Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 43, 28 October 1865 — Page 2
| This text was transcribed by: | Aulani Latorre-holt |
| This work is dedicated to: | Aulani Latorre-Holt, Malina Cansibog, Aulani Lopes, Kaili Perez |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Makee Alii.
Ua hoopaka aku makou i ko makou manao hoohalahala ma ka Helu 41 o ko kakou Nupepa Kuokoa, o ka la 14 o Okatoba i kaa hope ae nei, no ka hookomo ana i ko kakou Alii Nui Moi, a me kona Ohana Alii malalo o kela huaolelo (Na mea hou o ke Alo Alii.) A ua nonoi aku no hoi makou ina manao maikai no na Nupepa, e hoopuka kaawale mai no ka hoolaha ana mai no ka maikai o ke Ola o ko kakou Alii Nui Moi, a me kona Ohana Alii, e like hoi me ka makou mea i hai mua aku nei. Aka hoi, ina he mea hiki ole i ka manao oluolu maikai ana o na Nupepe ke hoololi ae, a hookaawale ae e like hoi me ka makou e makemake nei no kekahi mau kumu e hiki ole ai ke hana pela' ua pono no. Aole e hiki ia makou ke koi wale aku, aia no ia i ka manao o na Nupepa. Aka nae hoi ea Aole e pau ke Aloha Alii ana, ka Makee Alii ana, ka Minamina Alii ana o makou o na Makaainana, ke kaaweleka nei no ia mea kahiko iloko o makou. No ka mea, elua wale no Pua Alii Moi a ka Kamehameha 1. e Noho Alii Moi nei i keia manawa' o ko kakou Alii Nuik Moi Ilihia Kamehameha V., Nono Alii, a me ke Kama Alii. Wahine Victoria Kaahumanu. Oia iho la no na Hooilina Alii Moi ma ka Noho Alii, e mohala maikai nei ko laua Ola i keia manawa.
E ko makou mau hoa Makaainana aloha, oloko o ka hanauna hookai o keia Lahui Makaainana e E nana pu mai kakou la ua emi loa na Hooilina Alii, a ke emi nei no hoi na'lii, ke emi nei no hoi kakou na Makaainana.
Eia ka ninau : Pehea ka pono ia kakou ? Pehea e laha hou mai ai ka mamo Alii ma ka Noho Alii? A pehea hoi e mau aku ai ka laha ana o na'lii? A pehea hoi e ulu hou mai ai kakou ka Lahui Makaainana? A pehea la ka pono? Ea Penei paha, penei ae, a penei no. Ke pii nei ko kakou ike a me ko kakou akamai, a me ka noonoo ma na hana naauao a pau i aoia mai ia kakou, ua like hoi ko kakou ike i ka nana aku iloko o keia mau la e holo nei imua, me na ao kiekie, kiei iwaena konu o kei lewa lani, nolaila, e noonoo pono mai kakou, e imi pumai hoi e ka poe naauao o keia Lahui Hawaii, i ke kumu o ke emi ana o ko kakou Lahui Makuainana, a me ka kakou mau pulapula Alii; a e noonoo pu mai no hoi kakou i ke kumu e hiki ai ke hooulu hou ia mai @ @ @ Makaainana holookoa, a me ko kakou mau milimili Alii maluna a me o kakou. Na ka mea, i ka nana aku iloko o keia mau la, ke nui nei ka poe holo i ka opu o ka make, i kahi hoi a kakou e ike maka nei. Aole e hiki ke hoi hou mai, a ke emi nei no hoi ka hanau ana o na keiki a na Makaainana, a he oleloa'ku hoi ka hanauna Alii, aole he wahi mea a puka iki hoi mai o na'lii' a nlaila, a me he mea la i ko kakou ike aku i ko kakou hanauna iloko o keia mau la, ke oi nei ka make mumua o ka hanau ana' a nolaila, ke aneane nei paka ka kakou Lahui holookaa e komo kino aku ana ma keia hope iloko o ka Ualilile hua Puanaiea Nolaila hoi, he mau mea nui kaumaha keia e waiho mai nei imua o kakou, nolaila, e noohoo pu mai kakou mai Hawaii o Keawe a Kauai o Mano, no keia mau kumu nui a makou e hoopuka aku nei,
Ke hoopau nei makou i ko makou kukulu manao ana (No ka Makee Alii,) ua nui, ua momona, ua kolu pono ka puu o na Nupep, a ua olu pono ka ohao no keia mau kumu manao a makou i waiho aku ai imua o na Nupepa, aia noia i ko laua manao.
