Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 28, 13 July 1865 — Page 3

Page PDF (1.53 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

KA NU HOU.

Ka manu koa.

                Iloko o kekahi puali koa o Wisekonesina (Wisconsin) kekahi manu aeto ola, a ua lawe hele ia oia i na kahua kaua me ke komo pu no iloko o na hoouka kaua ana, mai ka wa i hele ai ia puali koa i ke kaua a hiki i ka manawa i pau mai nei ke kaua ana. Ua laweia mai ua manu la i kona manawa opiopio mai ka punana mai i ka malama o Iulai makahiki 1861 e kekahi Ilikini ; a ua kapaia kona inoa o " Abe," i kapaia ma ka inoa o Aberahama Linekona, eia nae ua lawe pokole ia ae. I ka manawa e hele ai ua puali koa la e ikeia no ia maluna iki ae o ke poo o na koa ma kahi e kokoke ana i ka hae. Aole ia i hoowahawaha iho ia wahi hanohano ona. O kona wahi e kau ai, na kekahi kanaka opiopio no e lawe o ke Komapani o ua puali koa la, i ko lakou wa i komo aku ai iloko o Kama Ranadola (Camp Randall, a i ko lakou wa hoi i hoomaka ae ai e huro, hoopeleleu ae la ia i kona mau eheu, a nahu aku la i kekahi o na haeliilii i kukuluia ma kona wahi e kau ai, a pela ia e paa ai i ua hae la a hiki i kahi o Kanela Mape (Murphy.) Mai kona manawa i hoomakaia ai kona laweia ana iloko o ka oihana kaua ua hohola mau ae ia i kona mau eheu i ka wa a na koa e huro ai. Aole ia e hana ana ia mea ina he puali koa okoa aku. Ua komo ia iloko o na hoouka ana a pau a ia puali. Ma ke kaua ma Faminetona (Farmington) iloko o ka malama o Mei makahiki 1862, ua kauohaia na kanaka e moe ilalo. Ia lakou e hoomaka iho ai e moe, he makehewa ka hoopaa ana'ku iaia e noho malie ma kona wahi, ua hooikaika loa iho ia e pale aku i ka make e like me na kanaka ka moe ilalo, a pela no ia e moe ai a hiki i ka wa a na koa e ola ae ai, alaila hohola ae ia i kona mau eheu, a kau ae ma kona wahi e kau mau ai a hiki i ka manawa e pau ai ka hoouka ana ma Koerina (Corinth) ike mai la o Kenela Paraika (Price,) ke Kenela o na Kipi iaia, kauoha ae la ia i kona poe koa e hopu i ua manu la me ka pepehi ole iaia a make, me kona olelo aku ia lakou, e aho ka loaa ana o ka manu iaia mamua o ka puali holookoa a pau. Ua hele iho keia manu aeto a pau pono kona manawa i hoohikiia ai e hele, a i ka pau ana mai nei o ke kaua, makana ia'ku ua manu la i ke Kiaaina o Wisekonesina ia Luiki (Lewis.) Aia oia ke noho nei malaila iloko o na rumi maikai i hoonaniia nona ma kekahi hale nui o ke kulanakauhale ahi o Wisekonesina. I keia manawa mai nei, ua lawe ae ke Kiaaina iaia e hoikeike, a ua hookupu ia mai no ; oia dala nae, ua hookaawaleia no na koa i loohia i ka mai a i eha, na hoapili hoi o ua manu la o na kaua weliweli he nui wale.

HUNAHUNA MEA HOU.
o na Aina e.

