Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 39, 30 September 1865 — Page 2

Page PDF (1.59 MB)

This text was transcribed by:  Kamuela Ka?ahanui
This work is dedicated to:  Kamehameha Class of 1967

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

puni a ua keiki nei a laua i kona wa e ola ana. Ina he maia, ko, niu, kulolo, alani, ai, ia, lupe, a-pua, ka puni a ua keiki nei i ko-na wa e ola ana, alaila, oia mau mea a pau loa ka ua mau makua nei e hoolako ai, a waiho maloko o ua wahi hale nei.

            A lako ia mau mea, alaila, ma ke kakahi-aka, hele aku la na makua e hea, a e hoala hoi i ka uhane o ka laua keiki me ka uwe nui ana, penei:  e ka lei aloha o kuʻu a-i e moe nei-e! E ala! Eia ko uni la au i haalele oi, ua lako i kou mau makua, e hoi e Kalike e ai - a.

         A mahope iho oia uwe kahea ana, i na ao-le e nakulu ae o loko o ka pahu kupapau, alaila, manao iho la na makua ua auwana loa ka uhane o ka laua keiki, nolaila, kahea aku no laua i na makani eha, mai na kuku-lu eha mai, a me na kihi eha mai, a me na ao e lewa nei maluna, a i ike oukou ia L@like e hele auwana ana, ea, hoihoiia mai ka oukou aikane, eia ka ai la, ua lako, ua makaukau, e hoi e ai.  A pau keia kahea nana, hoi aku la na makua, a paniia ka puka o ua hale kupapau la.  A hala kahi mana-wa, alaila, makai aku la na makua i ua ha-le kupapapu la; a i na ua pau na mea ai o loko i ka iole a me elelu, ukiuki loa laua, a nui hoi ko laua uwe ana; ia manawa, kahea aku laua i na Akua e hoino ana i na iole a me na elelu;  A i na ua ike laua ua lu ia na mea ai, alaila, manao iho la laua, ua hoi mai no ka uhane o ka laua keiki e ai i na mea i hoolakoia, alaila, o ko lau hoolako mau aku no ia pela.

         O kekahi hana ana, no ua mau keiki la, ke hiki i ka wa make, e unuhi mai i ka ma-iao, a e ako hoi i kekahi wili lauoho, a malamaia ia mea, me ke hoomanao mau ia e na makua, ma ka pule kauoha i na Akua.

         A o kahi moolelo i haiiaʻe la maluna, ua ikie au, a ua ike maka hoi, oi ai hoʻu wa uu-ku, me ka umi paha o na makahiki.  E. KEKOA

 

He inoa no Agnes Bale.

 

Aia i Pelekane kuu pua rose, Kuu pua i ho-oni ai,

I paoa i ke alla, Ua huli like mai na moku-puni,

Moku kuhao paa i ke kai, Kukui ka lono i na pae moku,

I ke Aupuni Hawaii nei, I ka hikina a ka la i Haehae,

Ilaila ka ppina ka pua a Hiku, A loaa i ka luna o Puuonioni,

Ilaila kuu lei- la, Kuu kama noho la i ka noho iuiu. NA K. BALE. Honolulu.

 

Na ke Aupuni.

 

         O kela mea keia mea e makemake ana e kuai i moku kupono, e hiki ai ke lawe mai ka 10 a i ka 20 ohua, e pono ia lakou ke hele ae ma ke Keena Kalaiaina. F.W. HUTCHINSON, Kuhina Kalaiaina.

        

         I ka wa a J. E. Chapman Esqu. i hele ai na ka hooluolu i kona ola, ua hookohu o H. A. Wideman Esq. Kakauolelo o Ke Keena Kalaiaina, i Luna no na Buke Helu Aupuni.

         C. DE VARIGNY. KEENA WAIWAI, Sept. 19, 1865.

        

         Ua hookuhia o GEORGE HARDEY i Luna Hana Alanui, no ka Apana o Kohala Akau, Kohala Hema, Kona Akau, a me Kona Hema. 

         F. W. HUTCHINSON.  Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Sept. 19, 1865.         

 

         Ua hookuhia o J. Kaluhi i Luna Pa Aina no Koolauloa, ao C. H. Judd (Kale) W. E. Pii, a me S. Andrews i mau Luna Pa Aina no Koolaupoko, Oahu. 

         F. W. HUTCHINSON, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Sept. 19, 1865

 

         Ua kohoia keia poe malalo nei i mau Luna, na lakou e haawi na Palapala Ae Mare:                                    KAPAHUKULA, no Ka Apana o Kona, Oahu. 

         HALELUHI, no ka Apana o Puna, Hawaii.