Eia hoi keia; e hoi hou ae kakou e nana no kela Pauku 35 o ke Kumukanawai, e like hoi me ka makou mea i hai aku ai, a ma ia Pauku 35 o ke Kumukanawai e noho nei, ua Hooiaio aku, ua Hooko loa'ku ko kakou Alii Nui Moi Kamehameha V., i ke ano maoli o ua Pauku 35 la, penei noia @ Aia ma kana Olelo Kauoha i hoolahaia mai ma ka Nupepa o ke Au Okoa, o ka la 1 o Mei i kaa hope aku nei, Buke 1, helu 2, Aoao 2 oia Nupepa. Aia malaila e maopopo ai ia kakou ke ano oiaio o ua Pauku 35 la; a nolaila, e hoi hou ae kakou ilaila e heluhelu ai, a e nana pono ai hoi i ke ano o ua pauku la, i maopopo lea ia kakou, e like me ka makou mea e kuhikuhi nei. A nolaila, mamuli o ka noonoo nui ana, a me ke Akamai o ko kakou Moi Ilihia iloko o kona Aha Kukamalu, ua hooholo ae oi, a ua kukulu hoi i kekahi Papa Hoohanohano i ka la 11 o Aperila i hala aku nei, i hana ia ma ka Hale Alii Iolani, a ua kapaia ka inoa o ua Papa la, "Ka Papa Hanohano o Kamehameha 1." A ua oluolu maikai no hoi ka manao o ko kakou MOI KAMEHAMEHA V., i ka haawi ana i ka Hoohanohano ia o ka Papa Hanohano o Kamehameha 1., i ka poe no@a na inoa malalo nei
"KE NUI. H. R. H Kekuanaoa, Luna Nui o ka Papa. His. Excellency R. C. Wyllie.
KEA WAENA. His, Ex. C. Hopkins.
Hon. C. M. Robertsona.
Hon. E. H. Allen.
KEA LAIO. His. Ex. P. Kanoa.
Has Ex. P. Nahaolelua,
Hon. C. Kanaina.
Hon. L. Andrews.
Hon. C. Kapaakea.
Hon. D. Kalakaua.
His. Ex. J. O. Dominis.
Hon. C. C. Harris
His. Ex. C. de Varginy.
Ka Right Rev. Bihope o Honolulu, oia
hoi Ke Kahuna o ka Papa."
E nana mai kakou i ka Papa Hanohano a Kamehameha I. i kukuluia e ko kakou Moi Kamehameha V., e like me ke ano o ua Pauku la. A keia pule aku, e hoopuka aku ana no makou i kou makou manao wehewehe no keia Papa Hanohano, a e hoopuka pu aku ana no hoi makou i ka hua olelo maluna ma ke Poo o keia Papa Hanohano, like me ka ko kakou Moi Kamehameha V. i hoike ai penei: "Ka Papa Hoohanohano o Kamehameha I."
(Aole i pau.)
Ka Nupepa Kuokoa
Honolulu, Okatoba 28, 1865
Oiai ke hookano nui ia mai nei na pake hana ma keia pae aina, he makemake ko makou e kamailio iki me na kupa ponoi o ka aina no keia mea he hana.
O ka hana ko ke kanaka haawina mai ka Makua Nui mai. Me ka luhi e ai ai ke kanaka i kuna ai. He rula paa ia. O ke mea palaualeo, e pololi ana ia. O ka poe hana lima ma na aina pau, o lakou ka iwi a me ka io o na aupuni. Na lakou e hoolako i ke aupuni a na hana lakou. O lakou no ka hapa nui o na kanaka ma na aina a pau. Kakaikahi na kanaka i waiwai loa, a hiki ke noho wale me ka hana ole. O ka hapanui o na kanaka a pau, he poe imi i ko lakou ola ma ka hooikaika mau ana i ka hana.
Maluna o ia hapanui, o ka poe hana lima, na pono o ke aupuni e waiho ai. Aia iloko o ko lakou mau lima hana na pono nui loa o ka aina. Na lakou e imi i ka waiwai o ka honua; na lakou e hoopukapuka ia waiwai a hooulu. Na lakou e hoolako i ka Lahui kolookoa i na mea e ola ’ i a e oluolu ai ka noho ana. Ina aole nui ka poe hana lima ma kekahi aupuni, e ilihuna koke auanei ia aupuni, a pilikia. Aole auanei e holo pono na hana kloko e ola pono ai ka aina. A o ka hopena o ia, oia no ka lilo ana o ka aina ia hai.
