Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 28, 13 July 1865 — Ka Nupepa Kuokoa. KE KAAO O ASIMEDA! [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

KE KAAO O ASIMEDA!

HEIiU 7. (I unuhiia noloko ae o ka Buke Moole lo a Geberiana.) Maliope i;ho o ka laua kamailio oluolu ana, hoi aku la o Asimeda ma ke alanui ana i hele mai ai a hiUi i kahi mau ona, ma ka Hule Alii o Cinignmalaina, oia ka hora ekolu o ka wanaao. Ma ke kakahiakanui o u,a la la, hoouna mai la ke Alii moku o ka manuwa Helu 1 i kona Ahaiolelo me ka i aku ; " E holo ae iuka ma ka Hale Alii oCinigamalaina, e ike pono i ke ola o ke Alii (Asimeda,) a e hoi mai oe a hai mai ia makou." Nolaila, holo aku la ka Ahaiolelo iuka e like me ke kauoha. I ka Ahaiolelo i hiki aku ai ma ka Hale Alii; a i na kaikamahine lawelawe hoi malali/*o Asimeda e noho mai ana, ninau aku la ka Ahaiōlelo, " Auhea la ke Alii ?" Hai mai la na kaikamahine, " E-i ae no: I ka holoiiolo no i keia po, a ma ka hora ekoiu o keia wanaao ka hoi ana mai." • A lohe ka Ahaioleloi keia mea, hoi aku la a hai i ke Alii moku: la manawa, ua hoihoiia mai ko lnkou nnau< kaumaha no ke Alii Asimeda : Ma ia kakahiaka no, ma ka hora ewalu palia, haawi ae la na tnoku manuwa a pau i ko lakou olioli i ekolu hora ina ke ki pu ana : (E waihp kakou malaila, e ponoe kamailio hou no Tamala.) Mahope iho o ko Asimeda kaawale ana mai ka launa pu ana me Tamala. Hele aku la o Tama'in i ka luakini, i pule aku ai oia imua o ke Akua, no ko laua halawai ana me Asimeda : Ua pono paha, aole paha. A pau kana pule ana. hiki mai ln ka Epitobo a ku ma ka puka, a piika mai Ia o Tamala maMoko mai o ka luakini, e ku ana Qa Epitobo nei, ia manawa, kukuli iho la o Tamala imua o ka Epitobo, me ka i aku : " Auhea oe, e kala mai oe īa'u mamua o kuu olelo ana aku ia oe ; no k& mea, ua hi&i mai au maloko nei i ka ae ia no'u ; a o ka manawa i ae ia no'u, ua pale ae au ia mea, aka, aoie no he kumu nui e ae o ko'u hiki ana uaaloko nei i keia manawa, o ka halawai wale ana no o maua me Asimeda, ka mea a'u e moeuhane mau ai, a'u hoi e olelo pinepine ana ia oukou iloko o na makahiki he nui mamua ae nei." I aku la ka Epitobo; " Aole o'u kuleana e hiki ai ia'u e kala aku ia oe, no ka mea, oole oe i hewa ; aka, ke olioli nei au imua o kē Akua ano, no kona hoouna ana mai i kane nau e like me ka makou noi ana'ku, i kulike ai me ko makou makemake : Ao ua mea la nana i hoohalawai mai ia oe i keia manawa, no ka lani mai ia., aole ia no keia ao. O ka hooko hope loa ana ia o k.a makou pule; a no ia mea, he pono oe ke hooko aku i kana mea i noi mai ai." A pau ka laua kamailio ana, komo aku Ia ka Epitobo i ka ljjofkini e like me kona ano rnau. A pau ka manawa o ka Epitobo, mahope iho oia manawa ; hui ae la na mea a pau e like me ka iakou mea mau : Oia ka manawa a Tamala i komo mai ai. Ia mannwa, i ka iehuiehu e akoakoa ana: Ku mai la ua Epitobo Nui nei iiuna o ke Kuahā, a olelo mai la, " Aoie a kakou hana nui i keia inanawa e like me na hakwai mamua, no ka mea, ke makemake nei au e hai aku i kekahi mea hou e pili ana i ka " Hua o ko kakou opu." Ia manawa, hooneoneo iho la ka ahakanaka ; alaila, ku mai ln o Tamalo, a olelo ae la i na msa a laua i olelo ai me Asimeda, (e like me ka hoike ana ma ka Helu 6) A pau ka Tamala olelo ana, ku mai la ka Epitobo, a olele ae la i ke Anaina. " Pomaikai kakou i ka lohē ana i keia mea; no ha mea, he mau makahiki raamua ae nei, ua nui a lehulehu ka kakou noi ana i ke Akua, " E haawi mai i kane kupono" na ka "Hua-o ko kakou opo " oia nei; aka, aole nae i makehewa ka kakou pule ana no ia mea, ua hookoia mai ia noi ana a kakou, no ka mea,-ke lohe ae la no kakou i ka mea nana i hoohalawai mun ka kakou kaikamahine :

