaaina komo hale, me kekahi wahi hea inoa no kekahi wahi keiki hou. Ua hai mai ia ua maikai no ka ai ana. O ka hula nae ka mea ino.

HUNAHUNA MEA HOU.
o na Aina e.

                PILA OGANA NUI.— E kukuluia ana kekahi pila ogana (organ) nui nona na dala he iwakalua tausani ma Bosetona no ka halepule o Rev. Henry Ward Beecher ma Bukelina (Brooklyn,) ke kanaka kaulana o Amerika Huipuia i keia mau la.

            AINA MAIKAI :— Ma ka muliwai Amakona e ike ai oe i na nanana elua iniha ka nui o ke kino, me na wawae ehiku iniha ka loihi. O kana hana o ka hopu i na manu liilii a omo i ke koko. E kuhihewa aku oe i na lepelepeohina he mau manu hamumu; i na nahesa omaomao me he mau manu la e kolo mai ana, i kekahi nahesa me he pohaku ko-a la i paukuia i ka eleele me ke omaomao me na pohaku keokeo, i na keko hoi me na hulu keokeo a puni ke kino, i na keko keokeo ehiku wale no iniha ka loihi, a me na mapu me he maka pueo la, he moe wale no ka hana i ka la, a po ala, alaila hoihoi.

            MAKENA UA MEA HE NUPEPA :— He kanaha kumamaha ka nui o na nupepa e hoopuka ia nei ma Kapalakiko. He umi nupepa puka i kela la keia la. He iwakalua kumamalua i kela pule keia pule; ewalu i kela malama keia malama, hookahi i kela hapa pule keia hapa pule, hookahi nupepa ekolu puka ana i kela pule keia pule, a elua nupepa i kela makahiki keia makahiki. Ekolu nupepa Geremania (Olelo-e,) ma Kapalakiko, ekolu Sepania (Paniolo,) a elua Farani.