He Kanawai paa, na ka poe hana ka uku, ke poe maikai. No lakou na pono o kr aupuni. No lakou ka aina. O ka poe nona o Hawaii nei ma keia hope aku, oia no ka poe hana. E paa ana ia lakou ke aupuni. E phia ana ia lakou ka iana. Aohe ana nui o ko ke kanaka ili. He mea ole wale na ili a pau loa. A o ka mea nana nui i ka ili, a hoolilo ia mea i ana no ko ke kanaka ano, he lapu wale ia. A o ka mea e olelo ana, aole hiki iaia ke launa pu a hana pu me kekahi poe no ka mea he ili okoa ko lakou, he hupo ia. O Hawaii nei ma keia hope aku, aole ia no ka poe ili a helehelena o kela ano a o keia paha; aka, no ka poe hana, a hana maikai no hoi. O na makaainana Hawaii o keia hope, oiano no Haku e kokua ana i ka hana, a e hooulu ana i ka makemake haua iwaena o na kanaka. E luaiana ka aina i ka poe palaualelo. E hanai maikai ana ka aina i ka poe lima hana. Ina na ka pake ka nui o na hana kino, pehea la auanei e ole ai ko kakou lilo ana i aina pake?
He minamina ko makou no ka lana ole ana o na hana mahiai o keia aina i na kanaka Hawaii. Ke kii nei ke aupuni i kanaka o na aina e me na wahine a lakou i mea e lawa pono ai ka makemake o na on a o na mala ko no na paahana. Ke olelo nei kekahi poe mahiai o keia aina, aohe i lawa ko lakou makemake i na paahana Hawaii. No ke aha keia? No ka nele anei o ka aina i kanaka? Aole paha. Aole anei he nui loa na kanaka ui ma keia aina e noh palaualelo nei? Pehea ma Honolulu nei? Pehea ma Hilo, a ma Lahaina? Aole anei he nui ka poe hana ole e noho nei, e hele wale ana ma na alanui, a e lulumi ana i kela po keia po ma na wahi lealea? He nui no kanaka; aka, ua makau lakou i ka hana. Ke olelo nei kekahi poe, ua aho ka lima palupalu me ka ilihune a pololi mamua o ka hane mau ana, he mea ka ia e oolea ’ i na lima. Ke manao nei kanak ui palaualelo he mea hanohano ka noho hana ole. A kau kapakahi ka papale e ke poo, me kahi keka ma ka waha,"oki pau," wahi a lakou. O ke kulana hookahi no ia a kekahi poe e kuko ai, o ke kulana o papale kapakahi e kika oioi. A nanao na lima i ka pakeke, he pakeke hakahaka, "no moni." "Heaha la ia?" Wahi a lakou. "Ua lawa iho la no i ke kini kohu. Heaha la ka pololi? he la ka ilihune?" O ka waliwali o na lime ka lakou makemake a me kohukohu o kahi papale. A o kahi ai me kah ia, aa ka makuahonowai ne kahi wahine e imi.
He nui ka poe o ia ano a na wahi a pau. Noloko nai o na manao naaupo ia ano i ka noho ana. O ko ke kanaka hanohano maoli, oia no ka hana, ka hana ikaika a me ka hana mau. Me ka hana ka lako; maliala ke ola. Auhea oukou e na makamaka, mai haawi oukou i na hana a pau o ko kakou aina iloko o na lima o ka poe malihini. E paa iho oukoui ka haawina hana i waihoia mai no oukou. O ke alanui, no ia no ka pono. Ke hoomanao nei makou i kekahi mau inoa Hawaii i makau ole i ka hana ikaika aoa i
na mea i loaa i ko lakou mau lima. A na ka hoomanawanui iloko o ka hana lina i hapai ae ia lakou ma ke kuleana kiekie a makai: Aia no o S. Kipi o Hil;o; aia no hoi o P. Nui me Kapihe o Makawao ; aia o Hahale o Wailuku ; Papaula ma o Kona a me T. Martin o Kai, Hawaii. A he poe A he poe e ae no kekahi ma ia papa.
Ke koi nei makou i na kanaka ui Hawaii e nana i na kumu alakai kupono. Mai hoowahawaha i ka haba, ka mea @ana e hoohanohano i ke kanaka. Mai makau o ka hoolimalima mahina. No ka poe hana ka aina ma keia hope aku; a no lakou na pono nui o ka Apuni.
Ka make ana o ka Mea Hanohano Rabati C. Wale.
