Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 44, 4 November 1865 — Page 4

Page PDF (1.48 MB)

This text was transcribed by:  Aaron
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

No ke ola kino.

No ke kuli o ka pepeiao.

             I kekahi manawa ua ili mai keia mai mai na kupuna mai, a i na keiki, a o kahi poe hoi, ua loaa mai no mamuli o ka malama pono ole i ke kino. Nolaila o ka malama pono wale no i ke kino ka mea kupono, i ole ai e loohia mai i na mai e ae e loaa ai ka paiakuli o ka pepeiao, he pono hoi ka paiakuli wale no a pau koke ae, o ka hoomau loa iho ka mea hewa. Ina ua paiakuli ka pepeiao, alaila he pono ke pani i ka pepeiao me ka pulupulu lole i hoomauia me ka wai kolii a na haole i kapa ai he glycerine a i ole no hoi he pulupulu, e ninini no i elua golukerine (glycerine) he mea maikai loa ia no ka mea pepeiao kuli, he mea hoomau ai i ke kokuli pepeiao, in a no ka paakiki o ke kokuli ka mea i kuli ai ka pepeiao, a o keia ka mea e palupalu ai. Eia hou kekahi mea e pono ai, aole pono e hoopa i kekahi wai ikaika e ae mamua o ka ikaika o ke golukerine ai maoli i pai ia me ka wai.

             I kekahi wa ua pomaikai iki no ka poe e makemake ana e kamailio pu me na kuli ke lohe iki lakou i ka manao, a i kekahi wa o na kuli he pilikia i ka lohe pono ole. E like me kekahi kanaka kuli ma Amerika i ka wa mamua.

            He kanaka mahiai oia a maloko o kona kihapai he laau nui e ku ana, he 30 kapuai ke kiekie mai ka lepo ae a hiki i kekahi puu lala.

            I kekahi la hele ae la oia maloko o kona kihapai me kona manao e oki i ua laau nei i pou no ka wili, ua kokoke ma ke alanui kahi i ke ai o ua laau nei, a iaia i hoomaka ai e hana, manao ae la oia, e hele mai paha uanei na malihini maanei a ninau mai, a no kona ike iaia iho he kuli loa oia, nolaila haku iho la oia i mau haina nana e pane ai ke ninau ia mai, a me na ninau e ninau ia mai ai e ka mea ninau, eia iho malalo nei na pane ana, ana i haku iho ai. "He laau aha kena?" Ninau a ka malihini. "He pou no ka wili," wahi a na kuli nei. "Pehea ka loihi o kahi au i manao ai e oki." "Mai lalo nei a hiki iluna la i kela puu." "Heaha ke kumukuai o ia mea?" "Elima dala." "Aole e loaa ka alima dala." Ole ae la no paha ia oe i kahi aku no e loaai.

            I ka pau ana no o kona haku ana i keia mau olelo maluna nei, hiki ana no ka malihini, a penei ke kamakamailio ana. Aloha hoi paha, wahi a ka malihini. He pou no ka wili, ka ua kuli nei. A pehea hoi ka loihi mai nei a kela kihi? Ka ninau hou ia a ka malihini. Mai lalo nei a kela puu a, ka ua kuli nei. Aole paha ou hoomaopopo i kau, pehea ka loihi mai nei a kela kihi? Elima dala, ka ua kuli nei. Akahi ka hoi ke kanaka apiki ia oe! hili ia paha uanei oe e au i ka huipa! wahi a ka malihini. Ole ae la no paha ia oe i kahi aku no e lonai.

            He huhu mai ka ka malihini, he olelo e ka ke kuli, no ke kuli la hoi ke uwouwo. Alaa ka pilikia o ka poe kuli mai eha. No laila e hiipoi mai oukou e ka poe heluhelu i ko kakou Nupepa.

 

Moolelo no Opukahaia.

            O Keau ka makuakane, o Kamohoula ka makuahine. Hanau mai la na laua keia keiki o Opukahaia, a me kekahi keiki e iho kona muli mai, (aole i loaa ka inoa oia keiki). ua hanau o Opukahaia mamua ae o ke kaua ana o Kamehameha me Namakeha ma Kau. A ma Kau no hoi i Ninole kahi i hanau ai o Opukahaia. Ua kapaia nae kona inoa mamuli o ke kahaia ana o ka opu o kekahi alii, nolaila i kapaia ai o Opukahaia.