         C. N. SPENCER, no ka Apana o Kau, Hawaii. 

         P. CUMINGS, no ka Apana o Kona Hema, Hawaii. 

         D. MANUIA, no ka Apana o Kohala Hema, Hawaii. 

         D. H. NAIAPAAKAI, no ka Apana o Kohala Akau, Hawaii. 

         G. W. D. Halemanu, no ka Apana o Hamakua, Hawaii. 

         F.W. HUTCHINSON, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Sept. 19. 1865.

 

         Ua oluolu i ka Moi ka hoapono ana i ka noho Hope Kanikela ana o Mr. O. SCHOIZ, no ke Aupuni o Holani, Belegiuma, a me ka Mea Kiekie ke Duke Nui o Oldenburg, a hiki i ka wa e hoapono ia mai eia mau Alii.  R.C. WYLLIE, Kuhina o ko na Aina e, Sept. 19 1865.

 

         PUEHULIILII KA LEHU O KAPUAHI.- I ke ahi-ahi o ka Poalua aku nei, naue aku la makou ma ka makeke i Ulakoheo, halawai iho la me kahi makamaka Kupa o ke Kaona nei, (Pinehasa Wood) nana no i hai mai i ka lo-no, no ka hana a ka lio me ke kaa ana e ka-uo ana, i kii mai e lawe aku i ka opala.  Eia nae, ua puiwa paha kela i ka hauhau mai a mahu, holo i-o ia-nei a kuia kahi papa-kaukau a e kau ana ka ia, pehuliilii aku la i-o ia-nei, aohe nae i ka lepo, o na wahi ha-pawalu puehu pu no, ua loaa no nae, pake-le hunahuna na papa kau ia a kahi poe.

 

KA NUPEPA KUOKOA.

HONOLULU, SEPATEMABA 20, 1865.

 

         I loko o na mahina pokole i kaahope ae nei, ua alakaiia ko makou mau manao ma na mea e pili ana i na oihana mahiai o keia pae aina, a me ka noho ana o kekahi hapa o ko kakou poe makaainana e lawelawe mai ia mau oihana.  He mea maikai ka hoolimali-ma ana o na kanaka hana ole me na ona o na mala ko nui, i loaa ka lakou hana a me ko lakou ola.  O ka lima hana ole me keia honua, he mea ino ia.  O ka palaualelo he mea ia e make ai.  Aka, me na pono he nui i hoouluia e ko kakou mau oihana mahiai, a hanai holoholona hoi, ua hooulupuia kekahi mau ino.  O Ka pepehiia o na kanaka hana kekahi ino a makou i ike ai.

 

         He mea kapu ke kino o ke kanaka.  O na kanawai o ke Aupuni ka mea nana ia e hooponopono, ae hoopai i ke kupono i ka hoopaiia.  Aole he mana iki o kekahi kanaka e hapai i kona lima a hoopai aku i kekahi me ka hoeha i kona kino.  Ua malu like mala-lo o na eheu o ke kanawai ke kanaka paaua a me kona haku hana.  O ka haole a me ka Hawaii, o ka mea waiwai a me ka ilihune, o ka mea kiekie a me ka haahaa, o ka haku hana a me ke kauwa, ua malu pu a ua kapu like na kino malalo o ke kanawai.  Ina e hewa kekahi, na ke kanawai no e hooponopono , a na ke kanawai e hoopai i ka mea he-wa, aole na ke kanaka.

 

         Ua haiia mai ia makou ka pepehi ana o ka luna-hana o kekahi mala ko o Oahu nei i kekahi o na kanaka hana malalo iho on a.  Ua hoopii ke kanaka i pepehiia imua o ka Ahahookolokolo, a ua hoopaiia ka mea nana i pepehi.  He pono maoli kona hoopaiia ana, in a ua ku ka hewa ia ia.

 

         No ka oluolu nae o ka hoopai ana i na he-wa o ia ano, ua hookano loa kekahi poe i ka pepehi wale aku ia hai, alaila, holo i ka lu-nakanawai e hookaa ai i ka uku no ka lakou hana kalohe ana.  Ua oleloia mai no hoi ia makou, ma kekahi Ahahookolokolo o keia mokupuni, i ka huhu ana o kekahi kanaka malaila, ua lele koke aku oia a kuikui i ka-na mea i huhu ai, mamua pono iho o ke alo o ka lunakanawai a me na makai.  A pau kana pepehi ana, huli aku la oia i ka luna-kanawai a ninau aku la, "heaha kaʻu e uku ai no keia hana?" I mai la ka lunakana-wai, "e mea dala."  O kona hookaa aku la no ia a pau ae la!  Ina he oiaio keia, ke olelo nei makou, he lapuwale ka aha a ia luna-kanwai, a ua hoohilahila oia i ka oihana nui i haawiia mai ia ia.  Nawai i hoonoho i ka ahahookolokolo i  kula hakaka, a i kahua pepehi kanaka?  Mahea la ke kanawai a ia lunakanwai a me na makai i ike ai, e ao ana ia lakou e nana wale aku i ka pepehi kanaka, a lawa ka makemake o ka mea pe-pehi alaila, kau aku i ka ulu oluolu maluna ona?  Ma ke kula kanawai hea la ia poe i ao ia ai?  Aole anei i hoohilahila kela luna-kanawai i ka ʻoihana hanohano o na Kanawai Hawaii?  A o kela kanaka pepehi wa-le i kona hoa imua o ka ahahookolokolo, ao-le anei oia i hoohilahila a hana ino maoli aku i kela aha?  A o kela kanaka i pepehi-ia, he elemakule, a he ano nawaliwali!  Au-we!  Ka hilahila ole!!

