Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 36, 9 September 1865 — I na Makamaka o ke Keena Kuokea. [ARTICLE]

I na Makamaka o ke Keena Kuokea.

Ua oki e kela palapala a'u me ka hoike ole aku i na mea houa'u \ ike ai ma Waihe me Waiehu o Maui nei. Ma Waihee au kahi i moe ai hookahi po. He mula ko nui loa keia, a ma ke "ano nui no ka hana ia ana oke ko paa ma ia wahi. Oia kamaaina no o kakou ma Honolulu, o Lui, nona ka hale kuai papa ine na mea kamana, ka ona o keia mala-ko nui.

I mea e mnopoopo ai la oukou ke anonui 0 keia mala-kp, e hai aku au i kekahi mau mea e pili ana. O Lui laua o Hulipahu ka 1 komo pu iloko o Waihee. aole nae i liuliu, a kuai ia e Lui ko Hulipahu mahele iloko oia waiwai. A pau ia, haoae la o Lui ia Waiehu a lilo iaia no na dala he $20.000. O Hopena, no Makawao, ka ona mua o W«iehu. Ai ka lilo ana ia Lui, ua hoohui ia na aina elua, o Waiehu rae Waihee, i mala ko hoōkahi. Aole hoi o kana mai ka nui o keia mala ! O Samuela Alekanedero ka luna nui o ia mala-ko, a he inau luna e ae kekahi malalo iho ona. Elua haneri ka nui o na paahana i hoolimalima ia. He eha kaukani dala ka lilo i kela mahina keia mahina no ka uku o ka poe ku makahiki me na mea « - r -i-—«ui hu muu huomākā ana e wili i ke ko i keia kikina, oia hoi ka malama o Maraki, a hiki i keia wa, he ehiku ha-

neri tona ko-paa i hanaia, a ke hana ia nei i keia wa he ehiku tona i ka la hookahi. Aia ma Waihee ka hale wili ko Hookahi haneri me kanalima kapuai ka loa o ia hale, a he kanalima kapuai ka laula- l|pokahi haneri a keu kapuai ke kiekie o ka pukauahi. Maloko o ia hale hookahi na hana a pau e pili ana i ka hana ko, ka wili ana o ke ko maoli, ka hoolapalapa ana i ka wai ko iloko o na ipuhao, ka hoomaalili ana i ke ko i moa, ka hoomaloo ana, me ka hahao ana i ke 'ko-paa iloko o na pahu no ka poe kalepa. Mahope o ka mo-a ana o ka wai-ko, mai ka wa i hookomoia iloko o kahi hoomaloo a lilo i ko-pap., a hookomoia ia iloko o ka pahu no ke kuai ana, he umikumamalima wale n» minute. O Niukukahi ka inoa o ke awa ku moku o Waihee, aole nae he maikai ke awa, a ke laweia nei kekahi o na ukana i Kahului e kepa ai. O Ne!ri ka ka moku e ku pinepine nei ma Niukukahi. He pono ke kapaia ka inoa o keia mala ko nui o Holokahana. He mau mala ko e ae kekahi o Maui nei. ma Makawao na Mika Peka, a na Kapena Hopena. Aia ma Kalanikahua i Haiku kekahi, aole nae lakou e wili ana i keia wa. Ke wili nei ke ko ma ka mala a Mika Peka. 0 ke keiki a'u i hoike aku ai ia oukou ma kekahi palapala muo, i pepe i ka wili ko ma Waikapu, ua maikai ae kona eha, a ī ka nana'ku e ola ana. Ua okiia nae kona lima malalo iho o ka poohiwi. Ua pakele mahunehene oia,ua lilo loa kekahi hapa o kona hma hema* a o ka hapa i koe, ua palahe pu ka io me ka iwi, a i ka nana ana o ke Kauka, ua manao oia he pono ke oki. Na kahi Kauka o Wailuku i oki. He Kauka hou mai nei keia, he kanaka makaukau no nae ; a ua pomaikai na kanaka o keia wahi i kona oobo ana iwaena o lakou. 1 kā o ka pule i hala iho nei, ua pii au me kekahi • poe maluna o ka piko o Haleakala. He umikumamakahi ko makou nui o ka pii aua, a hookahi po o makōu i moe ai ma ka mauna. I ke kakahiaka nui o ka Poakolu hiki makou iluna, a ike makou i ka lua nui. Hoea mai la na kuahiwi uliuli o Hawaii, o Maunakea, Maunaloa me Hualalai, he nani maoli ke nana aku, me he mea la he umi wale no mile ke kaawale aku. I ko'u ike mua ona, ua makaukau au e hipahipQ huro no na mauna o Hawaii. Pih* loa ae ia au i na manao ano-e, aole hiki ke hai aku. Ku mai la o Maunnkea meMaunaloa, me he mau Moi la no ka Moana Pakipika. O na ao keokeo malalo iho o ka hapalua o na Uuahiw, me hekaei alii b» ma ka p»iha-

ka, i hana ia noloko o ka hulu hipa keokeo loa Kamahao ka nani o keia mau kuahiwi ke t nana ia akii mai luna o Haleakala! Ke wahi maknikai *nui ia ka piko o keia mauna nui o Maui e na malihini me na kamaaina. Mamua aku nei ua pii kekahi poe mamua, a ua ike makou i kahi a lakou i hoomoana ai. He mau la mamua iki o mākou ka pii ana o Kahale ma o Wailuku. Ua loaa ia makou iloko o ke aua ka palapala a Kahale, e hai ana i ka hiki maikai ana'ku o kona huakai ma ke alanui a lakou i hoi ai. He wahi kaulana loa o Haleakaln, a he makepono ka luhi me ka lilo i ka hele ana e ike. Ua ana ia e kekahi mea oko makou huakai ka loa oke alanui. Mai luna oka mauna a hiki iialo i ka Luakini ma Maka-wao-he umi mile. Ua aumoe, a ke pa nei ke kehau anuaūu o Haleakala ; e pulou au i ko'u wahi kapa a e moe iho. E aloha auanei oukou. Me ka mahalo. h. H. P., Maui Hikina, Sept. 9, 1865.