Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 29, 22 July 1865 — Page 2

Page PDF (1.55 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

He wahi rula kupono keia i na kaikamahine maoli, a hapa maoli hoi.

                E na kaikamahine ano palupalu e noho ana malalo o ka waihau o ko kakou mau awawa uliuli; a me na kahawai wai huihui o uka lilo, i auau a waianuhea i ke koekoe,
— Aloha oukou.
            Aole au i manao ua lawa like oukou e na kaikamahine maoli; a hapa maoli hoi, i ka makaukau i ka malama i kekahi mau rula e pono ai ke kino, a e ku ai no hoi ka mahalo ia mai e hai, a me lakou la'ku. No ka mea, o oukou no o kakou na heana kaumaha. Ina no ua maamaalea iki kekahi poe, kapae ae no na pepeiao, a o ka poe no i loloiahili loloiele a o lakou ea ! e pono no ke hoalu iki iho ilalo, a e ohumuhumu liilii iki no kaua no na rula e pono ai o kahi apahu kino o ka wa ui. Menemene wale ke kuhikuhi hele ia i kou wa e naue hele iho ai ma ke kaona nei la.
            Nolaila, e haliu mai paha olua a nana ae kakou ia A. a me B. Nani wale no laula e haele ae la. He nani ka hoi ke aoia i na rula a makaukau, a maa. Aole no hoi kau o kanamai o ka maemae o ka hele ana, mikioi lua, he mikioi ka hoi kau i kau a mea he paulehia i na rula, oi nana aku auanei au a aohe wahi mea a ike ia aku, mole Umi lua. E ku au maanei, a e hawanawana malu ae au i a'u mau kaikamahine maoli, a hapa maoli hoi; ia K. H. a me K. H. M. E lauanei e ! Ina olua e makemake ana e helemakai o ke kaona i kekahi ahiahi hoomalolo, no ka makemake paha i ka holoholo, a me kekahi mau mea hou o ke kaona, alaila, e pono no olua ke aahu i na wahi lole maikai, me ke komo i ko olua wahi muumuu maemae maloko, alaila, komo iho na wahi holoku mea weleweka o olua, hao mai no hoi na wahi kakini keokeo i aiana ia a pau ka minomino, iliki mai hoi na wahi kamaa kalepa, lawe mai no hoi olua i na wahi pukai lauoho o olua a kololio wale, no olua ia ka wili iho a hoolei ae mahope o ke poo, hele kela a hekeheke wale. No olua no ka naue iho ea ! na lakoula no olua e mahalo mai me ka hawanawana liilii iho.
" Lai wale ka luna o Waialeale,
Mehe ipu lai ila ka lai o Puakei,
Ka noho a hakake iluna o Keolewa,
Ke hoohu la i ka makani Halaoni."
                Mai wikiwiki na wawae ma ka hele ana, mai alaalawa na maka i-o a ia nei; e hele no me ke akahele, a i halawai me kekahi ma ke alanui ea, a i haawi mai i ke aloha, huli malie aku no a haawi aku i ke aloha ma ke kunou poo ana, mai ike aku i ka muimuia kanaka e paapu ana i ka Netina la, mahaoi wale aku no ilaila, o iia mai auanei he pupuka, hele pololei no a kahi i makemake ai e hele.
            A eia kekahi, i loohia i ka pilikia hanawai ma ke alanui ea ! Mai hele aku oe a kahi e paapu ana na kanaka ilaila oe e hanawai ai, e hoomanawanui no a kahi mehameha kana ole. Pela no ke hoi mai mai kahi mai i hele ai, e hoi no me ka hele akahele a hiki i ka hale.— A pela no hoi ina e makemake e hele ma ka Halepule, mai komo ae iloko o ia hale me ka hookamumu ino i ke kamaa, a mai ike hoi i kou hoalauna i ke kokoke mai ma kou aoao a hawanawana liilii aku oe iaia, o ka nohomalie wale no kou pono a hiki i ka pau ana o ka pule, aole ka hoohai awihi o na maka me ke ano hoomakaleho. Ina ua huli pono iho na pepeiao o K. H. a me K. H. M. Alaila, ua waiwai kahi hakina ai uuku i hookomoia iloko o na pepeiao Hawaii o'u kaikuahine. Nolaila hoi, mai hele me kahi muumuu olepolepo wale no, aole hoi me kahi holoku ano paikini iluna me he peaheke la no na moku. Aole no hoi ke komo i kahi muumuu ano alualu i aiana ole ia maloko o kahi holoku ano ekekei, o ikea wale ia 'ku no hoi auanei e lakou la i ka welowelo puapua mai malalo. Mai maa wale hoi oe i ke kii aku i kahi holoku o ko wahi makuahine, onoai aole i like ko olua kulana kino me kona, ua loihi loa ae paha oe maluna oi ala, ikea wale ia mai no e lakou la, no ka ekekei o kahi holoku iluna, a ano likiliki na poohiwi.
            Mai hele hoi oe a ke alanui awihi iho oe i ou mau maka mahope, malia paha no hai mai kou wahi holoku au e hele la; a o ka nana ia mai la no ia e na maka o kela poe hanauaike hoi. Alaila, o ka hawanawana liilii mai la no ia o kekahi poe nae ka iniki malu ae i kekahi; " E ! no mea nae kela wahi holoku, aole nona, i ka maa wale no paha i ke kii wale aku no i ko hai." Ae, ia Waila ka likiliki o na poaeae, oloheo na lima, eia ka o kahi holoku o kahi pupu luaui makuahine o mea ma. E ! manene wale, pau ole no hoi ko kakou pokaa mau ana ma ka waha o na ana pouliuli o ka naaupo. Ahea la kakou haalele aku i na olua upena kahiko o na kau malolo i hala ? I mai paha kekahi poe ; no ka nele no hoi paha. Ae, ua ike no la he nele, apakoi no la ka hele o ke alanui, oia nae paha, o pau e mai nae paha na puhene alani oluna o Kilauea i kela poe ea !— Ua lawa iho la keia. Me ke Aloha. J. W. P. KEOLANUI.

