Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 42, 21 October 1865 — Page 2

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Dawn Oshima
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

o Rev. M. Kuaea i Kahu maluna o lakou. A na Rev. A. Kaoliko hoi, Rev. B. W. Pareka, Rev. H. H. Pareka opio, Rev. L. H. Gulika, a me Rev. J. Bikanele, e hooko i ka makemake o ka Ekalesia o Hauula, e hoonoho aku hoi ia Rev. M. Kuaea i Kahu no lakou. Aia a hiki mai ka manawa e hookoia’i ia mea.

            Hooholoia.—Aia a hookuu ia o Rev. M. Kuaea e hoi i Hauula, i Kahu Ekaleria malaila, alaila, e hoapono aku keia Aha, ina e koho ka ekalesia o Waialua ia Rev. O. H. Gulika i Kahu no lakou.

            Hoike mai ke Komite imi kumumanao o kela halawai ana iloko o ka malama o Feperuari, o ka makahiki 1866. Aponoia.

            Hooholoia.—Ua lohe keia Ahahui Euanelio, me ke kaumaha nui o ka naau, i ka hele ana o kekahi mau Lala o kakou i ka heihei lio, a me ka piliwaiwai, a nolaila hoi, ke paipai aku nei keia Aha i na Ekalesia a me na Kahu pu, e ao aku, a e hookolokolo i na hoahanau e hele ana i kela hana, a ina e hoolohe ole lakou, a hoomau no i ka hele ana i kela hana ino; alaila, e hana ke Kahu e like me ke kauoha a Paulo, no na hoahanau e hele hokai ana.

            Hooholoia.—Ke mahalo nei keia Aha i ka lokomaikai o ke Akua, ka mea nana ka hookipa oluolu ana mai ia makou, e noho halawai ma Waianae nei i keia mau la.

            Heluheluia ka moolelo o ka halawai a aponoia. A ua hoopaneeia ka hana, a halawai hou ma Ewa, i ka malama o Feberuari, Poalua elua, i ka hora 10 o ke kakahiaka, A. M.             Z. POLI, Kakauolelo o ka Aha.

No ke ola kino.

            O KA NALULU: Aole ia he mai mau no ke poo iho, aka, he hoailona ia no ka pilikia o kekahi mau wahi e ae o ke kino. Eia kekahi mau mea e loaa ai i ka nalulu, o ke anu o na wawae, o ka paa o ka lepo, o ke ino o ka opu, o ka pono ole o na mea e hooikaika ai i ke kino. Ina e loaa mai ke anu i na wawae; alaila o ka hoopumehana ka pono i holo ai ke koko mai ke poo mai. A ina he paa ka lepo; alaila, he pono ke hoonaha ia i kela 24 hora i keia 24 hora. Ina e hiki mai ka nalulu mahope iho o ka ai ana, alaila no ka hana ole o ka opu i ka ai, a holo pono ma na wahi e ae o ke kino ke kumu o ka nalulu ana; nolaila he pono ke hoomau aku ma ia ai a hiki i ka pau ana o ka nalulu. Aka, ina he maikai no ka naau, a he pumehana no hoi ka wawae mau no nae ka nalulu, alaila no ke kauwahi e ae o ke kino ke kumu o ka nalulu, nolaila he pono ke ai i ka laau kupono. Ma kekahi wa, he pau koke no ka nalulu ikaika loa iloko o na hora he 24, ke hoauau i ke kino me ka waiwela a me ke sopa, apau ea kawele a maloe me ke kawele manoanoa e kuai ai; aole make ai i na mea e ae, eia wale no o ka wai huihui, me ke kai o na mea io i hoolapalapaia a mea, a hoo iho i wahi apana berena iloko o ua kai la, i ke awakea, a me ke ahiahi e ai ai. O ka nalulu o kamalii, he pono ke makaala ia; o loaa mai auanei i ka mai e ae, oia hoi ka mai piva ulaula, ka hepela, ka laina, a me kahi mai ano e ae ma ka ili. O ka nalulu i loaa mai no ka lena; ua loaa mai no ia mamuli o ko ke ake hookaawale nui a uuku ana paha i ka lena mai ke koko ae, a loaa mai ka hui ma na kihipoohiwi, a maloko o ka opu, pau ka ono i ka ai, emi pu mai ke kino, hui mai oloko o ke poo. O kekahi nalulu, he hui maluna iki aku o ke kuemaka, oia hoi ka nalulu i kapaia e na haole he “hysteric headache” ma he kui la e oe ia ana iloko. O ka hui maluna pono iho o ke poo, ua loaa pinepine ia no ke onawaliwali o ke kino. O ka hui maluna o ke kuemaka, e konikoni liilii ai; no ka mai wela a me ka eha ke kumu, a i kekahi wa mehela e wahi ia ae ana ka puniu poo. O kekahi naIulu he “Megrino” i na haole, he hui ia ma ke kihi loko o ka maka, a nawaliwali ka maka a ula hoi, a i kekahi wa pau ka hapalua o ke poo i ka punia. O ka nalulu ano walania me he pohole la, no ke kaumaha o hope o ke poo, ma ke kuemaka, a ma ka maha, o ke kumu o ka loaa ia nululu, no ka waiho wale i ke poo i ka wa e kahe ai ka hou; a o ka mea e oluolu ai o ka ai i ka ai kupono, o ka malama i ka wawae o pulu i ka wai, o ka aahu i ka lole pumehana, o ka hemo oluolu o ka lepo, a o ka holoholo iki ana mawaho i ka lepo, a o ka holoholo iki ana mawaho i ka wa maikai o ke ea oia hoi ka wa malie.

