Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 43, 28 October 1865 — Ka Hoomana Kahiko. [ARTICLE]

Ka Hoomana Kahiko.

ĪIELU 25. Na ahaalna i ka wa kahiko i malamaia c ka lehulehu—Ua koiia mai au ma keia kumumanao, e hoike aku i ke ano o na ahaaina i malamaia e ka lehulehu onawa i hala aku. Aka, ma ka ninau ana ika poe kahiko i kuonoono hoi ka ike ana i na mea oia wa. Ua oielo aiai no hoi lakou, aole no i lehulehu loa na ahaaina t malamaia e ka lehulehu oia manawa. He elua wale no ahaina i malama nui ia. I. Ka ahaaina kulain. 2. Ka ahaaina palala. 1. Ka aliaaina kulaia. He elua inoa 0 keia ahaaina. He hookahakaha keka> hi inoa ona. Ua pili nui keia i na'lii nui, na'lii aiinoku. Penei ka hana ana, elua mau aiii ma keia aoao keia aoao, rne na kanaka malalo o kekahi a tne kekahi; me na waiwai o kela ano keia ano. Ka ai ame ka ia, ua makaukau tta aoao elua, aiaila, o ke alii o l&la aoao a me Heia aoao, ua hanaia ma< iuna o na kanaka, a ua kau iho ia ke alii maluna, ahnla, hoole» ka waiwai ena ew puu elua i hooinakaukauia o na aoao elua. A ina e oi ka waiwai o kekahi aiii mamua o kekahi, o ke eo ae la no ia, a u-a ae la ka pihe, ai ino ka ui a me ka i-a, a lawe kela mea keia mea i ka waiwa«, ina hoi e koe, puhiia kela koena waiwai i ke ahi. Pela ko'u iohe ana ika hana a kekahi alii' aimoku o Hawaii nei, oia hoi o Kamamalu kona inoa, no ka mea, ia ia ka e hapai ai i keia hana o ka ahaaina kulaia. Ma Honoluiu iho no ka la ea, malaila oia i kau ai iiuna oka manele. I ka wa hoi i puhiia'i ka waiwai i ke ahi, a leie akii ia hoi kekahi huna ahi, a o ka pau no ia o kona kapa hua ike ahi. A no keia pau ana, ua kapaia kekahi inoa ona o Pauahi, a he mamo o na'hi, e ka» heaia nei kona inoa } o Pauahi wahine a Bihopa. 2. Ka ahaaina paiaia.—O ka ahaaina palala, oia ka oiiaaina i malama mau ia e na'lii a me na mea i hoopunaheleia,» ka wa e hanau ai ka iakou keiki. Penei ka hana ana, —i ka Wa e hapai ai ka wahine i ke keiki, hanai ka makuakane ka makuahine, ke kupuna, kaikuaana a kaikaina paha o ka makuakane i ka puaa, i ka ilio, ka moa ame ka peiehu. Kukuia ke kapa, hakuia ka inoa o ke keiki. A 1 ka wa hoi e kokoke ai e hanau ke keiki, houluuluia mai na waiwai i hoomakaukauia. A hikt • hoi ikaia e hanaa ai, alaila, hele inai la ka poea pau o ka tnakuakane, a peia no hoi ko ka makuahioe aoao ; e palaia i ke keiki, a kalua kekahi puaa mawaewae no ka haDa«Tana t a ma/lope kalua aku ka imi o na inea i hoomakaukauia. Ika wa hoi e makaukau ai, alāila, e hele mai ka poe hula. a me kela mea keia mea e kahen i ka inoa o ke keiki; a ua kapaia ia hana ana he pti punahele. A ina ua maikai ka inoa o keiki t hakuia, alai}a, nui no ka ioaa t a» wale ka ai a ine ka i-a. He kapu loa ka hana ana o ka ahaaina o na keiki alii/ao na hana ana iho la no nae ia, e like nae ka hana ana o na mea o keia wehewehe ana maluna. Ua i mai hoi ka mea naoa i ao mai ia'u, he hana nui loa ka bat» ana oia, o keia mea keia mea, he moeka imua o na keiki a na'lii, me ka molni p« aku no hoi. Ma keia mau wehewehe, ua maopopo loa ae la, o keia mau ahaaina ae la no paha na mea e maopopn ai. S. N. HoLnK&niai.