            A hiki mai la ka wa o ke kaua ana o Kamehameha me Namakeha, alaila, pepehiia aho la na makua o Opukahaia. I ka make ana nae o na makua o ua o Opukahaia, haalele iho la oia ia Kau, ku ae la oia a hele aku la i Kohala.

            Ia Opukahaia nae e noho ana ma Kohala, loaa iho la oia ia Pahua, ke kaikunanae o kona makuahine, a hoihoiia mai i Kona nei, a noho pu iho la me Pahua ma, a me Hina ma ma Napoopoo nei, Kona Hema, Hawaii.

            Ia wa nae a Opukahaia e noho ana ma Napoopoo nei, i kona wa i hoihoiia mai ai mai Kohala mai, ua kanaka makua no oia ia wa. A ia ia nae i noho ai maanei, ao ia iho la oia i ka oihana kahuna o ka wa kahiko. He keiki hoolohe o Opukahaia, aole nae he mahiai, a me ka lawaia, aole no hoi oia i ao nui ia ma ia mau hana. O ke ao kahuna wale no kona makemake nui, a ua lilo ia he puni nana e malama mau ai, i na po kapu o ka Hainapule. O kona mea nana i ao i ka oihana kahuna. O pahua no. He kahuna akamai keia i ao ia e Hewahewa, e ke Kahuna Nui o ka Heiau o Hikiau.

            A loaa ia Opukahai ka ike i na mea o ka oihana kahuna, alaila, kukuli iho la oia i kona wahi Heiau pohaku maloko o Helehelekalani, a kukulu no hoi i hale maluna iho o kona wahi heiau, me ka malama ana i keia mau akua ekolu. 1 Lono. 2. Kukaohialaka. 3. Kukailimoku.

            He pinepine loa no hoi kona hooikaika ana ma ia oihana, a hiki wale i kona holo ana i Amerika.

            I ka wa nae i ku mai ai kahi moku Kalepa Amerika ma Kealakekua nei, alaila, koi ia iho la oia e kekahi haole o luna o ua moku nei, o Mika Alani kona inoa, he aikane na Hewahewa, a o kona holo no ia, a haalele iho la i ka oihana ana i ao ia ai.

            A ma keia wahi Heiau ana i kukulu ai, ua kanu iho no oia he mau niu ekolu, a ke ulu nei lakou a ke hua nei. E ike no ka poe makaikai i pao a keia keiki Opukahaia. Ke ola nei no kona ohana ma Kona Hema nei, o Hina kona inoa, ua hele nae a kuakea ke poo i ka hina, a ua palupalu no hoi ia e noho nei.

            Oia iho la no kahi moolelo pokole no ua o Opukahaia i loheia. Me ka mahalo. S.W. Papaula

            Napoopoo, S. Kona, Oct. 10, 1865.

 

He mea apiki.

            He kanaka Katorika Roma, a no ka nui loa o kona hewa makau iho la oia, a hele aku la i ke kahuna e hai i kona hewa, a e loaa mai ke kala ia mai o ka hala. Komo aku la ua kanaka nei iloko o ke keena o ke kahuna a pane aku la, E ka makua hemolele, ua hana hewa wau. Kauoha mai la ke kahuna iaia e hele a kukuli imua o kekeahi noho. A iaia nei e hoomakaukau ana e kukuli, ike aku la ia i ka wati gula a ke kahuna e waiho ana ma ka papakaukau, aia hoi na maka o ke kahuna ma kahi e, hopu aku la ua kanaka nei i ka waki, a hooiloko o kona poli. I ka wa a ke kahuna i hookoke mai ai iaia, a ninau mai i ke ano o kona hewa, pane aku ua kanaka kolohe nei, E ka makua, ua aihue au, pehea la au e pono ai? I mai la ke kahuna, E hoihoi oe i ka mea au i aihue ai a i ka mea nana ia. Pane mai la ua lawehala nei, E lawe oe ia mea. Olelo mai la ke kahuna, Aole au e lawe ia nau no e hoihoi ae a i ka mea nona ka waiwai. I aku la ka lawehala, Ua hoihoi au iaia, aole nae oia i ae e lawe aku. I hou mai la ke kahuna, Ina pela e malama oe ia mea, nou ia waiwai. Alaila kala aku la ke kahuna i na hewa a pau o ua kanaka nei, a hookuu aku la iaia e hoi. Hoi aku iaia me kona wati gula maikai. Mee no hoi ka apiki oia wahi kanaka kolohe.