No na Palapala.

            O kau palapala e B. Kaehuaea, o Waiahole, Koolaupoko, o Oahu, nona ke poo, Haina o ka ninau a S. E. K. Papaai. Ua hoomoe loa ia.

            O kau Olelo Hoolaha e Akau Pake &co., o Kukuihaele, Hamakua, Hawaii, ua kapae ae makou aole e hoopuka aku, no ka mea, aole oe i hoouna pu mai me ke dala e like me ka rula mau o na Olelo Hoolaha. E hoouna pu mai me ke dala, alaila paiia.

Ka Nupepa Kuokoa.

HONOLULU, OKATOBA 21, 1865.

            Ke makemake nei makou e paipai aku i ka poe i hookaa ole i ka lakou uku hapa makahiki no ke Kuokoa. Ua hala ka hapalua mua o keia hapa makahiki, a ua kaaole ka haawina o kekahi poe. E hoomanao oukou e na makamaka, he nui ko makou lilo i ka poe nana e pai nei ka pepa; a i ka poe e kokua nei ma na hana e ae o ka pepa. A i mea e pilikia ole ai makou, he pono i ka poe lawe pepa e hookaa koke i ko lakou mau aie. Mai hoopanee aku.

            Ke aie nei kekahi mau luna o ka pepa e like me ke kanalima dala, a kanaono kekahi. Aohe i maopopo ia makou ke kumu o keia. Ua hookaa paha ka poe lawe pepa ia lakou, a ua hakalia anei lakou i ka hoike mai? Ina pela, ua hewa ia mau luna. Ina ua loaa kekahi hapa, e hoihoi mai i ka mea i loaa. Aole make kakali a pau. Ina e makaala na luna ma keia mea, e pono auanei lakou, a e lawa pono ana kahi ola o ka poe pai i ka pepa. Aka, ina e hoopanee wale lakou i ka hoihoi ana mai i na dala i loaa, me ka manao e houluulu a pau pono ka nui o ko lakou mau haawina, he kumu ia e hihia ai.

            Ke manao nei makou, he pono paha i na luna ke hoike koke mai i na papa inoa o ko lakou poe lawe pepa, me ka nui o ka poe i hookaa, a me ka poe i hookaa ole.

            E makaala oukou e na makamaka! E eleu ma ka hookaa ana i na haawina i koe a oukou. E pii oukau ma na wahi kiekie, e na luna, a e kahea iho me ka leo nui i na makamaka i koe, e wiki i ko oukou koena oia o ka Nupepa Kuokoa.

            KA MAKE ANA O KA MEA HANOHAO R. C. WALE (WYLLIE.)—Ua ili mai maluna o makou ka ukana nui kaumaha i ka hai ana’ku imua o ka lehulehu, i ka laweia ana aku e na lima menemene ole o ka make, o ka Mea Hanohano R. C. Wale (Wyllie), ma ka pili o ke awakea o ka Poaha iho nei, la 19 hoi o Okatoba. O Wale, he elemakule kahiko ia, e hapai ana i na hana nui o ko kakou nei Aupuni. He oihana kiekie loa kana i paa iho nei, a hiki i ka iho ana aku la

“I ka hale koolua ole,

Aole mapuna leo,

Nana e heahea mai.”

Na manao aloha.