                Ua aneane e pau loa na nika ma Rikemona i ke puhi paka kika. Mamua aku nei, aole hiki ia lakou ke puhi. He umikumamalima kaula e hiliia'i lakou ke hookuli.
            Ua loaa ia Peresidena Jeffrard o Haiti na koa ekolu tausani. Ke manao nei oia e kui palu i na kipi, eia nae ua lilo e i na kipi ke kulanakauhale Alii (Kapitala). Ua oleloia ina e haalele koke na Sepania ia mokupuni e hoouka koke aku no ka poe kipi i ka poe Dominika.
            O ka hope Kiaaina o Vereginia aia no i ka ululaau kona wahi i auwana hele ai me kona manao e hakaka a hiki i kona make ana. He mau koa powa kona mea nana e kiai, Ke hana nei o Amerika Huipuia i mau hale hana hao a me kekahi mau mea e ae ma Katanuga, a e hoolilo loa ia ana ia wahi no ka oihana kaua.
            Ma ke kaua weliweli o Five Forks, ua holo aku o Kenela Keridana maluna o kona lio mamua pono na puali Kipi. He mau haneri poka kai hihio ae ma kona mau aoao ; hookahi poka i ku ma kona lima, a ia manawa i holo mai ai kona kakiana mua ma kona aoao; a ia wa no hoi i lele ai ko Keridana lio eleele iluna no ka makau, a nolaila kona kumu i pakele ai, a o kona kakiana ua ku mai ia i ka pu a haule iho la ilalo, a haule aku la ka noho lio ma kahi e loa, aka, o Keridana ua holo pololei aku ia imua, me ke kuemi ole a ko kana mea i manao ai, a pakele mai no ia me ka lilo ole aku o kekahi wahi huna lauoho ona.
            Ua hoi hou aku ke kapena nika o ka moku Planter o Robert Small ma ua moku la ona i holo mai ai mailoko mai no o ua kulanakauhale i ka makahiki 1882 i Kaletona. I kona wa i kaalo ae ai ia Papu Sumeta, ekolu hae e welo ana, a ia wa i haka pono aku ai na maka o ua kapena la i na hoku me na kakau loloa o ka Hae Amerika e kapalili pono ana maluna o Papu Sumeta. He 40,000 dala ka lilo o ke aupuni i ka hana hou ana i ua moku la i kona wa i holo aku ai mai Kalekona aku.
            Ua hala e aku ke aumoku malalo o Kenela Wiketela (Weitzeil) i Tekasa. Ua kauoha ia aku ke 'lii nui o ua mau moku la e holo mua i Mobile ma Pupu Moregana, a mahope o ko lakou hui ana malaila, e hooiliia na moku i ka nanahu a lawa pono, alaila, holo aku ma ka hema. O na mokuahi, he mau moku nui a kupono loa no ka holo loihi ana. E hololoa ana lakou e hooponopono ia wahi, a e hoomalu.
            Ua hanaia kekahi palapala hoopii ma Mobile e manao ia ana e hoouna aku ia Peresidena Jonesona, no ka hoihoi hou ana aku ia Alabama iloko o ka hui e like me kona ano mua.
            Ua hai aku o Kenela Kanabe o na mea i hoomakaukau ia iho nei no ka lawe pio ana mai i na koa me na moku o ke kulanakauhale o na kipi ma Misisipi, ua pau loa, oiai ua ili iho ka pomaikai maluna ona, a koe wahi opala ole aku i ka poe kipi, ua hului mai ke keiki Kanabe, a oia kekahi o na Kenela akamai loa o ke Aupuni.
            Ua kukulu ia kekahi mau halawai ma Savana, a ua hooholoia, aole e loaa ka hana Aupuni i ka poe kipi, a e koho ia ana i Kiaaina no Keorogia.
            Ua lono mai makou mai na nupepa mai o Nu Oleana i ke pio ana o Kenera Kamika me kona poe koa ma Tekasa. O Kenela Bakana (Buckner) ka hope loa o ke pio ana, e like me kona haawi pio mua ana ia Papu Donelesona. Ua hai aku ia he hope ia no Kenela Kamika ; o ke au moku manuwa no hoi kekahi malalo o Kapena Kata (Carter), a malaila no o Kenela Tela.
            Ua manaoia e hele ana kekahi puali Aupuni imua e lawe i na kulanakauhale kaulana o Tekasa, a e kiai ia ana o Kenela Kamika me Bakana, me ko laua hai mai e like me na ninau i haawi ia aku ia laua, oiai ke hoomakaukau nei o Kamika i na kanaka no na mea e hiki mai ana.
            Ua hoouna ia o Kenela Keremana i ke kulana o ka Oihana Kaua ma ka muliwai Misisipi.
            Ua lohe mai makou mai na nupepa mai o Havana i ka haawi ia ana aku o ka moku hao kipi " Papohaku," nona ka moolelo i kaulana a i wawa ia iho nei i keia mau la i ke Kapena-Kenela o Kuba, aole no paha e ole ka haawiia aku i ke Aupuni o Amerika Huipuia, a ua holo aku o Kapena Mofita i Kalavetona maluna o ka moku Pueo (Owl.)