 

Ka pule a ke Keiki liilii.

            He kanaka inu rama, ua uhauha oia i kana waiwai a pau loa. Hoi mai la oia i kona hale i kekahi po aia hoi, o ka hale wale no, aohe mea maloko e pono ai. Komo aku la oia i ka rumi o kana wahine, aia hoi ka wahine me ke keiki eha makahiki, e noho ana me ka nele a pilikia maoli no ka noho ana. Noho iho la ua kanaka nei me ka ekemu ole aku, a eha loa nae oia, me he mea la, e nali ana na ilo i na io o kona puuwai. Aole hiki iaia ke nana aku i ka wahine a me ke keiki. Ia lakou e noho ana, olelo aku la ka makuahine i ke keiki e noho ana ma kona aoao, E kuu keiki, o ka wa moe keia, o hoi e moe, alaila, kukuli iho la kela keiki liilii ma ke alo o kona makuahine, e like me kana hana mau ana, a pule aku la i kana pule ahiahi. A pau, noi aku la ke keiki, E mama, e ae oe iau e pule hou, heokahi pule i koe. Ae aku la ka makuahine, hapai ihola kela keiki uuku i kona mau lima a pule aku la. E ke Akua, e hoola e hoola mai oe i kuu papa aloha! Ua hoopae ia kela pule ma ka Noho Alii o ke Akua, ua lohe ia maluna a ma ke ao nei. Pane mai la ka makuakane, Amene. Apo aku la oia i ka wahine me ke keiki i kona poli. Lilo ka naau pohaku i mea palupalu. I aku la oia i ke keiki, Ekuu keiki, ua hoopakela oe i kou makukane mai ka make ae o ka poe inu rama e hoohiki ana au e haalele loa i na waiona! Pela i alaka ai keia keiki uuku i ka makua, a lilo oia i hoola nona.

 

He wahi Moolelo no ko Hanaia ma ke ana, he kaikamahine Fatuhiva.

            Ma ka la 12 aku nei o Okatoba nei, make aku la o Hanaia, ke kaikamahine Fatuhiva e noho ana ma ka hale o John Ii, ma Mililani. He 12 paha kona mau makahiki. Ua manaoia, he mai no mai kona aina hanau mai, a ua hooponopono ia no me ka manaoia e pau ana ia mea, aka, ua hiki ole loa nae, no ka hoolohe ole no. Oiai o li ma na aina e, kona mea ale no ia e lohe ai.

            Pela kanui ana o ka mai ia ia, a ua manaoia no, aia ma ka aoao akau kona mai, no ka mea, ua pala pu ia aoao i kona make ana iho.

            Iaia nae e waiho ana i loko o ka nawaliwali loa ana, aole i poina iaia o li, a e ake no e launa mau laua. Ina e lohe ana ia i ko Ii leo e pae ana mawaho o kona wahi e moe ana, alaila, pae koke mai la kona leo uwalo, E Ii e. Pela wale no oia e hana ai, a hiki wale i ka laana i haalele mai ai i keia ao, me kona i mai, Makau wau i ka make. mai makau oe i ka make, he hiamoe wale iho no ia, a ala hou mai no. Ua kuaiia kakou i ke koko o Iesu Kristo ma kona make ana a ola hou mai la ia, a pela no kakou e manaoio ia ia. Ina paha oe e hiki e aku malaila, a mahope aku nei hoi au, alaila, e kahea mai oe, "Hele mai kaua."

            A mau keiaa haina, he mea e ka olioli o kona mau hiohiona a pau o kon amau maka, a puliki paa mai la kona mau lima a i mai la, nui kuu aloha ia oe, e hai aku oe i keia mea i ou mau kini ma kou one hanau, a o koʻu mau wahi lua kana e hooili no lakou a mahea au e waiho ai, e naʻu ia mea e malama, i hou mai la, e pule i ka Haku.

            A i ka pau ana oia a me ka hooko ana, paa mau mai la kona mau lima, a iaʻu i kaawale iki ai ma kahi o ke kauka, o ko ia la wa no ia i naue aku ai, hoi mai au ua hala e aku kela.

 

He wahi leo kahea i kou mau Makamaka.