[Unuhiia noloko aw ‘ o ka P.C Adcertiser]
O ka make make o ka Mea Hanohano Rabati C. Wale, ua hiki mai no ia ma ka la 19 o keia malama, i ke kakahiaka, oia hoi, he elima minute mamaua ’ e o ka hora 11, ma kona wahi noho mau ma Kaparose, Nuuanu, Honolulu. Mamua iho nei, ua hai akea ia mai no e na nupepa o keia kulanakauhale, e emi mau ana kina nawaliwali, a e kail ia ana no i kela la keia la kona make. I kona make ana ua hoolaha ia ma ke akea he papala kauoha na ke Juhina o ko na aina e, e olelo ana "e pani ki ia na i pika hale on a hale oihana Apuni a pau." Ua hoohapaia iho no hoi ka hae Aupuni o Puowaina iho no hoi ka have o na kani kela a me kekahi poe e ae. He nui wale no hoi na Halekuai i pani ku ia a o na kanaka no hoi a pau, ua kanikau like no ka make ana o keia kanaka aloha Aupini. Ua ku mai o Wale ma ko kakou nei Aupuni.
Ua mai o Walk ma ko kakou nei Aupuni ma ka la 3 o Feberuari 1844, iloko o ka huakai hookahi me Gen. Mila, ka mea hoouna ia mai e ke Aupuni Beritania. i Kanikela no ko Hawaii ner Pae Aina a me kekahi mau mokupuni liilii e ae ma keia moana. Ua holo mai laua mai Mazatalana (Mazatlan) mai, ma ke ano eemoku maluna o la moku Beritania Hazada, (Hazard) a ua hele ,ai laua ka aina, mai Vera Cruza (Vruz Cruz) mai ma ke ala o ke kilanakauhale o Mekiso. I ko Wale ma ku ana mai ia nei e noho ana o Adimalala Toma, i hoouna, i hoowaena ia mai a a nei no ka kahi pililia ma waena o keia Aupuni a me Beritana Nui. I kona noho ana maanei no kekahi mau pule kakaikahi, kupu hou ae la ka manao on a e halele ia.nei, a e holo aku i Kina, aka, ua kono e ia mai ia e ke HIWAIWA LANI KAMEHAMEHA HI., e noho ma ke Kuhina o ko na noho ana ma kana oihana, ua oi iki aku mamua o ka 20 makahiki. O kana alakai ana i keia Apuni me ka noho like ana me na Aupuni o Rusia, Farani, Beritani, a me kahi mau Aupuni e ae he mea noia na keia lahui e aie ai iaia, a e kau-o aku ai hoi ke ia lahu e hoomano mau ai iaia
I kona ku ana mai i Hawaii nei, ua noho mua oia he manawa lōihi ma ka oihana kalepa no Ladana, Calataca, Amerika Huiia a me Mekiso. He kanaka kupa oia no Nazela Banka, Aesie, (Ayrshire) Sekotia, a malaila no hoi oia i hanau ai, i ka la 13 o Okatoba 1797. O ka nui i kona mau makahiki mai kona wa i hanau ai a hiki i kona wa opiopio, ua no ia oia ma na olelo e, a ua ao pu ia no hoi ma ka oihana lapaau. Ia wa ua hiki wawe loa ka loaa iaia no na olelo Paniolo a me ke Farani ma ka olelo Paniolo ua oleloia, he mea la he kanaka Panilolo oia. O keia kanaka nui o ko kakou Aupuni i make aku la, he mea kaumaha noia ka lawe ia ana'ku o ke kanaka kupono ma ka ohiama. He nui loa na kanaka i ike ai ai he makamaka io, a he kanaka aloha Aupini.
Ka Hoonohonoho ana o ka Huakai
Hoolewa o ka Mea Hanohano Robt. C. Wale, ke Kuhina o ko na Aina e, Kakauolelo o ke Kaua o me ka Hoa Hanohano o ke Kea Hui o Kamehameha 1. Ka M@@nana i hana ka pahu kupapau.
Poe P@@ Ohe
Puali Pukaa o ka H.H.P
Ke kiaaina o Ohau.
Na Koa Pualu o Honolulu.
Na Koa Hulumanu.
Na Koa Ponoi o ka Moi.
Ke Kapena a me na luina o ke kuna "Prince"
Na kauwa o ka hale o Wale.
Na Lunahooponopono o ka mahi-ko Princeville.
NaKauka NLaapaau Haole
Ka Poe Hui Free Masons
Na Kahunapule Hoolepope.
Na Kahunapule Katolika.
Ka Poe Himenu o ka Ekalesia hooponopono hou ia.
Kahuna.