            Ma kekahi halawai a ka Papa Loio o Hawaii nei, a me na Luna o ka Aha Kiekie ma ke keena o ka Loio Kuhina, ma ka Poaha ka la 19 o Okatoba M. H. 1865, ua kohoia ka Mea Hanohano ka Loio Kuhina ma ka noho Luna Hoomalu, a o Mr. A F. Judd i Kakauolelo, a ua hooholo lokahi ia na olelo hooholo malalo iho nei.

            E HOOHOLOIA: O na hoa a pau o ka Papa Loio a me na luna o ka Aha Kiekie o Hawaii nei i akoakoa mai, ua lohe mai me ke kaumaha kuhohonu i ka mea minamina oia hoi ka make ana o ka Mea Hanohano Robert Crichton Wyllie ke Kuhina o ko na Ainae.

            E HOOHOLOIA: Ma keia mea minamina nui i haulehia mai nei, ua ilihia mai i keia Aupuni ka poino i ka lilo ana’ku o ke kauwa hana pono a hooikaika hoi a ka lehulehu, ua poino hoi ka Noho Alii ma ka lilo ana o kona Kuhina aloha Alii luhi ole.

            E HOOHOLOIA: Iloko o na makahi he iwakalua kumamakahi i hala ae nei, o kona aloha i kona Moi, a me kona hooikaika mau ma na mea e pili ana i ka hoopomaikai loa mai i keia Aupuni, ua ikeia no ia e na mea a pau, a ua aponoia no hoi, a o ka hooikaika ana i hana ai ma ka hana ana i kana hana, a me ke akamai o kana hana ana i ka Oihana o ko na Aina e o keia aina, ke kulana hoi ana i ku kiekie ai ma ka lilo ana hoi i mea nana e halihali ae ke Aupuni Hawaii a iloko o ka Ohana o na Aupuni o ka honua, a no ia mea i ku pono ai ka loaa ana iaia o ke aloha mau loa o keia Lahuikanaka, a na ia mea e hoonoho iaia ma ke kulana kiekie iloko o keia Aupuni.

            E HOOHOLOIA: E noi ia aku ka Aha Kiekie me ka mahalo e hookomo i keia mau olelo hooholo iloko o ka moolelo o ka Aha.

            E HOOHOLOIA: E pai ia na olelo hooholo mamua iho nei iloko o na nupepa o keia kulanakauhale, ma ka Olelo Hawaii a me ka Olelo Enelani.

            A. FRANCIS JUDD, Kakauolelo.

Ke Ola o ke Alii Nui Moi.

            Ohaoha maikai ke Ola o ko kakou MOI ILIHIA KAMEHAMEHA V., i keia mau la Ana e noho mai nei ma Kona Hale oluolu ma Waikiki-kai.

            Eia no hoi Kona Ohana Alii e Noho Alii nei i keia manawa. Ka Mea Kiekie ke Kama Alii Wahine Victoria K. Kaahumanu. Ka Mea Kiekie H. R. H. M. Kekuanaoa. Ke Alii Moi Wahine kane make H. K. Ka lama.

KE ALO ALII.

            Ka Mea Kiekie Col. W. C. Lunalilo. maikai no kona Ola. Pela no hoi o Col. C. Kapaakea, Col. D. Kalakaua, Lidia Kamakaeha, Likelike, a me W. P. Leleiohoku.

            PAU KE PUHIPAKA I KE AHI.—I ke ahiahi o keia Sabati ae nei, oiai makou e naue ana ma ke alanui Moiwahine, halawai aku la makou me kekahi kanaka e holo mai ana ma ka lio. Aia hoi ike aku la makou e a-a ia ana kona kuka e ke ahi ma kahi o ka eke. A lohe aku la makou i kona leo e kahea ana, pau au i ke ahi e! auwe pau au i ke ahi e!! Kupanaha aole hoi kahea ae pau au i ka paka e! E ka mea puhi paka e aole ka paka he kipulu maika o ke kino, aole he mea hoonaauao, he mea hoilihuneia, a hoekaeka i ka Iolo, hohono kahi pukaihu, lelo na niho oia na ino la. E na hoa na oki.

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

            E HOLO ANA I KOHALA.—O D. D. Balawina Esq. o Lahaina, maluna o Kalama moku, mamuli o ka oihana i hooiliia mai maluna ona, oia hoi ka noho Luna Nui ana no ka poe Mahi-ko ma Kohala.

            PAI KII ANA I NA PALI.—Ua hai mai nei o I. R. Nahua, o Luluku, Koolaupoko, i ko lakou ike ana i kekahi mea keokeo maluna mai o ke alahao e Nuuanu, eia ka auanei he hale pai kii, e paiia’i na pali Koolau, a me na awa oia mau pali kukahalelo.

