Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 30, 29 July 1865 — Page 3

Page PDF (1.66 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

English Column.

THE SITUATION OF JEFF. DAVIS.

                The murderer of our prisoners is fed on the regular army rations precisely of the same quantity and quality as is served out to our soldiers in garrison. Jeff. has not been partaking of this food with any apparent relish. At noon, on Saturday, he threw his soup, bread and meat from him, exclaiming, in a loud and angry voice, " that he was not accustomed to such living, and would not put up with it." The officer and his guards on duty within the cell looked on in quiet surprise. Davis became yet more irate, and strode up and down his cell, exclaiming that he was " to be murdered." At one time he endeavored to deprive one of the guards of his gun. Failing in this, he tore open his vest and shirt, bared his breast, and asked to be shot. This melo-dramatic request was not complied with. On the contrary, the officer of the day and Gen. Miles were apprised of the violent conduct of the prisoner, and irons were ordered to be placed upon his ankles. It will he seen by this that the ironing was perfectly justifiable in every point of view. When the officers were about to place the gyves upon him he became more violent than before, and resisted with all his power the adjustment of the manacles. He was gently but firmly held, and the shackles fastened. He violently berated the officer while perfoming this unpleasant duty. He was allowed to scold on uninterruptedly. Since his incarceration he has conducted himself in a haughty and supercilious manner, till May 25, when he became outrageously violent. Dr. Craven has again visited him, and reports his health as good. No papers are allowed to be taken in his cell. While on the Clyde he managed to gain posession of an Enquirer, containing the proclamation of President Johnson setting a price upon his head ; after reading which he remarked that the United States Government would never dare to hang him.
            Another account says that while our soldiers were attempting to manacle him he struck one of the men, and endeavored to get a bayonet from the guard, as is supposed with suicidal purpose. The process, or operation of putting irons on the prisoner, was highly exciting, as related by those who performed the task. Two guards, well armed, were in his cell. It is their duty, and those relieving them, to guard him thus constantly day and night. At a given hour ; the blacksmith and his assistant, obedient to orders, entered the great " Cotton King's" apartment. They had with them the manacles. It was announced to the ex President of the caved-in Southern Confederacy that they had come to put irons upon him. He looked at these sons of Vulcan with all the sternness of his nature, and once proud bearing and unflinching eye, telling them it could not be that they were going to treat a taken foe thus, that he would not submit to it, &c. He asked to see the commander of the fort, asserting that there must be some mistake in the matter. He wanted to know where the orders came from. The commandant could not be seen, but upon being told the orders were direct from Washington and must be executed, he still resisted, threatening veageance upon the men if they attempted to perform their work. Rather than submit to this he exclaimed, " Take my life !" " Order the guards to shoot me !" &c. Additional guards were called, and the work was undertaken. " His Highness" struggled most obstinately, until finally it became neccessary to lay him upon his back on the floor of the cell, and hold him there while the manacles were being riveted to his ankles.

            THE IRONING OF JEFF. DAVIS.— The Commercial Advertiser of.this city says : We learn through an army officer who witnessed the operation, that Davis was placed in irons at Fortress Monroe, as has been previously reported. It was not done, however, from a spirit of revenge and hate, or to render the position of the unfortunate man an any more uncomfortable. After being confined in the casemate he became very intractable, stormed about the apartments, abused the guards, " berated the Government authorities, asserting that no Major-General had a right to consign him to such quarters," and threw his rations at the head of the attendant who brought them to him. The shackles were therefore applied to him, partly as a punishment, and partly as a precautionary measure, in the same manner as a refractory offender is manacled at Sing Sing.

            DAVIS ON HANGING.— What are Jeff. Dav. sentiments about hanging now ? This is what he said in a speech in 1860 :—" What ! coerce a sovereign state ! attempt to deprive us of our most inestimable rights ! Let Mr. Lincoln try it, or Mr. Douglas either, and we will hang them higher than Haman, and the only difference I should make would be that [humorously] as Mr. Lincoln is considerably taller than Mr. Douglas, we should have to build his gibbet [standing on his toes and reaching up his hand] a leetle higher than that for Douglas."

            TRIAL OF THE ASSASSINS.— The trial of the assassins at Washington is still progressing very slowly. The most important new testimony which has been adduced is that implicating parties not now before the Court, and the suppressed testimony, which is now made public, bears very hard upon the Confederate officials at Richmond and in Canada. If the witnesses are reliable, the proof is incentestible that the Confederate leaders are responsible for the assassination of the President, the attempt to burn the cities of the North, to introduce yellow fever into them, and a whole catalogue of the foulest crimes ever conceived.

NU HOU O NA AINA E MAI.

Ka paa ana o J. Davisa i ka hao.

                Ua loaa mai ia makou na nu hou o ka hoopaaia ana o Jefa Devisa i ka hao ma Papu Monoro mai Nu Ioka mai o ka la 3 o Iune. Mahope iho o kona hoopaa ana iloko o ka Papu, ulu mai na manao ino iloko ona a lilo maoli i hehena, me kona hoino aku i na koa kiai, a hana ino wale aku no i kona rumi, me ka olelo ino i na Luna Aupuni a me kona hai akea ae, aohe mana o kekahi Mekia Kenela e hoopaa iaia ma ia wahi. I kekahi wa, i na e laweia mai ka ai iaia, aole ia e ai ana, aka, e lalau aku no ia a hoonou aku i ka mea nana i lawe mai. Nolaila, hoopaaia'i oia i ka hao ma ke ano hoopai a me ke ano makaala aku iaia, o ala mai auanei ia.

