Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 43, 28 October 1865 — Ka Nupepa Kuokoa. Ka Moolelo o Heneri Opukahaia. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

Ka Moolelo o Heneri Opukahaia.

NOHO AN"A m&' AN^DOVE^A. •* raia*e noho ana ma k r \to(J^r• la oiaJkta kekalii <ftarti]^at}aV • A aku' la oia /htio4»k\ Hio • i k|l£,Hapa o-ka fo,.ii*mēj\fr-po* i nof[o stfia* mer ia rfīē Kft'latj!h •Jliamoe ole. -A»f. k<sAn hlill . nar hia}iakio.k"i'iaia£ lieīk» kau . meaHioii ' .1* ifmilL oia, ii£j&lwaii,V lesu • olelo nui . (iTi* a i. o.ttcneTh i * k'i<Jījt;ri p"tqjiā - froajkifka^na 1« ho'.lo - ma iVa -piea'e ,|KTi ana i nei eiiia a koaku īa *6ia. e"jWtTe -kok'k ;ak u'--6ia Ha Uooliloia'na* o" kā wai i waina a hahai mai'la a pau loa. Miki anei i kekahi .mea e ae o kona ano ke hana e like me keia, ka hahai mai i ka moolelo o ka mea Hpola a loihi loa'ku, a me ka hiki pono kē heluhelu ? I mai o Mr. Ab6ta, aole e oluolu iki o Heneri ke oIe„;e loaa ka rtiea e imi ai pela ,«iia kela mea keia me'a ana e imi ai. Ua ik'e leaia ia mea, i ka wa i pouli ai ka la ma kona ninau ana, i na ninau poliihihi, u pela no hoi ma na oihana e ae. . I koknhi kakahiaka ike ia'ku la oia e paa anu i ka rula, e ana ana i ka hale kula a ine ka pa. A ninnu ia'ku la oia he mea aha ia an e hana nei. I mai la oia me ka aka iki mai. 44 1 ike ai wau i ke kukulu ana o ka hale ke hoi au i Hawaii. n I kona wa e lohe ai i kekahi huaolelo sna i hoomaopopo ole ai, a i hiki ole hoj Ue kamailio aku, o kona ninau koke aku la no ia ia Mr> Abota ; " pehea e hookuikui ai i keia huaolelo } " I ka wn e hai ia'ku ai o ka paa loa aku la no ia aole e poina iki. I ko Mr. Abota nana ana'ku i kona ano, ma keia palapala ua makaukau maoli e hele aku i ka ike loa. Komo oia iloko o ke keena buke i kekahi ahiahi a nakii malu iho la oia i kekahi laau o ka noho me ka lopi, he kanaka hoi ko luna 0 ua noho nei, a hoi loa'ku la oia, a ma ka paia noho iho la. Pane aku la oia, i ka ohanae nohoanama kapuahi, "e,e." Ike ia'ku Iu iwaena o ka hale he mau wahi Keonimana kii e hulahula ana, e pekupeku ana i na wawae, me ka liki i na puupuu, a hakaka, hina kahi ilalo a o kahi iho no, a pau ka hakaka ana, o ka lealea ae la no ia, a o ka lele koke ae la no ia a komo ana iloko o ka eke o Heneri. " I ike oia i na wahi ana i noho ai, i kona wa i holo mai ai i Amerika nei." A hoomaka iho la oia e kakau i leta i kona makamaka alolia e hahai aku ana iaia 1 ke ano o kona ola kino mai kona haalele ana'ku. O keia mau leta elua malalo iho nei ua kakauia ma Anedovera i ane like me ke mua, a me ka hooponopono iki ana i ke kiko ana. Anedovera, ) Dec. 15, 1862. S E KA MAKAMAKA KRISTIANO E J - , Aloha oe. u Ua loaa mai ia'u ka wa pono e palapala aku ia oe. Ua loaa mai kau buke i hoouna mai ai ma ka lima o Mr. G. a ua nui ko'u olioli nou no ia mea. He hauoli nui ko'u i ke Akua i kona haawi ana mai ia'u i makamaka no keia aina, kahi a'u a me oukou e lohe nei i na oleloa ke Akua/ Lokomaikai ke Akua ia kakoii, a i kahi poeeiaku. Na ke Akua e alakai ia kakou ma kana mau hana. " Aole wau » ike i ka ke Akua mea e hana mai ai i kuu uhane popilikia nei. Eia nae ka nfea maopopo, e hele ana no au imua o ke Akua, a imua o Kristo. " Nolaila he pono ia kakou ke hooikaika ma kahi a ke Akua i makemakeai ia kakou malaila kakou e hana'i. He hiki i ke Akua ke hoola i»na uhane lawehala a pau ke loaa ia kakou ka hoomai nao ana'ku »aiB, a me ka hana ana i na