            Ia oe e John H. Kaiheekai, ua loaa mai kau palapala ia makou. Eia nae ka mea hai aku ia oe, ina ua makaukau oe i ke dala, e haawi oe ma ka lima o Ka Luna haawi nupepa o Lahaina.

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU IULAI 22, 1865.

He Haiao.
NA.MR. HOLO, NO BERITANIA.

                Kumu 7. O ka ulu nui ana o ka pono ke kumu hope loa i like ai. Ua loaa no ia oukou ko oukou ala nui ana, ua huli nui oukou, he hana ia a oukou e hoomanao mau ai me ke aloha iaia i ka mea nana e hoala hou mai i kana hana. Ua loaa no ia oukou o Liholiho, a me ke Aliiwahine kaulana Kaahumanu, a ua loaa no hoi ia makou o Heneri a me Elisabeta na mea nana i hookiekie ae i ka ekalesia. Ua loaa no ia makou na ala ana o ka manaoio he nui wale ; o ka oi nae, o ka mea i kapaia ka " hooponopono ana." Ua hoonaueia ke aupuni holookoa a pau me he mea la na ke olai o ka ekalesia i hana ia mea. A eia na mea i ike ia, o ka hookaawaleia ana o na kanaka i na aoao ekolu, a eia na inoa. Ka poe i hooponopono ole ia, (Katolika) ka poe i hooponopono hapa ia, (Katolika Enelani,) a me ka poe i hooponopono loa ia. Ke hooma nei no kekahi poe ma na hana kahiko a kona mau kupuna ; ua hoao iho kekahi poe e hoohui i ka mea kahiko me ka mea hou, a o kekahi poe hoi ua hooholo iho lakou e waiho i ke kanaka elemakule me kana mau hana, a e hoolohe i ka leo i pa-e mai ka lani mai " E ala, e ala e Ziona, e aahu iho oe i kou mau aahu nani." Ua like i na e hoouna ana ko oukou alii i ekolu kanaka i Niihau, me ke kauoha'ku e wehe ae i ko lakou mau lole huluhulu, a komo iho i mau lole koa. E hoolohe mai no ke kanaka hoolohe i ka ke alii ; o kekahi hoi ua makemake no ia i ke ano me ka lole o kona huluhulu, a e hiki no ke hoolilo ae i koheoheo a i lole wawae, o ke kolu hoi, e olelo iho no ia, " e lilo ana no au i koa iloko o ko'u paupau e like me ko'u makuakane. He pono no nona, a he pono no hoi no'u. E ola ke Alii i ke Akua !" Ke olelo mai nei ka aoao Katolika, he aoao hou ko oukou ; o ko'u no ka aoao kahiko. Ke olelo mai nei hoi ke Katolika i hooponopono hou ia, ke hele nei oukou ma ka welau a mawaho, ua hului mai makou o ka mea kahiko me ka mea hou a ke hooponopono nei i na mea a pau. A e pane aku ana no makou peneia. E maikai ana no ka oukou noonoo ana, aka, ua kauoha mai ke Alii, a e pono ia makou ke hoolohe. Ma ke kanawai, a ma ka hoike ana hoi ; ina olelo ole lakou e like me ia olelo, aole e puka mai ke ao maluna o lakou (Isaia 8 : 20.) Ua hoolako ia ka aahu mare, a ina i hele mai ko alii e ike i ka ahaaina, auwe ka mea i pale ae i ke kauoha a ka Moi a i ikeia hoi e komo ana no i kona kapa ponoi.
            Aole au i manao he mea hiki i ke kanaka ke hoololi i kona hoomana me ka emoole e like me kona hoololi ana ae i kona koheoheo. O ka hoomana, aole he kino, aka, he ola a e pipili no ia kakou e like me ko kakou ili. Aole e hiki i kekahi Keristiano ke hoole i kona Haku e like me kona oki ana ae i kona lima a me kona poalo ana i kona maka.
            Aka, ua ala mai kekahi Alii o Beritania, a ua makemake ia e haalele ka poe i hooponopono hou ia i ko lakou hoomana, a huli hope aku i na hana lapuwale a ko lakou mau kupuna. Ua waiho wale na halepule 2000 aohe kahunapule, no ka makemake ole ia o ia mea, nolaila haalele iho na kanaka ia Beritania a holo aku i Amerika. Ua ao aku lakou i ka lakou mau keiki i ka hoomana oiaio, a pela aku hoi na keiki ka hoouna ana mai i ko lakou mau hoahanau e ao ia oukou a me ko oukou mau makua i ke alanui e hiki aku ai i ke ola mau loa, a mamuli o ko lakou kokua ana mai ia oukou, ua alakai ia oukou e koho i ka hoomana oiaio, ka ekalesia o ka Haku, a o ke Kauoha Hou, ka hoomana hoi o ka poe aposetole a me ka poe i hooponopono ia.
            Ua hookaawaleia na hoomana a pau i na apana ekolu, o ka hoomana o ke kanaka, ka hoomana o ke kahuna a o ka halepule, a o ka hoomana o ke Akua. Ua hoonohonohoia keia mau mea ma Beritania a me Amerika, a mawaena no hoi kekahi o na kanaka o Hawaii nei. O ka hoomana o ke kanaka e alakai ana ia i ka poe e makemake ana ia ano hoomana ma na mea kupono i ko lakou manao me ka manao ole i ke Akua. O ka hoomana o ke kahuna ua hooia iho ia he hiki ia hoomana ke hoola i na mea a pau ma na mea o ka ekalesia, a ua helu nui ia ka halepule. O ka hoomana o ke Akua ko kakou mea nana e alakai a e aloha iaia mamua o ke aloha ana i ke kanaka, i ke kahuna a i ka halepule. Aohe ano nui o keia hoomana, aohe kuanui e like me na hoomana e ae. Ke ao mai nei ia e aloha'ku i ke Akua mamua e na mea a pau, a e like me kona haawi ana mai i kona aloha ia kakou ma ka make ana a me ke ola ana o kana Keiki Kamakahi, pela ia e noi mai nei i ko kakou aloha. A i na kakou e aloha iaia, e malama no kakou i kona mau kanawai. E like me ka moana ka mohala'ku i na aupuni a pau, pela no ke aloha o ke Akua i hele mai ai i ko oukou aupuni, a i ko'u aupuni hoi. He pomaikai ia i loaa wale i na aupuni a i elua, a e loaa no i na mea a pau me ka uku ole ; nana e alakai nei na Keristiano o na aupuni a pau e aloha aku kekahi i kekahi. Nolaila, ke olelo aku nei au ia oukou a pau, aloha.