            E ka Nupepa kuokoa e, aloha oe, e ahonui oe i ka lawe aku i kou wahi leo kahea i kou mau makamaka puni nupepa , a nau e hai aku ia lakou, eia ua wahi leo kahea la ia oukou e ka poe i koe, aole i haawi mai i ke dala o ka hapalua hope o keia makahiki o ka Nupepa Kuokoa a kakou, eia no ka wa pono e hookaa mai ai oukou, no ka mea, na oukou ka lolohili mai, ili mai ka pilikia o keia hana maluna o makou, a pilikia pu me na Lunahooponopono no ke dala ole o ka papa pai, ea! e hookaa koke mai oukou ma keia mau la, o hoohilahilaia mai kakou, no ka ale kaa ole, a no ke aloha ole, no ka mea, he mea hilahila loa ina e hai pakabi ia ku na inoa i kaa ole ke dala. A ke kahea nei au ma koʻu apana, mai kekahi mau inoa o ke Kaona a hala loa mai i Waikiki nei, a e hoomanao mai na apana e ae o keia mokupuni i like me ke kaa ole o keia poe, a pela no hoi e ala mai ai o Hawaii nui o Keawe, a hala loaka i Kauai o Keolewa, aka, ina ua kaa ko na wahi e ae, a o kau wale no koe, e pono no e hoihoi ia mai, kau mau olelo i paipai ai no na apana e ae, ke kuhihewa ole nae au, aka, ina he like pu loa me kau, e pono e hookaa koke mai. Me ka mahalo. W.H. Kamoana. Waikiki kai, Oct. 15, 1865.

 

Ka Moi Ailuene me ka Pahikaua.

            I na la mua o hoomaemaeia na o kona Ekalesia, ua hoalaia mai ka Moi haipule, Ailuene Eono, e kokua mamuli oia hana maikai. He mahalo nui kona i ka Palapala Hemolele, ka buke i hunaia no na kau he nui wale e na enemi o ka pono, a me ka poe pepehi uhane. A i ka wa i hookohuiai oia i Alii Nui, a haawiia mai na pahikaua iaia mamuli o kona ano Moi no Enelani, Farani me Irelani, apo aku la oia i na pahi kaua a pane aku la, hookahi pahikaua i koe, he pono ke haawi ia iau. Haohao iho la na lii i keia olelo, alaila, pane hou aku la oia, ke hoomanao nei au i ka Baibala hoana, oia ka pahikaua no ke uhane, he mea ole no kakou ke ole ia, aole hoi hiki ia kakou ke hana i kekahi mea ke nele i kona kokua ana mai. E like me kona makemake nui i ka Baibala, pela oia i hoolaha nui ai ia buke iwaena o kona o na pono nui o ke aupuni Enelani a hiki i keia la. Pono e noia ia Buke i na mea a pau. E heluhelu nui ia e na kanaka. Malaila na rula e olai na lahui, a e paa ai na aupuni o ka hounua nei ke malamaia. He pa kaua ikaika na Pono oia Buke e malu ai ka poe e hilinai ana malaila. Pomaikai ka aina a me na hanauna kanaka ke noa ka Buke maikai ia lakou.

 

Ko Napoliona Manao.

            Ua ike au i na kanaka, wahi a napoliona i pane ai i kekahi o kona mau alii, ua ike au i na kanaka, a ke hai aku nei au ia oe, o Iesu, aole ia he kanaka! O ka hoomana o Kristo, he mea kupanaha ia, e ola ana ma kona mana iho, aole hoi ia i puka mai mai ka noonoo kanaka. Aole o Iesu kekahi o na kanaka naauao, no ka mea, o na hana mana kona mau hoike.

            Ua kukulu o Alekanedero, a me Kaisneera, a me au nei hoi i ko makou mau Aupunui, aka, ma na Kahua hea la makou i kukulu ai? Eia, ma ka ikaika. Kukulu iho la o Kristo i kona Aupuni maluna o ke aloha, a i keia wa he nui na miliona kanaka i oluolu e make nona! E make ana au mamua o kou manawa, a e hoihoiia kuukino i ka lepo iai no na ilo. O ka hopena ia o ka mea i kapaia o Napoliona Nui. Kei ka nui o ke kowa mawaena o kou ano a me ke Aupuni pau ole o Kristo, i hoolahaia a i aloha nui ia, e hoouluia nei a puni ka honua!