Ka Hookolokolo ana ia Jefa Davisa.

                O ka mea i hooholoia no Jefa Davisa, ka Peresidena o na Kipi, e hookolokoloia oia imua o ka Aha Hookolokolo Kivila, aole ia mea i mahalo nuiia, aka, ua makemake loa nae na kipi ia mea a me ko lakou mau kokua, a me kekahi poe iho e kue ana i ka hoopaiia o kekahi mau poo alakai o na kipi. Aole no hoi i makemakeia ka hoonoho ana i na jiure, oiai he mea makehewa loa ia o ke kukulu ana ae ma ia kulanakauhale, ma kahi hoi a na kipi e noho hookahi ana a hele aku i ka nui wale, oiai he mea nui wale ia malaila. Aole paha hookahi kamaaina ma Wasinetona e hiki ke olelo ae me ka oiaio, aole ia i kukulu i kekahi manao e pili ana i ka hewa me ka pono o Jefa Davisa. Nolaila, o na kanaka naauao a pau e hookuuia ana paha lakou mai ke jiure aku, a o na kanaka kupono ole, me ka poe kokua ia Jefa Davisa, o lakou paha ka poe e hookomoia, no ka mea, aole e paa ko lakou lunaikehala a pau ma ko lakou aoao. Nolaila, i na e pakele o Davisa i ka hoopaiia no na Karaima nui ana i hana ai mamuli o ka hooponopono ana a ke jiure i haiia ae nei maluna, alaila, e ili iho no ke kaumaha nui maluna o na kanaka kipi ole, no ke kumu hana a na Luna Aupuni, i manao ai e waiho i ka mea i hookolokoloia no ka hewa imua o kekahi Aha Hookolokolo Kivila mamua o ka lawe ana aku iaia imua o kekahi Aha Hookolokolo Koa.

Ka Hanohano o Keremana.

                Ua ala nui mai na kanaka o Nu Ioka, a hele huakai aku ma kahi i noho ai o Kenela Keremana e ike-maka i ka mea i lanakila ma na hoouka kaua weliweli he nui wale, me ko lakou haawi aku i ko lakou aloha pumahana i ka mea nana i keehi iho ke poo hookiekie o ke kipi a lilo i puu hehihehi na ka wawae. Ua nui wale ka poe i koi aku iaia e Haiolelo, aka, ua hoole mai ia me ka oluolu a me ke akahai.
            I ka auina la, ua naue ae ua Kenela la ma kekahi Hotele e hooponopono i kekahi mea me kona mau alii ukali, a mahope iho hele aku ia e halawai me kekahi mau hoalauna kahiko ona o na pali hauliuli o Kaliponia. No Kaliponia ka nui o na Kenela akamai loa o ka aoao Akau i keia au kaua mai nei. Nolaila o Maka Dauwela (McDowell,) o Huka (Hooker,) o Sumena (Summer) a me Oda (Ord,) o Haleka me Keridana, a o Keremana me Kalani.
            A pau kona noho ana malaila, naue aku ia ma ke alanui alii o ua kulanakauhale la, a komo iloko o kekahi baneko, a malaila no kona wahi i ike maopopoia mai ai e na puulu kanaka e akoakoa ana mawaho ; a ia wa no hoi i hakui mai ai na kanaka o kela ano keia ano. Hookahi hora i hala ae, aka, aole nae i molowa na kanaka i ke kali ana ; a i ka manawa i hoike mai ai ke Kenela ia ia iho, ua aloha like aku lakou ia ia ma na huro kupinai ana. Ia wa, ua kahea ia aku ia e haiolelo mai, aka, ua hoole mai ia me ke aloha mai. Ua lulu lima aku no ia me kekahi poe e ku kokoke mai ana.
            I ke ahiahi ana iho, ua hookipaia na'lii manuwa, me na'lii koa, na Kuhina, na Kahunapule, me na kanaka hanohano e ae ma ka hale noho o Sekota (Scott). Ua hoonaniia o loko o ka hale i na mea nani, a mawaho, ua piha unu i na kanaka. I ka hora 10 o ka po, lulumi hou mai la no na kanaka ; a ia wa no hoi i loheia aku ai ka halulu o na kapuai wawae o na koa, a iwaena konu ke puhi-ohe. I ka wa i kaheaia ai " I ke alo ka pu," hoolei ae la ka poe puhi-ohe i ka leo hoene o ka lakou mau mea kani ma ka lewanuu o ka lani, a wawalo pono aku la maluna o ua kulakauhale alii la. Mahope iho o ka hookani ana i na mea kani, kahea ae la na kanaka me na leo nui, " Keremana ! Keremana !!" Ia manawa i ike ia aku ai ke Kenela me kona hanohano ma ka lanai o ka hale i poaipuniia e na alii koa me na lole e anapanapa ana. Mahope iho o ka huro ana, hai aku la ke Kenela i kona manao imua o ka lehulehu :