No ka Pepa.

                E na makamaka mai Hawaii a Niihau. Aloha oukou :— He mea hiki paha ia oukou a me a'u nei ke hui aloha pu kakou e like me ko'u ano mamua. No ka mea, owau no ko oukou makamaka pauaho ole i ka ae maikai ana aku i na mea a oukou i hooili mai ai a hiki i keia wa, ua nui au a ke noho opiopio nei no au imua o oukou. Aole i ohule kuu poo, aole no hoi i kuakea ke oho hina maluna ae o ko'u lae, oiai ke ikemaka nei no oukou i ko'u ano. Nolaila ke aloha nui aku nei no au ia oukou, aka, o ko'u wahi ola no nae ka oukou e malama mai. E haawi mai i kou mau kahu hanai, no ka mea, ua haawi mai kuu makuakane ponoi ia'u i na makua hanai, ka mea nana au i hanau ponoi mai. A ke malama ia nei au e laua, e like me ka laua i hoike mua aku ai ia oukou i ka makahiki i hala ae nei.
            No kuu aloha ia oukou i keia wa, nolaila, ke hai aku nei au ia oukou me ko'u manao lana pu, a me ka hauoli no ka lokomaikai a me ke aloha ana mai o ko kakou makua ma ka lani, me ka loaa ana o keia makahiki hou ia kakou, a o kekahi o ka poe i launa pu mea'u mamua, i waena o na makahiki ekolu i kaa hope ae nei. Aole lakou i keia wa, ua nui loa ia poe hoaloha o'u i nalowale, auhe la lakou ? aole ma ka hale); i keia poaha iho nei, ua hoomaka hou au e hele e launa pu kakou. Eia hoi, i hiki aku auanei kuu hana, aohe makamaka, ua hele paha, a ua make paha, nolaila, ke aloha nei au me ka uwe ia lakou. Nolaila, e na makamaka, a me na hoaloha o'u, eia ke kauoha ia oukou; e imi pu kakou i ka pono, a me ke aloha, me ke kuikahi, a malaila kakou a pau e hahai aku ai.
            Nolaila, eia au ko oukou hoapili o na po anuanu a koekoe hoi o ka hooilo, a me na la wela hoi o ke kau. Owau no o ko oukou hoa kuka, a hoa haihai olelo o ko'u wa kamalii. O oukou no na makua, a me na hoahanau o'u, na kaikuaana, na kaikaina, na kaikuahine i hanau pu ia mai ai kakou a pau mai loko mai o ka puhaka hookahi o ke koko o Hawaii nei. A owau nei la he wahi hua haule wale i hoowahawaha ia e na Aha Hui elua nana i hanau mai ia'u, elua maua i hanau mai i ka makahiki hookahi, o kuu kaikuaana, o Hoku o ka Pakipika ka inoa, a o wau nei hoi o Nupepa Kuokoa,
            Nolaila, ua puka like mai maua hookahi makuahine, a ka makuakane kaawele maua, a i ke kolu o ka makahiki o kona ola ana a make aku la ia, no ka mea, o kona kumu i make ai ea, he hanu pau. Nolaila, o ke aloha no ko oukou a pau.
            Aole i pau ko'u hai ana aku ia oukou, na hoa hele o ka nahelehele koekoe i ka ua, na hoa hele o na pali kiekie, a me na alu, na hoahele o ka ululehua o Panaewa, na hoa olelo o ka uka kualono mehameha kanaka ole, ke hoike aku nei au ia oukou i nui ke aho i ka malama ana i ka oukou wahi kauwa nei, ko oukou hoa o na awawa lehulehu o Hilo Paliku, na hoahele o ka lepo poho o Mahiki, e hookanaka kakou a e ikaika hoi. ma ka hana ana me ka molowa ole. E na makamaka o Hawaii o Keawe, a me na makamaka o Maui o Kama, i nui ke aho a e nihi ka hele i ka uka o Puna, mai hoopa i ka pua, a pela no kakou a pau e malama ai ia kakou iho, alaila e pomaikai io auanei kakou. E ! Auhea oukou e ko na mokupuni i hoike ia ae la maluna, eia kahi olelo ia oukou, mai pi, mai aua, homai kau wahi hakiana ai, a me ona wahi hakiana ia, na ka oukou wahi kauwa nei, oiai na la ui; a'u e hoomanao ai, o loaa mai auanei i na olelo a ke Kahuna.
            Nolaila, pela no hoi oe e Oahu o Kakuhihewa, a me Kauai o Mano, e like me ka'u i hoike aku nei ia oukou, a mai paupauaho hoi oukou, e hoomanawanui ka pono, e like me ko'u hoomanawanui ana i ka oukou ukana mawaena o keia mau kai ewalu mai Hawaii a Niihau, i waena o na makani eha o ka wa ino. Pela no hoi oukou e hoomanawanui ai, me ka malamaia o ko'u wahi ola o ka noho ana ma Honolulu nei.
NUPEPA KUOKOA.

Ka Halemai o ka Moi Wahine.

                Ua hauoli makou i ko makou lohe ana mai i ka olelo noi a Kauka me kona manao kuihe ole, ina e ae ia kana noi, alaila, he kumu no ia e ola ai keia Lahui. Ua olelo ae ia he hale maikai ka Halemai, a he pono e hanaia ua Halemai la i kula no ke ao ana i na keiki Hawaii ma ka oihana Kauka ; e ao ia lakou i ka malama ana i ka poe mai, oia hoi ka wa o ka haawi ana i ka wai huihui, ka wa hoi e haawi ai i ka wai wela, ka wa e haawi ai i ka ia me ka poi, i ka bipi me ka puaa. I mea e maopopo ai i na haumana ke ano o na mai, o ka hana ia a ke Kauka o ka Halemai e ao-ao aku ai, a e ao ia no hoi lakou i ka haawi ana i ka laau.
            Ua noi mai o Kauka e ohiia na keiki mai na apana e mai, a e kauoha ia lakou e malama i ka Halemai no ka makahiki hookahi, malaila lakou e noho ai a hiki i ko lakou wa e puka ai. E noho no lakou ma ke ano kahu, o lakou hoi ka poe nana e malama ka poe mai me ke ao ia mai no e ke Kauka. I ka wa e pau ai ka makahiki, e hookuuia'ku lakou, me ka haawi aku i Laikini no lakou e hoomaamaa ai me na hana ma ia hana naauao.
            He haiia maikai keia, ina e ko io. Pela no ma na aina naauao. Ua lako kakou i na Loio me na Kahunapule, ua paa ia mau hakahaka, aka, heaha hoi ke kumu i pani ole ia ai ka hakahaka o ka oihana Kauka ? Pela io no ; ua nele kakou na kanaka Hawaii i na kahuna lapaau naauao ole, nolaila, ke imi nei o Kauka ko kakou makamaka i pomaikai no kakou.