            PUUKIUKI LUA KA HOI:—Ia makou i kiei aku ai ma ka Aha Hoomala i keia pule aku nei, ike aku la makou i ka rumi o ka Aha Hoomalu, ua hele a nui wale na hihia e hookolokolo ia ana e ke kahu o ia Aha.

            KE KII O KA MOIWAHINE EMA:—Aia ma kekahi nupepa o Ladana a me Nu Ioka i hiki mai nei ia nei, ua ike iho makou i ke kii o ko kakou Moiwahine Ema, e kau mai ana ma ua mau pepa ala. I ka ike ana aku, ua like no me kona kii, aohe a makou mea e kapue ae ai i ka mahalo aku i ka nani o ke kii.

            KILAUEA:—O ko kakou mokuahi o Kilauea, ke pili nei no ia ma ko kakou uapo ma Ainahou. Aole paha oia e makaukau e palau koke aku i na ale o Pailolo, ame Alenuahaha iloko o ka malama hookahi, no ka mea ke hana ia nei, a i ka ike aku, ua hemahema kau wahi. A no ia hemahema, ke hana ia nei a maka hou.

            KE KUNA PRINCE:—O kekahi o ko kakou mau kuna holo pili aina nei, oia o Prince, ua hoohuli ia iho nei i kela pule iho nei, a ua hanaia kona mau wahi hemahema. Ke manao nei makou e paa maikai ana ia moku, a e makaukau no paha ia e hoomau aku no i kona holo mawaena o Honolulu nei a me Hanalei i Kauai.

            E MAHALOIA KA MARE ANA:—Ua hiki mai i o makou nei ka lono, ua mareia o Uilama F. Alani ka Luna Dute awa nui o Honolulu nei, me ke kaikamahine a ko ka Hon. C. R. Bishop kaikuaana a kaikaina paha ma kapalakiko. A ma ka hoi ana mai nei o Samaniota, ua kau pu mai laua maluna ona, a eia ke noho pu nei kakou maanei i keia mau la.

            MOANALUA I LIA IA:—Ma ka Poaono i hala aku nei, ua haawi o Kapena Hanamu, he ahaaina aloha no kona haalele ana iho i na kaiaulu o Hawaii nei, a hoi aku i kona Home hanau i Beritania. O ka poe i hiki ae malaila, o ke Kama Alii wahine Kalohelani, ka Hon. D. Kalakaua, Hon. C. Kapaakea, Hon. Penikalaka, Kapena Hanamu wahine, ka Luna pai o ke Au Okoa a me kekahi poe e ae.

            KA MOKU POLUNESIA:—O kekahi o ko kakou mau moku lawe leta, oia hoi o Polunesia, ua wehewehe ia kona mau kia, kaula, pea, a pela aku, a ua kudala ia iho nei kekahi mau mea e pili ana i kona kino, oiai e maikai ana kona mau hiohiona. Aole ka i liuliu iho ka holo ana o keia moku mawaena o Kapalakiko a me Honolulu nei, o ka haalele mai nei no ia.

            KOHO BALOTA ANA:—Ua loaa mai ia makou he palapala mai ia Daniela Masona mai o Siskiyou Co. Yreka Kaliponia, e hai mai ana i ka la 6 o Sepatemaba i hala ae nei, ua koho ae na makaainana i na luna a lakou i makemake ai. Elua barota o kekahi no ka poe makemake i ke Aupuni Alii koho maoli; a o kekahi hoi no ka poe ma na moku hui, a ua nui ka paio ana o kanaka i ka wa i koho ai. O na luna ma ka aoao o ke Alii koho haawi $20.00 i ka mea e lawe ana ia barota, ume aku ume mai na kanaka 1-0 a ia nei nui no ka haunaele.

            PAKELE MAI LILO AKU KE OLA.—I ka pilina o ke ahiahi o kela Poaono aku nei, aia hoi ke Kumu o ke kula kaikamahine o Waialua, e holo mai ana i Honolulu ma ke kaalio, e kii mai ana he mau haumana hou mai Kohala mai, a hiki mai ia ma ke awawa o Kaukonahua, okupe ia iho la na huila o ke kaa, ia wa no puiwa aku la na lio holo aku la i ka pali, a hulihia ke kaa a nahaha iho la, holo na lio me na huila mua me ke kolo, o na huila hope me ka holowaa oluna, a me na ukana puehu liilii aku i o ia nei, pakele no nae kona ola i ka nui mama, pela no paha ke keiki o ke kai. Me ia no nae ke aloha paumako o ko makou au puuwai, aole oia i manao nui i kona iho, aka ua manao oia i ka pomaikai o ka lehulehu.