        

         I waena o ka poe naauao, ua malama mai-kaiia na elemakule, no ko lakou nawaliwali.  Mawaena o ka poe pegana, ua hoinoia a pepehi wale ia na elemakule.  Ua kaumaha loa makou no keia mea hanaia.  Ina ua pepehiia kela kanaka ma kahi e, ma kahi malu paha, e aho la ia.  Aka, aole nae i ha-naia ma kahi malu.  Ma ka ahahookolokolo kanawai, imua o ka lunakanawai, me ka lu-na makai, a me na makai, a me kekahi poe e ae, ua hanaia keia hewa nui; aohe mea nana i keakea, aohe mea nana i pale, i ka wa a ka pepehi kanaka i hapai ai i kona mau lima a pepehi i ka elemakule, a o ua elema-kule nei, he keiki ponoi no ke one Hawaii, ka aina a Kamehameha i olelo ai, "e hele na elemakule a moe i ke alanui!"  E ka uhane o Kamehameha, e ala mai, a e hana mai oe i ka pono o au makaainana i pepehi mainoinoia imua o ka ahahookolokolo o ka aina, aohe mea nana e hoopakele!

        

         He nui ko makou hoowahwaha i na ha-na oia ano.  He hana lapuwale.  He hana makau wale.  He mea ino loa. A ke manao nei makou, ua hana kuhihewa paha ka mea nana i pepehi;  a i ole ia, ua hookahuliia pa-ha kona noonoo pono ana.  Pehea la e hiki ai ke kanaka me kona noonoo pono ke ha-na i kekahi mea o ia ano?  Pehea la e hiki ai i ka lunakanawai ke nana wale aku i na hana o ia ano, ke ole hookahuliia kona noonoo pono ana?  He oluolu ko makou ke lilo keia hana i kumu ao no keia hope aku, i mea e ike ole ia ai na hana oia ano ma ka aina.  Aole o makou makemake e kina ko kakou aina maikai i na hea o ia ano.  Ua malu ke kino o kela kanaka keia kanaka.  Ua kapu loa ke kanaka, na ke kanawai no e hooponopono.  I na hewa, na ke kanawai no e hoopai.  Aole na ke kanaka e hana ma-muli o kona makemake iho a me kona huhu ihu.  Ua malu ke kanaka i ke kanawai.

 

         KA AHAHUI HOOLEWAIONA O NA HOLOHO-LONA:  Ke hoomaka nei makou i keia he-bedoma i kekahi kaao hoakaka, a hoonaauao no hoi, aia ma ka aoao eha o keia pepa.

 

Ka poe Pake hou mai nei.

         Ua lohe mai nei hoi makou, na Hilibarani (Hillebrand) no i hoolimalima mai nei na pa-ke i laweia mai nei, $8.00 ka ohi e a ka pa-ke hookahi.  Ka lilo i ka poe Kalepa $4.00.  Na lilo e ae ma Kina $4.00.  Ka lilo no ka ai a me ka noho ana maluna o ka moku he $25.00.  Ka uku moku he $12.00.  Ke po-ho o ke dala, he $10.00. Na lio e ae ma Honolulu nei, e $4.00.  I ka lilo ia Hilibarani, he $10.00.  Huiia, he $77.00.  Maa-nei iho nei, he $80.00.  Oia ka nui o na da-la a ka poe lawe pake e uku ai i ke Aupuni, no kela pake keia pake.  Ua hoohikiia no hoi ua poe pake nei, e noho hoolimalima in na makahiki elima, he $4.00 no ka malama hookahi, i ka haku hana no ka ai me ka ia.

        

         Ke kali nei makou a ike i ka pono o ka hookomo nui ana mai i na pake a nui loa ma ko kakou pae aina nei.  Ina aole e makaala na haku hana, a me na luna Aupuni, alaila, e poino ana ka lehulehu.