            Alaila haliu ae la o Napoliona i kekahi o kona mau alihikaua a olelo aku la penei, Ina aole oe i ike o Kristo ke Akua, alaila ua hewa au i ka hookohu ana ia oe i alihikaua. Oia iho la ka hoike maopopo ana o Napoliona, kela alii kaulana o Farani.

 

He wahi Moolelo pokole no Aberanhama Linekona.

            Eia kekahi mau wahi moolelo pokole, e hoike ana i ka lokomaikai a me ka manao i ka pomaikai o ka lehulehu o keia kanaka.

            1.  I kekahi la, hele mai la kekahi o kona makamaka e ike iaia mai Ilinoi mai, a ike iho la ua makamaka nei e helu dala pepa ana o A. Linekona. A i aku la ka Peresidena i ua makamaka nei, He nui na oihana a ka Peresidena o Amerika Huipuia e hanai, i kau ole ia iloko o ke Kumukanawai, a aole no hoi iloko o na Kanawai e ae. A o kekahi keia o ua mau oihana la. O keia dala he uku no kekahi nika makapo a ilihune hoi, he kiaipuka hoi oia noloko o ke Keena Waihonawaiwai, a ua loaa mai oia i ka mai hepela, aole loaa o kona uku iaia, no kahi mea i kauohaia. A he pilikia loa wau i ka imi ana e loaa ka uku nona, a oia keia au e hookaawale nei no ua nika la iloko o ka wahi leta me ke kau ana i kona inoa.

             A o keia hana lokomaikai a ua Peresidena nei o Amerika Huipuia i ka nika makapo a ilihune hoi, a i loaa i ka mai hepela, e hoomanaoiana ia iloko o ka lahookolokolo o ka Haku, ka mea hoi i olelo mai, He oiaio kau e olelo aku nei ia oukou, i ka oukou hana ana pela i kekahi mea liilii loa o keia poe hoahanau ou, ua hana mai oukou pela iau.

 

            Hele mai la kekahi kanaka hanohano mai Piledelapia mai a noho iho la oia ma Wasinetona, a loaa iaia ka ae ia mai e kukapu me ka Peresidena ma ka hora 5 o ke kakahiaka o kekahi lae. A ia kakahiaka ana ae, miki aku la ua kanaka nei i kakakiaka nui i kahi o ka Peresidena, a nonoi aku la i ke kiaipuku e komo iloko e ike i ka Peresidena. Pane mai la ke kiaipuku, Aole oe e komo, a aole oia i ike iaia ia wa. Ua ae ia mai wau e kuka pu me ia, wahi a ua kanaka nei. Maka hora ehia? Ka ninau a ke kiaipuka. Pane mai la ke kanaka ma ka hora 5. Ua pono ae la a ka hora 5 oe e ike ai i ka Peresidena, wahi a ke kiaipuka. Iaia no e kiai ana, lohe aku la oia he leo ma kekahi keena aku, ua like loa no me ka leo o Linekona, a ninau aku la oia i ke kiaipuka, ina he kanaka kahi me ka Peresidena. I aku la ke kiaipuka, Aole, e pule ana o Linekona, a e heluhelu ana i ka Baibala. A ninau aku la ke kanaka, ina o kona ano mau ia. I mai la ke kiaipuka, ae, o kana hana ia mai ka hora 4 a hiki i ka hora 5 i kela kakahiaka keia kakahiaka e pule ai, me ka heluhelu i ka Baibala.

 

Palapala no Waialua mai.

            Ua loaa mai ia makou kekahi palapala o kekahi makamaka o Waialua. Penei kana e hai mai nei.

            Eia na wahi mea hunahuna hou o keehukaiolalo i keia mau la.

            1.  Ua malu ka aina i keia wa nole haunaele, aole ona, aole heihei lio. A ke manao lana nei au e pau ana ka heihei lio, no ka mea, he pokole wale no ka manawa no ka ulu ana o ka inoa maloo iho.

            2.  Ke ohuohu mai nei ko makou mau anaina pule i keia mau Sabati, a me nakula Sabati, a ua lawa pono ole na haumana i na kumu ke ike nei au i ka ulu ana mai o ka makemake i ka pule, a me ke kula Sabati iwaena o ka poe elemakule, oo, a opiopio, e pio ana ka ino, a e lanakila ana ka pono.

