Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 34, 26 August 1865 — Ka lai o ka aina o Kohala. [ARTICLE]

Ka lai o ka aina o Kohala.

E K.A Nx.*pepa Kuokoa e; Al.oha oe: Ua kaulanaikeia aioa i ka w*a mamua, ua kapaia o Kohala aina haaheo ika lai. Aka, aole no i maopopo ka nani Oka*aina o Kohaia nei ia manawa. AikaM. H. 1663, i ka .malama o r\kahi no a kau mai Jia uhihi-kekamakahala o keia aina a ka makani i lualai wale iho ai i ke anu o Kolokini.. Mai ka makahiki 1863 a hiki i keia makae naue nei; ua kuhikuhi ia he Ahahui mahi ko ma (Hālaula) e kekahi poe waiwai i hui like. Ua palau ia ka aina; ua kanuia, ua pa ia me ka pa uwea, ua hanaia na ala. nui a maikai. Ua kukulu like ia na hale ina na knpa alanui; e like me ke ku ana o na hale ma Honolulu. Ua lilo keia aina i kaona iloko o keia mau makahiki elua ame ka hapa. A malaila na kanaka e haiamu ai i kela ia i heia ia, malaila e kiwe ia ai na inea kuai o kela ano o keia ano, e pau pono ai na ono a na Kiakaunu. A iloko 'o kein maiama o iulai nei; ua kukulu na haole Amerika i ahaaina hoomanao ma ka la 4 o {ulai, ka la i kuokoa ai o rika. Aia hoi, ua ala mai ka la mai kona kunewa hiamoe ana mai, me na maka olu o ka la i alai ia ak« eke kuaiau makani i hina ke aioha me ka anoi aloko. A ma ia la, o ka olu o ke oiieahe makani kai uhi niai maluna-o ka lanui Ahaaina. A ma ka hora eloa o Ua auina \a, ua kaiahuakai na kanaka mai ka haie aku o ka Luna Nai oia o (Wi)ipaona,) a hilii ma ka laoai ahaaina. Ua hoonoho like ia na (haole) ma ka papa-aina h.ookahi. Pule o Keohokii a pau, hoomaka ka paina ana; ua ai na mea apau me ka malu, aole haunaele,. ua lai no ka ai ana oke anaina holookoa mai oa o. Mahope oka pau ana o ka ahaaina, ua hele rku na haole. e ki pu ī. ke kii o Davifea. TJa li ia maluna oka amana laau, ua ki na haole a pau ika pu i ke kii i hauaia ā like me ke .kanaka, ua hookomoia me ka palule, iolewawae, kamaa, papale». . A pau ke lii pu ana; ua kauo hele .ia ke kii o Davisa ma ke alamu me ka hoonminoino loa ia, kui ia ke po<va me kona kino ho-. lookoa a puni. Ma ia po hna iho, hora 7 a me ka hapa, ua hoolele ia ke ahi kao lele, a mahope o ka pau ana o ke ahi kao lele, na puhi ia ke kii kino o Davisa i ke ahi. Aka hoi; ua kauia no ka Hae Amen'ka maluna o ka pahuhae e welo ana i ka makani, u ua kau ia ae no-hoi ka Hae Hawaii ma kekahi pahuhae e ae. ' O nui o na kanaka kekahi mea nani ma ia }a, ua hoopiha pu ia na aoao aianui i na knnaka. a me na lioL Aole e hiki'ke holo ka lio no ka nui launa pono ole mai; mii ka nnna wale oku aneane e 3.000 ttiusani lio a oi aku paha, a emi iho paha, ke i nei au, aole paha e hiki i ka 5 kanaka e hele wawae ana ma ke alanui. Ma ke kokoke ana aku o ka Ia e waiho ma kona rumi moe, ua ki ia ka pu-kuniahi; o ka manawa ia i kuu ia ai ka Hae Amenka i lalo, me ke kani mau aku no o ka pu. a hiki i ka haalele loa nna mai a ka la a ka mea mehnna. Ma ka lohe ana aku ina leo o na haole, a me na kanaka maoii, a peneia ua leo la. "Pau ka hoomanao ana 'ia Honoluln;" na hiki mai o Honolulu maanei. Ma ka hora ewalu o ka po ua Kuro na mea a pau me na leo olioli no ka lanakila ona o Amerika, E ka Luna Hooponopono, e hoomanawanui aku oe me ke dloha. Ua pau me ka mahalo. S. ff. Kauaxvala. , JVlak*pala, Koh&la, luiai ISGS.