            E NA KEONIMANA A ME NA KOA :— Ua hai ia mai au e na kanaka a'u e ike nei e ku papalani mai nei no ka Pualikoa 7 o Nu Ioka. Ua pono anei au ? (Pae mai la kekahi leo, " Ka Puali 37." Heaha la ka hewa, ke hoouka nei o Nu Ioka maluna o lakou i na tausani. Ke aloha aku nei au ia oukou, no ka mea, ua hele mai nei oukou i keia po ianei e hoohanohano mai ia'u ; a ua hanaia mai keia mea ma ka lokomaikai ia'u. He oi loa aku nae ka maikai ke olelo ole au ia oukou i keia po, a i na manawa a pau, no ka mea, ua ike no oukou i ka wa i hala, a ke ike nei oukou i keia wa, a o ka wa e hiki mai ana, aia no hoi ia iloko o na lima o ke Akua Mana Loa, ka mea mana maluna o na mea a pau. Ke aloha aku nei au ia oukou. ALOHA.
            Ia manawa i hoolaukanaka ia mai ai ka lewa e na leo kupinai o na kanaka e huro ana. Pela i haawiia aku ai ia ia ka lei alii o ka hanohano, i ka wa a na kukuna o ka hoopomaikai i hohola iho ai maluna ona. Mahope iho, ua kaheaia aku o Kenela Rosekarana (Rosencranz), a me Batafila (Butterfield), a ua hai mai i ka laua wahi haiolelo pokole, a pau ka laua, kahea hou ia no o Keremana, ua puka mai no ia, aole nae i haiolelo hou, o ke aloha wale no ka mea i puka mai kona waha mai.
            I kekahi la mai, hele aku la na wahine e ike ia ia, me ka puulu kanaka mawaho, aole nae ia i puka mai iwaho a hiki i ke awakea ; a ia wa i hoolei ae ai ka lehulehu i ko lakou mau leo wawalo, a nenei ke kulanakauhale me he kaiakahulumanu la.

HUNAHUNA MEA HOU.
o na Aina e.

                Akahi no a olioli mai nei o Pio IX i ke 74 o kona mau la hanau.

            Aia kekahi bipi wahine ma Nuberipota, he 60 kuaka e piha i kona waiu i ka la hookahi.

            Hookahi tausani me ahiku haneri ka nui o na kanaka i hele ae i ka Hula Alii ma ka Hale Alii o Bukinehama.

            Aia o Kenela Haleka ma Korina i keia manawa e kakau ana i ka moolelo o ka hooukaia ana o ua kulanakauhale la.

            O ka loaa i ke Kiaaina o Karolina Hema Aikena mamua o ke ala ana iho nei o ke kaua Kivila ma Amerika Huipuia i ka makahiki hookahi, $100,000. I keia manawa aole wahi hapaumi maloko o kona pakeke.

            Ke hoomanao loa nei ke Aupuni o Rusia i ke kaikamahine alii o Denemaka Princess Dagmar, ke kaikaina o ka wahine a ka hooilina alii o Beritania, ka wahine hoopalau hoi a ka hooilina alii o Rusia i make mai nei. Ua hooholo iho o Rusia e haawi ia ia i 300, 000 dala i kela makahiki keia makahiki, no ke aloha i kana kane hoopalau.

                Ua mai ka Moi o Beligiuma.

                Elua mau Moi o Europa e imi nei i mau wahine na laua. He 90 makahiki o kekahi a he 20 o kekahi. He Moi kekahi no Bavaria, a ua hawanawana ia mai makou, ua waiho aku o Kini Keoki o Helene i kona puuwai me ke Kalaunu ma ke kapuai wawae o kekahi kaikamahine opiopio i mohaha maikai o Helene no ke kulana kiekie.

            Ua hoi mai o Emepera Napoliona mai Alegiera a ku i Farani mai kana huakai makaikai mai.

No Haiti.

                Ua loaa mai ia makou na nupepa mai Haiti mai o ka la 27 o Iune, a maloko o laila i ike iho ai makou ke mau nei no ke kipi malaila. Ua hai ia mai hoi ka ikaika o na aoao a i elua. Ua hoolaha ae o Jeffrard i kekahi olelo kuahaua, e kalaia ka poe nana i alakai na kipi. Eia kekahi, he nui wale na koa i kaua iho ma ka aoao kipi, eia nae ua haalele iho lakou ia aoao a ua malama i na Kanawai o ka aina me ka hoolohe i ka ke Alii kauoha.

Ke Kaua ma Amerika Hema.

                Ua lohe mai makou, ke mau nei no ke kaua mawaena o Berazila a me Paragua, a ke hooikaika nei na aoao a i elua i ka hoomakaukau ana ia laua iho i na lako kaua. Eia nae ka mea i lohe ia mai nei, ua auhee na koa Berazila i na koa Poragua ; a ke alualu aku nei lakou mahope.

No Kina.

                Ua hoonohoia o Prince Lairg ma ka noho Peresidena o ka Papa o Kina o na Aina-e. Ua emi iho ke kumukuai o ke ti, a ua kakaikahi loa ke kilika malaila i keia manawa.
            Ua haalele aku ke Komisina Amerika ma Pekina a me ke Komisina ma Iapana i ko laua mau wahi i hoonohoia ai, a ke huli hoi mai nei. Aole nae i maopopo ke kumu o ko laua haalele ana i ko laua wahi, me he mea'la nae he kaua ma keia hope aku mawaena o ia mau Aupuni a me Amerika.

            KA MOKUAHI KILAUEA.— E holo ana ka mokuahi Kilauea i keia Poalua ae, oia ka la mua o Augate, a hoi mai, alaila, holo i ka la 7 a hoi mai, kapili, hookahi pule e noho ai. Alaila holo hou i ka la 21, a i ka la 28. O kana mau holo ana iho la no ia i keia malama ae.

