Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 33, 19 August 1865 — I na Makamaka o ke Keena Kuokoa: [ARTICLE]

I na Makamaka o ke Keena Kuokoa:

Aloha oukou. Ua kakauia kela palaj>ala a'a mā Lahaina. Mahope oia kakau a.na, ua hapai mai au i ko'u hale lewa a i Maui Hikiaa, a eia au i keia wa ma Makawao, ma ka aoao akau o Haleakala, mauna hiwahiwa, alii ona mauna o Maui nei. He kanaha paha mile mai Lahaina a hiki ia iaei, ke holo mai ma ke aianui o Waikapu, me Wailuku, a ua make ia mau mile he kanaha ia'u iloko o na hora eono, maluna o ka lio o kekahi makamaka o'u ma Lahaina, oia o Kanaina.

Aole maikai loa ke alanui ma na pali o Aalaloloa, e iike me ka mea a Hakuole i palapala'ku ai ia oukou. Ma kau wahi he maikni io no, aka he hapa uuku wale no ia. O ka nui o īa alanui aole i hana hou ia, a ma kau wahi he ino launa ole ke alanui. Aka, ke hanaia nei, a mamuli paha mailiai. Ina he manaoHeo Oahu poe e holo i Maui Hikma,,eia ka pono, mai haalele i ka mi?ku a hiki i Kamaalaea ; maiaifa iele iuka, he maikai wale no na alanui e holo ai iuka o Kula, a i Makawao, a me ke alanui e holo ana i Waikapu, a hiki loa'ku i Waihee. Ua oluolu au i ka launa maikai ana me kekahi o ko kakou poe kamaaina o Honoluiu inaanei, pela no hoi ma Lahaina.

Ua uhi paa ia ko Maui nei poe i ka eehia no ka make mainoino loa ana o 4cekahi haole, o Lipine. Ua lohe wale au, ua hooiaha ia ka maloko o kahi Au Okoa o Honolulu, ka paa ana oka poe nana i pepehi. Aole oiaio oia hoolaha ana. Aole no hoi i akaka ke kumu oka make ana oua haole la. Ke olelo nei kekahi poe, ua kauo ia paha e kona lio, no ka hihia ana o ka wawae iloko o ke kaula keehi, a make. Ake manao nei kekahi poe ua pepehi maoli ia ua haole la a rnake no kona dala ; no ka mea, ua ike ia he dala kana i ka hoi ana mai Lahaina mai. Eia na mea e pili ana i kēia kaumaha nui i ik? ia. Ua hele o Lipine i Lahaina. A i kekahi Poalima, oia ka la ehiku o lulai iho nei, hoomaka oia e hoi mai i kona hale ponoi ma Maui Hikina. I kona haalele ana ia Lahaina, ua ike ia oia ua ona. Maluna oka pali o Aalaloloa, ike ia oia e kekahi kanaka, o Uwilama kona īnoa, he hapa haole, a he keiki na Uwilama Mu o Waikapu, i make aku nei. A malalo mai o ka pali, ma ke alanui e holo ana i Kalepolepo, ua ike hou ia oia e kekahi wahine. Oka ike ola hope loa ia ana no ia o Lipine. Ike ahiahi o kekahi la ae, oia ka Poaono, hiki aku la kona lio i kona home ma Kula." Ike mai la.ka ohana me na makamaka o Lipine i ka lio ; ua huli ka noho malalo o ka opu, a ua moku n lilo aku kekahi kaula kerhi. Manao koke kona poe ua pilikia o Lipine, a hoomaka lakou me na kamaaina e imi iaia. Imi iho la i lakon aao ia po, a hala loa i kai. Ma ke ao ana ae, oia ka la Sabati, helē ae la kekahi kanaka me na keiki liilii elua, he keiki» kane me ke' kaikamahine, mai Kalepolepo aku, e hete ana i Kamaalaea e imi lio.

Ma kahakai ko lakou hele ana, A hiki aku la lakou i kahi i kapaia o " Kihei-pu-koa," malaila e hele ana ke kanaka me ke keikikane mamua, a mahope aku kahi kaikamahine. O laua nei mamua, aole i ike i keia mea e waiho ana ma ka pili-kai; ua ike nae kahi kaikamahine. A hea aku la oia, " Auwe! He haole lu, ua make !! " Holo koke mai la ke kanaka e nana, a ike iho la oia o Lipine. A kii oia i kekahi poe, a hele mai ia lakou e nana. Ika ioaa ana ke kino o Lipine, e waiho maikai ana iluna ke alo. ' E paa ana no na kamaa me ka iole wawae, a oia waie no kahi lole. Aole nae lole oluna, aole palule, aole palemai; e paa ana no nae kahi hainaka, ma ka ai. Olelo mai ka po'e i ike i ke kino, ua palupalu ke poo mā kahi e kokoke ana i na maka ; a ua poholehole na poohiwi me na lima. Eleele loa no hoi na helehelena oka maka, me he lanahu la, a ka ai hoi īluna ka eleele ; a o ke kiiio holookoa a puni, malalo aku oka ai, aoie i eha. Oia iho la na mea i no ka make ana o Lipine. Ao ka paa ana ona mea nana i pepehi, e like me ka mea i hooiahaia ma ke u Au," he oiaio ole, he wahahee. ,

Ke manao pei au, aia i Lahaina, iloko o ka Halekuai rama o Ailuene, ka mea nana i pepehi ō Lipine, oia hoi, ua make oia i ka rama. Pela ka manao, o kekahi poe he nui ma keia wahi. Ua ikeia eia, he kanaka inil Ina mēi ona. Ahe mea maa iaia, ina e inu a ona a wela, o ka wehe no ia i ka lole a holo iloko o ka wai. ' Aloha ino ka hope weliweli oim inu mma ! Eia ho ma kahi kokoke i ko'u Wahi e nohouei kekahi haole mu rama, a i kela la aku nei, ua ona ioa oia a pupule . Holo kohana oia iwaho oka hale me ka pahi ma l<ona lima, a hoana e hou i kela mea keia mea. Heaha la ke kumu o ka ae ia ana oia mau hana ?

E ho|o ana au i keia pule ma Waikapu, Wailuku, Waiehu, Waihee, e makaikai i na Wai-eha, a e hai aku no au ia oukou. Aole o karta mai o ka nui d Ice ko o Makawao nei. Ke wili nei na wili-ko ; aka, aole ]paha ē p«iT

koke ana. Oielo mai na kamaaina, aole makahiki mamua i hoopomaikaiia lakou e like me keia, no ka ua ; ua komo loa mai ka ua a iloko o ka makalii. O ke poko me ka peelua wale no ka enemi nui o ka poe mahi ai. Me ka mahalo. „ . H. H.P. Maui Hikina, Augate 14, 1865.