aloha Kristiano, oia hoi na hana » ku>ke*aloha. t *" • V *A«kē'-lana nei ko'u manao, e hooHaku i kana Euanelio i ko na aina naaupo, i kahi hoi i ike ole i ka *oldo a ka inea Hoola. A ke hoomana kq faite i ka laau, ka pohaku, ka mano, .a ,«a aneane no e pau loa na inea i ka liT»oliIoia i mau akua; aole ka Baibala maljai!a a nole lakou i hoomaopopo i ko 1«a liani, a me ko ka po oia hoi o Gehena. Eia wau ke noho nei ma keia aiua ma.kua* ole, hookahi makua o ke Akua ke hana wau mamuli o kona makemake, u loa i ko'u maulini iho." •O £eia leta malalo nei, ua kakauia'ku ia*Rev» Mr. Mila o Torinipoda. * "• Anedovera, > . . ; s lan. 27, 1813. $ *'■ EI ka mAkamaka Kristiako e ; nui oe. Ua loaa mai ka vva ku-■•p&no-iaMl-e Uakau ai i wahi lela nan. XJa loaa niai no kau mau leta elua ia'u, a t wau i na olelo momona o TqJio, a na ia mau olelo i hoanuanu mai naau hewa nei me he wai huihui la. E ka Haku, e hoolohe mai anei oe i ka'u pule malu ana ? E ka makamaka, ke hoomanao nei wau i kau pule ana no ka poe ilihune a me ka poe makapo ma ka naau, a e lohe ia ana ia pule au. A ke noi aku nei wau ia oe e pule oe no'u i ke Akua, i ninini mai ai oia i ka Uhane Hemo lele maluna o na uhane a pau. No ka mea aole wau i ike i ka ke Akua mea e iiana mai ai i ko'u uhane ma keia hope aku-. Aka o ko'u manao maoli, he makemake loa wau i kana mau kauoha a he makemake no hoi au e hana mai oia i ko'u uhane e like me kona ike ana he pono. Ke makemake nei ka ppe hewa i na mea o keia ao, aole manao i ka hooleiia o ko lakou inau ūhane il'»ko o ka iua hohonu. E, kai ka manomano 0 ko knkou mau hewa. Pehea la e hiki ai ia kakou ke hele ma ke ala o ke olu, a ma ka oiaio a me ka noho pu ana me la iloko o ka lanL Aole wahi e ae e hiki ai, eia wale no o ka pauleie aku i ke Akua, o ka haalele loa i na hewa a me na mea iike. Ke i nei kahi poe he hemahema i ka pule ; ua ike no, no ka mea ua ao mai o Kristo ia kakou. 44 1 ko'u hele ana i Tiniberi i kela pule aku nei, ike wau i kekahi wahi keiki' uuku mai Hawaii mai o Toma kona inoa. Aole oia i ike i ke Akua maoli, he naaupo loa ma ia mea mamua o ko'u hai ana aku iaia. Hahai mua aku la nae wau ia ia ma na mea i hoikeia ma Kinohi 1: 1 a pela'ku, i ka hana ana o ke Akua i keia ao me kona mana iho, i mai la oia, manomano no hoi ko kakou naaupo i ka lioomana i ke akua laau a me ka pohaku ; | e lia;nvi*ai kakou i ka puaa, ka niu, ka j maia me ka ai ole ia mai. I aku ia wau, j naaupo io no. A ninau hou mai Ia kela ! ia'u, ( 'aia i hea ke kanaka nana i hana na mea a pau loa ?" Pane aku la au, "aia ma na wahi a pau loa, a eia no hoi n)B kaua." A i hou mai la no, 44 he lohe mai no ia i ka kaua mea e kamailio nei la ?" 