Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 41, 14 October 1865 — Ka Nupepa Kuokoa. Ka Moolelo o Heneri Opukahaia. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

Ka Moolelo o Heneri Opukahaia.

HELU 6. Kona hiki ana i Amerika a noho oia ma JVYi Havena (flew Haven) a ma Torinifoda ( Torringford) Aole o'u makemake e noho hou me ke Kapena, n ke makemake nei au e noho ma kau wahi e aku, ma kahi e loaa'i ia'u ka wa e ao oi i ko kakaulima a me ka heluhelu. Hele aku la au ma kahi o Mi Duaita, kuu makamaka lokomaikai, a hoike aku la au i kuu mau iini a pau ia ia, I aku \n wau ia ia, he makemake au <Hoaa ia'u kahi e loaa ai ia'u ka heleana ma kekahi kula, a hana lima hoi i kekahi manawa. Alaila, i ipai la oia ia'u, e noho wau ine Peresidena Duaita (President Dwight). He mea oluolu loa iho la no ia ia'u, a hele aku la maua ma kona hale. Noho iho la au me keia ohana haipule no kekahi sriau manawa, a hele wau i ke kula a ke kanaka nana wau i ao mamua. O ka mua keia o ko'u hoipu ana ine ka ohana e haipule ana i ke kakahiaka a me ke ahiahi. O ko'u mea pilikia nae, o ka hoomaopopo ole i ka mea i oleloia ma ka pule; aka nae, aole o'u kanalua i ko lakou pule ana no'u, i ko'u wa i noho pu ai me lakou ; a ike iho la wau i ko'u naaupo i ko ke Akua ano, a me ko kuu Hoola. Lohe pinepine au i ke Akua i ko'u noho ana me keia ohana, a manaoio iki no wau. la'u e noho ana me Kanka Duaita, hele aku la wnu ma kuu keena kula i kekahi ahiahi, a ike aku la wau ia Mr. Samuel J. Miia, he keiki hoi oia na Rev. Samuel. J. Mila o Torinipoda, e noho pu ana me Mr. Duaita kuu kumuao. A kena mai la o Mr. Duaita ia'iī e ike oe ia Mr. Mila. O ko'u hele aku la no ia a lululima pu me ia. Ua noho o Mjr. Mila ma Nu Havena no kekahi mau malama. Ia maua nae i launa pu ai, o ko ia la koi inai la no ia ia'u e hoi pu me ia ma kona wahi; me ka i moi he makuakane maikai kona, he makuahine, he kaikaina, he kaikuahine. O keia koi ana, he mea oluolu loa ia ia'u, a o ko'u ae aku la no ia. Haalele iho la wau ia Nu Havena, ' & hele pu aku !a maua me ia ma kona wahi. Hoomaka wau i ka noho me kei* ohann i ka makahiki 1810. He keu aku keia poe kanaka ma ka naauao a me ko lokomaikai. Launa pu wau me lakou me ke aloha maoli—( aole nae wau i ike i ka mea uana wau i lawe mai ilaila, no ka mea, ua noaupo loa wau ialehova, ka mea nana i haawi mai ia'u i na makamaka he nui ina keia aina). Me he men la o ko'u wahi ponoi ia. He pinepine ko'u hookauhale ana malaila. He hiki no ia »i ke kamailio a nui no lakou, aka, aohe no nae iie mea nui e ae a'u e hana ai, aka, ka hoomanao wa!e no i ka nui o ko !akou lokomaikai ia'u. la'u nae e noho pu ama me lakou, ua hoomau no wau ma ka hooikaika aua i ka ho(»kuikui, ka heluhe--lu, a me ke kakaulima ana ia Mr. lereniia Mila, ke kaikaina o Mr. Mila, ka mea hoi i launa mua me a'u i kinohi. Maanei wau i ao ai i kekohi mau ano o ka oihana mahiai, oia hoi ke oki wahie, uuolona, oki inauu, a me ia mea aku a ia niea aku ; ma ka nana wale aku no nae i ka hai hana rnai, a hoohalike aku la." ' t: I ka loaa ana ia Opukahaia ke kauwahi kokua mai a Mr. Mila mai no kana hann, a hoopaa koke iho la oia ma nn hana e pili ana i ka mahiai. A he hana hou keia ia ia, * ike ia iho la oia e oi ana ma na mea ana e Ikwelawe ai me kona mau lima. Alo e oia i ka hai hana mai, i ka mea ana i makemake ai mamua o kona makaukau ana e lawelawe, a ua hana no oia me ke akamai i kela ano hana keia ono hana. O keia wahi leta malalo nei a Mr. Mila mai, ua hoakaka mai oia no ke ano o Opukahaia, e i āna penei : " Aia kekahi inea ano e ia Opukahaia. O kona hoo- j lohe, ke maalo nei mamua ona, a o kona lawelawe ana, he kali a maopopo loa ia «u Aole loa no oia i ike i ke oki mauu ana, a palaoa paha mamua o kona hoi ana mai a noho ine a'u. Hoolako aku ka'u keiki ia ia me ka pahi loloa oki mauo. He ku ka ia la hana e nana ni i ka hana ana a pau, alaila h&na aku. A mahope mai, ike ia iho la oia e kekahi kamika ma k». mala ; aohe e loaa elua mea oki palaoa e oi ae mamua ona ma ia mala. Ma keia mau mea, a me kahi mam mea e ae L ua maopopo loai he keiki nui o ke akamai." ' I ka wa a Opukahaiu e noho ana me ka ohaoa o Mr» Milā " o kela hooikaika ana keia 4iootkaika ana, ua loaa māi no