            Ua loaa mai kekahi palapala mai Matamorasa mai e hai mai ana i ka hana ia ana o kekahi hoolewa hoomaewa no Linekona ma ia kulanakauhale. I ka wa i lohe ia aku ai o na nuhou o kona make ana, ua akoakoa ae ka poe kokua i na kipi ma na huina alanui a hana iho la i kekahi mea me ke kapa aku o ke kino o ka Peresidena i make.
            Ua ao aku o Kenela Kanabe ia Kenela Warena mamuli o ke kauoha a ka Peresidena, ka mea hoi e noho ana ma ke kulana kaua o ka Misisipi, aole e ae aku i kekahi Alii Koa o ke Aupuni kipi e komo mai iloko o kona kulana, a i ole ia e kokua aku paha ia lakou ma ka haawi ana aku ia lakou i hana. Ina ua kukuluia kekahi Ahaolelo, e hoopauia no ia hui ana, a e hoopaahao ia na hoa o ua Ahaolelo la, a me kekahi poe e ae e kue mai ana i kana olelo kauoha.
            Ua hai mai ka nupepa " Herala" i ke kauoha ana aku a ke Aupuni o Peresidena Ioanesona i ke Kuhina Amerika e noho la ma Ladana e noi aku i ke Aupuni Beritania me ke koi ikaika aku e hoihoi mai i ke poho o Amerika Huipuia no ka waiwai o na kanaka o ka aoao Akau i lawe powa ia e na kipi e like me ka Alabama a me kekahi mau moku e ae i hanaia a i hoolakoia'e ma na awa kumoku o Beritania mai ka hoomaka ana mai o ke kaua. Ua paku-i hou aku no hoi i kana mau olelo penei. He noi keia i noi pinepine ia e Amerika Huipuia. Aole i noonoo ia kona pono kaulike e ke Aupuni Beritania, ke Aupuni hoi i hooili iho i ka olelo hoole maluna o na manao i haawiia e na Luna Aupuni. Aole loa o Linekona i hoemi iho i kona manao noi, ua kupaa loa iho no ia ma ia mea, a hoala koke iho no mamua koke iho no o kona make ana. Aka, o Ioanesona, ua hoala hou ae ia ia mea, me kona manaolana maoli ina aole e ae mai ke Aupuni Beritania alaila e hoike koke ia no na keiki kane o laua, oiai ua hai maoli aku ia i kona manao no ua olelo la."
            O ka manao hoi o ka nupepa " Memorial" no keia noi, aole i maopoopo he kumu ia e kaua ai na lahui a i elua. Aole loa e hiki i ka Hale Ahaolelo o Beritania ke helu i ke poho, oiai he mau miliona pauna dala ka nui o ua poho la, no ka mea, ua waiho pu wale lakou, aole lakou i manao e noi aku ana ke Aupuni o Amerika, aole no hoi e hiki i ua Aupuni la ke hookaa ia aie. Ke manao nei nae ua nupepa la aole e hoole mai o Beritania, aole no hoi e ole ke ala mai o na manao ino, aka o ke kumu nae ia e lilo ai o keia mohai hou i maluhia ; oiai ua hiki mai ka hopena o ua mau mohai kaulana la iloko o na makahiki eha i kuekaa iho nei.
            O ka ka nupepa " Epoca" hoi o Maderida i pane mai ai, peneia no ia. " Ua like no ko makou manao me ko ka " Memoriala," no ka mea, ina lakou e kaili ia lakou iho mai loko mai o ka pono kaulike o na noi a Amerika Huipuia, alaila e ike no auanei lakou i ka io o ka lakou hana, oiai ua lako ke Aupuni Amerika i ka Hale Ahaolelo naauao. Aole e ole ka ike mau ia o ka Hale Ahaolelo o Sana Iamesa o Beritania e paio ana me ka poe i ike ole ia ka ikaika, me ko lakou kaena iho ia lakou imua o na Aupuni nawaliwali, aole nae e hiki iaia ke ku imua o ke aupuni i hanaia ka" iwi a oo."
            Ua hai mai ka nupepa " Commercial," ua hooholo iho ka Peresidena e malama no kela koa keia koa i ka lakou mau pu a me ka lakou mau pahi i mea hoomanao no ko lakou lanakila ana no ka maluhia o ko lakou Aupuni. —
            E hookolokoloia'na o Jefa Davisa ma ke kulanakauhale o Nu Ioka, imua o na Lunakanawai ekolu ; o Lunakanawai Kusetera (Custer), o Ohio, a me Lunakanawai Olina (Olin) o Nui Ioka, a me Lunakanawai Wale (Wyllie) o Vireginia.
            O Kenela Li ka Puhi Olali a kakou i lohe iho nei i kona pio ana me kona puali koa a hookuuia ai, ka mea hoi i noho iho nei ma Rikemona ma kona kukaiia ana, ua hopu hou ia oia no kona kipi, a ua laweia mai na hoike e kue ana iaia. O kekahi Olali iho no hoi, o Ioanepohaku aia oia ma Atalanata (Atlanta) kahi i mahiai ai.

