Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 26, 29 June 1865 — NU HOU O NA AINA E MAI. [ARTICLE]

NU HOU O NA AINA E MAI.

Kaua Kiia Amrrika Irim O ke kaua aiawaena o Bem2>iu tne gua, ua pau, no ke piu atta Urugt»a. a taua nei o Paragua me Bera*ih. t*a aii , na mea i hoomakaukauia. l'a huio a k-j aamoku O Bera2ila m<ai ® a k« kn muliwai o La Palata ma ka i* 16 ii*> 0 Maraki. He 1S ka oui ona moku me pu he ISB, 8 ua haounam'*» eoo* mau ku hou. Ma Beraiib, k« hooikaika aei lakoti « 1 mau koa, ine ka luanao e ioea am na naka he 60,000 no ke kaua me Ua inaioa loa na kanaka o £ai*gua. Ci hoohoio iho ka Ahaoieio oāūk e aie «ky : mau loiiiona dala ha i mea e loaa ai ona mau lu» mma. Ua hooholo iho lakou, aole lakou e kuetni SB3lf haawi pio ana iaia malalo o ka w razita. Ho Pw. Ke mahuahoa oei ke kip* ma P*na, „ hoeueu mai nei no na apana ma ka » V3lu akau no ia haoa kue hookahi 00. £« &*t. luulu nei ke AUi £tg» o Kaneia Panuio, nau koa nona ma Arektpa. (Amjuipal I oouna aku ke Aupuni i kekahi puaii koa ? kue aku iaia, a m« kekahi mau moku reaa tt . vva eha ma ka hema i Aferika m* iu .. t >< he 1,500. *• Kiaa. Aole i pk> ke kipi ma w ;Wll hou ae nei. Ua aui lauaa oie ka raa na aoao a pau o kt Aupuni. Ua holo aku aa AuiahaaaOwa «ai gaseka aku i Nu ioka, i Pariaa, i Utiaa« r haea i kuikahi me ia mau Aupum. £ ana lakou uialaila a h«ht na malama ekem. e kuai i kekahi mau uiea uu ko iak&u Apuni. Ua inanao waleia, e hiki aa& iaku> t ma Europa iioko iho nei o ka maiaiaa w Mr a malaila nku a haia ioa aku i Amertka. K.i Anwaha m» Aono ae nei luakahiki ka loihi o ka «iu» nna o keia au>«raha. l'a huipu ke nahonua me ke Kai Ula. He 90 auie ka loihi, he 4 kupuai ka iauia, a 4 kapuai hohonu. Ua manaoia iioko o ka mana*s pokole e hiki ana ka iauia t aa kapttai &». a hiki aku ka hohun* t ea k*puai ii« Aiumolīh e httb ka W«te« iknL Ke hoomakaukau aei o Kafi*aa U«rb«mtf (Osbome) o aa 51oku maauwa o &rtt»ma - holo ika WeOeiu Akaa. Ua mftk:e«Baketa i elua mau moku mahu Liiiu m» na 13Q, ai ka makahiki 1609 e hiki mat aae holo ai ia. Iloko oke kau e hoh» aku akw» i ke Kaikuono o fiafiae ke Imniohnn i •.» Amaoioaomao, a haia ioa.aku ka loihi o kahi e hiki ai ke h<el<* aktt. ik**»* o keia mau makahāki aktt « i>»«> ana lakou tue ua waapa a ine n& kaa ka e kauo a hiki ik& W«uiu. O u poe hoi e a«ho ttei i ka la a H^. waii uei, kai ike ole ike aau uia «aīi» t't emi iho ka wai dai& o ka huaikwia .on.-u (thermometerj i kekahi man»w%. t he iH) maiaio o k* o/<*. tar« **i<? iW «i, ikeia malaiia, aoie men kamt; «ua sm leeokeo oae ka mea nui, nte tm i} w uaua, ame na elepaui oke ka*. lioko kaoaka o na hale e ooh*» ai m* r>:i u * hu!u, a o ka lakoa ai u ka i« »x aila a lae kekahi mau taea e ae. MaU*.,! * liio ai ka hia a me kekahi mau wai ; mea oolea me he pohaku I». Ika wa he po loihi ko lakou t»o im ituthtiiia h .« , wale, i ahoua īki i ka mahiua. uo ku ii««. hi* kuimiie maikai !«a* k» maomi ttm>±.. . iii« kekahi walamihihi» n**£iHUi • pak ka Auw«ft BU>rvali#« (Auwim tfcuv* » a o kii AUau. M* ka \\ « malaila ka po ue tta «n«iattm «*** * ;.,v la no malaum e«jtu». * h*ki ;<■* uK» psua Q»ebo*je im m wahi, * kauim ii# |mj*, ka. n»», ata ia» '■ nanlm •«*» <it kt malailu. K» m«! IUitl«l K» koMMk lto oko Kite «<■ po# a iue ko Huipam s ka '»*'*' v la»t e auk« nmi la t »«* ka<»«ka a Kulawaa aku 181 «a» * m» **m •«••.-. «» Aupiia» aku a b>kt » « h».,,* .i ' A»t#rtkj». tta īīmim \s - Mu&iui a«a aku. ou Hot pij*na » V ..-•.' ttM> A»ia, * maiUii* ka bila :%*m > » • aku i !V*tw* a ««« AiiMHMn». C* «•. an oie ka hikikie o «a kai»M.ka a a ote Param. O ki?bi iMpWaii! a 42.; ti r i*« weitwolt 100 lr Iheia n» gut«f*. I * 1% mo k« ah«ia« uka *£«* { M 4 * iwaaha«o«ha L !tta »000 a» taui» «oa&aka »loohia ta t*afc* • *• * Kfthttoft laptau i Loaa » aa taat U. % ♦ «na lakou. Ka lfiiii<ii 0 Ke««t|att ka Aiahaiao ai«t k *>*• ui|a« ahe u!sku hoiu m hai. O ka i*m * kakou i loh» tkaKtaktt«a\u « hooiii i 1 tutmhu<. * ae, be oiaio ia. C<t aeia «1 eueka m<t Aupuui w koiuo Uoko « haoo i mu &•*■ 1 ka wa o ka &aaa Msii o«b wahi t «pw kai* HMi ai t Kapeea «»««** * pi b, o km am no i* t kahna *»«* t hi holawai, a* «Mim hum m m Iw» *