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

                KA HAIOLELO O KA LA 31.— Ua lohe wale mai makou, ua kohoia ka Mea Hanohano D. Kalakaua, oia ke 'Lii haiolelo ma ka la Hoihoi Ea e hiki mai ana.

            HOI I KE ONE HANAU.— I ka Poakolu iho nei, ua hoi aku o Rev. H. Binamu me kana wahine i ke one hanau o na makua maluna o ka moku D. C. Murray. I hoi aku nei e hoolana no ka nawaliwali o kona kino.

            DALA KOKUA :— Ua lohe mai makou ua loaa kekahi puu dala, a e haawiia ana i ka luina o kekahi moku manuwa Themis, ke kanaka i pau ai ka lima i ka pauda i ke kipu ana i ka la 4 iho nei o Iulai. Ua kokua no ka poe Amerika, oiai e hauoli ana ua wahi moku la no ko lakou la.

            AHAAINA LUAKINI MA PAHOEHOE.— Ua poloai ia mai nei makou e Ieremia S. Paaluhi o Onomea, Hilo no kekahi ahaaina i kukuluia ma Pahoehoe. Ua lako pono i na mea ai. Malaila ka o Rev. T. Koana me kekahi mau haole e ae, a ua mahalo lakou i na mea ai o Hawaii nei.

            HOOPUNIPUNI.— Ua kauoha ia mai makou e S. B. Kamae, o Hilo, Hawaii, no ka hai pololei ole o na kanaka ku makahiki i ko lakou mau inoa i ko lakou manawa i kepaia ai, a loaa ka mea e hoaa ai i na makua me na kaikuaana o kekahi mau keiki hana. Eia ka pono e hai pono i ko oukou inoa, aole ka hoopunipuni.

            LA EHA O IULAI.— Ua kakau mai nei o Kanuha o Wailuku, Maui i ke kukuluia ana o kekahi ahaaina ma ka la eha iho nei o Iulai e ko lakou haku hana ma Wailuku. Ua maikai na mea a pau, a eia ka hewa wahi ana, ua hoohalike kekahi mau wahine ia lakou iho me he mau popoki la no ko lakou ai no a huna a me ke aumeume no hoi. Ua maikai no ka papaaina, o kahi hewa wale iho la no ia.

            KO HAMAKUA KOPE.— Ua haiia mai nei makou e W. E. K., o Hamakua, Hawaii i, ka ulu o ke kope o Hamakua, a he kope maikai loa no hoi. Ke ai nei ia i ka hua a ka hou o kona lae i imi ai. Ua hai mai nohoi ia, he aina maikai loa o Hamakua no ke kanu ana i ke ko, ke kope, a me ka pulupulu. Ina pela, e pono i ko makou mau makamaka ke hooikaika ma ka mahiai ana, a e hoihoi ia mai no ko oukou poho ma ka waiwai a oukou i luhi ai.

            KOKUA LUAKINI.— Ua poloai ia mai makou e S. W. Kaikuahine o Puna, Hawaii, i ke kukuluia ana o kekahi ahaaina kokua Luakini ma Kalapana, Puna. Ua hookupu na kanaka mai ka poe elemakule a ka poe opiopio no ka apana o Kaimu ka poe o ka lulu ana, a he kanalima dala a oi ae ka loaa. Ko Kalapana hoi, he kanawalukumamaono a oi, nolaila, " O ka mea lulu liilii e hoiliili liilii no ia, a o ka mea lulu nui e hoiliili nui no ia."

            MINAMINA WALE KE KULAWAE MA KONA AKAU.— Ua hai mai nei o J. K. Kekihe o Hauli, Kona, i ka hoike ana o na kula o Kona Akau, a malaila ke Kulawae i hoike ai. Ua akamai no na keiki o na kula maoli, aka, ua oi aku no nae ko ke Kulawae. Mahope iho, ku mai ke Kahukula a hookuu i ka hana me ka olelo hoalohaloha. Ua noiia mai ia e hoouna'ku i mau haumana e hele i ke Kulanui o Lahainaluna, a e hoouna ana no ia e like me kona ike i na keiki kupono ke hele ma ia kula.

            AHAHUI PUALI KAAWAI HELU 1 O HILO.— Ua kakau mai nei o J. A. Kealohanui o Hilo, Hawaii, i ka puka ana ae a na keiki hoolailai o ia Hui ma ka la 4 iho nei o Iulai. I ka po o ka la ekolu ua hele aku lakou a kahi o Poonahoahoa, malaila ko lakou wahi i hookani ai i na ohe me ka pahu, a na ia mea i hoala aku ia ia, ua puka mai ia iwaho a ua mahalo mai ia lakou. I ke ao ana ae, hele hou aku no lakou ilaila, a mai laila aku a kahi o ke Kiaaina, ekolu huro ana malaila nona, a ekolu no ka Hae Hawaii. He Hui maikai no ia, wahi ana. Me lakou ko makou aloha pumehana.

