Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 42, 21 October 1865 — HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI. [ARTICLE]

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

E holo ana i Kohala.—O D. D. Balawina £sq o Lahaina, maluna o Kalama moku, mamuli o ka oihana i hooiiiia mai maluna ona, oia hoi ka noho Luna Nui ana no ka poe Mahi-ko ma Kohala. Pai ku.ana i na pali.—Ua hai mai nei o 1. R. Nahua, o Luluku, Koolaupoko, i ko lakou ike ana i kekahi mea keokeo maluna mai o ke nlahao o Nuuanu, eia ka auanei he Bale pai kii, e paiia'i na pali Koolau, a me na awa oia mau pali kukahalelo. Puukiuki lua ka hoi :—la makou i kiei aku ai ma ka Aha Hoomaiu i keia pule aku nei, ike aku la makou i ka rumio ka Aha Hoomalu, ua hele a nui wale na hihia e hookolokolo ia ana e ke kahu o ia Aha. Ke kii oka Moiwahine Ema Aia ma kekahi nupepa o Ladana a me Nu loka i hiki mai nei ia nei, ua ike iho makou i ke kii 0 ko kakou Moiwahine Eina, e kau mai ana ma ua mau pepa ala. I ka ike ana aku, ua like no me kona kii, aohe a makou mea e kapae ae ai i ka mahalo aku i ka nani o ke kii. Kilauea :—O ko kakop. mokuahi o Kilauea, ke piii nei no ia ma ko kakou uapo ma Ainahou. Aole paha oia e makaukau e palau koke aku i na ale o Pailoio, ame Alenuihaha iloko o ka malama hookahi, no ka.mea ke hana ia nei, a ika ike aku, ua hemahema kau wahi. Ano ia hemahuma, ke hana ia nei a ifīaka hou. Ke kuna Prince :—O kekahi o ko kakou mau liuna holo pili aina nei, oia o Prince, ua hoohuli.ia iho nei i kela pule iho nei, a ua hanaia kona mau wahi hemahema. Ke manao nei makou e paa maikai ana ia moku, a e makaukau no paha ia e hoomau aku no i kona holo mawaena o Honolulu nei a me Hanalei i Kauai. E mahaloia ka mare ana :—Ua hiki mai 1 o makou nei ka lono, ua mareia o Uilama F. Alani ka Luna Dute awa nui o Honolulu nei, me ke kaikamahine a ko ka Hon. C. R. Bistrop kaikuaana a kaikaina paha ma kapaiakiko. Ama ka hoi ana mai nei o Samaniota, ua kau pu mai laua maluna ona, a eia ke noho pu nei kakou maanei i keia mau la. — Moanalua i Lia ia :—Ma ka Poaono i hala aku nei, ua haawi o Kapena Hanamu, he ahaaina aloha no kona haalele ana iho i na kaiaulu o Hawaii nei, a hoi aku i kona Home hanau i Beritania. Oka poe i hiki ae malaila, o ke Kama Alii wahine Kalohelani, ka Hon. D. Kalakaua, Hon. C. Kapaakea, Hon. Penikaiaka, Kapena Hanamu wahine, ka Luna pai o ke Au Okoa a me kekahi poe e ae. , Ka moku Polunf.sia :—O kekahi o ko kakou mau moku lawe leta, oia hoi o Polunesia, ua wehewehe ia kōna mau kia, kaula, pea, a pela aku,"a'ua kudala ia iho nei kekahi mau mea e pili ana i kona kino, oiai e maikai ana kona mau hiohiona. Aole ka i liuliu iho ka holo ana o keia moku mowaena o Kapalakiko a me Honolulu nei, o ka haalele mai nei no ia. Koho Balota ana :—Ua loaa mai ia makou he palapala mai ia Daniela Masona mai 0 Siskiyou Co. Yreka Kaliponia, e hai mai ana i ku la 6 o Sepatemaba i hala ae nei, ua koho ae na makaainana i na luna a lakou i makemake ai. Elua barola o kekahi no ka poe makemake i ke Aupuni Alii koho maoli; a o kekahi hoi no ka poe ma na nioku hui, a ua nui ka paio ana o kanaka i kn'wa 1 koho ai. Ona luna ma ka aoao oke Alii koho haawi 520.00 i ka mea e lawe ana ia barota, ume aku ume mai na kanaka ī-o a ia nei nui no ka haunaele.