Ma@ele Koa Ka ’ ūa Lio. Poe Hapai Pahu
Ma@ele Koa Ka ’ ūa Lio. Poe Hapai Pahu
Ka Mea nana ke kupapau
Ke Kaa Lio o ka Moi.
Ka Mea Kiekie M. Kekunaoa
Na Ukali o ka Moi.
Ka Lunakanawai Kiekie.
Na Kuhina o ka Moi.
Na lna nui o Aina e.
Na Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Na Hoa o ka Aha Kukamalu,
Na Hoa o ka Ahaolele.
Na Kanukela o na Aina e.
Na Lunakanawai Apana.
Na Kakauolelo o na Oihana Aupuni.
Ka põe lio a me na Luna o ka Aha Kiekie.
Ka Lunr Dute Nui, na Luna o ka Hale Dute a me na Luna e ae oia Hale.
Ka Ilamuku a me na Luna Makai o na mokupuni e ae,
K puali Kinai Ahi.
Ka Lehulehu.
Na Makai.
HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.
Ua Halaimaui o Kauka Kulika :-- Ua holo aku nei ka lunahooponopono o keia pepa i Maui, e imi i ka oluolu no kona kino, a e hoomaha iki i ka luhi o kana au hana nui ma Honolulu nei. E hahai ana iaia ka ma nao maikai o na makamaka, me ke ahe nui e hoomaikai ia kona ola e na makani kolonahe huihui o Haleakala, aina punahele a ke ola. Oiai e kaawale ana ka Lunahooponopono, ua waiho ia mai ia makou ka haawina hanohano o ka hookele ana i keia moku. A i koekoe oukou e na hoa, a poniuniu paha, e nuku mai no, he hookele hou keia. He hoao ka hana.
Ke Au Okoa.-- I ke kakahiaka o ka Poakahi iho nei, i ka wa a ka nuepepa "Au Okoa" i noikeike ae ai i kona mau maka, aia oi, ike iho la makou ma kekahi o kona mau kolamu i ka hamo ana o kekahi hoa aloha o ka Lunahooponopono o ke "Au Okoa" i ka pia lole a me ke pena i mea e komo ai kona wawae iloko o na kamaa buti. Eia ka ninau, he oiaio anei ka hana ana o keia hoa aloha i kona wawae i ke pena i mea e komo ai kona mau wawae iloko o ke kamaa buti? He naaupo loa no ka paha keia hoa aloha. I ka ike iho la kana hana i mea e komo ole loa iho ai kona mau wawae iloko o ke kamaa buti.
He Keaka Lio Hou.-- Ma ka po iho nei o ka Poalua o keia pule, ua hana ae ka poe Keaka Lio maloko o ko lakou hale lole nui i kukuluia ma Ainahou. Ua lohe mai makou i kekahi o ko makou mau hoa o keia Koana, ua maikai na hana lealea aia poe, a ua komohia iloko o jela mea keia mea i lomo aku iloko o ka lakou upena, ka makemake. I ka nana'ku, ke huki nei keia upena i na ia he nui o na ano a pau, a ke lilo aku nei na hapalua dala, a me na dala.
Ua hipuuia :-- Ua poloai ia mai nei makou D. Makuakane o ka ua kanilehua o Hilo, no ka hauhoa ia ana J.P. Iwa, S. Kipi Esq, me Mrs Hana a me Mr D. Makuakana, ma ka hipaa o ka berika mare. Na Rev. T. Coana i hipaa. A na Coana wahine i kukulu ae i ka ahaina mare no lakou, a ua kono ia uo ka poe hele aku. I ka nana'ku ua paia no i ka nani na pua lehua i onaia i ka pa ana iho paha i na kilihune na a ka hooilo, kukulu kalaihi a ke kaao.
Manao ol i ka lehulehu :--Ua hai ia mai makou e kekahi o jo makou mau makamaka; i ka hana pono ole ana o kekahi mau mea, oia hoi ka holoi ana i ka mea pilau ino wale maloko o ka muliwai ma Waikiki e kahe nei mai ka uka a ke kai. Ina pela io, aolo no o ke kolohe a koe aku, manao ole jo no i ka lehulehu o na puu e noho maiana makai aku o ua mau mea hanaino la; i mai paha auanei, he waiau hoi, ahe o ka mea ia e hanaino ai ea.
Na paka ua :--I keia mau la ua hele mai na paka ua ma ke kulanakauhale o Honolulu nei, a me na wahi e ae, u@@u ka paawela ana o na kula, a i keia maula, ke kahiko mai nei na kula i ka nani ululi o na lau nahelehele a me na pa mea kana hoi i hele a owela, a ano la ua nani, o na alanui i hele a puehu, ua kaumaha na hunalepo i keia wa.