            KA NANAHU.— O ka nanahu i waiho iho nei ma Pakaka, ua hoihoiia ma Ainahou, makai iho o ka Hale Hookolokolo. O keia no ka nanahu e a pinepine iho nei, a kuhihewaia he hale pau ahi. Nolaila, ua laweia ma kahi akea, i holo makani ai.

            KA HEKE O NA PUKA UWAHI.— Ua kakau mai o J. P. Iwa o Kaiwiki, Hilo, Hawaii, ia makou no ke kukulu hou ana ae o Reinhart Co., i kekahi puka uwahi hao hou, he 36 kapuai ke kiekie, aneane like me ka puka uwahi uinihapa. O ka lua keia o na puka uwahi o keia hale. Eia kekahi, he nui na kanaka i kepaia no keia wahi o kela ano keia ano, a eia kana olelo kauoha i ka poe e makemake ana e kepa, nolaila, e akahele mai awiwi o ku-ia i ka pohaku e waiho ana maanei.

                Ka La Hoihoi Ea.

HONOLULU, OAHU, }
Iulai 19, A. D. 1865. }
" Ua mau ke Ea o ke Aupuni i ka pono."

            Ua haawi mai ke Akua i na ouli lipolipo o ke kunewa o ke kaumaha i na la o ka popilikia. Ua hoomanao mua ia no ia e na kupuna mua loa o ke ao nei ; i ko laua la i haule ai mailoko mai o kela wahi nani milumilu nani ano e.
            Ua hoomanao ae o Noa i na la o ke kaiakahulumanu ; i na la i opiopi mai ai na aouli eleele o ka lewa, e ninini iho i kona mau kiowai. Ua hoohamama ae ka honua i kona mau mapunapuna e lua-i ; a e omo iho i ka honua, a e uhi ae i kona mau kuahiwi uliuli.
            Ua haawiia mai i ko Aigupita ka la o ke kaumaha, a me ke kanikau iloko o na la o ka u a me ka wai-maka, iloko hoi o ka pouli makomako kupaianaha. Ia manawa i oili pulelo ae ai ka poe o ka malamalama ; a lilo ka po o ka la umikumamaha o ka malama mua, oia hoi ka malama o Abiba, a oia hoi ka la hoihoi ea no ka poe Hebera. Ua hoomanao ko kakou Haku Nui ma ka lani ia la, i kona mau la e noho inea ana ma ke ao nei.
            Ua aui ae nei na la i ka-omiia'i ke ea iloko o ka puuwai o na keiki o Amerika ; i ka la hoi i kowelo ae ai ka Hae poo Hoku ma ka lewa o ka lani ; ma na mauna uliuli o ua aina oluolu la ; a lakou i noho malihini iho ai. A i noho nanea iho ai ma na kapa o kona mau muliwai, a me na loko-wai momona ; a ua kaa hope ka inea o ko lakou mau la.
" UA MAU KE EA I KA PONO."
            Auhea oukou e ka Lahui holookoa o Hawaii nei, he lahui i aloha nui ia. Ua poniia oukou i ka waimaka, a me na kulu wai hupe o ke aloha makaainana, o ko kakou ALII MOI KAMEHAMEHA III. I ka la 28 o Feb. i ka 1843. Ua waiho ae ko kakou Alii e mohai iho i kona lono hookahi ; i ola ka Lahui holookoa. Ua koiia mai no oia e kaua aku. Ua noonoo iho no oia, a maopopo, he lanakila io no ke kaua aku, aka, o na la mahope kana i manao ae he popilikia. Aka, ua pono ka make o ka mea hookahi mamua o ka popilikia ana o ka lehulehu, wahi a ua Moi aloha makaainana nei.
            I ka hora i manaoia'i, oia ka hora e hooneoneoia'i ke kulanakauhale, me ka nini mai i ke one a maluna o na mea ola hanu,e pili ana i ke Kulanakauhale o Honolulu.
            O ka la hoi ia i uhi ia iho ai ka pulou kanikau no ka hora o ka make. Aka, hookahi wale iho no mea i make ia hora, o Aupuni ka inoa. O ke kino kupapau ka i haawiia, o kona Hanu ka i kaohi ia. " E mau ke Ea o ke Aupuni i ka pono." Iloko o keia mau la o ua makahiki la, he mau la keia ua maule ke Aupuni, a ua kunewanewa, mamuli o kekahi poe kaihi Aupuni, e hoiole mai ana ka noho ana. Ua hookalakupua hoawihi na maka e lalau okoa. Aka, ua hapa pu na lima, no ka mea, he lalau wale, e ua lawe pakaha, aole mea nana i kokua mai. Ina ua loaa ko ke Aupuni mea e hihia'i.