 

Mea Hou o ke Alo Alii

 

         Ua pakuikui mau mai ka lono io makou nei, ua nohenohea maikai no ke Ola o Ka Moi ILIHIA, e kaua ana i ka malu Ulu o Lele.  Aka, me ke ku ana mai nei a ke Kuna Moi-keiki i ke kakahiaka o ka Poakolu aku nei, ua lohe iho makou aiaʻku la ka i Wailuku kahi i ike ai i ka nani o na Wai-eha, i ke aku la ia i ka ua hoeha-ili o Waiehu, a me ka ua kilioopu o Waihee.  Aka, ua mapuna leo pu ia mai no, e hoi mai ana paha ia i ke-ia la, no ka mai o ke Kuhina o ko na Aina e, a me ka Aliiwahine Kapakuhaili.

        

         Ke Kama Alii Wahine Kalohe lani, ua mau no ka olulolu maikai o kona Ola, aia no ia ma Luakaha, e ekepue ana i ka olu malu lau laau.  E polepole ana i ke kilihune ua a ke Kiowao: 

         "Polepole i na lihilihi o ka lehua [eo,

         Onoonou lua kela i ke kula o Kanoniakapu-

         Ahi lapalapa kela i ke pili o Kahapaakai."

        

         Ka Mea Kiekie M. Kekuanaoa.  Ua oha-oha maikai no kona Ola, ala no ia ma kona Home Papakanene kahi i hiolani ai ke ahe-ahe makani a ka malanai.

        

         Ka Mea Hanohano Wm., C. Lunalilo, ua maikai no kona Ola, a me kona makukane;  aia no oia ma Waikiki-kai kahi i nanaeʻi i ka olu o ka wai Apuakehau a me ka nalu haimuku o Aiwohi.

 

Na ka hiki ana o ka Moi Wahine o ko Hawaiia Pae Aina i Beretania.

 

         I ka hora 5 o ke kakahiaka o ka la 14 o Iune ke komo ana o ka moku iloko o ke Awa ku-moku.  a pii mai la ka poe hanohano he nui iluna o ka moku e ike i ka Moi Wahine.  A lulu lima pu ae la oia me ua poe nei i he-le mai ai e ike ia ia nei, me kamailio iki i kela mea i keia mea.

        

         I ka hora 11, hiki mai la na kaa;  a u-ai ia mai la ke kaa a kokoke i ka moku.  alaila, haliiia iho la ka papahele o ka moku me na moena lole ma kahi a ke Alii Wahine e hele mai ai;  a o ke alapii o ka moku wahiia me ka lole ulaula.  A puka mai la oia mai ka moku ae, ua kahikoia no ka Moi Wahine me ka lole eleele kanikau e like ke ano me ke kahiko o ko Europa, a haalele koke iho ka lakou i ka moku;  a kalele aku la ka Moi Wahine me ka lima o Kapena Soia (Capt. Sawyer) i kona naue hele anʻe ma kahi o ka poe hanohano e ku poai mai ana, a laila kunou aloha mai na wahine a me na kane iaia nei.  Mahope o ka Moi Wahine a me Soia, o Mr. Sunege (Mr. Synge) Ke Komisi-na Pelekane o Hawaii, a o Kopeli (Kopelli) wahine, [o Hoapili wahine ka pono, i ka ha-ole kiea o Kopelli, no ka hemahema no nae,] kona hoa kuikui lima, o ia hele a hiki i ke kaa. Komo ke Alii Wahine iloko o ke kaa, iaia no a noho iho i ka noho ana, haawi ia mai ana.  Ki-pu aloha n;ai la ka aina i ke Alii wahine.  A hoi aku la ka Moi Wahine a me Feranekelina wahine (Lady Franklin.)

 

Aha Hoomalu.

 

         Sep. 22 hopuia o John Mitchell no kona on a, a ua belaia $6.  Kalolo, hoopaiia no ka moekolohe, he $30.  a me $2.50 o ke koina.  Kekuhaili w, hoopaiia no ka moekolohe he $30., me $2.50 no ke koino.

        

         Sep. 23, Iaahu, hoopaiia ma ka imi wai-wai ma ka hoopunipuni he $25., me $3.371/2 no ke koina.  Kalei, hoopaia no ka aihue;  a e haohanaia ma ka hana oolea i na malama eono, no ke koina hoi $1.  Pa, hookolokolo ia no ka aihue, a ua hookuuia.

        

         Sep. 25, Makolehua, hoopaiia no ka holo-nui he $10., no ke koina $1.  Alapai, hopu ia no ka holonui, a ua belaia he $10.  Ko-loa,hoopaiia no ka aihue kope 2 makahiki e hana ai ma ka hana oolea, me $18., a me $1.50 no ke koina.  Ahai, hopuia no ka ai-hue a ua hookuuia.  Carpenter, he ona, a ua belaia $6.