Pakele »iai lilo aku ke ola. —I ka pilina 0 ke ahiahi o kela Poaono aku nei, aia hoi ke Kumu o ke kula kaikamahine o Waialua, e holo mai ana i Honolula ma ke kaalio, e kii mai ana he mau haumana hou mai Kohala mai, a hiki mai ia ma ke awawa o Kaukonahoa, okupe ia iho la na huila o ke kaa, ia wa no puiwa aku }a na )io holo aku la i ka pali, a hulihia ke kaa a nahaha iho la, holo na lio me na huila mua me ke kolo, o nahuila hope meka holowaa oluna, a me na ukana puehu liilii aku i o ia nei, pakele no nae kona ola i ka nui mama, pela no paha ke keiki oke kai. Me ia no nae ke aloha paumako o ko makou mau puuwai, aole oia 1 manao nui i kona iho, aka ua manao oia i ka pomaikai o ka lehulehu. Ka Aha Jure :—O ka hihia o ke Alii kue ia Naone no ka aihue, a wawahi hale i hanaia e na Jure koho, a kau ia ka olelo hooholo e hoahewa ana i ka mea i hoopiiia ma ke degere ekolu, ua hana'hou ia iho nei i ka Poakahi iho nei e na Jure ku mau o ua puka mai lakoū me ka lakou olelo hooholo e hookuuia ka mea i hoopiiia. Oke kumu o ka hana hou ia atta iho nei, o ka hoahewa ana i ka mea i hoopiiia ma ke degere ekolu, Ma keia kumu i noi ai ka Loio o ka aoao i hoopiiia imua o ka Aha e Jiure hou keia hihia. Kai no paha a hala eia no ka e hana hou ia ana no. O Kanale (Stanly) ka Loio oka aoao i hoopii ia. Okalakala mai nei ka hoi keia wahi Loio. E pii paha auanei ke kai, eia Ia ke aleale mai nei, ke poi wale mai no kop i kumupali.

Hookūpu dala. ma Kaneohe.—Ua poloai ia mai makou i ka hookupu dala o ko Kaneohe poe no ka Luakini o Waianae ; o ka nui o na da)a i loaa ma ia hookupu ana he $20. 00 a keu. Ke mahalo nei makou iko lakou hooikaika ana ma ka hana ku i ke aloha. Auhea la ko ke Kaona.—l keia mau la ua ike iho inakou i na kaikamahine mai na kuaaina mai e kipa mau mai nei n*a ko ma.* kou Keena hanao ke "Kuokoa," no ka naue ana i' Wnialua. Ke alu mai nei lakou a pau. A pehea ko keia kaona ua kahihi mai paha ka ono o-na pola-ki, a me ka nani onaona o na lei pikake o ka natie ahiahi ana. Pau ole no hoi ka naaūpo o kanaka :— Ua hiki mai i ko kakau nei Kilohana Pookela, he palapala mai a iosepa mai o Kaupakuea, e hai mai ana i ka hakaka ana o kekahi makuahonowai me kana hunona. A mai loko mai o ko iaua hakaka ana, kahea aku la ka makuahonowai i kekahi poe e ae e haawi mai i pahi e oki > kona puu, pela mau no ka paha auanei kekahi poe o kakou a huli keia ao. £ huli ae ika noho ana o ka \ra e noho nei, a e hoopau aku i ka noho ana o ka wa i hala. Hoi Halekuai.—Ua palapala mai nei hoi o Kanehailua, o Koolau, Maui. Ma ka la 20 o ka malama i hala ae nei ka hoomnka ana, a ua nui no na kanaka i akoakoa mai ia la. Ma ia la i hooholo ai lakou no ka la e ai, oia hoi ka la 2 o keia mahina. ī ka hookupu ana ma ua la 2 nei o keia mahina, ua loaa mai $302.00. Oka nui oka poe i hōōkupu ma ia la» he 55, a koe he 94. Aia a hiki i ka la hopeokeia mahina, alaila hookupu hou. J Kau ka uluna o welehu ka malama :— Ma ka aluna ahiahi o ka Poaono i haia aku nei, ia makou e holohoio ana ma ke Alanui Alii, loaa iho ia ia makou he kanaka no ka aina e, ua hooipo i ke alanui hele i wahi moe ndna. Aka, ia makou i hoomaopopo iho ai i kona ano, aia hoi ua pum oia i ke poniuniu oka wai u!a o Mareka. Iko makou hoala ana aku iaia, aole oia i onioni iki ae, aka kii koke aku la ma kou i na makai, ana lakou i l'awe aku a ka halewai. Aole makou i ike iho ika hopena oia wahi. Ua hookupu aku paha i ke Aupuni, aole paha. Ku kauahi ua Moilii !—Ua loaa mai hoi ia makou he leta mai a A. W. P. Babo Riko mai, e hai mai ana i ke ku o ka moilii ma Waipio, Hamakua, Hawaii. Ola aku la ka makapehu i-a oia poe. O Hilo no ka hoi kekahi, inakena no ka hoi ua mea he moilii, a me ka omaka no ka hoi. Aole hoi aka omaka, he i-a mau no ia no Hilo, e ia ae la paha hoi o ka moihi. Aole no nae he kaulana o ka moilii, e like Ia me ka omaka ka hakuia i ke mele penei : " Pepe omaka lae lae, Pa iho i ka paakai lae lae, Uanii kela lae lae. &co."