Ahaolelo, a ua kuka iho lakoa e like rae ka ro ea i kauohaia mai € Enelani; ikawa ā ka mo ku Alahama iku aku ui. Ua olelo imai' o Kapena \Vadela, e hooili rio ia i kona mo» ku i ka nanahu a nie na mpa W; d, hou ina hao, a pau ia alaihf h 'īa wir ia , haiia iku ai,aole īa e ae i$ e bpscy'aka niahope o holo ana'ku okekahi juQkuA(nerika, iloko ona hora he 24. l/aikauoh«WWu.' no hoi ia e hoolele mai i ka 1 poe 5 pio iii ua ae uiai no ia. Ua hooleleia mai' na kanaka, a o na wahine ua laweia ftku ,raa ke* kahi moku Ameriki* e ku ana ma ke awa. He nioku maikai ke Kenedoa, he moku mahu, uoha na tona 1,560, nse k& hUilā; hope i hiki ke hukiia iluna, ao,Jka ikaika o kona enekini, ua like n)e paju> f240.i Ua kapiliie. ia ma ke ano kalepa, a pela io no ke naoaaku, aka, na kōna pu nae'e' oioii ana ma kona m&u aoao, ka mea nana e'hoike mai ia ia iho he inoku kaua ia, me kona hae e welo ana, i kauia i ke kea hoku ma ka lole ulaula. Ua maikai kona onēki, a malaila kona mau pu e kau ai. Eha i>o ona mau pu, he 6S paona no ka poka hookahi, a elua mau pu he 32 paona no ka poka, oia no hoi na pu a Witewota, he- mau pu raipala, me kekahi niau pu omolemole elua. Aole nui o kona mau pu, aka, he mau, pu nae ia no ka Helu 1; no ka mea, onnpu he 6spa-' ona o kn poka, he mau pu maikai loa,_a o na pu raipala a VVite\vota, ua hiki ke hooleleia. na poka a hala na mile ekolu. He mau rumi oluolu ko na'lii, a elua rutni o ke Kapenar mahope, a o na mea hoonani i loaa mai poe pio mai, ua oi pakela aku mamua o na manuu-a e ae. Ewalu kapuai ke kiekie o kekahi oneki maluna ae o kekahi, a no ka pu ola i hoihoia ma ia wahi, nolaila, ua akea loa kahi a na luina e noho ai a « 'paani ai. j He 78 wale no ka nui o kona mau kanaka. j () Kapena Wadela, he Uanaka makaukau ia I ma kii hookole moku ana, a he kanaka opio- j pio no hoi. He iwak'alua kumamakolu ka i nui o kona mau makahiki i noho alii koa ai J ma im nianuwa o Amerika Huipnia. He ku- | lana no kona i ka vva i hoomaka iho nei keia kaua, aka, ua haalele iho oia, a kaua aku no kona onehanau oia o Karolina Akau. O na'lii malalo iho ona, he mau alii opiopio ! wale [io, a maluna no o ka moku Alabama | i holoholo iho nei' kekahi poe o lakou. O j ka poe luina, he poa Beritania ka nui, me 0a helehelena maikai, a me na kanaka Ame-, nka eleu no hoi kekahij me na nika u-i ekolu. Qa hanai pono ia, aua uku pono īa na i kana'ia; a ua hai mai no lakou, he makemake n» lakou i ka lakou hana, a ua .aldha no lakou iko lakou Kapena. Oko lākou ka-, niko, he lole huluhwlu ahiahia, a he aneane like lea lole o na'lii me ko ka puali koa Vitoria o Beritnnia. Oka holo oua moku la, h« nmi kumamakolu mile i ka hora hookahi. Ua manao walēia, o ka moku Sea King no ia, ka moku hoi i kaulana no ka holo, a mamuli o ka hoike ana mai a kekahi nupepa o i Farani ua ili ua moku la, malaila makou i | hoomaopopo iho ai, aole keia o ka moku Sea ! nae oia ka ōiaio, ofka moku Kenadca, oia no ua m'oku la, aole i ili a nahaha. Eia kekahi, ina oe e help a nana poiwr rnai mamua o ua moku la, e ike maopopo no oe i ka hopena oka huaolelo King, oia'hōi keia, "ing," a ua like loa »q ke kii e kau ana ma kona ihu, me kekahi alii nui o kē aupu!ii. Oka moku Sea King', aole ia'he moku malihini ma Nu Holani, no ka mea hoi, i ka mnliahiki i hnla aku nei, ua hoolimalimaia ua moku la e ke Aupuni Beritania, e lawe i na koa i Nu Kilani.