        

         Sep. 26, Pilikia hoopiiia no ka hana i na mea ino wale, hookuuia.  Keokimakao, ho-uia no ka holonui, belaia he $10., me $2. koina. Kiha, holonui, belaia he $10., a me $2. koina. Andrews Caswell ona, hoopaiia $2., me $1. koina. Hao_ona, hoopaiia $2. me $1. koina.

 

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

 

         O ka nui o na dla i loaa ma Hilo Paliku, Hawaii, iloko o keia malama o Sep-temaba nei no na hana a ke Akua, he $260.00.

        

         MANIANIA LOLOA. - He keu o Waikiki o ka-hi maniania loloa i oi aku i ka no wahi e ae e puniaʻna ia Honolulu.  Ua ike iho makou i kekahi mau kaa i hoopihaia i ka mauu mani-ania ua hele wale a lupalupa ka ua mea he loloa.

        

         NA UI KAMALII. - Ua paa iho nei na bu-ke Ui Kamalii ka humuhumuia, a ua ma-kaukau makou no ka hoouna aku, ke heaia mai e ke poe e makemake mai ana, me na makana pu mai no hoi kekahi.

        

         KE KILAUEA.-E holo ana ke Kilauea i Kauai i ka la elima ae nei o Otatoba.  E ki-pa ana ia ma Koloa e kua ai, a ma kona hoi ana mai, e au hou aku no ia i na kai mua ana i au mua ae nei, a kipa aku ma kona mau wahi mua e kipa ai.

        

         NO NIIHAU. -Iloko o ka malama o Auga-te i kunewaʻe nei;  ua holo aku o Kupahu e makaikai i kona Kihapai ma Niihau, a ua hoi mai oia ma Kauaʻi; a mahope aku, alai-la holo hou oia me Kauka Mika e hoopono-pono ai i kona noho ana e like me ke kau-oha o ka Papa Hawaii.

        

         KI INU. - Ua haina mai makou ua loaa mai nei he mau pulapula Ki-inu mai Kina mai, i mea hoolaha maanei i na e ulu ana, e pau ana paha ka hemahema no ke Ki ma keia hope ae.  O keia no ke Ki e kuaiia nei ma na Halekuai pake a haole o ke Kaona nei.  Ua loaa pu mai he mau pohuli maia hou no Kina mai.

        

         NA LAKO LAWAIA A KA MOI. - Ma ke ku ana mai ne o ke kuna Wauwiki i ka Poa-kahi aku nei, ua hoihoiia mai na lako lawa-ia a Ka Moi o kakou i hoomanawanui mai nei ia kaha inea o Molokai.  Ana i hapu-ku mai nei i na opalaia o ke kai a kakou i ai iho nei aukuna ina pule i kaakua ae nei.  E mahaloia kona inoa ma na hana hoopomaikai.

        

         NA BUKE UI.- Ke pai hou ia nei na Bu-ke Ui, no ka pau e ana o na buke mua. O keia buke Ui, he buke maikai loa ia, he ai kupono loa ia ia ka poe oo.  Ke hooikaikai nei makou e hoomoa a kau ae maluna o ka oukou mau papaaina, aole nae he kuai, aka, he makana aloha wale aku no no ka uhane i wiwi a olala, i ka mea paina ole no ke ola mau loa ma kela ao pau ole.

 

         HOOLEWA ANA.- Ua hoolewaia ke kino kupapapau o Kuiki (w.) a Mr. Hoonaulu ma ka la 21 o keia malama no.  He huakai kaa lio wale no ka hoolewa ana;  i ka nanaʻku i ke kai huakai ana, ua maikai no, ua hele wale nae na maka a luluhiehu o kana kane i nei mea he aloha kaumaha; a o kekahi poe hoi, nohenohea lua i ka lai a ke Kaona. O ka nui o ka lilo no kona hoolewa ana $257.00. Aole no o kana mai!

        

         KA MANO NUI E!- Ma ke ku ana mai nei o kahi moku hao o Kapena Hamehame ma ke kakahiaka o ka Poalua aku nei, ua lawe pu mai oia i kekahi mano nui i hiki aku pa-ha i ka elua anana ka loa, e kau ana maho-pe o ua moku la.  I ka makou ike ana aku nae hoi, he mea e ka weliweli no ka i-a ili-kani o ka moana; malia no i miala wale ai i na mea ana e ike aku ai,, puehu liilii, he ho-lonui okoa wale no paha.

        

         MEA OLE KE SABATI I KA HOOMALOKA.- I keia Sabati aku nei, aia kekahi kanaka ma Waialua, aohe manao iloko ona no ke Saba-ti;  i ka nanaina aku, ua lilo ka la hoano he mea ole i kona manao, he la uhai ko ia no i ala, he la auauwai ma kahi akea, pela wa-le aku.  A ma keia mea, i iho la au me ka ninau iho, auhea la hoi na kiai o ke aupuni ma Waialua nui, nana e hooko ke kanawai, a me ka maluhia o ka la Sabati?  Auhea no hoi?  Ua poniniu hiamoe paha?