            KA AHA JURE:—O ka hihia o ke Alii kue ia Naone no ka aihue, a wawahi hale i hanaia e na Jure koho, a kau ia ka olelo holoholo e hoahewa ana i ka mea i hoopiiia ma ke degere ekolu, ua hana hou ia iho nei i ka Poakahi iho nei e na Jure ku mau a ua puka mai lakou me ka lakou olelo hooholo e hookuuia ka mea i hoopiiia. O ke kumu o ka hana hou ia ana iho nei, o ka hoahewa ana i ka mea i hoopiiia ma ke degere ekolu. Ma keia kumu i noi ai ka Loio o ka aoao i hoopiiia imua o ka Aha e Jiure hou keia hihia. Kai no paha a hala eia no ka e hana hou ia ana no. O Kanale (Stanly) ka Loio o ka aoao i hoopii ia. Okalakala mai nei ka hoi keia wahi Loio. E pii paha auanei ke kai, eia la ke aleale mai nei, ke poi wale mai no koe i kumupali.

            HOOKUPU DALA MA KANEOHE.—Ua poloai ia mai makou i ka hookupu dala o ko Kaneohe poe no ka Luakini o Waianae; o ka nui o na dala i loaa ma ia hookupu ana he $20.00 a keu. Ke mahalo nei makou i ko lakou hooikaika ana ma ka hana ku i ke aloha.

            AUHEA LA KO KE KAONA.—I keia mau la ua ike iho makou i na kaikamahine mai na kuaaina mai e kipa mau mai nei ma ko makou Keena hana o ke “Kuokoa,” no ka naue ana i Waialua. Ke alu mai nei lakou a pau. A pehea ko keia kaona ua kahihi mai paha ka ono o na pola-ki, a me ka nani onaona e na lei pikake o ka naue ahiahi ana.

            PAU OLE NO HOI KA NAAUPO O KANAKA:—Ua hiki mai i ko kakau nei Kilohana Pookela, he palapala mai a Iosepa mai o Kaupakuea, e hai mai ana i ka hakaka ana o kekahi makuahonowai me kana hanona. A mai loko mai o ko laua hakaka ana, kahea aku la ka makuahonowai i kekahi poe e ae e haawi mai i pahi e oki i kona puu, pela mau no ka paha auanei kekahi poe o kakou a huli keia ao. E huli ae i ka noho ana o ka wa e noho nei, a e hoopau aku i ka noho ana o ka wa i hala.

            HUI HALEKUAI.—Ua palapala mai nei hoi o Kanehailua, o Koolau, Maui. Ma ka la 20 o ka malama i hala ae nei ka hoomaka ana, a ua nui no na kanaka i akoakoa mai ia la. Ma ia la i hooholo ai lakou no ka la e hookupu ai, oia hoi ka la 2 o keia mahina. I ka hookupu ana ma ua la 2 nei o keia mahina, ua loaa mai $302.00. O ka nui o ka poe i hookupu ma ia la, he 55, a koe he 94. Aia a hiki i ka la hope o keia mahina, alaila hookupu hou.

            KAU KA ULUNA O WELEHU KA MALAMA:—Ma ka aluna ahiahi o ka Poaono i hala aku nei, ia makou e holoholo ana ma ke Alanui Alii, loaa iho la ia makou he kanaka no ka aina e, ua hooipo i ke alanui hele i wahi moe nona. Aka, ia makou i hoomaopopo iho ai i kona ano, aia hoi ua puni oia i ke poniuniu o ka wai ula o Mareka. I ko makou hoala ana aku iaia, aole oia i onioni iki ae, aka kii koke aku la ma kou i na makai, a na lakou i lawe aku a ka halewai. Aole makou i ike iho i ka hopena o ia wahi. Ua hookupu aku paha i ke Aupuni, aole paha.

            KU KAUAHI UA MOILII!—Ua loaa mai hoi ia makou he leta mai a A. W. P. Babo Riko mai, e hai mai ana i ke ku o ka moilii ma Waipio, Hamakua, Hawaii. Ola aku la ka makapehu i-a oia poe.

            O Hilo no ka hoi kekahi, makena no ka hoi ua mea he moilii, a me ka omaka no ka hoi. Aole hoi a ka omaka, he i-a mau no ia no Hilo, e ia ae la paha hoi o ka moihi. Aole no nae he kaulana o ka moilii, e like la me ka omaka ka hakuia i ke mele penei:

“Pepe omaka lae lae,

Pa iho i ka paakai lae lae,

Uanii kela lae lae &co.”