No Mesiko.

                Ua loaa mai ia makou na nu hou mai Mesiko mai, a eia wale no o na mea ano nui : O na koa o Huarese, he poe koa ikaika, he ehiku tausani ko lakou nui. Aia ka malalo o ko lakou malu ke kulanakauhale o Monetere (Monterey) i keia manawa. Ma na hoouka ana a pau, ua hooauhee mau ia na koa Farani. O ka noho alii ana o Masimiliana, e paonioni ana, no ka mea, ua nui no ka poe e kue nei ia ia ma Mesiko, a e olioliia no paha ia ke hoi aku i kona home ma Auseturia.


No Europa.


                He kakaikahi wale no na wahi nu hou i laweia mai Europa mai. Ua nui ka haunaele ma Parisa i ka wa i lohe aku ai lakou i ka luhi a me ka pilikia o Masimiliana, a me kekahi mau mea e ae. Ua manao ia, e hoouna koke ana no o Napoliona i kekahi aumoku manuwa e hoopau i ka hui ana o na Mokuaina me Huarese.
            Ua hai aku o Haku Palmerston imua o ka Hale Ahaolelo o Beritania, aohe he kuleana o ia Aupuni e keakea aku ai i na hana a Amerika Huipuia, no ka ninau ana mai a Mika Griffiths i ua Ahaolelo la no ka lakou mea e noonoo ai no ka Olelo Kuahaua a ka Peresidena Ioanesona.
            Ua haiia mai nei ua hanau ae ke kaikamahine a Karibaladi (Garibaldi) ma Kaparera (Caprera) he keikikane ; a ua kapaia kona inoa o Linekona, i kumu hoomanao no ka Peresidena o Amerika, ka mea nana i keehi ka hookauwa kuapaa ana.
            E hele ana ka Emepera Napoliona i Alegiera ma Aferika i ka makaikai.

Ka make ana o ka Hooilina Alii o Rusia.

                Ua hoike aku nei makou mamua aku nei o ke keiki Alii o Prince Nicholas, ka keiki mua a ka Emepera o Rusia, ua hoopalau ia oia i ke kaikamahine a ke Alii o Denemaka, o Princess Dogmar. Ua loohia ia oia e ka mai, a oia kona kumu i holo ai i Italia i kela mau malama aku nei iloko o ka wa hooilo e hoolana. A no ka loaa ole ana o kona oluolu, hele aku ia i Nike (Nice) ma ka aoao kai, ma ka mokuna o Farani me Italia e noho pu me kona makuahine ka Empress, ka mea i noho iho ma ka aoao o kona moe no na pule he nui wale. Ua akoakoa ae na Kauka akamai loa o Rusia a me Farani, aole nae he loaa o ka pono. I ka manawa a na Kauka i olelo ai, aole e ola ana kono mai. Ia wa koke no i hele aku ai ka Emepera o Rusia i ka po me ke ao ma ke kaamahu. I kekahi manawa he 90 mile i ka hora hookahi, a, ua hiki no oia ilaila i ka wa no e ala ana o kana keiki, a ua ike mai no kana keiki iaia. Ma Parisa kona hele ana aku, aole nae i liuliu kona kamailio pu ana me ka Emepera Napoliona. Ia la hookahi no hiki mai kana wahine hoopalau (Princess Dogmar) me kona makuahine. I ke kakahiaka o ka la 25 o Aperila, make iho la ia, i ka 22 o kona mau makahiki. Ua aloha nui ia oia, a ke uwe kanikau holookoa nei o Rusia iaia.

Ka Moolelo o Kolumebusa.