        

         HALEKULA KAIKAMAHINE MA WAIALUA. - Ua makaukau oia i keia wa, e ku hiehie ana me kona hanohano nui, e pakihi ana i ke one o Maeaea.  Ua makaukau oia e kauo mai i na kaikamahine, mai ka oili ana a ka la i Haehae, a ka welona a ka la i Lehua, e noho iho malalo o kona malu, a e papahi iho ai i ko lakou mau poo i na owili lei gula o ka naauao, a me ka maluhia.  Ke lana hau-oli nei ko makou manao, me ka pana haalu-lu ana o ko makou mau puuwai, e hooho aku me ka hauoli.  Ke poha ae la ka malama-lama nui, a uhola aku ma na kai lipolipo o Fatuhiva a Maikonisia.

        

         HEIHEI LIO.- Ma ke ahiahi o ka Poaono, la 23 o Sepatemaba, ua hoakoakoa ia na ka-naka he nui ma Kaukonahua, i hiki aku ka huina helu i ka elua tausani (2000) a oi aku paha. Ua pau loa malaila na hapauea, na oo, na ui, na opio, na kamalii, mai Waialua mai, a me Ewa aku, mamuli o keia hana la-puwale, a palaualelo no hoi.  Aka, mamuli o na hana pono, ua hiamoe lakou.  Ma ke Sabati ma Waialua, o ka hapa uuku ka paoe hele i ka pule, o ka nui ua hiamoe.   O na palupalu mama i ka hele i kahi loihi i ka heihei lio, a i ka halepule hoi i kahi kokoke, aohe wahi mea a hiki ia mai.  E ko Waialua, no wai kou ola me kou lio?  "Noʻu no."  Nou ha, he opala oe no ke au naaupo.

 

         AHA JURE O HONOLULU.- E hoopaneeia ka hana o ka Aha Jure ma Honolulu a i ka la 9 o Okatoba, oia hoi ka Poakahi o ka pule elua.

 

         HOOLEWA.- E hoolewa ia ana ke kino kupapapau o Lusia Molo Moehonua, i ke ahia-hi Sabati, pule elua o Okatoba.

 

         MAI KA LAIULU MAI O LELE.-Ua hiki mai io makou nei ka lono, e hoouna ia mai ana he 10 kaikamahine a o i aku paha no ke ku-la kaikamahine ma Waialua.  O makou ke-kahi e mahalo aku nei ia poe i ka hoomana-wanui i ka au mai auanei i na ale hanupa-nupa o Pailolo me ka hoomanwanui i ka luai, poniuniu.  Aka, i nui ke aho, a komo i ka olu i Waialua kuu ka nae.

 

         HALE PAU AHI.- Ua konoia mai nei makou e W. D. Golia o Nawailiwili, Kauai, o hai mai ana i ka pau ana o kekahi hale ma Li-hue, Kauai.  Aole i akaka ke kumu o ka pau ana, ua lawe aku ke ahi i na lako kino a pau, a he mihi la laua i ke anu, a me ke koekoe i na pakaua o ka Hooilo.

 

         NO KA AHA JURE MA HILO.- Ua pae mai ka lono io makou nei no ka Aha Jure may Hilo, ua hoomaka ka hana i ka la 18, ke hoomaka la lakou i ke kanana ana, o ka mea hala ole, hookuu aku, a o ka mea i loaa ka hala, e nahu auanei ka mano waha-nui, oia ke Kanawai e polokeo ai, a loaa iho o paulinalina a me na kaniuhu no ka luhi.

 

         MIKI KA POPOKI NO KA HEMAHEMA.- I ke ahiahi o ka Poakahi aku nei, halawai mai la me makou kekahi makai e imi ana he kanaka holonui, ana i hopu ai, a ua holo kela ua nalowale, e ho-a-a ana hoi ua makai nei me ka pahoma, no ka hemahema no, loaa iho ka ia oe ia olelo kaulana, "Miki ka popoki no kou hemahema," e kiai oe me kamakaala o hoka hou auanei.

 

         Ma ka hola ana o ka moku Berekane Kiapa i ke awakea o ka Poaono aku nei, kahea aku la ke Kapena i na kanaka, aole mea e hoolohe mai;  o ka kue mai la no ia i naʻlii, aole huki i na pea a me ka heleuma.  A ua ike iho makou ua kainaʻe i ka Halewai, aia lakou ilaila kahi i noho ai.  Ke ku nei hoi ka moku, aole i holo no ke kanaka ole.  Ua manao makou, no ka lelepi paha o ke Kapena ke kumu o ka hana ana pela.