            KE HAAWI AKU NEI MAKOU I KA MAHALO.—Ke haawi aku nei makou i ko makou mahalo nui ia “Waimea” oia hoi o Laiana o Waimea, Hawaii, no kona kakau pinepine ana mai i na mele no ko kakou nei Kilohana Pookela. A me he mea la, o ka hana a ko makou makamaka, he mea no ia e paipai mai ana i na kanaka puni himeni e huli aku ma na buke haole i mau leo hou e hoomaamaa ai. Aohe o makou kanalua i ka olelo ae o ke kanaka maamaa i ka himeni he pila hone no ia no kona po hoolailai.

            UA HOI AKU I KA HALE MAU O KE KINO:—I ka hora 11 o ka po o ka la 6 o Okatoba; ua kiiia mai o Charles Wallis, e na lima kakauha o ka make, a ua lawe ia aku oia ma ia hora; a koe iho kana kamalei, me ka uwe no ka nalo ana o kona makuakane mai kona alo aku. Oiai o laua pu kai au mai i keia mau kai hanupanupa e waiho mai nei. Mai Kula Maui mai laua o ka au ana mai me ka manao e loaa ana ke ola maanei, eia ka e make ana, a haalele i kona ohana ma Maui, me ka ike ole i kona haalele ana i keia ola kino ana; a ke uwe kanikau nei kona ohana.

            He haole oia ma Suedena ma Europa, aole e kala kona holo ana mai i Hawaii nei, a mare oia i ka wahine ma Honolulu nei, a hanau mai ka laua mau keiki, a ke ola nei kana mau keiki. He hoanau hoi oia no ka ekalesia o Makawao, Mau. Ma ka Hale Luina  (Sailor’s Home), ma Honolulu kona wahi i make ai.

            AHAAINA KULA SABATI.—Ua hai mai nei o A. W. Maioho, o Kalahea, Kauai ia makou, no ke kukulu ana ae o J. W. Kamika, ka Lunakula, i wahi ahaaina no na keiki kula Sabati, ma ka la 5 o Okatoba. Ma ke awakea o ua la la, ua hele mai na haumana mai Wahiawa mai. He 140 ka nui o na haumana i hele mai, a he 70 a keu ae ka poe hele mau i ke kula Sabati; a ua hoailonaia lakou me na lipine ulaula i hoohalikeia ke ano me he hoku la, e hoike ana i ko lakou hele mau, a ma ia mea e kaawale ai ka poe hele mau i ke kula Sabati, a o ka poe hele kakaikahi, ua hoailonaia me na lipine bolu ma ka aoao hema. Hoonohoia na kula a pau, alaila, kai mai la me na hae i kauia me ka inoa o ka aina o kela kula keia kula, a hiki ma kahi o J. W. Kamika, a komo aku la i ka malu lai o na laau, a paina iho la hoi malaila ka lehulehu. Ua lai no.

            UA HOOLEWAIA.—Mahope iki iho o ka hapalua o ka hora 3, hoomaka ka hele ana o ka huakai hoolewa o Mrs. Lucy L. K. Moehonua, mai ko laua hale aku a hiki i ka Luakini Kawaiahao, oia hoi ke ahiahi Sabati o ka la 15 o Okatoba nei. Heluheluia kona wahi moolelo pokole e Rev. H. H. Pareka a pau; ku mai o Rev. M. Kuaea a hai mai i kekahi pauku o ke 1 Tekalonite 4:18. Aole i pau loa kona hai ana, o ka hookuu koke ia no ia o ke anaina a lawe ia’ku la ke kino kupapau o Mrs. Lucy L. K. Moehonua, e waiho maloko o Hoakalei kona hale kupapau.

            O keia hale kupapau ka helu 1 o na hale kupapau maloko o ka pailina ma Kawaiahao, a ma na wahi e ae paha o ke aupuni Hawaii nei. Ano e kona kii ke nana’ku, eha ona mau kala, me he kea la ke ano o ka hanaia ana, huli kahi kala i ka hikina a ka la, o kekahi i ke komohana, o kahi mau kala huli i ka akau a ma ka hema. A o ka lilo no ia hale kokoke $800.00

            PAKELE MAI POHO.—Ma ka auina la o ka Poakolu o ka pule i kaahope aku nei, e paani ana he wahi keiki uuku na Gilelana ma ka uapo e kokoke ana i ka moku Kekoa ma Ainahou, haule aku la ua wahi keiki la iloko o ke kai. A no kona ike ole i ka a-u, kokoke e poho ilalo, ike e mai la he luina no ia moku o Baraunu ka inoa, a iho koke mai la oia mailuna mai o ka i-a o ka moku, a lele aku la iloko o ke kai e hoola i kahi keiki uuku popilikia. Mamua o ke poho ana iho o ua wahi keiki la, loaa e aku la ia Baraunu, a lawe ia ae la a kapa o ka uapo. Aohe a makou mea e ae e haawi aku ai i ka mea nana i hoola, aka, o ka haawi aku no i ka mahalo nui nona. A me ka mea Mana Kiekie Loa, ka mea nana i hana na mea a pau loa. E aloha ana no hoi ia i kamalii liilii, a me na mea a pau loa.