            KA AHAHUI EKALESIA O OAHU NEI.— I ka Poakahi iho nei ua halawai iho ua Ahahui la ma ka Luakini ma Kawaiahao. Ua akoakoa mai na luna a ua hoomakaia ka hana ma ka hora 10 me ka hapa o ua la la. Ua noonoo nui ia no ka haawi ana'ku i ka Palapala Haiolelo ia W. P. Maka o Waikane, ka mea i makaukau e hele aku i Maikonisia, a ua haawiia'ku no ia ia ua palapala Haiolelo la. Mahope iho oia mea, he wahi halawai haipule kai malamaia e lakou. I ka nana'ku me he mea la e houluulu io mai ana ka Haku i na hua palaoa a e kanu ana ma kahi o na kakalaioa.
            Ua hoi mai nei o Rev. H. H. Pareka i ka Poakahi iho nei mai ka laua huakai i hele aku nei i Kauai. Aole nae i hoi mai me ia kona hoa i hele pu aku nei, oia hoi ka Mea Hanohano Ioane Ii.

            I KA POE LAWE I KE KUOKOA :— Ua hewa ka mea i hoopuka ia iho nei i kela pule aku nei no ka la e puka aku ai o ka kakou pepa. Malaila ua kau ia ma ka Poalima, ua hewa ia, eia ka pono, o ka Poaono, i ke kakahiaka o ia la.

            KOLOHE IO NO.— Ua lohe mai makou e kuniia ana na hae liilii i hoomakaukauia iho nei no ka la Hoihoi Ea e hiki mai ana i ke kila o ka Ilamuku, no ka mea, ua hu-e ia ae ka noa i nalowale, oia hoi ka hunaia ana o kekahi mau hae i paiia iho nei ma ka Hale Pai Palapala o ke Aupuni. Ua kauohaia mai, 3,000 ka nui o na hae e pai ai, aka, i ka laweia ana'ku 2,700 wale no, 300 i komo a i mio i ka eke a Hakai.

            WAHINE PEPE I KA LIO.— Ua poloai ia mai makou e Kanuha o Wailuku, Maui i ka hookui ana o ka lio o Kalae w., me kekahi mau kanaka ma ia wahi, i ka wa a na lio e aluka ana i ka la 4 iho nei o Iulai. Ua hoopii ia ka mea i hookui ai i ko laila Lunakanawai a ua poo-hu i ke kanaono dala. Ekolu lakou i uku, elua kanaka i ku hoike, a hoopaiia laua ma ka holonui.

            KA HALEPULE MA WAIANAE, OAHU.— Ua poloai ia mai makou e Rev. A. Kaoliko o Waianae, ke hoomakaia nei ka ke kukulu ana o ko lakou Luakini. Na na hoahanau no i hapai i keia hana nui me ka auamo ana i kela auamo kaumaha maluna o lakou, a e hoomanawanui ana i ua la inea o ka makalii. Me lakou no nae ko makou aloha luuluu me ka mahalo nui. Ua lana ko lakou manao e hooikaika a paa mamua o ka hui ana o ka Ahahui ekalesia o Oahu nei malaila.

            MOKU HOKUAO :— I ke ahiahi o ka Poakahi la 17 iho nei, ua holo aku o Hokuao, i ka Paeaina o Maikonikia ; a malaila i holo aku nei o R. Maka a me kana wahine, e lawe ana i ka lamaku o ke ola iloko o ia mau keena pouli kuahewa a ke ino i noho ai, e hooko ana i ka ka Haku mea i kauoha ai i kana mau haumana. A o Emesona hoi kekahi ko kakou elele i kohoia e holo aku e launa pu me na hoaloha o kakou e hoomanawanui mai la, ua kupono no iaia he makua kahiko oia, a o Mika Kano kahi a me kana wahine, ka mea i kaapuni iho nei i na mokupuni o kakou, a e hoihou ana laua e hapai i ka hana a ka Haku. A me lakou no ke aloha lulu lima, a e ola na kauwa a ke Akua.

            NO MIKA DONE MA.— Akahi no makou a lohe mai nei i ko kakou makamaka ia Mika Done i kona haalele ana ia Nu Ioka i ka la 20 o Mei i hala iho nei. Holo mai lakou a ke Kai Karikiana ili ka moku o lakou no ka hewa o ke Kapena, a me na ee-moku a me na luina. Aka ua hookoe mai ke Akua i ko lakou ola ; ua pakele mahunehune lakou. Elua la o ko lakou noho ai ole ana, a loaa lakou i ka manuwa Amerika, nana lakou i lawe a pae ma Panama. Eono haneri ko lakou nui ; a malaila aku ko lakou holo ana a hiki i Kapalakiko. Aia laua ke noho la malaila ; aia paha a pau ko laua luhi, alaila holo mai. Oia no ke kumu i holo koke aku nei o ka Hokuao, no ka ike i ko laua pilikia. Pakele mahunehune lakou i ke kai poi-pu o ka moana Atelanika.