                Ua hanau o Keritopa Kolumebusa Christopher (Columbus) ma ke kulanakauhale o Kenoa (Genoa) ma Italia i ka makahiki o ko kakou Haku 1435. O kana hana i kona wa uuku me kona makuakane o ke kahi huluhipa a hiki wale i ka umikumamaha o kona mau makahiki. Ua punahele loa na buke iaia, aka, aole nae i ae mai kona makuakane e hoolilo i kona manao ma ia mea. Eia nae o kana mau buke i makemake loa, o na buke o na hele kaapuni ana me na hele makaikai ana, a nolaila ua kuko nui iho ia i kona mau la opiopio e ike i na aina e.
            Ma ia hope iho, ua aeia ia e hele i ke kai. Ma ke Kaiwaenahonua kona holo mua ana, aole nae he nui o na mea i haiia ma keia moolelo no keia mau holo ana ana. Ua ike iki makou ua komo iki ia iloko o ka oihana kaua no kekahi manawa kupono mawaena o ka poe Venetia a me ka poe Mahometa ; a o kekahi mea hihiu ana i nana ai, oia no kona hoopakele ana iho i kona ola ma kona au ana a pae i ka aina i ka manawa i pau ai ka moku i ke ahi.
            Ua ike maopopo ia no ko Kolumebusa eleu a me kona ike pono i na kowa liilii o ke Kaiwaenahonua. Ua hele aku ia e makaikai ma na wahi a pau o ka honua i ikeia ia wa, a mahope iho kupu ae la kona manao e holo ma na wahi i ike ole ia a i lohe ole ia hoi e na kanaka a pau.
            O na kanaka aukai o ke Keneturia umikumamalima, e like me ka makou mea i hai mua aku nei, ua ike a ua lohe uuku i na aupuni e. Hele aku no ko lakou ike a na kapakahakai a me na mokupuni o Europa hoi mai. Aole lakou i hala loa aku ma na kapa kai o Aferika a hala aku ma kela aoao o ke Kaeiwaena. E laweia ana na mea kalepa ma Inia Hikina ma ka aina, aole hoi i loaa o Inia Komohana.
            O ka manao ikaika i ulu ae iloko o na kanaka kalepa ma ka imi ana i ala e hiki ai i Inia Hikina ma ka wai, ka mea nana i hoala mai ka manao hauwalaau no ia kumumanao, a ua manao iho kekahi poe me ka olelo iho he hiki pono ke holo aku ma kela aoao o ka honua ma ka holo ana a puni ka lae o Aferika. Aka o ko Kolumebusa manao, ua unuhi aku i ka loa, a ua oi pakela aku.
            No ka maopopo ana iaia he poepoe ka honua ma kona ike ana ma na buke hoikehonua me na buke ao hoku, nolaila ua komo iho ka manao haupu iloko ono, he mau aina e ae no paha kekahi e like ai me na aina i ike ia ma keia aoao o ka honua ; a he hikiwawe loa no hoi ka imi ana aku a loaa o Inia Hikina ma ka holo ana ma ke komohana.
            Eia nae, aole e hiki iaia ke hukiku ae i kona manao, oiai ua ilihune ia a ua ilihune no hoi kona mau hoa'loha, e hiki ai la hoi iaia ke holo, no ka mea, aia paha a lako loa i ke dala, alaila hiki ke kukulu i aumoku elike me kana mea e manao ai he pono. Nolaila, ua hooikaika aku ia e imi a loaa ke kokua ia mai a me ke aloha ia mai e hai.
            I kinohi wehewehe mua aku ia a hoakaka uku i kana mau mea i manao ai he pono i ka Ahaolelo o kona aina hanau, oia hoi o Kenoa, kekahi mokuaina i ulu nui ka oihana kalepa, aka no ka loaa ole o kana mea i manao ai malaila, nolaila, hele aku la ia i ke Alii o Potugala, a me ke Aliiwahine o Sepania. Ua hoolohe mai no lakou iaia me ke ahonui, aka ua kanalua iki no nae ko lakou manao, nolaila aole lakou i hoolako mai iaia a holo pono loa, a pela no hoi i hoolawa ole ia ai kona makemake.
            I keia manawa ua kauoha mai ia i kona wahi pokii ia Batolomea iloko o kana oihana. Ua hoouna aku ia i kona kaikaina i Enelani i loaa mai ai ke kokuaia mai e ke Alii Heneri VII, Aka, iaia i holo ai, halawai iho la ia me na moku powa, a lilo aku la kona moku i holoaku ai ; aole mea i lohe ia aku nona a me kona laweia ana ma ia hope iho.
            Ia wa no, noi hou no ia i ke 'lii a me ke 'liiwahine, o Sepania, a iloko o na makahiki ewalu, akahi no ia a lanakila. Ua hooholo iho o Fedinara (Ferdinand) me Ikapela (Isabella) e hoolako i mau moku ekolu nona me na kanaka he kanaiwa, a me na mea ai no ka makahiki hookahi. Ina kakou e nana iho, he iki wale no ke ike iho i keia wahi mea i hoolakoia, eia nae, ua lanakila ia a ua kaulana no hoi kona inoa. Ua haawi aku ke Aliiwahine Ikapela i kona mau gula i mea e kokua ai ma ka haawi ana aku no na lilo.
            Ma ke kulanakauhale o Palosa (Palos kahi i hoomakaukauia ai o na mea e pono ai o na moku i haawiia no keia hana nauao i ike oleia e hai. Mahope iho o kona hookohu ia ana i Akimarala Nui no na kai e loaa ana iaia, a me kona hoomaikaiia ana e ka Luna Nui o na Kahuna Katolika ma Palosa, lawe aku la ka ihu o kona moku iaia ma ka lewa o ke kai, a hohola ae 'la kona mau pea ma na eheu o ka makani.
            O na inoa o na moku i haawi ia nona, a i holo aku hoi i Amerika, Saneta Maria (Sancta Maria) o Pinita (Pinta) a me Nina. O Pinita a me Nina he mau wahi moku uuku loa laua aole o laua oneki, aka, o ko Kolumebusa moku, o ke Saneta Maria, oia ka moku mahuahua ae, ua aneane like pu ka nui me Moi Keiki. He kanakolu ka nui o ka poe huli aina i hele pu aku meia, a me kona mau luina hoi kekahi he kanaiwa.
(Aole i pau.)

