Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 45, 11 November 1865 — Ko Kohala Akau noho kuaaina. [ARTICLE]

Ko Kohala Akau noho kuaaina.

O Kohala, oia ke ono o na moku o Hawaii nei, i maheleia ai e ka poe kahiko. O ka aina no hoi ia ma ka Akau o keia Mokupuni nui. KE ANO O KA AINA. Ua komo loa aku keia aina iloko o ke kai o Alenuihaha, a me he lae la kona ano ke nana aku. A haliu pono aku kona alo i Maui, a ike pono ia aku na kapakai o Maui, e ka mea e ku ana ma Kohala. Ua ku hio ka waiho ana o ka aina, aole i waiho ililaumaninia, aka nae, he maikai ko Kohala aina, aole nui o ke a-a, he lepo wale no ko ka aina mai o a o. Aole no hoi he nui o na oawa kahawai a me na alu ; he mau puu nae, o Pili a me Kalahikiola. A malaila no ka moe ana aku o ke kuahiwi o Kohala i ke Komohana Hema. Ma ka aoao Hikina Akau o ka aina, he pali-kahakai, a ma ke Komohana Akau pono, malaila o Honoipu, kahi ku moku. Malaila e moe ana ke alanui i ka Hikina Akau, a nana aku na maka iluna o ka ili o ka aina, ua uliuli maikai i ka laulaau. NA MEA KUPU. E ulu maikai no na mea kupu ma keia aina, oia ke ko, kalo, maia, uala, ame na mea like e ae o keia mau mokupuni, e ulu pono no maanei. KE ANO O KA NOHO ANA O KANAKA. Ma kauwahi ua kauliilii ka noho ana o kanaka, a ua muimuia ma kauahi. KE ANO O NA LAE. Eia ka inoa o na lae, e hoomaka ana ma ka hikina. O Lae Akoakoa, Lae Kauhola, Lae Upolu, oia ka lae ma ka akau o keia mokupuni o Hawaii nei. A ina hoi e kaalo pono ae ma ke Komohana Hema iki ae, aia malaila ka Lae Kaukiukiu a me Lae Malae. KE ANO O KA MAKANI. Hookahi no makani kamaaina ma keia aina, a ua kapaia kona inoa he Kaomi; a kaapono ae nae ma ke Komohana Hema, ua kapa hou ia aku kona inoa he Apaapaa. A ina hoi e lahilahi loa ka pa ana mai a keia makani, e kapa hou ia aku auanei kona inoa he Malanai. KE ANO O KA NOHO ANA. He wahi aina oluolu keia ma ka nohoana iho, aole wela, aole anu, aka, o ka ea kupono ka mea mau ma keia aina i na kau a pau. NA HANA E LOAA MAI AI KE DALA I KOONEI POE KANAKA. Ma ka Ahahui Mahiko o Kohala nei, ua kepa nui na kane a me na wahine malaila, a malaila no hoi lakou e hana mau ai i na la a pau, a me na hana e ae no hoi e loaa mai ai ke dala ; oia hoi ke kua wahie, hana me ke kaa bipi, a me na hana e ae he nui e loaa mai ai ke dala i koonei poe. KA LUAKINI A ME NA HALEHALAWAI. Hookahi no luakini o Kohala nei a pau, a oia no hoi o Kalahikiola ma Iole, malaila no e hele mai ai ko na wahi a pau e hoomana i ka Haku. Ua hoonani hou ia ka hale o ke Akua a maikai i keia wa, a pela no hoi na halehalawai. He mau ia wahi mea iki, malia o ike mai kekahi poe o keia aina, e noho ana ma na wahi e ae, a hapai wale ae paha i keia wahi mele aloha aina malalo iho. "Aloha Puna he hiwahina na Kalailuahine, He mea aleha na'u ka makani Hunailoli, E uwe ae ana i ke kai Peleiliahi, Kau ae ka hae aloha i na lehua o Kaana, Pomaikai au i ka manao e noho nei, O ka haluku wale no ia o ka waimaka." Nolaila, o ke aloha no kou e ka Luna Hooponopono, a me na hoa kaana pu i ke one o Luhi. S. K. KAHOOKANO. Makapala, N. Kohala, Oct, 12, 1865. Aloha ka naauao i ka poe i aloha aku iaia, a o ka poe imi iaia e loaa no. Mai hoowahawaha oe i kou makuwahine i kona wa luwahine : Mai hana ino i kou makuakane i na la o kona noho elemakule ana.