Mea Hou o ke Alo Alii.

                Ua pae oluolu aku ka Moi i Molokai me ke Kiaaina a me ke Kuhina Kalaiaina. Ua maikai ko lakou ola.
            Ua maikai no ke ola o ka Mea Kiekie M. Kekuanaoa a ke hoohakui mau nei no ia me na Komite o ka la 31 o Iulai, ma kona home ma Papakanene.
            Ua oluolu maikai no ke ola o ke Kama Aliiwahine ; a me ke Aliiwahine kanemake H. K. Kapakuhalii, aia no laua ma Haimoeipo kahi i noho ai. Ua haawi mai laua i ko laua aloha i ka " Nupepa Kuokoa" nei, me ke kauleo mai, " E mau kona ola !"

Aha Hoomalu.

                Iulai 14. Davida Kahalehili, kue i ka Mokuna 1420 o ke Kanawai Kivila ua hoopaiia oia i na dala 3 12 1/2 o ke Koina. Kuahau, ona, hoopaiia $2. me $1. Koina. James Morrison, ona, belaia $5.
            Iulai 15. William Hughes, kue i ka Mokuna o ke Kanawai Karaima $100. me $3. o ke Koina.
            Iulai 17. Thomas Rogers, holonui, hoopaiia $1. me $1. Koina. Mareeles holonui, hoopaiia $1. a me $1. koina. Antonio, holonui, hoopaiia $1. me $1 koina. Hookolokolo (w), ona, ua belaia $6. Kekela (w), ona, hoopaiia $2. me $1. Koina. Kaunamana, ona maluna o ka lio, belaia $6. Thomas Thompson, ona, belaia $6. James Allen, kue i ka maluhia o ka po, belaia $5. Henry Cantrell, kue i ka maluhia o ka po, belaia $5. Kaheana, hoopiiia ma ka pauku 219 o ke Kanawai Kivila, ua hookuuia.
            Iulai 19. Peter Warrington, ona, belaia $5. James Williams, ona, pelaia $5. Joe Antone, ona, belaia $5.

Aha Hookolokolo

                Aohe nui o na hihia i hanaia e ka Aha Kiekie ma ke Keena. Aka, hookahi nae a makou hihia e hai aku i ka lehulehu, oia hoi ka hihia waiwai o Aberahama Kahai, ka mea i aloha nuiia i make aku nei. Ua hooholoia o J. Kahai ka Luna Hooponopono, a o na palapala hoopaa he $500.

Ka La 31 o Iulai.