ka uku.ma ke ano hou ana o kona manno; a o kona holo mua ana ma na mea ike, he mea ia e manao ai ka poe nana i ao ia ia, aole i poho ka lakou man hana. Hiki wawe kona ike i ka hookuikui i na mea oloko o ka Buke Ao Sepela; ahe mahina wale j)o, o ka hiki no ia e heluhelu ike Kauoha Hou. Ma ia wa no,o ka loaa no ia o ka ike ia ia ma ke kakaulima ana. E like me ka hiki wawe o kona ike ana ma ka heluhelu, pela no kona hiki wawe ma ke kamailio ana ma ka olelo Beriiania. Ai ka hiki pono ana ia ia ke kamailio i kona mau manao ma kela ano keia ano, a hoakaka no oia i kekahi mau ano o na kanaka o kona aina." Hoao iho la o Heneri Opukahaia e hoomaka ma ke kakau leta ana. O kana leta mua nae, ia Toma Hopu ma Nu Havena, a o ka leta alua, ia Mr. Duaita ke kumu mua ana. Oka leta hope loa, ua malama ia, a no ke kupono e waiho aku i ke akea, nolaila, ke hookoinoia nei maanei. He wahi kope oiaio keia. Torinipoda, > Mar. 2, 1810. £ Mr. E. Duaita, Aloha og. Eia no wau n?a keia wahi i keia wa— he nui ko'u hauoli e ike aku ia oe. He akaaka ko'u ia Toma Hopu (Tom. Hoboo), i ka i ana, " Ua kakau mai anei o Opukahaia ina mea nau ? Aole au i kakau. He makemake wau ia oe, e hai aku oe ia Tom&, ua o Mr. Mila, ina e liio io ana maua i mau keiki maikai, alaila, e loaa no ona mau makamaka no maua. A ua ike no hoi paha oe i ke kakahiaka a'u i komoaku ni ma kou keena, ma ka hale o ke kula nui, a olelo mai oe ia'u e heluhelu—a niuau no hoi oe, pehea ka puana ana ina hua c, a, p 1 Alaila, i aku ai no hoi wau, c, a, p. pig. I keia wa, ua hiki ia'u ke hookuikui i na hnaolelo eha mahele, a eia wau ika ui. He nu» ko'u makemake ia oe i ko kaikaina, a me Mr. Deana ( Mr. Dean). He makemake no hoi wau ia oe, e kakan mai i leta na'u, a e hai mai no hoi i ka Toma hnna. Heneri Opukahaia." "O Mrs. Mila, oia ka wahine a Rev. Mr. Mila, he wahine lokomaikai, a o!u--olu loa, manao nui oia ia'u, n\e he mea la o kana. keiki ponoi wau. Ao oluolu mai no oia ia'u i ka ui. " He nui no na knmu (kahuna pule) i hele mai ia Rev. Mr. Mila, nolaila wau i ike ia ai e na kumu he lehulehu. A no ku•j ikeole i keanooke Akua maloko o kuu naau, nolaila, aole o'u oluolu ma ka noolohe ana aku i ka lakou kamailiomai ia'u. Aole no hoi'o'u makemake i ka noho pu ma kahi a lakou e nohoana ; aole no hoi o'u makemake iki e hookokoke aku i kekahi kumu no ke kamaiiio mai ma ke ano o ke Akua ; he mea uluhua loa ia'u ke hoolohe 6ku. Hahai mai iakou ia'u iko ka lani a me ko ka po, aole nae o'u hoolohe aku i ka lakou olelo mai, no ka mea, ma kuu manoo ana, ua like no ka pomaikai o ka mea ike ole i ko ke Akua ano me ka poe i ike. A i kuu hoomaopopo ana i ke anoo ke Akun, eia ka he manao ino ia o*u, a he manao kuhihewa weliweli loa ia."