Kanaka Kahiko ;-- Ua kono ia mi makou e B. Kaehuaea o Waiohole Koolaupoko Oahu, no kekahi elemakule kahiko malaila i make aku nei i ka la 17 o Okatoba. "Ua hanau ia oia i ka A.D. 1739 i ke au is Peleioholani ke Alii o Oahu nei, a e noho Alii ana hoi o Alapaai no Hawaii ia manawa. Ina o ka aiaio paha keia, alaila ua 126 M. H. me 9 malama keu a me 17 la," wahi a Kaehuaea e haanou mai nei.
Nuna Lua Ka Hoi ;-- Ma keia pule iho nei, i ka wa a ke kaa keaka e hele koieike ana ma ke alanui, ike aku la makou i ke anaina kamalii nui e uhai hele ana ma ke alanui. Pela no auanei na makua Hawaii e ae aku ai i ka lakou mou keiki e hele wale? E na makua e malama i ka oukou mau keiki mai hookuu wale ia lakou.
Ua Ku Mai.-- I ke kakahiaka Poakahi iho nei, ua e ku mai nei no he mau kaikamahine hou, e manao ana e komo iloko o ke kula kaikamhine ma Waialua. O ka pono no ia, malia o lilo io mai oukou i mau makuahine no ka hanauna hope aku o keia Lahui.
NO ALAKAHI: Ua kono Leta ia mai makou e W. J. Pahio, no ko lakou kukulu ana i ahaaina lulu dala no ka Luakini ma Alakahi.
UA LILO AKU I KA WAI. Ma ka pule i hala aku nei, i na kuaua e haawi mai ana i ka hoomau i ka lepo aia hoi, ua laweiaku ka uapo o Waikane a me ka uapo o Kahaina ma Oahu nei.
HE MAU KUMUKULA HOU NO PUNAHOU: Ma ke ku ana mai nei o Conneta ma ke ahiahi o ka Poalima 1 hala ku nei ua kau mai maluna on a he mau Kumukula hou no ke Kulan@i o Punahou. O ka inoa o ua mau Kumu @ o Halepula (Church) @@e a me kana wahine.
KE KULA KAIKAMAHINE NA WAIALUA: Ua hiki aku ka hui o na haumana o ia kula i ke kanakolu, a ke hele hou mai nei na haumana. I ka Poakolu iho nei ku hou mai kekahi mau kaikamahine mai Lahaina mai. E holo mua ana ia kula.
PAKELE KE OLA. Ma ke ahiahi o ka Poalima o ka pule i hala'ku nei, ua hina aku o Samuela Alani mahope o kona kai holoholo lio, a ua haule aku ia mahope o kona kaa haule loa iho i ka honua. Ua hoihoiia mai oia ma kona Home a i keia manawa na lohe mai makou ua mai @ @@. Ma ke alanui Berkania ma Ho@l@lu nei kona wahi i loohialii kei pilikia.
HE MAU KAPA PA UPA U. Ia @ kou i kiei aku mai ma ka Hale @@@ Cole, i ka Poalua i hala iho nei a ke hoike aku la makou he mau pa-upa-u waii e kudala ia ana. O ka maka maa keia o ko makou ike ana i na welu Hawaii e kudala ia ana imua o ka lehulehu keokeo o na aina e.
HE MAU IPU HAO HOU. I ko makou naue ana ma na uapo o ko kakou nei awa ku moku, ike aku la ko makou mau maka, he mau ipu hao paila ko nui e waiho mai ana ma na uapo o Ainahou, i laweia mai e na moku, mai na aina haole mai. A i ko makou noonoo ana, me he mau ipu hao kupono la ia no ko kakou mau mahi ko Hawaii nei.
PUALI PUKAA O KA HAKU HAWAII PONOI. Ma ke ahiahi o ka Poakahi iho nei, ia makou i komo aku ai ma ka Hale Makeke kahiko, aia hoi ua akoakoa mai na hoa o ia Puali hanohano me ko lakou mau kahiko i hele wale a panio i ka nana'ku a na maka. Ia po no ua koho hou ia e mau lala no ia puali. O na keiki opiopio nei o keia Kaona kai haiamau ae malaila. A ua komo kahi poe o lakou.
HANAIO KA HAOLE. O ka hoopaapaa o ka mea aie i oleloia me ke "Au Okoa" o ka la 16 iho nei, a ole no paha e manaoia he mea ia i pula wale ae. Aka nae paha, no ke kue hoi i ka mea i aponoia mamoa o kana hoopii ana i ka aha.