                Ke hookokoke mai nei ka la 31 o keia Iulai o ka makahiki e hele nei, elua mau Kupa Hawaii akamai nana na olelo paipai i puka iho nei iloko o na nupepa i keia mau la e pili ana no ka la o ka malama i haiia ma ke poo, he mea nui no ia : Aka, mamuli o ka laua paipai ana ma ke ano pokole i uuku kona ano nui, i komo hohonu ole hoi i ke ano maopopo i ku i ke kaumaha huliamahi o ka lahui holookoa e noho ana malalo o ka HAE MAU nona ka lahui, i kailiia hoi e na lima o ka enemi kuloko i hanau ma ka Mokupuni Nui e ku aua ma ka Akua o ka Moana Atelanika. Aka, aole au e hoike ana mamuli oia mau mea e paipai aku i ka lehulehu, no ka mea, ua nui a lehulehu na hoike ana iloko o na makahiki he iwakalua a oi o keia noho Kuokoa ana, e pili ana no ua la la : Aka, e loaa hou ana no he waiwai nui i ka lehulehu no ka la e hiki mai ana ma ka waha o ka Haiolelo, a mau haiolelo e ae paha : He mea maopopo ia ; a mamuli o na kumu a'u e hai ai malalo ae, aia malaila ka'u olelo hoakaka.
            AKAHI.— Ma ka la 25 o Feberuari o ka M. H. 1843, ua kuuia ka Hae Hawaii ilalo ma na pahu hae e ku ana iloko o keia Aupuni ma ka aina a ma ka moana, a i na wahi e ae, a ua lilo ke EA o ke Aupuni malalo o kekahi Aupuni ikaika, e noho ana hoi ka lahui ma ke ano pio no na la pokole. A mamuli o keia kumu a'u e olelo nei, ua haulehia ka lahui holookoa i ke kaumaha huliamahi. A iloko oia mau la, ua holo pono ole na oihana paahana, a me na oihana kalepa, ua hiki mai ka manawa e kulana ai, ae kaulua ai hoi na oihana imi waiwai. A no keia kumu, ua akaka iloko o ka poe maiau, " O keia hoino kumu ole ana, ka mea i pomaikai ai ka lahui." E like me ka ka Haku i olelo ai, " E pomaikai ana no ka mea i hoinoia, a i hoomaauia no ka pono." He mea maopopo keia, na ka mea, aole i liuliu na la o ka noho kaniuhu ana no ka lilo ana o ke EA o ke Aupuni, ua emoole, ua hoi mai ka Hae Hawaii ma kona kulana mau a hiki i kela la, a ke hele nei imua a hiki i ke oo loa ana ; Ea !
            ALUA.— Ma ka la 31 o Iulai o ka M. H. 1843, ua hoihoiia mai ke EA o ke Aupuni, ia manawa, ua kuu ia mai ka naau kaumaha o ka lahui mai ka noho ana kulanalana mai o ke kaniuhu : Aka, mamuli o keia kumu, ua hoomaka e holo pono na hana, no ka oihana paahana, no ke kalapa ana, no ka mahiai ana, a me na oihana hoonaauao, a ke ulu nei ia mau hana a mahuahua loa mai ia manawa mai a hiki i keia manawa, mamuli o ke Kuokoa ana o ke Aupuni. A mamuli o ka hoihoiia ana mai o ke EA o ke Aupuni, ua kohoia ka la 31 o Iulai o kela a me keia makahiki i la hoomanao a olioli hoi no ka lahui holookoa a pau mamuli o na mea a'u i hai ae nei maluna.