No na Palapala.

                O kau palapala e D. S. Hewahewa o Waimea, Kauai, no ka Ekalesia a Rowela, ua mahalo no makou i kou kumu manao, aole nae makou e pai ana, no ka mea, ua maopopo i ka Ahahui Euanelio kona hewa, a malaila makou e hilinai ai ; a pela no kekahi manao ou, a o kau olelo pane ia W. P. Maka. Ke mahalo nei no makou ia manao ou, aka, he makehewa nae ka hoolaha ana,
            O kau palapala e S. Aukai, o ia wahi no, a no ia kumu hookahi no a nolaila he makehewa ia makou ke pai.

NU HOU M1SIONARI.

Mai Maikonisia mai.
Dekemaba 3, 1864.

                Rev. H. Bingham, a me Mrs. M. C. Bingham. Aloha mau olua a nui loa. Ua hoopuni iho nei makou ia Abai'na ma Novemaba ae nei. Ua mau no na hana halawai, a me ke kaapuni ana. O ke kula wale no ka mea mau ole. Ua pau na buke i ka haehae ia ma Aonopuaka, a ma Ewena, aole i ike ia ka mea nana i haehae. Ke mau nei no ke kula ma Tabonteba ma ko maua hale, aole ki o ka hale kula aia no ia olua. Ua mau no ke (ana-bai) ke kokua mahina hou. Ua mau no ko'u ikaika a me na keiki. Ua mau no ko Kaholo maimai a me ka nawaliwali. Ua hoohuakaeo loa o NeiZaekia aole hele mai i na halawai aole ana-bai aole loa malama iki i ka pono o ka Haku ke puhi paka nei ke hana nei i ka la Sabati a me na mea ano ino e ae, mamuli lohe pono olua ke hoi mai olua, ua hele pinepine au e paipai ia ia, aka, e matoatoa. Ua mau no ke alii wahine ma ka pono ; o ke alii kane ua mau no kona hele mai i na halawai a me na hana e ae no. Eia o Zemoanari ma me maua e noho nei a me kekahi keiki mai Zarawa mai na Mahoe ma i lawe mai i pepehiia e Zeutimwa.

Dekemaba 7, 1864.

                Ua ku mai nei kahi moku mai Honolulu mai, ma ka la 1 o Dekemaba nei. Ua ike makou i na nuhou, a ua lawe mai i na puolo, a na olua kahi ope nupepa.
            Ma ka la eha ke Sabati, nui na kanaka i hele mai i ka pule, ua haneri a oi ae, ua malu, aole haunaele, ua hoolohe pono mai lakou, Ua ikaika loa ka makani inehinei. Ua hina iki ka hale o Aumai, aole i haule ilalo. Ua hue ia nae ko laua ukana, eia i ko maua mau hale. Mamuli paha kukulu hou i hale no laua.
            E holo ana keia moku i Tarawa. O ma kou pu paha kahi. O ka hora umi keia wa aia a hiki ae i ka hora umikumamalua, alaila, holo. Nolaila wikiwiki au i ke kakau ana i lohe hoi olua kou mau kaikuaana Nui no ko maua aloha ia olua na hoa o keia pouli a kakou i hoomanawanui iho ai i na pilikia o keia aina makua ole a makamaka ole no hoi. He nui ko maua hoomanao ana ia olua, no ko olua nalowale ana iho nei iloko o keia hapa makahiki. Ekolu haole e noho nei i keia aina. Ua pau ka wa wi, ua pala ka hala, ua hala ka wa ai i ke mutea. Ua nui no ka hooikaika o Tentarimako, a me Tenakao.
            Ke lana nei ko maua manao, e oluolu paha ko Kaholo mai ma Kusaea, aia nae hoi ka hoao ana, ke ae nae hoi oukou ko'u mau kaikuaana. J. W. KANOA.

No na Ilikini.

