Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 30, 29 July 1865 — Ka La Hoihoi Ea. [ARTICLE]

Ka La Hoihoi Ea.

Honolulu, Oahu, ) lulai 19, A. D. 1865. ] " Ua mau ke Eaoke Aupuni i ka pono." Ua haawi mai ke Akua i na ouli lipolipo 0 ke kunewa o ke kaumaha i na Ja o ka popilikia. Ua hoomanao mua ia no ia e na kupuna mua loa o ke ao nei; i ko laua la i haule ai mailoko mai o kela wahi nani milumilu nani ano e. Ua hoomanao ae o Noa i na la o ke kaiakahulumanu ; i na la i opiopi mni ai na ao* u.li eleele o ka lewa, e ninini iho i kona mau kiowai. Ua hoohamama ae ka honua i kona mau mapunapuna e lua-i; a e Omo iho i ka honua, a e uhi ae i kona mau kuahiwi uliuli. Ua haawiia mai i ko Aigupita ka la o ke kaumaha, a me ke kanikau iloko o na la o ka u a me ka wai-maka, iloko hoi o ka pouli mAkomako kupaianaha. la manawa i oili pulelo ae ai ka poe o ka malamalama ; a li--10 ka po o ka la umikumamaha o ka malama mutr, oia hoi ka malama o Abiba, a oia hoi kn la hoihoi ea no ka poe Ilebera. Ua hoomanao ko kakou Haku Nui mā ka lani ia la, 1 kona mau la e noho inea ana ma ke ao nei. Ua aui ae nei na la i ka omiia'i ke ea iloko o ka puuwai o na keiki o Amerika ; i ka la hoi i kowelo ae ai ka Hae poo Hoku ma ka lewa o ka lani; ma na mauna uliuli o ua aina oluolu la ; a lakou i noho malihini iho ai. A i noho nanea iho ai ma na kapa o kona mau muliwai, a me na loko-wai mo©ona ; a ua kaa hope kqi inea o ko lakou mau la. " UA MAU KE Ea I KA PONO." Auhea oukou e ka Lahui holookoa o Hawaii nei, he lahui i nloha nui ia. Ua poniia oukou i ka waimaka, a me na kulu wai hupe o ke aloha makaainana, o ko kakou Alii Moi Kamehameiia 111. I ka la 28 o Feb. i ka 1843. Ua waiho ae ko kakou Alii e mohai iho i kona lnno hookahi ; i olii ka Lahui holookoa. Ua koiia mai no oia e kaua aku. Ua noonoo iho no oia, a' maopopo, he lanakila io no kd kaua aku, aka, o na ln mahope kana i manao ae he popilikia. Aka, ua pono ka make o ka mea hookahi mamua o ka popilikia ana o ka lehulehu, wahi a ua Moi aloha makaainana nei. hora i manaoia'i, oia ka hora e hooneoneoia'i ke Kulanakauhale, me ka nini mai i ke one a maluna o na mea ola hanu.e pili ana i ke Kulanakauhale o Honolulu. O ka la hoi ia i uhi ia iho ai ka pulou kanikau no ka hora o ka make. Aka, hookahi wale iho no mea i'make ia hora, o Aupuni kieinoa. O ke kino kupapau ka i haawiia, o kona Hanu ka i kaohi ia. " E mau ke Ea o ke Aupuni i ka pono." Iloko o keia mau la o ua makahiki la, he mau la keia ua maule ke Aupuni, a ua kunewanewa, mamuli o kekahi poe kaihi Aupuni, e hoiole mai ana ka noho ana. Ua hooknlakupua hoawihi na maka e lalau okoa. Aka, ua hapa pu na lima, no ka mea, he lalau wale, e ua lawe pakaha, aole mea nana i kokua mai. Ina ua loaa ko ke Aupuni mea e hihia'i. La Hoihoi Ea.