            LA HOIHOI EA.— Ke kokoke mai nei ka la i hoihoi ia mai ai ka Hanu o ke Aupuni ; oia hoi ka la 31 o Iulai. He la hauoli, a he la olioli no ka make ana a me kona ola hou ana, i loaa hou mai ai ka makuakane me ka makuahine o ka Lahui holookoa. I pau hoi ka noho ana mamuli o na makua kolea.
            1. Ua hoomanao mai au i na olelo kahiko a Kapoukahi ia Kamehameha no Keoua. " Mai kaua oe o eha ka ili, e hana oe i ka Hale o ko Akua a paa ; a nana no ia e hele mai a kau ae iluna." I ka A. D. 1791. " O ka Hale no ia o ko Akua, hina wale mai Kekulu o Kahiki." Pela na olelo a Kahekili ia Kikane no Kamehameha. I ku aku ai ka Hale — Puaniu o ko Akua i ka lai o Waikiki. " E hoi oe a olelo aku ia Kamehameha, mai holo mai i ke kaua ; o eha wale na ili; e nana mai no a uhi ae kapa eleele, a kau ka puaa i ka nuku, alaila, i Hawaii no ka pehana o ka ulu, aia kinaina i Kahiki."
            2. Oia hoi keia : Aole ko kakou Moi aloha makaainana, i lalau ma ke kaua, o eha wale na ili.
            Ua hopuhopualulu na'lii me na Kuhina i ka ninau i ka manao o ke Alii — Aole ekemu mai, aka, e noonoo ana no ia i ka pono o kona Lahui.
            Ua ike no oukou i kana mau pono nui i haawiia no oukou — E like me kana olelo mua i ka malama o Mei, M. H. 1825, ma Honuakaha. " O ke Alii e malama i ka pono — o ka'u Alii ia ; o na keiki a na makaainana e malana i ka pono, o ko'u kanaka ia ; O ke kanaka e malama ole i ka pono, aole no'u ia kanaka." Ua hoohanohanoia ka lahui holookoa, ua ike na elemakule me na mea keiki lehulehu i ko lakou noho alii ana.
            O ka pomaikai i ili mai maluna o na'lii a me na makaainana, a me na malihini — Ua ili mai ia olioli nui ana i hekau e kaohi ana i ka omuku o ke aloha lahui.
            3. Hookahi o kakou kuleana oiaio no ka Lahui holookoa — O ke kau aheahe ana mai ma na welelau makani o ka Hae ulaula kakau loloa i manamana ma kona poo — Oia hoi ko kakou hanu a me ko kakou ea —
            Ua loaa wale mai keia mau pomaikai ia kakou me ka eha ole o ka ili.
            Ua like ka la 31 o Iulai me ka malama o Nana, i hui ae ai o Kaumualii e haawi ia Kamehameha i kona aupuni, i holookoa ia mai Hawaii a Kauai, i ka M. H. 1810.
            4. " Ua mau ke ea o ka aina i ka pono." Ua malu kou waiwai me kou aina — Ua malu kou hale me kau wahine — Ua malu kou ohana, me kau mau holoholona. Ua malu kou puka ana, a me kou komo ana — Ua malu kou ao ana, a me kou haipule ana — Ua malu kou kalepa ana, a me kou kuai ana — Na ka mea Mana Loa oe e hoopomaika mai— No ka mau ana o ka aina i ka pono.
            5. " Ua mau ke Ea o ke Aupuni i ka Pono." O ka mau o ka Noho Alii o ke Aupuni Hawaii, i na moopuna, a i na mamo a ka mea nana i hoohui iho i Aupuni holookoa mai Hawaii a Kauai — Nona ka inoa kaulana, Kamehameha — A oia hoi ka heke, a me ka Hokuloa, e wewelo ana iwaena o na kai lipolipo, a me na ale kupilikii o ka Moana Pakifika.
            A ke manao iho nei au, e huipu mai na malihini me ka poe kahiko-aiau, e olioli pu i ka la o ko lakou pomaikai, a me ka maluhia, no ka mea, o ko'u aina hanau, oia no ka'u e kaiena ae ; aole ona lua ma ke ao nei. " E mau ke ola i ke Akua."
S. M. KAMAKAU.

Olioli ka manao i ka lohe ana i ka pono.

                Ma ka la 6 o Iulai, hiki mai ka mea Hanohano Ioane Ii, a me Rev. H. H. Pareka, ma Koloa, ma ia po no, hiki mai ma Waimea, ma ka hale o J. Kauai.
            Ma ka la 7 oia ka Poalima o ko Ma-na la halawai ia, hiki mai ka lohe ia'u, hana iho la au i wahi mea paina, a hiki mai la o Ioane Ii, me Rev. H. H. Pareka, hui iho la makou ma ka hoomanao ana i ke Akua.
            Me ke kamailio mai o Pareka, ma ka Baibala ma Ioane 10 : 1 - 12. Piha mai la ka manao i ka olioli, i ka mea o ka maikai o ka olelo a ke kanaka i piha i ka noonoo. Ku mai ka mea Hanohano Ioane Ii. Hai mai no ma na olelo pili i ka ke Akua, ma ka la 9 oia ka la Sabati, hui mai na mea a pau ma ka Halepule o Waimea, mai Ma-na a Hanapepe, e hoolohe i na olelo a na Elele i hoounaia mai e ka Aha Euanelio o Hawaii nei. Ku mai o Rev. H. H. Pareka, wehewehe mai ma ke ano o ka Baibala. Olioli no hoi ka manao.
            Ku mai ka Mea Hanohano Ioane Ii, e like no me ka mea mau, a pau ia, hoike mai i ka laua hana i hele mai ai, no ka hihia o Rowela, aole ia he kahunapule, aole hoi he kahu ekalesia, aole hoi he hoa paahana pu ma ka pono o Kristo, me ke ao aku i na hoahanau e hele ma ke kuhihewa.
J. P. KANUIKINO.
Ma-na, Kauai, Iulai 13, 1865.

            NA LOLE NU HOU.— Ua hoi mai nei o Akaka (Achuck) mai Kina mai me na lole nu hou o kela ano keia ano, a ke kahea mai nei ia e kipa aku oukou ma kona halekuai, a iaia ka lohe ia ana mai nei o ka make ana o Achu, kekahi Pake kalepa o ko kakou Kaona nei.