1 aku la au 44 ae, a e manaoio aku oe ia ia, ina M|§nao ana oe e lilo oe i makamaka nom?' I mai la oia 44 ke manaoio nei wau." Ma ka olelo Hawaii no ko māua kamaiiio ana, no ka mea aole oia i ike, a i hoomaopopo hoi i ka olelo Beritania. Alakāi wau iaia ma kahi o ke kahunapule ma ka la Sabati, a hahai aku la wau ma ka olelo Hawaii iaia i ka mea a ke kahuna e hai mai ai. He he/e no ka oia mamua iho iloko o laiia, aole nae he hoomaopopo. A hai aku la wau i ko ke Akua hoolaanamai iaia ma keia aina. I mai la oia, nui ko'u makemakei ke Akua, He nui na ninau ana e ninau mai ai ia'u no na mea e pili ana i ke Akua. I ka hoi ana o maua e moe, i mai la kela aole loa au e hoopoina i ke Akua. A i mai no hoi oia, ina e ai oia alaila e hoomaikai aku no oia i ka mea jiana e haawi mai ka ai. A o Jsa poe o kahi ana i noho ai, manao no e noho oia malaila. a loaa ka olelo Beritania, alaila hele i ke kula. I ko'u haalele ana'ku iaia noke mai kela i ka uwe. I ka makahiki 1812, kohoia o Mr. Mila ka mea kokua nui ia H. Opukahaia, e hele e nana i na misionari e nohoana ma na mokuaina Komohana a me ko ka He-

ma. laia no a hala'ku oko Opukahaia hele no ia ts|lolisa, ma Nu Hamesire. I iho la o Opukahaia, ua noho au maanei me kekahi mau kanaka maikai elua. Oiai wau e noho ana maanei, hoopiha loa ia oloko o'u i ka hoomanao ana ia'u iho, hele pinepine loa wau i ka halawai a ka poe opiopio a oluolu no hoi ko'u manao. A ia'u e noho ana ma ka hale o Mr. Dea. B. loaa iho la wau i ka mai kuni (fever,) a nawaliwali loa wau, a ane hiki ole ke pane i na ninau a ka poe i hele mai e ike ia'u. Elima pule o ko'u mai' ana alaila ike aku & wau i ka lokomaikai lua ole o ka ohana o Mr. Dea B. ia'u. Oluolu no hoi ke Kauka, he kanaka haipule no, he pinepine ko maua haipule pu ana, oiai wau ma ko'u wahi moe e ana i ka mai. " I kekahi la, ninau mai la o Mrs. B. ia'u i ko'u makemake i ka make a i ka haalele i keia ao ino a komo aku i ke ao maikai. Pane aku la wau aole a'u hana aku, aia wale no ike Akua ia wahi. A pane hou mai la ua wahine nei ia'u, " ua hoomaopopo no anei oe i ka lokomnikai a me ka nani o ke Akua maluna ou ?" Pane aku la au u ae, no ka mea aole o'u makuakane, aole makuahine, aole he mau hoiihanau ma keia aina malihini, o ke Akua wale no. Aka ea ! he kupono anei ia'u ke kapa aku iaia he makua nou ? *• O ka mea hana i kona makemake oia ke keiki a ke Akua." A i ke ola kuu mai, o ka lana loa mai la no ia o ko'u manao, i ka po~ no o ke Akua. O ka'u hoomanao wale no i ka pomaikai o kela ao a me ke ola mau. Aka ina e hao iki no ia'u ka hoomanao aua, o ka hoi hope iho la no ia o kuu naau ino nei. Aka ma ka nui l O/kn manawa, ua loaa no ka pomaikai ma ko'u wa e pule malu ai, a i na wa e kamailio »i me kahi poe. Ake manāo nei wōh oa ano hoti huu naam Ke ole nae au e kuhihewa. 44 No ka inea o lesu I<risf.o ka mea nui loa iwaena o na tuusani he umi, e aloha unn ; a o kona lokomaikoi lua oie kai haawiia mai i ka mea lawehala e like rne a'u nei."