Hana a bk mok.ii Kenadoa. I ka la 8 Okatoba o kela inakahiki aku nei, uu haalele aku ka moku Laurela ia Livapiula ine na ohua, a i ka la J4 mai ku ae ia ma Madeira, a i ka 1h 17, ku mai kekahi moku pea, a holo hou aku iwaho o ke awa. 1 kekahi kakahiaka ae» ikes boiT ia aku no ua moku la. Ua ikp no Kapena Wadela e ku;iiia nna ua moku ia, nolaiia, hoio aku la ia mahope me ka moku Lau*ela malalo o kn hae Beritania. Maanei kahi i kuaiia'i o ua moku la. He 225,000 dala ke ; jku[iiukuat i oleloia, a maauei no kahi i hoolei aku ai o ka moku Laurel i kona mau ukana iluna o ua moku la. ! la 'wa, holo-aWu' ia, ai ka manawa i kaa aku ai iwaho, kahea akn o Kāpena \Vadola i na kanaka, a heluhelu aku i k(ina palapala e hookohu ana ia ia i Kapena ne kekahi moku kaua kipi, oia hoi "ke Kenedoa. Ua kauohaia oia e hoopio ike kalepa o 'ia enemi. He iwakaluakumamakolu waie no ka nui o kona mau kanaka, paupu me n£i alii. Elima kauaka ke ku i ka wati hookahi. Aole i lako ka moku ina mea kaaa, a ua hopuhopualulii ka lakiou hana ana. A iria lakou e holo i ke ao, kakaikahi wale no nu pea e uuia, a i ka po, hao ka huila i kana hina oka n'ome. Ua wehe ae na *lii oum moku la i ko lakou māu lakeke, a hookahi no ka hana like ana me na kanaka, aoleno'i emo lako pono ka moku. Nolaila, hooholo iho lakou e holo e aluaip ina moku Amerika e holo ana a e ku ana 'ma na awa ku moka o Amerika Hema.