Me ke kanaka la hoi e uneune naaupo ana i ka pohaku, aole no e old ka pepe o kona mau lima. Pela ka pono ole o ka mea naaupo e hanai ma ka hale o ka poe akahi.
KA MANAO NO JEFF.DAVIS O ka poe mnao in Jeff. Davis e hookolokolo iaia ma ke kanawai koa, O Gen. Lee, Ioane keiki Biurigada, Alanui loihi, Ewela a me kekahi poe malalo iho o ke kokua ana i ke alii Kipi o ka aoao Hema, aka, nole nae i ae lealea iki aku ke Aupuni o Amerika Huipuia. Aohe nae he kanalua e kapili ia ana he noho hookolokolo no ka hoopai ana i ke alii Kipi. Oia iho la ko makou lohe ma ka nupepa hope mai nei.
E HOOLEWAIA ANA KE KINO KUPAPAU O HON. R. C. WALE. Ua hiki mai i o makou nei ka lono e Hoolewaia ana ke kino kupapau o ka Mea Hanohano R. C. Wale ma ka Poakahi o keia pule aku, oia hoi ka la 30 o Okatoba e hiki mai ana. Mai ka Halepule Enelani aku ma Peleula e kai ai ka huakai. O ka hoonoho ana o ka huakai, e paiia ana no ma na olelo hoolaha ma ke alanui i keia la.
KUPANAHA: Ia makou i kipa aku ai ma kekahi hale o ko kakou kaona nei, i ke kahaiaka o ka Poalua aku nei la 24, aia hoi huki ia aku la na maka a ike aku la i kela mea kupanaha e kau mai ana maluna o ka noho, me he kanaka ala no ke ano, eia ka he Ilio ua hookomo ia i ka paalole, koe aku ke poo a me ka huelo. Ua hanaia no me he lolewawae la, a me he palule la no oluna. Ihola makou, a hui ke aloha i ka ilio ea? ae no hoi paha o paapu auane i ka uku ame ka lepo.
PAKELE KE OLA MAI PAU I KE AHI. Ma ka Poakolu iho nei o keia pula, ua ike makou i kekahi keiki haole nona ka inoa losepa Harris ua aa ia kona lauoho me kekahi lala o kona kino e ka ahi. O ke kumu o kona pau ana, i hoo i kekahi mamala ahi iloko o ka ipu kimi aila honua (Kersene oil,) aka, i ke ahi i koino loa iho ai iloko o ua ipu kini la, ke pahu ae la no ia, a lele liilii aku la ma kona kino, a pau lihilihi kona lima a me kona lauoho. O ka mea nana ke keiki o Ioane Harris (John Harris.) Nolaila, e na makamaka, ke ike mai la no oukou i ka pilikia o keia aila, a mai noho a hoohemahema i ka malama ana i keia aila honua. No ka mea, he aila pono ole loa keia ke pili iki me kekeahi apana ahi uuku. Ina no e pa iki me ke ahi, o ke pahu ae la no ia, a lilo maoli mea pilikia no ka ohana a me ka lehulehu.
KE OLA O KE ALII NUI MOI
Aole no makou e poina i ka hai mau ana imua o na makaainana ponoi o ke Alii i ka oluolu kupono o ke Ola o ko kakou Moi Nui ALIIOLANI KAPUAIWA KAMEHAMEHA V. I keia mau la ua, a wela hoi e nohoia nei. @@ Oia ma Kona Home Aekai ma Wai@ kahi i Noho ai i keia mau la.
O ke Ola o ka Mea Kiekie ke Alii ke Kama Ahi Wahine, ka Hooilina hoi o ke Aupuni Hawaii nei, e maikai no.
O ke Ola o ka Mea Kiekie ke Alii, Mataio Kekuanaoa, he oluolu kupono loa no, a ke ike pinepine mau ia nei no kona mau helehelena e ka lehulehu ma na liula, a me na kakahiaka kohaihai, e maalo mau ana maluna o kona kaalio.
O ke Ola hoi o ke Alii Wahine kane make, Hakaleleponi K. Kamala, he oluolu kupono no.
KE ALO ALII.
He oluolu kupono no ke Ola o ka Mrs. Kiekie W. C. Lunalili, Col. David Kalakaua, Col. Casara kapaakea, Lidia Kamaeha, Likelike a me W. P. Leleiohoko Kalahoolewa.
KEEO ALII.
