Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 46, 18 November 1865 — Ka Nupepa Kuokoa. Ka Moolelo o Heneri Opukahaia. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

Ka Moolelo o Heneri Opukahaia.

HELU 10. I keia wa, inanao iho la wau iloko iho o'u, e komo iloko o ka ekaleaia. Makemake iho la au e liaaiele i na mea a pāu no ka hoonani ana i ke» Akua, a e haawi lilo aku i ko'u naau a pau ia ia, nana e hana mai ia'u e like me kona makemake. Hoike aku la au 1 keia mau mea ia Rev. Mr. Hareve, a manao mai la oia, ua oi kuu pono e lawe i ka inoa hoahanau. Makemake mai la oia ia'u e hele a halawai pu Mr. Mila,. a me na hoalauna a'u i ike ai, a e kukakuka pu me lakou no keia mea; no ka meo, ua iini loa wau. Nolaila, hele aku la au a kamnilio pu me kuu makamaka a makuakane aloha, o Mila, no keia manao o'u. A ua maikai wale no ia i kona manao. Makemake oia e hele mai i ke!a Sabati aku no ka ninaninauia. Noho iho la au ma Gosena a kokoke i ke Sabati i hoomaopopoia, alaila, hele aku la au i Forinefoda. A i kuu hele ana ma ke alanui, manao iho la wau me he mea la e hele ana wau i kuu home, i ka lerusalema hou, i ka ipuka pomaikai. Naue aku la au ne ka hoomanao i keia mau huaolelo, " Owai la ko'u mea ma ka lani ? Aohe hoi he mea ma ka hopua nei a'u e makemake nei mamua ou." fHalelu 73: 25.) Ua hookomoia wau iloko o*iia iekalegia o Kristo ma Forinefoda, i ka la 9 o Aperila, M. H. 1815. Eia ke poo o ka olelo a Rev. Mr. Mila i hai ai i kela la ; » A c kai aku no au i ka poe makapo ma ke ala a lakou i ike ole ai; E alakui noau ia lakou ma na kuamoo a lakou i ike ole ai." (Isa. 42: 16.) Mainua i.ho o ka manawa i hoomaopopoia no ka hookomo ana ia eOpukahaia iloko o ka ekalesia, ua nonoi oia ia Mr. Mila, e oe mai ia ia, ina ia he mea ku|)ono i kona manap, e hoopuka aku oia i mau olefe imua o ke anaina i kowa e hookomoia'i iloko o ka ekalesia. Ua ae oluolu no o Mr. Mila i keia noi, aka, no ka lilo o kona manao ma ka mea e, ua poina oia i ka manawa o ka hana, a nolaila, loaa ole ia heneri I?bna manawa e olelo ai imua o ke anaina. A i ka pau nna o ka halawai, hoi aku la o Mr. Mila i kona keena palapaln, a hele akn la o Heneri me ka naau kaumaha, i aku la, 44 You no let me speak sir—l sorry." Eia ke ano o ua huaolelo la, " Aole oe i waiho mai i kekahi olelo ia'u—Kaumaha wau." Minamina iho la o Mr. Mila no j kona palaka ana. Ninau aku la oia, uHeaha ka olelo au i makemake ai e hoopuka aku e Heneri ?" Pane mai la oia, Makemake au e ninau aku ia lakou, heaha ka lakou mea e kakali nei ? Ke noho nei lakou ma ka aina Euanelio—ua lohe lakou no ke ola, ua makaukau ke Akua, ua mākaukau o Kristo~no ke aha la lakou e huli ole ai a hahai mai hoi ia Kristo ?" Ua lilo o Heneri i lala no ka ekalesia ma Forinefoda, aka, ua hoomau no nae i *kona noho ana me Rev. Mr. Hareve, ma Gosena. " Maanei" wahi ana " ua noho au hookahi makahiki a oi ae, a ua malamaia wau me ka lokomaikai a me ke aloha nui loa. I keia manawa y ua lilo wau malalo o ka Ahahui Misionari ma Bosetona, me ka manao e hoomakaukau ia'u i misionari e hele aku i kuu lahuikanaka ponoi,« noho la ma kaaina a me ka malu o ka make, aole hoi lakou i ike i ke Akua oiaio, a ua naaupo lakou i na mea 0 kela ao aku—aohe *a lakou Baibala e lieluhelu ai—aohe o lakou Sabati—a he mea ike ole ia e lakou keia mau mea a pau. Ua aloha au ia lakou, a ua manao no au e hoolilo i ke koena o kuu mau la no ka hana a ko kakou Hoola Kamahao, ina e hooloihi ka Mea Mana Loa i kuu ola. Iwaena o ka po, ua aloha pinepine au i kuu lahui no ka make ana o ko lakou mau uhane, a pinepine kuu makeinake e ku koke aku iiuua o lakou me ke kakali ole aku i ka hoomakaukau pono anaj no ka mea, ua nui ka iini e ike ia lakou. Ina paha auanei e hoopakele mai ka Haku ia lakou mni ka wela lapalapa mau loa; a e lilo hoi ia i Akua no lakou, a o lakou kona poe—i loaa hoi ia lakou "ka pono e ili mai āna i ka poe haipule i ke ao." Me ē kuu pomaikai 1 keia manawa, oiai kuu mau iwakauiaka, a me kuu ohana a pnu nialaila e make ana i ka pololi a me ka makewai, no ka nele i ka lokomaikai o ka Haku, a me ka loaa ole o ka wai no loko o ka