                E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE :— No na hunahuna makalii i koe iho o na Lahui Ilikini e noho ana ma Amerika Akau nei, waiho ia'ku ai hoi ma kou Helu 4, Buke 4 o keia makahiki, malaila kaua e kamakamailio hou ai no na mea i koe iho.
            No ko lakou kapa. He ili-laau. he ili holoholona, he moena, penei ka aahu ana. Hohole ia mai ka ili o ka laau, kaulaiia a maloo hookahi la a mae-mae, alaila, ihi mai ka io o loko, o ka ili hoi o waho hoolei, lomi ia a aeae, hili hoi e like me ka hili palaha ana, he iwilei ka loihi o ke kaula hookahi, a loaa na kaula he umi he iwakalua paha, pepelu ia mai la hoi ua mau kaula la a pau, mawaena hoi kekahi kaula i mea hakii mai i ka hope, koe na aoao, o hope a me mua kahi o ka mai, o na wahi paa ia, o na kane hoi, he holo wale iho no, o kekahi hoi, he palau-moena ma ke kua wale no nae ia mea e kau ai, he pomaikai ka poe Ilikini i loaa nui ka ili o na holoholona, o ke kapa maikai iki ia o lakou, o ka Ilikini akamai hoi i ke ki holoholona, oia ka mea nui o na wahine, 5 he 10 wahine a ka Ilikini hookahi, no ka mea, he makemake na makua mea kaikamahine i ka mea akamai i ke ki holoholona, nolaila, i kuai ai i ka lakou mau kaikamahine i ua Ilikini la, pela na Ilikini a pau e noho aku nei maloko o na ulu-laau. O na Ilikini hoi e kokoke mai ana i ke Kaona, ua loaa ka lole ia lakou, o ka huluhulu nae ka lakou mea makemake, o ko lakou kapa no ia e aahu mau ai o kela la keia la e hele ai ma na huina alanui.
            Eia hoi kekahi, o na wahine ka mea aloha i ka lawe i ka mea kaumaha, e hiki no i na wahine ke lawe 100 paona a oi ae ke kaumaha. Ma ke poo hoi e lawe ai ka lakou mau mea kaumaha, ua hiliia hoi ke kaula a palahalaha hoopili mai mamua o ka lae. O na mea kaumaha hoi a pau hakii mai a paa i ua kaula nei, alaila, kimo aku la ke poo imua, pili mai la hoi ka ukana i ke kua, o ka holo aku la no ia. (E like me ka piula hoololohe auwai, ke kimo o ke poo ilalo, kau iluna ka elemu.)
            O na kane hoi, he hele wale iho no ka lakou, ma ka lima wale no kahi ukana. Ina hoi e holo i ka lawaia, o ke kane ke holo a hoi mai, na ka wahine e kii aku ka waa a kauo mai i ka maloo, lawe mai ia no hoi i ka ia hana a pau, pulehu a moa, kahea aku i ke kane e paina. " O na kane ua like pu me na'lii ka noho wale ae no, na ka wahine e imi a loaa hoihoi mai na ke kane e ai." Ina hoi e hoolimalimaia na kane e na haole, alaila, amo lakou i na mea kaumaha, e hiki no ia lakou ke lawe 200 paona ke kaumaha, i na mile he 40 he 50, oia wahi hoi aole e hiki aku na miula halihali ukana no ke ino loa. O na Ilikini wale no ka mea ikaika i ke amo ana i ka ukana i keia mau wahi ino. Oia hoi na alanui e kokoke aku ai i na " Maine dala" e hu mai nei. No kuu ike i na mea a pau i hanaia e na Ilikini, nolaila wau e kakau nei. Me ke aloha.
GEO. B. KAHINANO. Port Madison, March 20, 1865.

Na ke Aupuni.

Ma ke Kauoha.

                UA oluolu i KA MOI ke koho ana i ka Mea Kiekie, H. R. H. M. Kekuanaoa, e noho Peresidena maluna o ka Aha Kuhina, a me ka Ahakukamalu, no ka wa e hele ai ka Moi.
Hale Alii Iolani, Iulai 7. 1865.
            I ka hele ana o ke Kuhina Kalaiaina, ua kohoia ke Kuhina Waiwai, o C. de Varigny,. nana e hooponopono i na mea a pau e pili ana ia Keena.

Ua Hookohu ia.

E Ka Mea Kiekie ke Kuhina Waiwai.
            P. KAMAKA ; i Luna Helu no ka Apana o Hana, Maui, ma kahi o C. K. Kakani, ka mea i kapae ia.
            F. BERTELMAN, i Luna Helu no ka Apana o Hanalei, Kauai, ma kahi o J. S. Low, ka mea i waiho mai i ka noho ana ma ia kulana.
            G. K. LINDSAY, i Luna Helu no ka Apana o Kohala Hema, Hawaii, ma kahi o J. Parker, ka mea i haalele mai i ka noho ana ma ia kulana.

MARE.

Iune 23. ma Kaneohe, mare Opua k. me Makakoa w., ma ia wa hookahi no, mare o Mokunewanewa k. me Kahulimoku w., na Rev. B. W. Pareka lakou i mare.

HANAU.

Mei 5. ma Papa, Hawaii, hanau o Inoaole k., na Pekela me Keino.
Mei 21, ma Hoopuloa, Hawaii, hanau o Inoaole w., na Kapohaku me Kalaukea.
Iulai 3, ma Opihikao, Puna, Hawaii, hanau o Ioela Kiakahi na B. Manoa me Kawai.
Iulai 3, ma Kakaako. Honolulu, hanau o Lukiaila k., na Kanakaole, kamehai.