Na ke Aupuni.

Na kula Beritania ma Honolulu.

                E hoomaka hou ana na Kula Beritania ma Honolulu; i ka Poakahi, la 14 o Augate, M. H. 1865. No na keikikane na Kula ma Kahehuna, a uo na kaikamahine ke Kula ma Mililani.
KEENA HOONAAUAO, Iulai 29, 1865.

            Ua loaa mai na palapala i ka Papa Hoopae Luna Hana mai ia Hon. W. Hilibalani mai Kina mai; ua kakau ia ua mau palapala la ma Hongkong i ka la 14 o Iune, 1865. Ua hai mai o Kauka Hilibarani i ka holo pono o kana hana e pili ana i ka hoouna ana mai i na Coolies, (Pake Limahana), i Hawaii nei, a ua manao lana ia e hiki ana iaia ke hoouna mai i 500 Pake Limahana, he iwakalua a he kanakolu paha wahine iloko o ka haneri hookahi, iloko o ka wa pokole, a me ka haahaa no paha o ka uku, malalo iho o ka mea i manao wale ia. Oiai he inoa ino a he inaina ia ka poe e pili ana i ke kuai Pake Limahana, ina na kekahi poe ka okoa e lawelawe, aka, ina na ke Aupuni, aohe e hoopoho ko lakou manao, i ke kaa ana iloko o kona lima a malalo o kona mana. Ua olelo hou mai no hoi o Kauka Hilibarani, aohe poe e ae, o ka poe wale no i akamai i ka mahiai, o na kanaka o Canatona ke hoouna ia mai.
            Ke kahea aku nei ka Papa Hoopae Lima Hana, i ka poe e makemake ana i mau Limahana Pake, no ka mahi ko, kanaka hana, a kauwa lawelawe paha, e hookaawaleia no no lakou, ma ke noi ana mai i ka Papa, a me ka hookaa e ana mai no hoi i na dala he umi mamua, no kela Kauwa keia Kauwa Pake kane a wahine paha.
D. KALAKAUA.
Kakauolelo o ka Papa Hoopae Lima Hana. Honolulu, Iulai 20, 1865.

MARE.

Iulai 21, ma Honolulu, mare o Ioane Poha me Ana, na Rev. H. H. Pareka laua i mare.
Iulai 23, ma Honolulu mare o Ulu me Niele, na Rev. H. H. Pareka i mare.
Iulai 25, ma Honolulu mare o Nahea me Aikane, na Rev. H. H. Pareka i mare.
Iulai 27, ma Honolulu mare Elia Naweuweu me Aiwohi Hapaimama, no Waimanalo Koolaupoko laua. Mareia e Rev. H. H. Pareka.
Iulai 6, ma Kaneohe, Oahu, mare o Nuela Woodward, k, me Piipii w. Na Rev. B. W. Pareka laua i mare.
Iulai 10, ma Kawaiahao, Honolulu, Oahu, mare o Heenalu me Kaili. Na Rev. H. H. Pareka i mare.

HANAU.

Iulai 4, ma Kapauhi, Honolulu, hanau o Mere w, na Hookupa he keiki kamehai.
Iune 21, ma Kaumakapili, Honolulu, hanau o Kapipi k, na Kaoiliokalani, me Napio.

MAKE.

Iulai 26, ma Kalia, Waikiki-kai. Oahu, make o Hailama (k.)
Iune 22, ma Nuu, Kaupo, Maui, make o Ohulelua w.
Iune 28, ma Poloai, Kahikinui, Maui, make o Niau w.
Iulai 7, ma Mokulau, Kaupo, Maui, make o Kaaikapu k.
Iulai 7, ma Kakio. Kaupo, Maui, make o O-u w.
Iulai 10, ma Opuluawai, Kaupo, make o Kahoouluwaa k.
Iulai 10, ma Waiokama, Lahaina, make o Pahia w.
Iulai 13, ma Puunau, Lahaina, make o Haiha w.
Iulai 16, ma Lahaina, make o Nakaikuaana w.
Iulai 17, ma Polanui, Lahaina, make o Kahooiliwale w.

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU KE nana mai lakou ma keia Olelo Hoolaha, owau o W. Z. HOONAULU. No Kapalama Oahu, a o J. P. Manukani kuu hope. Ke hai a ke hoolaha aku nei au i ka'u I-A hoomalu o kuu Ahupuaa o Manawai ka inoa, ma ka Mokupuni o Molokai. O ka HEE ka'u IA hoomalu a o ka mea a mau mea paha i kii ma ke ano kolohe me ka ae ole ia e a'u a me kuu hope paha, e hoopii no wau a o kuu hope paha e like me ke Kanawai
W. Z. HOONAULU.
Kapalama, Oahu, Iune 29, 1865 191-1t*

Hale Keaka !