punawai oke Ola. Ina hoi e noho mai ka Haku lesu ilōko o kuu naau, a e hoomakaukau mai ia'u e hele aku a e noho iwaena o lakou a pau ke koena o kuu rnau la. Aka, aole o ko'u makeinake, o kau no e ka Haku ke hookoia.— Na'u ia e noho pu me lakou me he inea la mai kahi e mai, a he malihini hele no hoi ma. ka honua n«i a pau ko'u ola ana; a e hoolilo loa ia hoi ma ka oihana a ka Mea hoola. Na ka Haku e kokua mai ia'u e noho me-ka makau aku ia ia. a e hooko i kona makemake, a e lilo no hoi i kauwa nana." Pela na wahi manao o Opukahaia i kakau iho ai, e pili ana ia ia iho, a i kona manao e lilo oia i misionari e hai aku i ka Ēuaneiio a ka Haku i ua lahuikanaka naaupo nei o Hawaii. E nana ae kakou maanei aku i ka moolelo no Opukahaia, a hiki i kona wa i make ai. Maiiope aku paha, e ike ai kakou i kona ano haipule, a me kona ano makaukau ma na palapala a me na olelo eae ana i kakau ai. Ua kakauia no kekahi o lakou i ka \ra i oleloia ae nei maluna, a pela aku. Aka hoi, e waiho kakou ia mau mea a mahope aku, i loaa mua ka moolelo no kona noho ana, me ka huikau ole o ka manao. Ua noho o Opukahaia ma Gosena, me Rev. Mr. Hareve, mahōpe aku 6 ka manawa i oleioia maiuna, mai ka maiama o Aperila 1815, a htki i ka malama o Okatoba oia makahiki no. Iloko oia Okatoba, haalele oia ia Gosena, a hele aku la i Kanaana, malaila oia i noho ai iwaena o ka ohana o Rev. Mr. Perenetike. Malaila oia i kakau iho ai i keia mooielo nona iho a kakou e ike nei. Na kana kumu Rev. Mr. Perenetike, i paipai i kona manao e kakau i ua moolelo nei. Kakau liilii oia i kela la keia la a paa, a oki no malaila. Oke koena o kona moolelo, na hai ke kakau ana. Ua noho oia ma Kanaana* me Rev. Mr. Perenetike, mai ka malama o Okatoba 1815, a hala ke kau o 1816. la manawa, ua hookomoia oia iloko o ke Kula Misiōnnri no na Aina e, i kukuiuia ma | ke kulanakauhale i kapaia o (< Na Mahi- j naai Hema" (South Fauns). .Noho iho la ia malailu, a kokoke i ka pau ana o ka j makahiki 1816. Ia manawa, liele aku . la oia ā i Ainehueseta (Am!iust) ma Masekuseta, i hoa liele no Rev. Mr. Perenetike, he elele paipai na ka Ahahui Misi- j onari ma Bosetona, e hoomakaukau ana oia e kaahele ma kela aoao o ka aina, e paipai i kolaila poe e kokua iakou i ke ola oua Kula Misionari nei. Ao ka hele pu ana o Opukahaia me ia, ua lilo i'a i mea e holo pono ai ia hana. Mahuahua mai na kokua. Haawi nui no ka poe hanwi, a-o kekahi poe haawi ole mamua, ua haawi oluolu lakou i keia hele pu ana a Opukahaia. Eia ka Mr. Perekina i hat mai ai no kona ike ana ia Opukahaia i kela kaahele ana a laua. Wahi ana, "Ua aloha .nui ia oia e ka poe a pau o keia mau \vahi i ike ia ia. Kakaikahi loa na mea a'u i ike ai e like me Opukahaia ka minamina nui ana, a me ka malama pono ana i ka maaawa. Ona hora e.homaha ai ka nu*i o kanaka, he mau hora hana no ia ia. I kona wa.mehameha, ua mau no kona huli ikaika ana i na buke naauao. A i ka wae launa ai me kanaka, o ka naauao no kana mea i imi nui ai; a ina i ku ole kalakou kamaiiio'ana i kona manao, wehe ae la ōia i kana buke Kauoha Hou, a heluhelu iho la, a i ole ia, hoi okoa no i kona keena e huii ai i na buke. (( I kekahi ahiāhi, ua akOakoa mai l*ekahi mau hoa'loha, a hawanawana mai la oia ia'u, "Minaminai ka manawa, eia kekahi mau uhane e haele ana i kela ao, kupono keia manawa e paipai aku ia lakou." A mamua oko lakou hoi ana i J<o lakou mau wohi, paipai no oia i kekahi mau mea elua o laua ma na mea o ka uhane. " Eia kekahi mea i ike ia ; o kona ano haahaa oka naau. Iko maua kaahele ana ma kela kulanakauhale keia kulanakauhale, mamuli no hoi o ka makemake o na kanaka e lohe ia ia, ua haawi pinepine au ia ia e olelo imua o lakou ma na- mea oka pono. Pili pono kana olelo ana ; koikoi 'no hoi, a me ka lealea ona pepeieo ika hoolohe aku. A nolaila, nui na olelo mahalo a kanaka i hadwi mai ai ia ia; aole nae i liīo ia mau mea i kumu e hookiekie ai oia, nTia,' ua mau no kona ano haahaa, a me ka hopo* hopo ia ia iho." {Aolt i pau.) O* O ka hana a ka mea pono, pili no ia 1 ke o|a. . m - * 0 kā h«a o ka mea hewa, pili noia i ka inake.