I ka ]a 29 o Okatoba, hoomaka lakou i ka l«ikou hana, a i ke kakahiaka ana ae, alualu aku lakou i moku ;* I ka hora 1 o ua la nei, elua wale no mile ke kaawale mawaena o !aua, ua huki ia i na hae Beritania, a hpike mai no hoi ka moku kia-pa i ka hae Amēnka, ia wa koke ae ik i kona hae kipi. a o ka manawa iho la no ia

i hopn koke ia ai ua raoku la. No Maine ua nnoku la, a e holo ana i Buaaika Areke, me na i £ a i° 00 n & alanui kaamahu. Mahope no 0 ba lawe ana mai i na kanaka o ua moku la a ine ka waiwai., hoopiho ia iho la ka moku. He umi ko }nkou nui, a ewaiu o lakou 1 lifo i poe kanaka ho ka mokii Kenedoa. tJa hilei aku ka waiwini o ua moku hi 1 fcfc $38, 000; a o k'a moku hoi, hē mokū hou, eono wale no malama, !he $50,000. Tka la 5 o Novemaba, ua ho-a ia ke' atii mahu no ke alualu ana i kekahi moku kialua. Ikala 7, k'l ktu ia i ka'pu, aia manawa ia i.ku koke mai ai i ka pu, me kbna hōik£ mai rib nae i kk Hae Amerika; e ho!o ana ia i Kapalakillea mai Boseiona mai, me ka waiwai ona aino a gau. CJa hoolako iho lakou i na waiwali o ua mok.u Ia : , me ka lawe mai i ka wahirt6 a ke kapena, a me kona kaikūahine, hē wahinekankiiiake na kekahi kopala o ka aoao Akau i make ai i kē kaua ma Hapa Ferel Ua hookāawale iho o Khpena Wadela i na w'ahine mahope o ka n'ioku. a o na kāhe mamua. Ua puhi lakou iua moku pio'la'i ke ahi, 'he' moku hoir loa. Ma ka la 7 mai no hoi, aiūalu aku iakou a hoopio i ka moku D. Godfrey mai Bosetona mai me ka vtfaiwai, a me na bareia bipi a me ka puaa 400; aua puhiia k« moku ike ahi. He iimi mau kanaka olaila i hoi aku ma ka aoao kipi. Elua maila mahope, halawai ia me kekahi biriki Oenemaka, ā nana no i lawe aku elua Kapena, eha malama moku, a me elua mau kanaka pu. * . . Ma ke kakahiaka nui no hoi o ka la 10'o Novemaba, ike aku la ia i kekahi- kialiia biriki hou, o Susan ka inoa, a ua piha no i ka nanahu. Ma ka hora 10.0 ke kakahiaka, ua hoopihoia ua moku la, a ua iho pololēi loa ua moku la ilalo, o ka ihu no mamua a ku ilalo, a ikēia no ka hope oka moku iluna. '