No Kenela Kalani (Gen. Grant) i ka wa mamua iho o ke kaua mai nei.

            He 15 paha makahiki i hala aku nei, ua kukulu ae ka makuakane o Kenela Kalani i hale ili ma Kalena (Galena) i Ilinoe; a ua kapa aku oia i ka inoa o ua hale la o ka Ahahui Kolina (Colins Co.) Ma Kooinilona (Cooington) i Kenetuke kahi i hooluuia’i a laweia’e ua mau ili la i Kalena. Maikai ao ka hana a ua hui la; a ua manaoia no e pomaikai ana. I ke kuokoa ana o ua hui la, hele mai la ke keiki e malama i ua hui nei, aka, iloko o na makahiki 2 paha, o ka make no ia i ka mai ai-ake. He kanaka oia i makemake nui ia, a he kanaka malama oihana no hoi.

            I ka wa i puka mai ai o Ulise Kalani (Ulysses Grant) mailoko mai o ke Kulanui o Wesi Poina (West Point) kona komo koke aku la no ia iloko o ke kaua o Mekike, malaila hoi kona wahi i makaukau ai i na mea o kela kaua keia kaua, a koe hookahi no ka mea aole oia malaila ia wa kaua; mai keia wahi aku kona hele ana a noho oia ma Oregona, a hooliloia oia malaila i Kapena koa. I ka 11 o na makahiki mai kona noho ana Kapena, hele aku la oia i Kana Louisa (St. Louis) a malaila hoi i loaa ai oaia kekahi wahi apana aina, a o kana hana he kau-o wahie i ka makeke, me kana mau bipi kau-o ponoi.

            I ka make ana o koua kaikaina, ua hooholo ae kona makuakane, e hoonoho iaia maloko o ka Halekuai, e malama ai i ka Oihana.

            I ka noho ana mai o Kapena Kalani, a ike iho la oia i ka pilikia, aka, aole oia i haalele wale, hana no ia, a iloko o na pule ekolu, alaila, ikeia iho la na mea a pau ua pololei. Malaila no hoi kekahi Kupakako e ae a me na kanaka hoolimalima he nui. Oia wale no ka hale oia ano malaila, ka nui o ka oihana kalepa. Aole he kanaka akamai o Kalani ma ka hoopukapuka ana, aka hoi, he akamai nae i ka malama a me ka hooponopono ana. Kuai no oia i na ili i laweia mai ma ka Halekuai, nana ponoi no e lawelawe. Pela oia i hooikaika ai ma ke kulanakauhale o Kalena a loaa ia ia na dala he $40., no ka malama iloko o elua makahiki. A no kona manao i ko ka makua mahele, manao iho la oia e ola no oia i na dale he $480., no ka makahiki, aole keia o ka lawa o ka noho ana ma ka oihana, no ka mea, i kahi manawa, hoolimalima kana wahine kaikamahine hana, ilaila no o ka pau noia aole wahi ola.

            Iloko oia mau makahiki elua, he kakaikahi loa na mea i launa ae me ia. He nui no hoi na kanaka e hana ana i ka oihana, aole nae i ike i kona inoa a me kona ano. Eia wale no kona wa i ikeia’i i kona wa i hooliloia’i i luna koa no Kairo (Cairo.) I kona la i hiki ai i Kalena, ike mai la ka poe olaila i ka mea a lakou i ike ai ma ke kii wale no mamua.

            He kakaikahi wale no ka poe i hoomaopopo iaia; i maopopo hoi kekahi poe ma ka hahai ana mai o kena makuakane ia lakou, a ma ia mea i lilo ai oia i makamaka aloha no lakou. Pela iho la no kona noho ana he akahai, he makee ole. Mailalo mai kona pii ana a hiki i ke kaiaulu kiekie o ka noho ana Aupuni.

English Column.