KE HAAWI AKU NEI MAKOU I KA MAHALO.— Ke haawi aku nei makou i ko makou mahalo nui ia " Waimea" oia hoi o Laiana o Waimea, Hawaii,- no kona kakou pinepine ana mai i na mele no ko kakou nei Kilohana Pookela. Ame he mea la, oka hana a ko makou makamoka, he mea no ia e paipai mai ana i na kanaka puni himeni e huli aku ma na buke haole i mau leo hou e hoomaamaa 'ai. Aohe o makou kanalua ika olelō ae o ke kanaka manmaa i ka himeni he pila hone no ia no kona po hoolailai. UA HOI AKU I KA HALE MAU 0 KE KINO : I ka hora 11 o ka po o ka la 6 o Okatoba; ua kiiia mai o Charles Wa)]is f e na ]ima kakauha o ka make, aua lawe ia aku oia.ma ia hora; a koe iho kana kamalei, me ka uwe no ka naio nna o kona makuakane mni kona alo aku. Oiai o laua pu kai au mai i keia mau kai hanupanupa e waihomai nei. Mai Kula Maui mai laua o ka au ana mai me ka •manao e' loaa ana ke ola maanei, eia ka e make ana, a haalele i kona ohana ma Maui, me ka ike ole i kona haalele ana i keia ola kino ana; a ke uwe kanikau nei kona ohanā. He haole oia ma Suedena ma Europā, aole e kala kona holo ana mai i Hawaii nei, a mare oia i ka wahine ma Honolulu nei, a hanau mai ka laua mau keiki, a ke ola nei kana mau keiki. He hoanau hoi oia no ka ekalesia o Makawao, Mau. Ma ka Hale Luina (Sailor's Home), ma Honolulu kona wahiimakeai. Ahaaina Kula Sabati.—Ua hai mai nei o A. W; Maioho, o Kalahea, Kauai ia makou, no ke kukulu ana ae o J. W. Kaigika, ka Lunakula, i wahi ahaaina no na keiki kula Sabati, ma ka la 5 o Okatoba. Ma ke awakea o ua ia la, ua hele mai na haumana mai Wahiawa mai. He 140 ka nui ona haumana i hele wai. ahe 70 a keu ae ka poe hele maii ike kula Sabati; aua hoailona\a Kkou me na lipine uh.u\a \ hooha\\ke\a ke ano me he hoku la, e hoike ana i ko lakou hele mau, a ma ia mea e kaawale ai ka poe hele mau i ke kula Sabati, a o ka poe hele kakaikahi, ua hoailonaia me na lipine bolu ma ka aoao hema. Hoonohoia na kula a pau, alaila, kai mai la me na hae i kauia me | ka inoa oka aina o kela. kula keia kula, a ! hīki ma kahi o J. W. Kamika, a komo aku Ia i ka malu lai o na laau, a paina iho la hoi malaih k« lehulehu. Ua lni no.

Ua Hoolewaia.—Mahope iki iho o ka hapalua o ka hora 3, hoomaka ka hele ana o ka huakai hoolewa o Mrs. Lucy L. K. Moehonua, mai ko laua hale aku a hiki i ka Luakioi Kawaiahao, oia hoi ke ahiahi Sabati okala 15 o Okatoba nei. Heiuheluia kona wahi moolelo pokole e fiev. H. H. Pareka a pau ; ku mai o Kev. M. Kuaea a hai mai i kekahi pauku o ke 1 Tekalonite 4 : 18. Aole i pau loa kona hai ana, o ka hookuu koke ia no ia o ke anaina a lawe ia'ku la ke kino kupapau o Mts. Lucy L. K. Moehonua, e waiho maloko o Hoakalei kupa-

O keia hale kupapau ka helu 1 o na hale kupapau maloko o ka pailina ina Kawaiahao, a ma na wahi e ae pahu o ke aupuni Hawaii nei. Ano e kona kii ke nana'ku, eha ona mau kala, me he kea la ke ano o ka hanaia huli kahi kala i ka hikina a ka la, o ke« kahi i ke komohana, o kahi mau kala huli i ka akau ama ka hema. Ao ka lilo no ia hale kokoke $800.00

Pakele mai poho.—Ma ka auina la o ka Poakolu o ka pule i kaahope aku nei, e paani ana he wahi keiki uuku na Gilelana ma ka uapo e kokoke ana i ka moku Kekoa ma Ainahou, haule aku la ua wahi keiki la iloko oke kai. Ano kona ike ole i ka a-u, kokoke e poho ilalo, ike e mni la he luina no ia moku o Baraunu ka inoa, a iho koke mai Ia eia inailuna mai o ka i-a o ka moku, a lele aku la iloko o ke kai e hoola 1 kahi keiki uuku popilikia. Mamua oke poho ana iho o ua wahi keiki la, loaa e aku la ia 6a* raunu, a lawe.in ae la a kapa oka uapo. Aohe a makou mea e ae e haawi aku ai i ka mea nana i hoola, aka, o ka haawi aku no i ka mahalo nui nona. Ame ka mea Mana Kiekie Loa, ka mea nana i hana na mea a pau lon. E aloha anano .hoiiai kamalii liilii, a me na mea a pau loa.