Ma kē ahiahi o ka la 11, īke houia no kekahi moku, he moku nanahu no'ia, he 1,700 toria ka nui. He palapala hoopaa nae kai hanoia me keia inokii, a ua ae mai ke Kapena ia mea, nolaila ua hookuuia mai oia, me ka hooiliia mai o ka poe pio iluna o kona moku h'e 13 ko lakou nui. A ma ka la 18 o Novemaba, ua pio iho ka moku kialua o Burua'ina o Lizizie M. Stacy e holo mai ana i Honolulu nei, aua puhiia ike ahi. Hookahi nae nika oluna oia moku, i kona wa i lawe pio ia ai, halawai īho la oia me kekahi nika no i pio mnluna o Kenedoa, he kanaka aole i nui na puile o ko laua kaawale ana ma kekahi hale Iw)tele ma Ku Ioka; He mea kamnhao ko laua hui hou ana maluna oke "puhiiokaoka" o ka moana. :i

I ka. la 24 o Novemaba, ike aku ia i kekamoku kiapa, aole nae ia i alualu aku. Ma kekahi la ae um kuupau aku ia i kona hahai i kekahi moku i manaoia he manuwa Bēritania. Ua hoohokaia kona mnnao.

1 ka wa o Kupena Semmes\ holo ai i Sladeira, ewalu nei'oila kanaka i holo pu a» maluha o ka'mokii Eaunela, a mai lailaaku kona holoana a hiki i Mesiko, a haia loa aku a lilo i Luna Nui no ke aumoku kipi ma ka muliwai lamesta. Mai kona lilo ana i ke Aapoiii kipi, aoie i ejni iho kona holo a hiki, Vfale i keia wa e noho nei. Ua oielo kaena ae o Kapena Wadela, ina e loaa ana na moku eono a oi aku ia lakou, alaila, he hiki no ia iakou ke pulumi ae i na inoku Kalepa, a me kekahi mau moku kaua' 0 Amefika. Mamuanku nei, ua hoike aku makou ma> ka Kilohana nei, e holo mai ana ua rooku Kenedon la ma na aina o ka Polunesia, me ka mnnao ka e hopuhopu i na moku Okohoia Amenka e ku nei ianei ke hiki mai Ika wa kikina. Ma ka malaina hoi o Maraki aku nei, halawai iho la ka moku kialua o Hawaii nei, o Pfiel ma ka latitu deg/3 5 min. Akau, lonitu deg. 167 Hikina, īka hora 6o ke ahiahi. Ua lohe iakou ike kani o kekahi pu, a ia raana\ea no i holo maiai kekahii waapa me na'hi, a me na k»* nnka i lako pono i na pu panapano. a me na pafih Hookahi alii i noi mai i na pepa v a. nanri iho la.ia. iv olelo maila ua pouao no makou, Ia wa no ia i ninau m&i ai i ke Kapena,. inj\ ia i moku okohola ma ia wahi. Ninau aku lai hoi ke Kapena i ( ka inoa a kona moka, a biai mai la no ia o ka Miami, he moku Beritania. Mahope iho haaīele iho no kōna niakemake ole e nirtaninauia'ktt, a holo aku la i ka mokupuni Kanikani (AsceUa ninau aku nae ka malama mo-ku-i kekahi alii i ka moa o ka moku. a be okoa loa hoi kana inoa aiea.hai ana mai* ia ia, a he inoa hoi e hiki ole ai ia ia ke hoo.manao. Hookahi kanaka hoe mai i kekahi luina o ua moku kialua la,,ina ua ike lakou i ka moku o Kapena Pihi, ia Naila, ame kekahi mau moku e ae, tTa poeleele itio lā, aole e hiki ia lakou ke hoomaopopo aku i ka hui o na pu, he moku mahu Vae e holo arili no me kh pea, ahe moku holo loa nio hoi. No ka maopopo ole o ke'kahi manuwa Beritania i kapaia o MiarniyS. Oie ko lakou hai pa-e-e mal i ka inoa maoK oke lakou moku, me ko lakou mau ano pioo, a nie ko lakou ninaninau 1 «na mai i na moka okohoia; malaila ho i manao i» aku ait o ka moku,kipi no īa fifona keia mo> oteto, ka Eu o kaHema, ka Pilikuahoi o k* Moana. • Da kōmo ole ii6ko o lreia pepr na palapala moniona mai Oregona mai, a m* Maikonisia,n me Hawaii nei no hoi kekahi.