                I KEIA PO POAONO O KA LA 29 o IUlai a me kekahi mau po e ae a hiki i ka wa e hai hou ia'ku ai, e hoikeia ana ka Warner mau Kii Kaulana ! Oia hoi na Kii no ka honua nei a puni.
            Na Kii o na Kulanakauhale Nui o ka honua nei, me he Kulanakauhale maoli la no ke nana'ku. Na Kii Kaulana a Rapela i kakau ai ma ka Hale Alii ma Maderida, oia hoi Ka Ahaaina a ka Haku ! Ka Auamo ana o Kristo i ke Kea ! Kona Makiaia ana ma ke Kea ! Ke Kau ana o Kristo ma ke Kea ! Kona hookuuia ana mai ke kea mai ! A me kona Pii ana i ka Lani. Aole no hoi o ia mau Kii wale no, aka, he mau Kii hana kekahi me ka oni mai, e like me na Kii i hoikeia ma Ladana, Parisa, Nu Ioka, a me ke kapakai o Pakifika me ka makemake nuiia. O ka uku no ke komo ana, $1.00 noluna ; $0.75 nolalo ma ka aoao mamua, a he $0.50 ko hope mai. E wehe ia ana ka Puka i ka hora 7 me ka hapa, a e hoomaka ana i ka hora 8.
Aole e hoikeia ana i ka Poakahi, aia a ka Poalua aku, alaila, wehe hou ia. 191-1t

OLELO HOOLAHA.

                MA KA OLELO HOOLAHA A J. ALAPAI kuu kane mare o ka la 18 o Iulai nei, Helu 29, Buke IV o ke Kuokoa. Wahi ana, " Aole ka e hiki ia'u ke aie ma kona inoa." Ke hai aku nei au i ka lehulehu, he hiki loa ia'u ke aie a haneri ma kona inoa, no ka mea, ua paa loa maua ma ka berita mare. A o kana mau olelo e hoolaha nei no kuu haalele ia ia, he wahahee ia, o ko'u mau pono wahine kana i ohi aku ai, a koe kuu wahi mumuku i ka ili, a o ke kumu ia i makili iki ai ka pili ana o maua. Aole au i haalele i kahi moe.
MRSS. KAENAENA ALAPAI. Honolulu, Iulai 24, 1865. l91-1t*

OLELO HOOLAHA.

                E KUAI KUDALAIA'NA NA LIO ma ka Pa Aupuni. Ma NANAKULI, WAIANAE, Mokupuni Oahu, ke hiki aku i ka la 1 o Augate, i ka hora 9 o ke kakahiaka, oia ka Poalua. He mau Lio kahiko kekahi ekolu, ekolu Lio Hou, huiia aono Lio, e Kudala pu ia lakou a pau. Ke ano o ka Lio me ka hao malalo nei. 1 Lio wahine puakea maikai, hao ak. ano e. hem. N. mam. R. 1 Lio kane keokeo maikai H A hao ak. A K hem. S mamua. 1 Lio kane ulaula maikai, aole maopopo ka hao.

Na Lio Hou.

                1 Lio wahine ahinahina maikai, aole hao. 1 Lio wahine ulaula maikai, hao hem. X akau ano e. 1 Lio kane ulaula maikai, mau wawae keokeo mahope, laekea. he kapuai hao mamua, ua hemo i keu wa, kona hao kuni, he C 3 akau.
THOMAS MEEK. (KAMAKI)
Luna Pa Aupuni. Waianae, Iulai 24, 1865. 191-1t*

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU loa, Owau o ka mea nana ka inoa malalo iho nei. Ke hoolaha aku nei ia W. T. Martin, ka lunakanawai a ka Apana o Kau nei. Eia ke kumu o kuu hoolaha ana, ua hoopii mai o Kekaula (K) imua o W. T. Martin, i kana wahine mare ia Palakika. Ninau aku o W. T. Martin ia Palakika, E Palakika, makemake no oe e hoi me ko kane ? Hoole aku la o Palakika, Aole. Makemake au e oki a hookaawale loa i kuu kane mare, no kona haalele ia'u iloko o na makahiki ekolu, a me kona moekolohe pu kekahi imua o ka Aha Hookolokolo a L. Kaina, a ua hooholo no o W. T. Martin, a ua hoopaiia he kanakolu la hana, a ua hoohalahala no o Palakika i kona hoopai, nonoi aku keia wahine i palapala hoopii, e hoopii ai imua o ka Aha Keena. Hele aku ka hope o Palakika me na hoike pu eha imua o W. T. Martin, a haawi aku ka hope o Palakika i ke dala maluna o kona papa-kaukau no ka palapala hoopii, aka, olelo mai o Mr. Martina, Aole hiki ke hoopii. Alaila, kuhikuhi aku ka hope o Palakika i ke Kanawai, alaila, pane mai o Mr. Martin, Aole e hiki ia'u. Pane aku ka hope o Palakika. Aole he Lunakanawai e ae ma keia Apana. Ke noonoo nei au, aole i hana o W. T. Martin, a me L. Kaina ka Lunakanawai o ka Apana o Puna me ke Kanawai, ua hana wale no me ka hoohaunaele maluna o keia wahine o Palakika. I ka wa i hookolokolo ai imua o ka Aha a Mr. Martin, hoopaiia no, hoopii aku imua o L. Kaina, hana mai kela Lunakanawai me ka hooweiweli, aole like me ke Kanawai. Ke hoolaha aku nei au i keia mau olelo a pau. N. GEORGE,
Hope o Palakiko. Waiohinu, Kau, Hawaii. 191-2t*