            SEPT. 13.—The Tribune’s Raleigh correspondence says: The giving of rations to whites will cease on the 15th. Notwithstanding they have immense crops in the field they continually cry to the Government to give. There are no colored people in Raleigh receiving rations, they providing for themselves. A good many whites have either sold the rations given them by Government or fattened their hogs on them.

FROM TEXAS.

            The Houston papers are filled with notices of robberies and burglaries. A band of desperadoes are operating extensively in Gulito county. A wagon train was captured, containing merchandise valued at thirty thousand dollars.

            Judge Burnett, the first President of the Republic o Texas, has consented to go to Washington to make an appeal in behalf of Jeff. Davis. The request has been made by men, nearly all of whom struggled for the independence of Texas.

LATER FROM EUROPE.

            HALIFAX, September 12.—Lieutenant Gamble, Royal Navy, of H. B. M. ship Urgent has written a letter to the Express, which says the Urgent passed the locality when the cable separated. She slacked her speed, and wth the best lookouts of officers and men, saw none of the buoys. He concluded that if the Great Eastern’s reckonings were correct, the buoys must have parted from the cable and drifted about the ocean.

            HALIFAX, September 14.—The Asia from Liverpool, the 2d, and Queenstown the 3d, brings two days later than the City of Dublin, which left Liverpool for New York on the same day with the Asia. The Atlantic Telegraph Company have unanimously accepted the offer of the Telegraph Construction Company to manufacture and lay down a new cable and complete the present one, so as to have two perfect cables between Ireland and Newfoundland next Summer. The manufacture of the new cable has been commenced and the work is being done with the utmost care. Captain James Anderson received an offer from the Telegraph Construction Company, for the use of the Great Eastern for five years in laying cables, and accepted it. Cyrus W. Field sails for New York in the Australia.

            A despatch dated Washington, Sept. 1@th, says:

            A perfect avalanche of pardon seekers were at the President’s mansion to-day. A greater number of Southerners are here for this purpose than ever known before, only three-fourths of the President’s business hours being taken up with the consideration of the petitions for pardon.

            Jeff. Davis is now permitted to write to his wife, all his letters being supervised by Gen. Miles, before being sent away. He now says, he has nothing left to complain of, except the loss of liberty and the delay to bring him to trial. A despatch dated New York, Sept. 8th, speaking of the pirate Shenandoah, says:

            “A letter, addressed by Mason, the Rebel agent in England, to the London Times. of August 20th, says he sent orders, long since, to the pirate Shenandoah, to cease hostilities, and to go into port disarm, and discharge her crew. The orders were sent through channels which would insure prompt delivery by this time. It is presumed her cruise has ended.

TREATING WITH THE INDIANS.

            FORT SMITH, ARK., Sept. 14.—The following tribes to-day signed a treaty of permanent peace with the United States, as represented by loyal delegates: Osages, Seminoles, Creeks, Chickasaws, Senecas, Tens@, Shawness, Choctaws and Quapaws.

           

            FORT SMITH ARK., Sept. 15.—The remainder of the loyal Cherokees and also the rebel Seminoles, signed the treaty. The other delegations asked further time, but gave assurance that they would all sign the treaty. There seems to be a perfect reconciliation among all the tribes except the Cherokees. Gen. Harney will attend the Bluff Creek Council on the 4th of October, instead of Colonel Parker.

            Sept. 14.—The Herald’s Washington special dispatch says that the restrictions on applications for pardon from Alabama are removed. That State is now on a footing with other States.

            C. E. Tombly has arrived with $100.000 in gold, captured on a train with Jeff. Davis while passing through Georgia.

            The World’s special says that by the close of the war the Navy will have as many vessels in commission as at the commencement of the war. Only three ironclads will be retained—one at Charleston, one at New Orleans, and one at San Francisco. The rest will be laid up in Delaware Bay, below Philadelphia.

            NEW YORK, Sept. 15.—The flags were hoisted on the City Hall and other buildings yesterday, in commemoration of the capture of the City of Mexico by General Scott.

            The Post has received a dispatch from South Carolina, saying that the State Convention had not convened. Of all the delegates, at least three-quarters were original secessionists and active participants in the rebellion.

Na ke Aupuni.

            I mea e kulike ai me ka Pauku 1253 o ke Kanawai Kivila, ke hookohu nei au ia R. W. Myer o Kalae, Molokai, i Luna no keia Keena, no ka hooiaio ana i na Palapala Hoolilo no ka Mokupuni o Molokai.

            THOMAS BROWN, Lena Kakau Kope

            FERD. H. HUTCHISON, Kuhina Kalaiaina. Keena Kakau Kope, Okat. 9, 1865.