 

         HOOPUKA HEWAIA.- Ua kaena ae makou no ka piha-unu o ke Kula hanai ma Hilo i na haumana ma ka Helu 35 o ke "Kuokoa."  Ua hai ae makou he kanaono (60) ka nui o na haumana.  Aole oiaio oia, he kanaiwa (90) ka nui i ka hoomaka ana, a mahope mai, ua hoihoiia he 13, koe mai he 77, pela mai of Iosepa Hooluhi ia makou, ke kokua Kumukula o ka ua Kanilehua.

 

         MAKENA UA MEA HE PAKE.- Ma ke ku ana mai nei a kekahi moku Kalepa mai Ki-na mai, i ke awakea o ka la 23, ua laweia mai he 240 Pake, ma ke kauoha a ke Aupuni, he 200 kane, he 40 wahine.  Ua lawe ia i Kualoa ma Koolau, o Oahu, ma ka moku Kiakahi Wailele 8, eha kane, eha wahine mauka aku kahi poe. A i Hanalei Kauai, he 50, maluna o Prince.  A-i Ulupalakua i Maui, he 50.  A ia Wood kekahi poe.

 

         MAU MANU HOU: - I ke ku ana mai nei o ka moku i lawa mai nei i ka Pake, ua hooi-li pu mai o Hilibarani 5 manu ano e, 7 manu liilii o Iava (Java Sparrow), a he 17 ma-nu ano e ae, he Avodevata (Avodeat) ka inoa.  Ua lohe mai makou ua hookuu ia aku lakou ma na kula anoano o kakou.  No-laila e makaala ka poe ki manu, mai ki aku ia lakou, i laha ae ai lakou ma ko kakou mau pae moku, a i piha ai hoi i ka nani.

 

         Ua loaa mai ia makou kekahi palapala mai ka Lunakanawai Hoomalu mai oia hoi o J. Monkomale (Jno. Mongtomery) e kau-oha mai ana ia makou e hai aku i ka lehu-lehu, he mau manu ai poko keia mau manu i haiia ae nei maluna.  Nolaila e malama oukou e ka lehulehu mai pepehi ia lakou ma ka nou anaʻku i ka pohaku, a me na mea ano like.

 

         KOLAPOTA MA KE KIHAPAI O WAIOLI.- Ua lohe iho nei makou ua noho aku o Kahananui no ka ekalesia o Kaumakapili ma Waioli;  e kokua maloko o ia Kihapai, ma ke ano kola-pota.  He huaolelo hou paha keia ma ka olelo Hawaii, no ka olelo Beritania mai no ia huaolelo "Col porter." A eia ke ano o ke kolapota, oia ka mea i hele i waena o na kanaka e hoo-laha i na Baibala, na hapa Baibala, a me na palapala e ae e hoomano ai ma ka pono o ka uhane, a kamailio pakahi me na kanaka, na hoahanau a me na mea a pau, a paipai ia lakou no ka heluhelu Baibala, no ka hele i ka Halepule e hoolohe ai i na olelo a ke Akua, a me na mea a pau e hooalaʻi ka manao ma ka pono;  he hookumu kula baibala kekahi hana, a me na halawai Apana o ke Kihapai.  He mau hana keia e kokua ai ke Kahu ekalesia ma hana mau Oihana iloko o ke Kihapai, a he kokua maoli hoi ma kahi a ke Ka-hu i kuhikuhi ai.  Ua aelike ka ekalesia o Waioli e kokua ia Kahananui ma ke ola o kona Ohana iloko o keia hana maikai.

 

No na Palapala.

 

         Ua loaa mai kau leta ia makou, e S. w. Maunahoomaha, e hai mai ana oe i ka haina o ka ninau a S.W. Papaai.

 

         A o ka J. K. Pilipo ma lakou me G. P. A. Kelliihune, a me S. W. Kanaluhaiku-moho, ua like wale no ka oukou mau haina a pau, me ka aina i hoopuka ia ma ke Ku-okoa Helu 38.  Nolaila, ua hoomoe iho ma-kou ma ka papa i ka oukou mau palapala.

 

         Ia oukou e ka poe puni imi ninau, e pono hoi oukou e imi like i na ninau a pau e komo ana maloko o ko kakou nupepa, a me na ninau i hoike ia ae nei mamua, aole i hai ia mai ka loaa e oukou.  No ke aha la?  no ka loaa ole o ka haina o ua ninau la;  nolaila, ke hookomo hou nei makou ia ninau maloko o keia Helu 39 o ko kakou Nupepa Kuokoa.  E imi oukou a loaa hai mai.

 

English Column.

 

         MOVEMENTS OF POPULATION.- No object @ present attracts so general the attention @ the French Canadian press at the @ emigration of their people to the United States.  Since the close of the winter @ loss of strength and nationality has been @ cessant, and the universal report is tha@ they go.  This exodus is unprecedented in @ generality and its larger numbers.  Four hundred girls came on the Grand Trunk in a single day, and passed to the various factories of New England, and other places. There seems to be quite a rush of emigrants from the Provinces.