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU O kela ano keia ano. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei. Ke Hoolaha aku nei au Ia L. Kaina, ka Lunakanawai o Puna Hawaii. Eia ke kumu o kuu Hoolaha ana iaia ; ua hooili aku au i ka Hope o Palakiko i kana leta me ka hapaha hoopanee no kana Aha ; aia a pau ka hoopii a keia wahine i ka Aha Kiekie, aole nae ae iki mai kela e hoopanee i kona Aha. Ekolu leta a ka Hope o Palakiko i palapala aku ai ia L. Kaina e kuhikuhi mai ia'u i ke kumu o ka hoopanee ole ana i kana Aha, he mau palapala e wale no kana ia'u, alaila, hoouna mai la kela i kahi Makai, o Hoopii kona inoa, i hele mai e hopu i ke kino o Palakiko, e waiho ana keia wahine i ka mai pilikia loa, aole e hiki ke hele, no kona, haule ana mai hana iho o ka lio, hele aku no ka Hope o Palakiko a olelo aku i na makai, e waiho i ke kino o keia wahine, a ola kona mai, hoole mai na makai aole, e lawe no me kona mai, i na make ma ke alanui, pau ka pilikia, alaila, hanai kahi mau laau elua a auamo ia ua wahine nei me ka mai pilikia loa. Hoopii au i na makai elua imua o W. T. Martin, hooholo koke aku no o Martin i ka Olelo Hooholo, penei : " He pono no ke lawe ma Puna, " a ua lawe ia keia wahine ma Puna. a ua hookolokolo imua o L. Kaina. Ninau aku o L. Kaina, " Makemake no oe e hoi me kane ?" Hoole aku o Palakiko, " Aole, he makemake au e oki a hookaawale loa i kuu kane, no kona haalele ia'u i na makahiki i ekolu, a me kona moekolohe pu." Pane mai o L. Kaina, " Ina aole oe e ae, hoopaa wau ia oe i ka hao, a make oe maloko o kuu Apana. Aole kahi Alii Kiekie, aole kahi Lunakanawai Kiekie e kokua ia oe a make oe maloko o kuu lima." Ke Hoolaha aku nei au i keia mau huaolelo maluna. Owau o
N. GEORGE,
Waiohinu, Kau, Hawaii. 192-2t*

Olelo Hoolaha !
He Umi ($10.00) Dala Makana !

                UA AIHUE IA KEKAHI WATI DAla. Ua kapaia keia wati, he Wati Amerika. Eia ka Helu maloko o ua wati la 116.358, a eia hoi kekahi Helu 8300. Ua hanaia e Applebaum, Tracy & Co., Amerika Wati Company. Ma ka aoao mawaho o ka wati, ua kakau ia keia mau hua H. P. B. Ina e loaa i kekahi kanaka kela wati, e pono iaia ke lawe ae ma ka Halekuai o A. D. Cartwright, ma Honolulu, a i ole ma ka Halekuai o E. P. Adamu ma Lahaina, a e loaa no i ua kanaka la, na dala i haiia ae maluna, oia hoi he umi.
190-lm H. P. BALDWIN (PALAUWINA )

OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI }
o Kealoha. }

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU I keia e like me ka mana i loaa ia'u mai ka Mea Hanohano A. M. Kahalewai, ka Luna Kanawai Kaapuni oa ka Apana Elua o Maui, i Lunahooponopono Waiwai no Kealoha o Honopou, Hamakualoa, MAUI i make aku nei : Nolaila, ke kahea nei au, o ka poe a pau i aie mai, a aie aku. E hele mai lakou ma ka hale noho o J. Keohokaua ma Honopou, Hamakualoa, Maui ; no ka hookaa ana'ku, a hookaa ana mai no na ai o ka mea i oleloia maluna ; Iloko o na malama elua mai keia la'ku. J KEOHOKAUA,
Lunahooponopono Waiwai.
Honopou, Hamakualoa, Maui, Iulai 1, 1865. 190-2m*

Hale Kuai Hou.
— A ME NA —
LOLE HOU.

                E WEHEIA ANA MA KA POAKOLU ma ka la 28 o Iune, ma ka Halekuai ma ke Alanui Papu e huli kokoke aku ana i ka Halekuai o Mika Von Holt a me Heuck, na LOLE KINOHINOHI, na KAMAA BUTI, na KAMAA HAAHAA, me na KAMAA OPUA LIO, no na MEA A KA MANAO E IINI AI A KA POE KANAKA : O ka laweia ana mai nei no ia e ka moku   POLYNESIAN mai Kapalakiko mai, a e kuaiia ana keia mau mea a pau loa ma ke kumukuai haahaa loa. C. FRED. PFLUGER. July 12, 1865. 180-3m*

OLELO HOOLAHA.

                O KA'U WAHINE MARE O M. KAEnaena J. Alapai (w.,) ke papa aku nei au ia oukou e ka Lahui Hawaii, a me na haole, me na pake, ame ka poe o na Aupuni e, e noho ana iloko o ko Hawaii nei Pae Aina, i na aie aku ana kuu wahine ia oukou, ma keia hope. Aole au e uku iki aku, a ua papa aku nei au ia oukou, aole e hoaie iki iaia ; o ka poe e hookuli, e loaa no ia oukou ke poho. He umikumamalua (12) makahiki ko maua noho pono ana, a ua malama pono au i ko maua mare ana i na lako kino kupono ; a ua pane mai e haalele i ka maua pili, me ka olelo ana, e holo oia a e aie i na Halekuai : Ke hoole nei au ia oukou, mai ae mai iaia e aie. Eia kahi, aole au i ae iaia e haalele i kuu wahi moe me ia. Ina e hookipa ana kekahi iaia ma ko lakou mau hale noho, a hale hoolimalima me ia, e hoopii no au ia poe ma ke ano hihia Kivila a ma ano Mikamina, ina e hae naia ana kuu Olelo Aelike i keia la. Owau no me ke aloha.
J. ALAPAI Ulakoheo, Honolulu, Oahu, Iulai 18, 1865. 190-3t