— Ke kokoke mai nei ka la i hoihoi ia mai ai ka Hanu o ke Aupuni; oia hoi ka la 31 o lulai. He la hauoli, a he la olioli no ka make ana a me kena o!a hou ana, i loaa hou mai ai ka makuakane me ka makuahine o ka Lahui holookoa. I pau hoi ka noho ana mamuli o na makua kolea. 1. Ua hoomanao mai au i na oielo kahiko a Kapoukahi ia Kamehameha no Keoua. " Mai kaua oe o eha ka ili, e hana oe i ka Hale o ko Akua a paa ; a nana no ia e hele mni a kau ae iluna." I ka A. D. 1791. " O ka Hale no ia o ko Akua, hina wale mai Kukulu o Kahiki." Pela na olelo a Kaheki--11 ia Kikane no Kamehameha. I ku aku ai ka Hale—Puaniu o ko Akua i ka lai o Waikiki. " E hoi oe a olelo aku ia Kamehameha, inai holo mai i ke kaua ; o eha wale na ili; e nana mai no a uhi ne kapa eleele, a kau ka puaa i ka nuku, alaila, i Hawaii no ka pehnna o' ka ulu, aia kinaina i Kahiki." 2. Oia hoi keia: Aole ko kakou Moi aloha makaainana, i lalau ma ke kaua, o eha wale na ili. Ua hopuhopualulu na'lii me na Kuhina i ka nmau i ka manao o ke Alii—Aole ekemu mai, aka, e noonoo ana no ia i ka pono o kona Lahui. Ua ike no oukou i kana mau pono nui i haawiia no oukou —E like me kana olelo mua i ka malama o Mei, M. H. 1825, ma Honuakaha. " O ke Alii e malama i ka pono—o ka'u Alii ia ; o na keiki a na makaainana e malana i ka pono, o ko'u kanaka ia; 0 ke kanaka e malama ole i ka pono, aole no'u ia kanaka." Ua hoohanohanoia ka lahui holookoa, ua ike na elemakule me na mea keiki lehulehu i ko lakou noho alii ana. O ka pomaikai i ili mai maluna o na'lii a me na makaainana, a me na malihini—Ua ili mai ia olioli nui ana i hekau e kaohi ana 1 ka omuku o ke aloha lahui. 3. Hookahi o kakou kuleana oiaio no ka Lahui holookoa—O ke kau aheahe ana mai ma na welelau makani o ka Hae ulaula kakau loloa i manamana ma kona poo—Oia hoi ko kakou hanu a me ko kakou ea— Ua loaa wale mai keia mau pomaikai ia kakou me ka eha ole o ka ili. Ua like ka la 31 o lulai me ka malama o Nana. i hui ae ai o Kaumualii e haawi ia Kamehameha i kona aupuni, i holookoa ia mai Hawaii a Kauai, i ka M. H. 1810. 4. " Ūa mau ke ea o ka aina 1 ka pono. w Ua malu kou waiwai me leo-i aina-»-Ua ma-

lu kou hale me kau wahine—Ua maiu kou ohana, me kau mau holoholona. Ua malu kou puka ana, a me kou komo ana—Ua ma« lu kou ao ana, a me kou haipule ana—Ua malu kou kalepa ana, a me kou kuai ana— Na ka mea Mana Loa oe e hoopomaika mai —No ka mau ana oka aina ika pono. 5. " Ua mau ke Ea o ke Aupuni i ka Pono." Oka mau oka Noho Alii oke Aupuni Hawaii, i na moopuna, a i na mamo a ka mea nana i hoohui iho i Aupuni holookoa mai Hawaii a Kauai—Nona ka inoa kaulana, Kamehameha—A oia hoi ka heke, a me ka Hokuloa, e wewelo aha iwaena ona kai lipolipo, a me na ale kupiiikii o ka Moana PakiHka. A ke manao iho nei au, e huipu mai na malihini me ka poe kahiko-aiau, e olioli pu i ka la o ko lakou pomaikai, a me ka maluhia, no ka mea, o ko'u aina hanau, oia no ka'u e kaiena ae ; aole ona lua.ma ke ao nei. " E mau ke ola i ke Akua." S. M. Kamakau.