Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 39, 30 September 1865 — HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI. [ARTICLE]

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

K7" O ka nui o na dala i loaa ma Hilo Paliku, Hawaii, iloleo o keia malama o Sepa» temaba nei no na hana a ke Akua, he $260.00. .Maniania loloa.—He keu o Waikiki o kahi maniania loloa i oi aku i ko na wahi e ae e punia'na ia Honolulu. Ua ike iho makou i kekahimau hoopihaia i ka mauu maniania ua hele wa!e a lupalupa ka ua mea he ioloa. Na Ui Kamalii.—Ua paa iho nei na buke Ui Kamalii i ka humuhumuia, a ua makaukau makou no ka hoouna aku, ke heaia maie ka poe e makemake mai ana, me na makana pu mai no hoi kekahi. Ke Kilaūea.—£ holo ana ke Kilauea i Kauai ika la elima ae nei o Otatoba. E kipa ana ia ma Koloa e ku ai, a ma kona hoi ana mai, eau hou aku no ia i na kai mua ana i au mua ae nei, a kipa aku ma kona mau wahi mua e kipa ai. No Niihau.—iloko o ka malama o Auga« te i kunewa'e nei; ua holo aku o Kupahu e makaikai i kona Kihapai ma Niihau, a ua hoi mai oia ma Kauai; a mahope aku, alaila holo hou oia me Kauka Mika e hooponopono ai i kona noho ana, e like me ke kauoha a ka Papa Hawaii. Ki inu.—Ua haina mai makou ua loaa mai nei he mau pulapuia Ki-inu mai Kina mai, i mea hoolaha maanei i na e ulu ana, e pau ana paha fca hemahema no ke Ki ma keia hope ae. O keia no ke Ki ekuaiia nei ma na Halekuai paUe a haole o ke Kaona nei. Ua loaa pu mai he mau pohuli maia hou no Kina mai. Na lako lawaia a Ka Moi.—Ma ko ku ana mai nei o ke kuna Wauwiki i ka Poakahi aku nei, ua hoihoiia mai na lako lawaia a Ka Moi o kakou i hoomanawanui mai nei ia kaha inea o Molokai. Ana i hnpuku mai nei i na opalaia o ke kai a kakou i ai iho nei aukuna ina pule i kaakua ae nei. E mahaloia kona inoa mana hana hoopomaikai. Na Buke Ui.—Ke pai hou ia nei na Buke Ui, no ka pau e ana ona buke mua O keia buke Ui, he buke maikai loa ia, he ai ktfpono loa ia ika poe 00. Ke hooikaika nei makou e hoomoa a kau ae maluna o ka oukou mau papaaina, aole -nae he kuai, aka, he makana aloha wale aku no no ka uhane 1 wiwi a olala, i ka mea paina ole no ke ola mau loa ma kela ao pau ole. Hoolkwa ana. —Ua hoolewaia ke kino kupapau o Kauiki (w.) a Mr. Hoonaulu ma ka la 21 o keia milama no. He huakai kaa lio wale no ka hoolewa ana ; i ka nana'ku i kekai huakaiana.ua maikai no, ua hele wale nae na maka a luluhiehu o kana kane i nei mea he aloha kaumaha; a o kekahi poe hoi, nohenohea lua i Ua lai a ke Kaona. 0 ka nui o ka lilo no kona hoolewa ana S2 j7.60. Aole no o kana mai! Ka Mano nui e ! —Ma ke ku ana mai nei 0 kahi moku hao o Kapena Hanehame ma ke kakahiaka o ka Poalua nku nei, ua lawo pu mai oia i kekahi mano nui i hiki aku paha i ka elua anana ka ioa, e kau ana mahope oua moku la. Ika makou ike ana aku nae hoi, he mea e ka weliweli no ka i-a ilitkani o ka moana; malia no i iniala wale ai i na mea ana e ike aku ai, puehu liilii, he holonui oleoa wale no pahn. MEA OLE KE SABATI IKA HŌOMALOKA. 1 keia Sabati aku nei, aia kekahi kanaka ma Waialua, aohe munao īloko ona no ke Sabati; ika nanaina aku, ua lilo ka la hoano he mea ole i leona manao, he la uhai ko ia no 1 ala, he la auauwai ma kahi akea, pela wale aku. Ama keia mea, i iho la au me ka ninau iho, auhea la hoi na kiai o ke aupuni ma, Waialua nei, nana e hooko ke kanawai, a me ka maluhia o ka la Sabati ? Auhea no hoi ? Ua poniuniu hiamoe paha ?

