Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 38, 23 September 1865 — Na mea ano nui o Koolauloa. [ARTICLE]

Na mea ano nui o Koolauloa.

Waialun, Oahu, ) Aug. 22, 1865. { E L. H. Gulika : Aloha oe, a me ka poe e heluhelu ana ikeia. E oluolu paha oe e hoopuka i keia ma ka V Nupepa Kaokoa." I ko'u kaahele ana i ka Apana o Koolauloa i kela hebedoma aku nei, mamuli o ke kahea o ka ekaleaia o ku Haku ma Hauula. Ua ike maka'a lohe pono hoi au i kekahi mau mea ano nui maloko o ia Apana. Ka make ana o J. M. K'alanīpoo. I ke ahiahi o ka Poakahi, la 14 o Aug. nei 1865, ua lawē aku ka Makua Mana Loa ia Hon. J. M. Kalanipoo i kela ae, i kē kanakoiukumamalima o na makahiki o kona ola a ia ma keia ao. He keiki papa ia np ia aina ; a he kanaka i manao nui ia, a i aloha nui ia no hoi. Ua. hooiliia maluna iho onai na oihana he nui mai ke Aupuni mai, a mai na makaainana hoi. Ua haalele iho ia i kana wahine, na keiki, na makua, na kaikuahine, na hoa'loha, a me na kini ona iloko o ka u, ke kaumaha, ka luuluu, a me ke kanikau nui nona; no ka hele ana o ka makua, ka makaukau, ka makamaka, ke kamaaina hoi oia wahi : Ka ai, ka i-a, ka hale e kuu ai ka luhi o ka poe Kiekie a me ka poe haahaa : Ke kanaka, ka lawaia a na'lii o keia " Au okoa," e ai ai i na ia makamaka hou o ke kai. A no ka nui o ka poe ana i hana lokomaikai aku ai, nolaih, ua moe kao-o a k*a poe kanikau ma na alanui. Ma Kona mai, a ma na Koolau mai hoi. A no ka nui loa o ka poe i akoakoa mai e ike i kona kino, ua hiki ole i na kua o kona hale ke hoemanawanui i ke kaumaha o na haneri kanaka e ulono ana ; nee iho la lakou ilalo, a haalele i ka pili kahiko, a hoopuiwaia iho la ke anaina. Nani wale ke aloha ! Lunakanawai hou. Ua hookohuia o J. Kaluhi i Lunakanawai Apana no Waialua, a me Koolauloa. He keiki no ia, aole no ia i ike i ka hele aku, aole hoi i ka hoi mai, e alakai wale ia ana paha ia e ko hai manao. Aka, ke lana nei ko'u manao, e makaukau ana ia, ma ke ao mau ana a na Loio e ku ana imua ona, a e lili ana paha ia i na hewa e ulu nui nei maloko o . kona mau Apana. Pomaikai ke aupuni ke malu pono ka aina, oia hoi ke ola o ka lahui. Ona a mb ka hula. He nui lea ona ma Kaipapau, he ehia ko lakou mea i inu ai a ona. Ua akoakoa malaila kekahi poe opiopio, a elemakule no hoi mamuli oia hana. A he hula pu no hoi kekahi iloko o ka aha inu ohja. E pau ana paha ia hana ino i keia Lunakanawai hou. Mahiai a me na mea kanu. Ua holo ka mahiai iwaena o kekahi mau kanaka Hawaii. Ua uliu\i maikai ka ili o ka honua ma kekahi mau aiaa. O na mea i Lanuia, he kulijna, pulupulu, pinesi, a me ka ipu haole. O Maluae ka mea oi ma ke kana kulina, he ewalu paha eka i paa i ke kanuia eia ma ke kulina. O Koa ka mea oi ma ka mahi pulupulu, ua alima paha eka i paa i kana pulupulu. Pomaikai ka lahui ke hooikaika nui i ka mahiai! Wili wehk ili laiki. Ua paa ka hale a me ka wili laiki ma Punaluu, na Luta ka mea mahi laiki ma Punaluu ia wili; na ka wai ehookaa i ka huila nui, a nana no hoi e hookaa i na huila e ae, a o ka ihi no ia i ka ili me ka hikiwawe. He mau tausani paona e pau i ka la. Ke kuai nei oia i ka laiki a ka poe kanu laiki e ae, noka mea, ua lako ia i ka mea e wehe ai i ka ili, a e hoonui ae i ke kumukuai o ka paona laiki i ka umi (10) keneta. Kula Kaikamahine. He wahi kula kaikamahine ma Punaluu, na Luta w. kaikamahine a Kalaka. Ewaiu kaikamahine, a elua wahine maloko o ia kula, a e komo hou ana paha kekahi mau kaimahine hou. He humohumu, ulana puolo lauoho, humuhumu a-i-kala wahine, a me na lihilihi lole na mea kula o na la noa, a h« himeni a rae ke kula

Sabati ma ka ia pule. Ke pu-a mai nei ka aani o ka hana a na keiki misionari ma na moku o Hawaii nei. E hoonaniia ke Akua i kona lokomaikai aole e pau. No ka Ekalesia ma Hauula. Ua palaka a auwana kekahi poe hoahanau o ia ekalesia no ke kahu ole, ua pau ko lakou hele ana i ka halepule e lioomana'i, a pela paha ma na haie moe. A i ko'u kaahele ana ma na apana me ke kaumaha, ua hoolanaia ka manao ma ka ike ana aku i ke Sabati, e koelewawae ana kekahi poe, a e naholo mai ana kekahi poe ma na lio, a ua hoolaukanakaia o " Lanakila" ma ia la, me he kula iehua la i mohaia mai na lihilihi, ka haiamu a na manu, pela no hoi ma Kahana maleko o " Lokahi," ua piha pono, aole wahi e noho iho ai. Me ka mahalo. M. Kuaea.