A ke hooiaio nei au i keia manawa, ao|e no keia honua nei ke kane a ka kakou kaikamahine, no ka lani mai noia, nolaila, o kuu manao maopopo, he pono ia kakou ke hooko aku e mare o Tamala me kela keiki; ao ka hooko hope ana, ua like me ke kupono a me ka pololei i ka oukou noonoo ana." Ia wa, hooho toke mai la ka aha me ka leo oliloli, "E ae akuemare! Eae aku e mare!! A pela aku. la manawa, kauoha ae ia ka Epitobo ia Tamala e kakau aku i palapala ia Asimeda e komo aku iloko oka pa. Alaila, kakau iho la o Tamala i palapala, a hoouna aku la ika Luna «naloko o ka Hale Kaa, a puka aku Ia iwaho a hiki ma ka Hale Alii o Cinigamalaina, a haawi aku la i na kaikamahine, a lawe ioa aku la ia A~simeda, oiai e hiamoe ana oia. I ka manawa i komo aku ai ka palapala, lohe ae la oia i ke kamumumu aria o ke pakaukau iloko o kona poliuliu hiamoe, ia wa ike mai la oia he palapala ke waiho ana, ia manawa hoopau loa ae la oia i kona hiamoe, kii aku la i ka pala, aole nae oia i wikiwiki e nana, no ka mea, waiho iho la oia eliina minute paha, me manao, he palapala e hoahewa ma» ana ia ia no kona komo ana ileko ia po ; a i ole ia, no kona ae ia paha e komo aku. A pau kona pihoihoi, wehe ae Ia oin i ka wepa oua leta nei, aole nae oia i wikiwiki e nana. mua ma ke poo, aka, nana mua oia malalo, aia hoi e kau ana ka inoa malalo, o ka inoa hoi o kana mea i moeuhane ai ; alaila, heluhelu iho Ia oia i na olelo a pau oka leta, e like me keia ka olelo : E Asimeda > ke Alii e; 5 Alohaoe:—Ua hiki mai ka hookoia ana oka kaua mea i kamailio ai ma ka po i hala iho nei, no ka mea, ia oe i hnalele iho ai ia'u, mahope iho o ka kaua kamailioana, hele aku la au ma ka luakini, a hoomaikai aku la i ke Akua, no ka kaua mea i kamailie ai; ia manawa, hiki ae la ka Epitobo nui, ahai aku laau ia oe. Ama keia kukahiaka hoi, hui ae la kalehulehu ā pau loa, ia manawa ko'u hai ana aku ia oe, a me na mea a pau a kaua i kemailio ai. A no ia mea, uaapono ia oe. A mamuli hoi oka makou ae like ana, a hooholo ana hoi, nolaila, ke kauoha aku nei au ia oe, e kau koke ae oe maluna o ka Hale-Kaa a'u e hoouna aku nei, mahope iho o ka pau ana o kau heluhelu ana i keia palapala. a e komo mai oe iloko nei, ia manawa e hooko pau loa ia aku ai kau mau mea a pau i mai ai. Tamala, Kau Kauwa. Ike iho la o Asimeda, ua maikai ka olelo kauoha nona mai kana wahifie hoopalau mai, aka, aole e hiki ia ia ke hooko koke aku e like me ke Uauoha, a, nolaila, kakau iho la oia he wahi palapala penei: E Tamala, Aloha oe:—Ua loaa mai kau.palapala ia'u ma ka lima mai o mai loko ae o ka Hale-Kaa au i hoouna mai ai no'u, aka, he mea olioli nui ia no'u. A no kau olelo hope. "e kau koke au maluna o ka Hale-Kaa, mahope iho o ka pau ana o ka'u heluhelu ana i kau palapala." Aole pela e pono ai au e hooko aku, no ka inea, he mau makahiki mamua ae neiya iloko o kuu manawa e ike uhane ana ia oe, he oiaio, ua hoomakaukau au i kapa nou no ko kaua la e mafe ai. Ua kuai au me ke kumukuai nui hiki ole ia'u ke heomanao; o kuu Kakauolelo kai ike. A mamuli o keia mea, ke noi aku nei au ia oe e ae mai e puka mai i waho nei, i ho* aahu aku ai au ia oe no na mea a'u i hoomakaukau ai nou; i hiki ai hoi ia'u ke kauoha ae i ko'u mau Moku Manuwa, e haawiae i ka hanohano nui no ko kaua mare ana malalo o ka inoa o kuu Aupuni. A i ioaa ka ae ia mai kou lehulehu mai no kou puka mai iwaho nei, alaila, e waiho hou mai oe i palapala hoike no ia mau mea, i makaukau ai au mamua o kou hiki ana mai." Asimēda, Kau Kauwa. A hiki aku lakeia paiapala ia Tamara, .a hai ia aku Ia imua o ka poe nana ia e ae. mai. A mamuli oia mea, ua emoole hiki ana ka paiapala hoike imua o Asimeda, e like me keia:

E Asime»a ? ke Alii e ; S Aloha oe : Ua loaa ia kaua ka hoopomaikaiia ma x 1 kau mea i palapala mai nei; ano ia mea, e hoomaka no au e hiki aku i ou la ke loaa ia'u ka manawa maopopo e puka aku ai iwaho mai aoe mai; no ka mea, aole lie hana i koe e kaulua ai wau. Tamala, Kau Kauwa. A hiki keia palapola ia Asimeda, ia manawa t kakau hou aku la oAsimeda he wahi palapala penei: E Tamala Maikai e ; Aloha oe : Ke hoomaikai ae nei au i ko kaua Akua no na pomaikai i hookoia mai maluna o kaua mamuli o kau palapala i loaa mai nei ia'u ano ; a nolaila, i ekolu hora mahope iho o ka .loaa ana'ku o keia paInpala ia oe, oia kou manawa e puka mai ai iwaho nei. Asimeda, Kau Kauwa. A hala keia palapala iloko, ia manawa, kauoha ae la o Asimeda i na'Lii o na manuwa a pau e akoakoa mai ma ka Hole Alii, mai ka Lulanela elua a hiki i na'Lii maluna loa, o lakou ka poe i kauohaia. A kokoke i ka manawa e puka mai ai o Tamala iwaho, kukuluia'ku la na laina o na aiii koa ma na aoao elua o ke £lanui mai ka puka mai o ka pa a hiki i ka Hale Alii, a o na mea puhi-ohe a me na hookani-pahu, ua kukuluia ma ka puka ponoi e hemo mai ai o Tamala, a o kekahi o na mahele oia ano, ua kukuluia ma ka hapalua ponoi o na laina, a o ka mahele akahi oia-ano, ua kukuluia mawaho 0 ka lanai ma ka papa hele ma kahi e kokoke aku ana i ke Alapii. A hiki i ka manawa i ae ia nd Tamala e puka mai iwaho, i ka wa hoi o ka la 1 kiola pau mai ai i kona malamalama olinolino i ua la la, ia wa-lohe aku la ka lehulehu i ke kani o nq pani hao, a puka mai la o Tamala iwaho, ia manawa, hoomaka iho Ia na mea hookanikani o ke Alii e haawi ae i ka hanohano o ke Aupuni o Beritania maluna iho o Tamala. Ia Tamala i puka mai ai iwaho, ia ia hoi i .ikeaku ai i na loina alii koa e ku ana me ka hanohano, a me na inea hookanikani ia lakou iho ma ko lakou ano. īa wa, he mea malihini loaia ia Taniala, aka nae, ua pāuhia oia e ka naau eehia: A i mea e pono ai oia imua o keia hanohano, o haulehia paha auapei kona naau haipule i mea ole, nolaila, kukuli iho la oia iluna o ka Hale Kaa,*e paa ana me ka Buke pule o ka Oihana Katolika, a hana aku la e like me ka mea mau: Aka, ma ia ano, ua mema mai ka manao kaumaha maluna ona. A hiki o Tamala i ka Hate Alii, ia manawa, haawi ae la na manuwa i na pu he lehulehu : la wa no hoi, hoomaka hou keia e pule e like me kona ano mau. Ia wa, aia hoi e noho ana na kaikamahine a Cinigamalaina maloko o kekahi i'umi o ka Hale Alii; a i ka puka ana mni o Asimeda mailoko mai o ka Hale Alii a ku ma ka papa hele o ka lanai, me kona Hanohano Nui.ua kahikoia i na ano o ka Oihana Moi. la wa, hele mai la na hoa ponoi o ke Alii, na mea i kauohaia, o lakou na mea e ku pu ma ka aoao akau o Asimeda i ka hora e mare ai; a lawe aku ia a hui rne Asimeda, pili ae la o Tamala ma ka aoao hema o kana kane, 1 a komo aku la olaua wale no ma ka Rumi Hooluana, a hoopaa ae la i ka puka mahope o laua. Ia manawa a iaua i komo aku ai, holo aku la na kaikamahine Aiii ma kekahi puka o ka Hale Alii me ko laua mau aahu nani o ka Oihana Alii, a kaa aku la i lalo oka lepo, me ka naau kumakena, e uwe alala ana me ka teo hoohiki ino, " E Cinigamalaina e! Auwe maua e!! Ua haule pu kakou i ke kuhihēwa mamuli o ka maikai o ka olelo a kē Xlii Asimeda, au hoi i haawi ae ai i ka maluhia o ko maua Hale Alii malalo o na kapuai hoof)unipuni o keia keiki Alii me ko maua manao, nana e kaili mua'ku ia maua i ka ike mua ana i nei mea he kane, eia ka hoi he hoopunipuni kana olelō. A nolaila, ke noi aku nei maua ia oe a no, e hookok.oke mai oe ma-o maua nei me kau pahikaua, a e hooili iho maluna o maua: E aho paha ia mamua oko maua ola ana, i oie ai maua e ike aku i ke kino haumia o keia keiki Alii i hoopihaia i ka hoopunipuni." (Aole i pau.)