MAKE.

Iune 1, ma Pua ko, Kohala Hema, Hawaii, make o Manaole w.
Iune 8, ma Pua-ko, Kohala Hema, Hawaii,   make o Kaulumeha w.
Iune 20, ma Pauoa, Oahu, make o Maka w.
Iune 27, ma Kaaawa, Koolauloa, Oahu, make o William Kekilo k.
Iulai 1, ma Pauoa, make o Uluna Paalolo.
Iulai 1, ma Pua ko, Kohala Hema, make o Kahuakailau w.

Hale Kuai Hou.
— A ME NA —
LOLE HOU.

                E WEHEIA ANA MA KA POAKOLU ma ka la 28 o Iune, ma ka Halekuai ma ke Alanui Papu e huli kokoke aku ana i ka Halekuai o Mika Von Holt a me Heuck, na LOLE KINOHINOHI, na KAMAA BUTI, na KAMAA HAAHAA, me na KAMAA OPUA LIO, no na MEA A KA MANAO E IINI AI A KA POE KANAKA : O ka laweia ana mai nei no ia e ka moku   POLYNESIAN mai Kapalakiko mai, a e kuaiia ana keia mau mea a pau loa ma ke kumukuai haahaa loa. C. FRED. PFLUGER. July 12, 1865. 180-3m*

PAPA. OREGONA.!

                KA HIKI ANA MAI NEI NO IA MALUNA o ka Moku " CAMBRIDGE," a e kuaiia'na ma ke Kumukuai haahaa loa e George G. Howe, ma kona wahi mau ma AINAHOU. 100,000 Kapuai Papa Kalakala, 80,000 Laau o-a, NA PAPAHELE, NA PAPA PA, NA PINE PA. ME NA LAAU AAHO, pono iniha ka manoanoa.100,000 Pili Kedera. E oluolu oukou a pau e kipa aku ia ia. 164-1m

PAPA ULAULA !

                HE ANO MAIKAI AE KAI LAWEIA MAI nei o ke Kialua Biriki "KENTUCKY," he 125,000 Kapuai PAPA KALAKALA, 20,000 Kapuai Laau o-a ULAULA, o ka Helu 2x3, 2x4, 4x4,3x6, 4x6. 20,000 Kapuai PAPA HOLE. 20,000 Kapuai PAPA ULAULA Paku, 50,000 Kapuai PAPA ULAULA i kahiia, iniha 1, iniha 1 1/4, iniha 1 1/2, a me 2 Iniha, 225,000 PAPA PILI ULAULA.E Kuaiia ana ma ke Kumukuai haahaa loa ma kona wahi Kahiko ma AINA HOU. George G. HOWE. Honolulu, Oahu.161-1m

UA MAKEMAKE ANEI OE I KA
Papa Ulaula Makepono ?

                Ke ike nei anei oe, aia o George G. Howe, Ke noho kuai Papa la ma kona wahi kahiko, ma AINAHOU ? 186-lm

Olelo Hoolaha !

                E IKE MAI E NA KANAKA A PAU O kela ano keia ano, ke nana mai ma keia hoolaha. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho o keia hoolaha ana, ke hai aku nei au ma ke akea. Ua kapu loa na Aina o Kimo Pelekane, Keolaloa, a me Kapilikea, oia hoi o Alele a hiki i Mokapu, i na e komo hewa kekahi Lio, Hoki, Piula, alalia, e uku ka mea nona ia holoholona hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi no ke komohewa a me ka hoopoino ana, a me ke poho o ka poe nona ka inoa. Ua kapu no hoi na kanaka i ke kii ana i na mea ulu a pau maluna oia mau aina, ina e kii kekahi, e uku no ia Elima Dala. ($5.00) Ua kapu no hoi na kanaka o na ano apau, aole e hele wale ma ke Kula e ho-a ai i ko lakou mau Lio me ka ae ole ia e a'u, a i na i ku-e ia kekahi o keia Olelo Hoolaha, alaila, e hoopiiia no ia imua o ka Lunakanawai Apana. O na kanaka a pau e hele ana i ka lawaia ma Ulupau a me Kuaaohe, ua kapu na Lio aole e nikiniki ma ke Kula, o na kanalu e hele pu ana me ka Ilio ma ke Kula o Mokapu, e uku ia Elima Dala. ($5.00) Ua kapa ko'u mau Paniolo aole e kii wale i na Lio o na Haku nona ka Aina me kuu ae ole. E hookoia keia mau olelo i ka malama o Julai e hiki mai ana.
S. KANEHAKU, Luna malama Aina, Kapaa. Kailua. Koolaupoko, Iune 17,1865.166-1m*