            3.  No ke kula kaikamahine ke lele auna mai nei na manu oia kula lehua, ua hele a po ia kula i na manu, lealea na pepeiao i ke kani hauoli o na manuliilii.

            O ka nui o na haumana i hiki mai, he 41 no Hawaii 11 Maui, 13, Molokai 1, Oahu 16 41.

            He 9 haumana i koe, lawa ka mea i manao ia, pela kou lohe i ke kumu E piha ana paha a hu wale aku, nui loa ka makemake o na makua a me na keiki e komo i keia kula ma Waialua nei, aole nae e hiki ua piha.

            E lai ana na kaikamahine o keehukai. Me ke aloha no.

 

Kokua Mahinahou o Kawaiahao no ka malama o Okatoba.

            Kulanakauhale 40 37 Kunawai 1 62 Kapalama 1 25 Kalihi 25 Maemae 2 37 Pauoa 4 00 Kaakopua 25 Maunakiekie 1 00 Makiki 4 62 Manoa 9 87 Kamoiliilii 13 12 Waikiki kai 5 75 Palolo 0 00 Huina 84 47.

 

            Pomaikai ke kanaka ke loaa iaia ka naauao, aia ma kona lima akau ka oihi o na la, a ma kona lima hema ka waiwai a me ka hanohano.

            E hoopaa i ka naauao a me ka ike, he ola ia no kou uhane, he hanohano no ia i kou ai.

 

Kekahi mau Rula kupono i ka Haipule.

             E ka makamaka, ei ae kekahi mau rula e kupono ai ia oe e ka makamaka i manaoia, o oe kekahi kanaka i kulia, a mau mau a i keia mea nui he ano haipule, a kanaka kupono oe no na oihana makamae o ka Palapala Hemolele.

            1.  He mea nui maoli oe e ka hoalauna i kou hoolilo ana ia oe iho i kia a i pahu hae iwaena o ka ke Akua mau hana nui. Aka hoi, ina ua hoolilo oe ia oe iho i mea paumaele a haumia hoi i na mea inoino o ke ao nei, makehewa kou inoa haipule, makehewa kau ao ana, kau paipai ana, kokua ana, no ka mea, he hookamani ia hana.      2.  Anoai paha, ua paulele nui oe ma kou inoa hoahanau, a he ake ike ia mai kou no kou lilo ana i Luna ekalesia no ko oukou wahi ponoi iho, a no ko oukou wahi apana iho, alaila, o kou ano maoli ma ka ike aku he hookamani wale no oe, alaila ua makehewa oe e lilo i Luna ekalesia, a i hoahanau, hoahana, hoa kuka hoi ma ka pono o ke Akua.

            3.  He mea mau iwaena o kekahi poe hoahanau a makamaka hoi, a Luna ekalesia hoi, ka hele e niania wale imua o ka lakou mau Kumu, a Kahunapule hoi, i na mea hewa liilii e pili ana i kona hoalauna i mea e khuihewa ia mai ai e ke Kahuna he Luna pono keia a he kanaka pono hoi. Ina oe pela e hanai, ua maopopo loa, ua make ka halawai o ia apana iho. Mai hana oe e ka makamaka pela.

            4.  O ka hoahanau a me ka Luna apana iho, hookahi laua, o ka makamaka a me ka Luna ekalesia, Kahuna ekalesia hookahi lakou iloko o kapono oiaio ma Iesu la, aka nae, koe i na Kahu ekalesia ka lawelawe ana ma na oihana laa. Aka, mai manao oe, ua kapu kahi o ka awai a me ke pakaukau e noho ia mai ana e na Kumu, a manao iho oe, owau wale no o ka Luna ekalesia ke noho malaila e uhi ai me he hookele waa la. He kuhihewa, he naaupo, he hukihuki, a me ka hookiekie ia manao ou.

            5.  Ina he nui na hoahanau opiopio iloko o kou apana iho, koe na Kahuna mai hoomaka e oe ia lakou, a manao iho oe e kiekie mai ana lakou maluna iho ou, aole pela, oia ka mea e holo ai ka hana o kou apana iho. E hoolilo ia lakou i mau keiki a i mau moopuna nau ma ka pono ia.

            6.  E haawai aku ka hana i ka poe hoahanau o ko oukou halawai ana, ka pule ana, ka himeni ana, kapaipai ana, a koe ka pule pau loa ia oe iho, a nau no e haawi ia hai ke makemake oe. Ina oe pela e hanai, alaila olioli like oukou i ka pono a holo no hoi ka hana. E hoomanao i rula 4 malunae.