Halekūla kaikamahink ma Waialoa.— Ua makaukau oia i keia wa, e ku hiehie ana me kona hanohano nui, e pakihi ana i ke one o Maeaea. Ua makaukau oia e kauo mai i na kaikamahine, mai ka oili ana a ka la i Haehae, a ka welona a ka la i Lehua, a noho iho malalo o kona rnalu, a e papahi iho ai i ko lakou mau poo i na owili lei gula o kā naauao, a me ka maluhia. Ke lana hauoli nei ko makou manao, me ka pana haalulu ana o ko makou mau puuwai, e hooho aku me ka hauoli. Ke poha ae Ia ka malamalama nui, a uhola aku ina na kai lipolipo o Fatuhiv;i a Maikoniaia. Heihei Lio.—Ma ke ahiahi o ka Poaono, la 23 o Sepatemaba, ua hoakoakoa ia na kanaka he nui ma Kaukonahua, i hiki aku ka huina helu i ka elua tausani (2000) a oi aku paha. Ua pauloa malaila na hapauea, na 00, na ui, na opio, na kamalii, mai Waialua mai, a me Ewa aku, mamuli o keia hana iapuwale, a palaualelo no hoi. Akn, mamuli ona hāna pono, ua hiamoe lakou. Ma ke Sabati ma Waialua, o k;i hapa uuku ka poe hele ika pule, oka nui ua hiamoe. Ona palupalu mama i ka hele i kahi loihi i ka heihei lio, a i ka halepule hoi i kahi kokoke, aohe wahi mea a hiki ia mai. Eko Waialua, no wai kouola a roe kou lio ? "No'u no." Nou hn, he opala oe no ke an naaupo.

Aha Jure o Hokolulu. —E hoopaneeia ka hana o ka Aha Jure ma Honolulu a i ka la 9 o Okatoba, oia hoi ka Poakahi o ka pule elua. Hoolewa —E hoolewa ia ana ke kino kupapau o Lusia Muolo Moehonua, i ke ahiahi Sabati, pule elua o Okatoba. Mai ka laiulu mai o Lele.—Ca hiki mai io makou nei ba lono, e hoouna ia mai ana he 10 kaikamahine n oi aku paha no ke kula kaikamahine ma Waialua. O makou kekahi e mahalo aku'nei ia poe ika hoomanawanui i ka au mai auanei i na ale hanupanupa o Pailolo me ka hoomanawanui i ka luai, poniuniu. Aka, i nui ke aho, a komo i ka olu i VYaialua, kuu ka nae. Hale pauahi.—Ua konoia mai nei mukou e VV. D. -Golia o Nawiliwili, Kauai, o hai mai ana i ka pau ana o kekahi hale ma Lihue, Kauai. Aole i akaka ke kumu oka pau ana, ua lawe aku ke ahi i ha lako kino a pau, a ke mihi la laua i ke anu, a me ke koekoe i na pakaua o ka Hooilo. No ka Aha Jure m.4 Hilo.—Ua pae mai ka lono io makou nei no ka Aha Jure ma Hilo, ua hoomaka ka hana i ka la 18, ke hoomaka la lakou i ke kanana ana, o ka mea hala ole, hookuu aku, a o ka inea i loaa ka hala, e nahu auanei ka mano waha-nui, oia ke Kanawai e polokeo ai, a loaa iho o paulinalina a me knniuhu no ka luhi. Miki ka popoki no ka hemahema.—l ke ahiahi o ka Poakahi aku nei, halawai mni la me makou kekahi makai e imi ana he kanaka holonui, ana i hopu ai, a ua holo kela ua nalowale, e ho-a-a ana hoi ua makai nei me ka pahoma, no ka hemahema no, loaa iho la ia oe ia olelo kaulana, " Miki ka popoki no kou hemahema," e kiai oe me kamakaala o hoka hou auanei. (C7" Ma ka holo aua o ka moku Berekane Kiapa i ke awakea o ka Poaono nku nei, kahea aku la ke Kapena i na. kanaka, aole mea a hoolohe mai; oka kue mai la no in i na'lii, aole huki i na pea a me ka heleuma. A ua ike ihomakou ua kaina'e i ka Halewai, aia lakou ilaila kahi i noho ai. Ke ku nei hoi ka moku, aole i holo no ke kanaka ole. [Ja manao makou, no ka lelepi pnha o ke Kapena ke kumu o ka hana ana pela.