 

         Fifteen to twenty thousand expatriated Polish peasants desire to settle in this country, and the French government offers to pay their passage to New York.  they are now in Switzerland.  Efforts will be made to have them go to Virginia.  Several young men from Norwich, Conn., and vicinity have gone to purchase small farms near Richmond.  Senators Doolittle and Wade have bought farms near Charleston.

        

         THE SUEZ SHIP CANAL.- Although the work upon this canal has not been so far concluded as to admit of the passage of @ from sea to sea between its banks, yet it @ already in use as a means of passage for smaller vessels, having been opened on @ of April last, and following days in the presence of a large party of representatives of the chambers of commerce of different nations, including Mr. Cyprus W. Field, delegate of New York and Mr. Washington M. Ryer, of San Francisco Chamber of Commerce.  The passage from Port @ the Mediterranean, to the Suez on the Red Sea a distance of one hundred miles, was accomplished in twenty-seven hours.

 

         It is expected that when the canal @ become navigable to ocean vessels, the @ course of Eastern trade will be changed @ that the route east from America as well as from Europe, will lie through the Mediter-ranean and the Red Sea instead of around the Cape of Good Hope.  This expectation is based upon the fact that by the @ route the distance will be so diminished that an immense saving will be made in @ interest or capital, and expenses.  By @ ordinary route the distance from New York to Bombay, the principal Indian port is @ 600 miles;  by the Isthmus it is but 112 @- a saving of 7,317 miles.

 

         MORTIFYING, BUT TRUE.- Rev. @ Fuller, of Baltimore, has been quite @ dent that the story of Jeff Davis" @ was made up.  A Chicago correspondent the Examiner writes:

 

         Col. Pritchard told all of us who @ his speech to the Chicago Board of T@ that Mr. Davis had on when he was caught @ his wife's waterproof cloak, belted round @ waist, and his wife's shawl hooded over @ head, and a bucket on his arm; that Ms. Davis asked that her old mother be allowed to go to the spring for some water, and that Mr. Davis was betrayed by his boots.  This is the fact.  It will be historical.  I suppose we will have to put up with it.  It is very mortifying.

 

         ENGLISH GIRLS AND THE COLORED CHILDREN.- The Duchess of Argyle's little g@ have sent a box of clothing to the colored children in America, worth about @20, which they made themselves.

        

         VERY PROPER.- It is proposed to erect a magnificent bridge over the Potomac @ Washington, as a monument to the late President.  It is to be called "Lincoln Bridge," and a colossal statue of Mr. Lin-coln is to be placed in the center, or at @ end of the structure.  Such monuments are far more appropriate than piles of marble or granite, designed for show only.

 

The Latest News.

         By the Whistler we received Telegraph news from Washington to the 6th of Sep-tember.

         A great man are seeking pardon from the President.  Three fourths of his time is take up in this business.

         Gen. Grant was visiting Canada, where he was received with great ceremony.

         The southern rebels are threatening to @ off the liberated blacks;  but the strong arm of the Government will protect the black @ has liberated.

         Gen. Lee has accepted the Presidency @ the Washington College of Virginia.

         Jeff. Davis is so far recovered from his attack of erysipelas as to be able to resume his accustomed daily walks.  He is now allowed to write to his wife.  He also is allowed to read some of the daily newspapers.

         The plague is making great ravages in Egypt and Constantinople.  At the latter place 400 deaths are reported daily.

         The Great Eastern was to be dispatched to pick up what she could of the fragments of the Atlantic wire, and the purpose is to make another attempt to lay the cable next year.

         Reports are conflicting regarding affairs in Mexico.

 

KA NU HOU HOPE LOA.

         Ua loaa mai nei ia makou ka nuhou Te-legalapa mai Wasinetona mai, o ka la 6 Sepatemaba nei, maluna mai nei o ka mo-ku lawe Wisila (Whistler.)

         He nui loa ka poe kipi e imi ana me ke ake nui e loaa ke kala ana ia lakou mai ka Peresidena mai.  A ua pau ka ekolu hapa-ha o kona manawa ma keia hana.

         Ua hele makaikai ae Kenela Kalan@ (Gen. Grant.) ma Kanada (Canada), a malai-la i loaa ai iaia ka hanohano nui.

         Ke hooweliweli nei ka poe kipi o ka He-ma e pepehi i na nika i hookuuia; aka hoi, o na koa ikaika o ke Aupuni ka mea e pale ana i ua poe nika la i hookuuia.

         Ua lilo ia Kenela Li (Gen. Lee) ka noho ana Peresidena no ke kula nui ma Virgenia