            Iulai 31, 1865.— Ua ikeia ka hui ana o na Makaainana o Honolulu nei ma Kawaiahao, e noonoo, e hapai i Ahaaina Olioli no ka la e hiki mai ana, ua lilo ka hana i na Komite 25 a oi ae, a ke hui mau nei e kuka, a e noonoo no na hana e pono ai ua la la, a e mahalo ai ka lehulehu.— Aka, ke manao nei au, ua koe i na Komite ka noonoo ana no ka'u mea e manao nei. Penei :
            Ewalu mau makahiki mamua ae nei, iloko o ko'u hoomaopopo ana e ike lea i ke ano o ka malamaia ana o ka la 31 o Iulai, aole i pau loa na kanaka e noho ana ma Honolulu nei i ka malama i ua la nei, no ka mea, iwaena o na haole kalepa Amerika a Beritania hoi, ua pani paaia na puka o na Halekuai : Aka, o na Pake malama Halekuai a me na Pugigi, ua wehe mau ke pani o na Halekuai a me na hale oihana paahana o lakou i na la nui o keia Aupuni ; me he mea la, he mea paani wale no ke ola o ke Aupuni i ka haulehia ana i na lima o na enemi, me ka noonoo ole, " O ka maluhia o ke Aupuni ke kumu waiwai" no na mea a pau : Pehea la e holo ai na oihana kalepa a paahana hoi iwaena o na Pake a mau mea e ae, ina ua auhulihia ke Aupuni ?
            Nolaila, he mea nui no keia a na Komite 25 e noonoo ai no na hana kuwaho i pili ole i ka lakou Oihana mau o keia mau la.— Hewa anei au ke hoakaka wale ae i keia ? Na ka Makai Nui e makaala i keia ano, ma ke kauoha a ka ka Peresidena Nui o ka la e hiki mai ana. Ua akaka no, aole he Kanawai e pili ana ma ka'u mea e olelo nei, aka, ma ke ano noonoo maoli iho no i ka haulehia ana o ke Aupuni i ka pilikia, a no ke ola ana o ke Aupuni, he kumu pono e manao ai, e hoolilo i ka la o ke   Ola o ke Aupuni i la Olioli a Hoomanao, e waiho na Oihana e ae.
" UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO."
S. N. H.

No ka Ahahui Euanelio o Hawaii Komohana.

                Ma ka Poaha elua o Sepatemaba, M. H. 1865, e hui hou ana ka Ahahui Euanelio o Hawaii Komohana, ma Iole, Kohala Akau, Hawaii.
            Eia hoi na haawina o na Lala o ua aha la i keia halawai ana.
            1. Ka pono o ke Kahunapule e hoole ia ia iho. Na Rev. J. W. Kupakee.
            2. Nawai e hanai i ke Kahu Ekalesia ? Na Rev. A. Pali.
            3. Heaha ke ano oia olelo, ke Aupuni o ke Akua ? Na Rev. G. W. Pilipo.
            4. Heaha ka hana kupono no na wahine haipule? Na Rev. S. Kukahekahe.
            5. Heaha ka mea e hikiwawe ai ke aupuni o ke Akua ? Na S. Kaonohimaka.
            6. He Haiao ma 2 Timoteo 2 : 15.Na Rev. J. D. Parisa.
            7. Na mea e kokua ai i ka holo ana o ke aupuni o ke Akua iwaena o kakou. Na Rev. S. C. Luhiau.         8. Oihana mare. Na Rev. E. Bona.
                9. Heaha ka mea e kiai ai i ka ona ana ? Na Rev. S. W. Papaula.
Me ke aloha no.
Na'u na KUPAKAKO.