Ua ike awihi iho makou i na oleleo pane a Keeo Alii ole wale i haiia me ka Buke 1 Helu 27 o ke Au Okoa, o ka la 23 o Okatoba i poholo aku nei. E pane mai ana oia Ua hili hea makou, no ko makou hoohalahala i kela hula olelo (Na mea hou o ke Alo Alii,) no ka hookomo ana i ko kakou Alii Nui Moi, a me kona Ohana Alii malalo oia hua olelo.
A ke pane mai nei no ua Keeo Alii nei me ke Okalakala Kunahihi uso ole, ua lilo ka ko makou Makee Alii ana i mea. "Okoa a he Okoa ka ke kumu hoopaapaa." A ke pane mai nei no hoi ia makou i ne olelo inoino hoonaukiuki manao. No hea la keia maku kani hewa o ke awakea, no Kahuwa paha? A ke i mai nei no ua Keeo Alii nei i ka lea loa, (Menemene.) "Menemene ino ka lae o ko maua mau Haku i ke kau ae o keia wahi oleleo maluna iho o ke poo" (Na mea hou o ke Alo Alii.
A ke pane mai nei no ua Keeo Alii mai. "Ua hewa ka ko makou Keeo, a Makee @ Alii Nui Moi o ko kakou Aupuni, no ka ua ana ka o ka lepo maluna iho o ko kakou mau Alii, aole ka e pau i ka holoiia, aia ka a holo i Pelekane a me Farani makou e ao ai i ka poe pai nupepea o Hawaii nei, alaila ke pau ka lepo." Auhea oukou e ka poe ike a akamai i ke kulu manao iloko o na nupepa? E nana pu ae kakou ina olelo pane @ Keeo Alii, he kupono anei keia mau olelo pane, no ka makou mau mea i hoohalahala ai? I ko makou manao, aole he pololei keia pane ana mai nei a Keeo ALii.
Ina kakou e nana pono ae ana i ke ano e kana mau olelo paue a pau ; aole o kaua@@ o ka lauwili a paukaaka o kana pane @@ mai, e lawa ka Mohee ka hololua @@ @ hope kana mau olelo pane mai nei @@ kuapanaha a ka la i Mana ia Keeo Alii Moi kana no hoi ua Hokahoka iao waikai o ke k@aaina, aole i ike i ke ano o ka noho @@ kahi alii, kikoola e wale mai nei ao ka @ ana me ke kupono ole; me ka halo mea @ iho i ka pono a me ka ole, o ke kani @@ mai nei no ia. He keu a ka o@@, @@ no paha o Keeo Alii o ka hookano. I@ @ kanaka oe e Keeo Alii, mai pane hoo @@ oe o poha a uina ko lua, a nukee ko @ ka polohuku waapa a na keiki o ka @@ ina hoi he Alii oe e Keeo Alii e pane @@ nei, o oe ka oi o ke Alii Kipi i ka Moi, ina o ka wa kahiko? O oe no nae ke ka mua ana i ka iho, lele ana i ka pali. Aole no ke kipi ola. Auwe! Auwe! No hea ia keia O io e hoaa mai nei o ke aumoe! E lawa ka Olohe puka i ke awakea, e hapalalau mai nei ka pane ana. Eia no hoi keia mea kupanaha ia Keeo Alii, o Keeo Alii h@ kona inoa, ke hoopuka mai nei hoi i kana mau olelo hoinoino no ko makou Makee Alii ana. MAKEE ALII
Honolulu,.Oka. 25, 1865
Na hiha o ka Aha Jare o Honolulu ne no ke kau Hookolokolo o Okatoba.
Eia ,alalo iho nei ka nui o na hihia o ka
Aha Jure o Honolulu nei :
Ke Alii kue ia Kaailaau, hoopiiia no ka
wawahi hale, komo hale a me ka nihue. Ua hoopaiia hookahi makahiki me $50.
Ke Alii keu ia Naone, hoopiiia no ka wawahi hale, komo hale a me ka aihue. Ua hookuuia.
Ke Alii kue ia Davida Piikoa, hoopiiia no ka nihue. Hoopiia hookahi makahiki ma $5.00 koina.
Ke Alii kue ia Fosbrooke. Hook@@
Aha Hoomalu.
Oct. 18. James Swinton. holonui, kookua ia. Kalawa, holonui, hookuuia.
Oct. 19. J. Brown. on a maluna o ka ike hoopaiia $2, me $1.12@ no ke koina.
Oct. 23. Nika, holonui, hookuuia.
Oct. 25. Isaac. John. on a, belaia $6.00 Margret, on a. belaia $6.
Oct. 26. A. Smith, on a. belaia $5