Hoopuka hewaia.—Ua kaena ae makou no ka piha-unu o ke Ku]a hnnai ma Hilo i nn haumana ma ka Helu 35 o ke " Kuokoa." Ua hai ae makou he kanaono (60) ka nui o na haumana. Aole oiaio oia, he kanaiwa (90) ka nui ika hoomaka ana t a mahope mai; ua hoihoiia he 13, koe mai he 77. pela mai o Tosepa Hooluhi ia makou, ke kokua Kumukula o ka ua Kanilehua,

Makena ua mea he Pake.—Ma ke ku ana mai nei a kekahi moku Kalepa mai Kina mai. i ke awakea o ka la 23, ua laweia mai he 240 Pake, ma ke kauoha a ke Aupuni, he 200 kane, he 40 wahine. Ua lawe ia i Kualoa ma Koolau, o Oahu, ma ka moku Kiakahi Wailele S, eha kane, eha wahine, maukaaku kahi poe. A-i Hanalei Kauai, he 50, maluna o Prince. A i Ulupalakua i Maui, he 50. Aia Wood kekahi poe.

Mau manu hou :—1 kē ku ana mai nei o ka moku i lawa mai nei i ka Pake, ua hooi. l' P u . > 0 Hilihanni 5 manu ano e, 7 manu liilii o lava (Java Sparrow), a he 17 manu ano e ae, he Avodevata (Avodevat) ka inoa. Ua lohe mai makou ua hookuu ia aku lakou ma na kula anoano o kakou. Nolaila e makaala ka poe ki manu, mai ki aku ia lakou, i laha ae ai lakou ma ko kakou mau pae moku, a i piha ai hoi i ka nani. Ua loaa mai ia makou kekahi palapala mai ka Lunakanawai Hoomalu mai oia hoi 0 J. Monokomale (Jno. Mongtomery) e kauoha mai ana īa makou e hai aku i ka lehulehu, he mau manu ai poko keia mau manu 1 haiia ae nei maluna. Nolaila e malama oukou e ka lehulehu mai pēpehi ia lakou ina ka nou ana'ku i ka pohaku, a me na inea ano like. Kolapota ma ke Kihapai o Waioli.—Ua lohe iho nei makou ua noho aku o Kahananui no ka ekalesia o Kaumakapili ma Wnioli; e kokua maloko o ia Kihapai, ma ke ano kolapota. He huaolelo hou pnhn keia rna ka olelo Hawaii, no ka olelo Beritania mai no ia huaolelo "Colporter" A eia ke 'ano o ke kolapota, oia ka mea i hele iwaena o na kanaka e hoolaha i na Baibala, na hapa Baibala, a me na palapala e ae e hoomanao ai ma ka pono o ka uhane, a kainailio pakahi me na kanaka, na hoahanau a me na mea a pau, a paipai ia iakou no ka heluhelu Baibala, no ka hele i ka Halepule e hoolohe ai i na olelo a ke Akua,a me na mea a pau e hooala'i ka manao ma ka pono; he hookumu kula baibala kekahi hana, a me na halawai Apana o ke Kihapai. He mau hana keia e kokua ai ke Kahu ekalesia ma kana mau Oihana iloko o ke Kihapai, a he kokua maoli hoi ma kahi a ke Kahu i kuhikuhi ai. Ua aelike ka ekalesia o Waioli e kokua ia Kahananui nm ke ola o kona Ohana iloko o keia hana maikai.