            7.  E kaapuni mau oe me kou mau hoa i ko oukou mau apana iho, e komo i nahale, ma ka waena ina ilaila na kanaka, ma na pili pa, ma na huina alanui, a pelaku.

            8.  I ka heluhelu ana ma ka mokuna o ka P.H. e ninauinau i na mea nui oloko i maopopo ka waiwai o na rumi o ka P.H. i ka poe e heluhelu ana.

            Aole i pau na rula i manaoia, no ka manao, ua lawa iho la keia, e hoopuka hou ana au mahope aku ke puka mai keia. D. Kamaile.

 

 Kamaha koke ana.

            O kekahi koa o ka puali koa elua o Rokilani, oiai oia e hoomaha ana no ka wa pokole ma ke akakuu ana mai o ke kaua ma Bululana, ua ike ia aku oia e lalau iho ana i ke Kauohahou ma kona wahi pakeke.

            Iaia i heluhelu iho ai, o ka lele mai la no ia o ka poka a ku, o kona make iho la no ia. He kanaka manao paa oia ma ke ano haipule. Ua hoike aku kona ola i kona malama mau ana i keia kauoha. E kiai, no ka mea aole oukou i ike i ka hora o ke keiki a ke kanaka e hele mai ai. Ua kahea ia mai oia i ka Sekona ana ana e nana i keia olelo hoopomaikai i hanaia no ka poe e paio ana i ka paio maikai, ka poe hoi e malama ana i ka manaoio. i ka imo ana paha a ka maka, komo oia i kahi maha mau ma ka lani. Oia hoi kekahi o ka poe o ka Haku, i hoaahu ai i na mea maikai.

 

            O ke kanaka aki a holoholooie o, ua like ia me ka pahiumiumi oi lua e hana malu ana.

            E noho paa ka poe maikai ma ka aina, a e mau no malaila ka poe pololei.

            Oke kulu mau ana i ka la ua, a me ka wahine nuku wale, ua like.

            Mai imi hala oe i kou hoa noho.

 

Laau Lapaau Aia ma kahi o Kakela Me Kuke Ma Honolulu. J.T. Gower, Makawao, Maui. J.D. Haverkost. Wailuku, Maui C.H. Wetmore. Hilo, Hawaii. J.W. Smith, Koloa, Kauai. He laau kahiko, a he maopopo no hoi. Laau hoopau Naio me na Koe. A Dr. Jayne. He nui na pilikia o kamalii i ka naio a me ke koe, a pela hoi na kanaka makua o ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea @@@@ @@@@ oia ka ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila @@@@ mai ae ae kekahi, e like me ka lepo paa. nalulu. pehu @@@@ @ me na mai e ae. O ka Laau no keia e pau ai na mau mea ino aki. Eia hoi kekahi. O ka laau ku pono keia i ka poe pilikia @ wela o ka houpo i ka ono ole i ka ai i ka nawaliwali @@@@ i ka mai pehu i ka nululu hoopailua i ka pono ole o @@@@ wahine, a me na mea like. Penei no e inua ai i ka Laau hoopau Nalo me na Koe lua no kamalii e hanai aku i hookahi hapakolu o ka @@@ i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka m@@@ hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki @@@@ elua hapakolu o ka puna ka pono. Malaila a i na @@@@ eono, hookahi no puna okoa ka pono a mailaila @@@ @ @ @@ @@ kanaka makua, e hana i elua a i ekolu paha puna i ka @@ hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa @@ @@ wai maoli. Oia hoi, i na hookahi ka puna laau, alaila e @@@@ me na puna wai maoli eha, a pela no a inu ai ma ke kakahiaka awakea a me ke ahiahi. Aka, i @@ ka pilikia, alaila @@@@ elima inu ana i ka la penei, kakahiaka, kiekie ka ia, awakea auwi ka la ahiahi.

 

Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne. Jaynes Carminative Balsam. He laau maikai a oluolu hoi keia no ka ili ka nahu @@@@ Wela o ka hoopo, Haoa, Hoopailua wale, Luai, Luai @@@@ ono olu i ke ai, Nahu me ka uwe no hoi o na keiki @@@@ @ @@ na mai like he u@@. Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau. Penei e inu ai, i ka laa ana hookahi. Ina @@ @@@@ @@@@ paha ona malama, a ua paha he maikumamalua paha @@@ hiki i ka iwakalua ka pono. Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama @@@ he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki @@@@ @ hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka @@@@@ waiu o ka makahiki, elua puna ka pono a no kanaka maia he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi. A inu ea, e hui me ka wai maoli nuku, a like a @@@ me ka laau, a pela e inua ae ai. Ekolu eha elima pala ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia. I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ina ua komo @@@ Ola a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi sila paha i @@@ ka mea ino oloko, alila e hau i keia Laau hoopaa @@. Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau a @@ a i ka luaila, e hana hou aku po e like me mamua a @@ a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho @ @@@ no hoi @@ @@@ ma ka opu. Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu , lokahi @@@@ no o ke kauoha aku ia lakou e Hoao Pun i na

 

 Laau Kunu a Kauka Jayne, hoike aku ai i ke oia o na mea a pau hoakakaia no kana n@@aau. Ua hoola, a e hiki ana no ke hoola i ka mai Kunu, Nahu, a me ke Anu.a me na mai e ae no hoi he nui wale, a o na mai @@@@@ i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae. E aho e hoom@@@@ o ka poe i mai ia. He kuha koko anei kou? He kunu anei kou? He eha anei kou kaniai? he kunu umii anei kou me ka Nae?Aole anei ou mai kunu? Aole Anei ou mai naenae? Aole anei ou  kunu kalea? Aole anei ou hu ma ka iwi@@? A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ihe ue i ke @@@ @ @@ Laau Kunu a Kauka Jayne.

 

Na Mai Hoopailua. Maio ke Ake! Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia. O ka nawaliwali o ka puu haowali ai, iloko o ko kakou @@@ waihona ai. He pono ke ai koke i ka laau a @@@ ola a Kau@@@ he laau uluola, @@@ ola no hoi. Aole oo he @@@ i @@@ @@ @@@ makemake i na laau hoomaha i a mai mai au hoi ke poe @@@ @@@ me ka oluolu no hoi, ina e hoo@@@@@@, a e @@ @@@ @@@ @@@ kahi manawa ua make no, a ina e malaau p@@@ @ @@ @@@@ na Hunale Naha, aalia, oia no. No ka @@@@ @@ @@@ @@ keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku @@@ @@. Huaale Ola a Dr. Jayne. Me ka hiki ke hoolaku i ka maikai, a na ka hoao @@@ maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua @@@ @@ @@ a me ka maikai no hoi o ka inu ana a me ke ola @@@ @@@ A ina no e inu ana ia laau aole no he mau mea @@@ @@@ ola ka ai ana a me ka lau ana. Aole e ino ka @@@ @@@ ka mea ua hanaia no e maikai loa. A ina e @@ @@@ @@@@ loa ka hehea iloko o ka puu waiho ai. Na ka inu @@@@@ @@@ haawina liilii he maikai loa no ka naha ana, a he @@@@@@ a me ka hoioi pau i ke ino oloko o ka opa. Disipepesia, O mai ono ole o ka ai i kekahi manawa a me @@ @@ wali po@@ ole ka hoi o ka ai iloko o ka puu m@@@ @@. O keia Huaale hooia a kauka Jayne, he @@@ @@@ Ihooikaika ana la mau oihana o ko kakou mau @@@ @@@ oihi loa ka mai ana, alaila e hikiwawe ke ole @@@ @@@ @@@ Huaale me ka Laau Hoomaemae noho, a hoopau Naio me na Koe, A kauka Jayne. e like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi oha @@@ No na Mai ma ke Ake, Mai lena, mai ma ka opu hanawai Na mai wela. Ka Haalulu, Ka mai o ka ili koko ino mai nalulu. Paa o ka lepo, mai kuna, mai wahine, ka mai hoop@@@. Ua maopopo @@ ke ola o keia mau Huaale a o @@@@@ wale no i koe i ka lehulehu o ka @@@@ paao ia mau hua. @@@ maikai no hoi na laau a Kauka Jayne, me ka @@@ @@ @@@ @@ Puha, Alaala, Kaokao, Puupuu, Pehu, Kunakuna, Hanene, Lolo, ina mai wahine a me na mai e ae no ke koko a @@@ ma i kana Laau Hoomaemae Koko.