Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 46, 18 November 1865 — Ka Hoomana Kahiko. [ARTICLE]

Ka Hoomana Kahiko.

* lIELU 28. Ka loulou, ka ooihe, ka lionuhonu, ke kuikui i ka wa kahiko ; eha noonoo ena keia kumu manao. 1. Ka louiou, 2. Ka ooihe. 3. Ka honuhonu. 4. Ke kuikui i ka wa kahiko. 1. Ka loulou, eia kona ano. Oia no ka iioolou ana'e i ka manamana miki-poi o kekahi a me kekahi a paa me he makau la, a i ko laua wa e kuu pau ai i ko laua ikaika. Aluila ; e wili ae kekahi ma ka aoao akau, a pela no hoi kekahi ma ka aoap hema. A ina e mohala aku ka manainana o kekahi i kekahi, o ke eo aku la no ia i kekahi o laua, a o kona kapaia'ku la no ia, he kahaka ikaika i ka loulou. He hana lealea no keia ma Ilawaii nei i kekahi manawa. Ahe hana hakaka no hoi i kekahi manawa me ka haihni o na wahi manamanaiima ke ku aki kekahi aoao, no ka niakana i kona hoa loulou » ka wa a laua i loulou mua ai. Oia iho la no ke ano oka loulou a me kana hana. 2. Ka ooihe, o ka ooihe. He liana nui keia iwaena o na'lii a ine na Alihikaua o ka wa kahiko a hiki wale mai i ke kau ia Knmehameha 111. Aka, mainua'e o ka hana i keia hana, e ao no a inakaukau i ka hele ana o ka wawae, a me ke ku ana o ke kino a me ka pahu ana ika ihe. ome ka pale ana. A makaukau i keia mau loina, alaila ua kupo» no »a ia ke ku aku imua o kona boa paio, o ka ihe e ao ai, he hau no ia i wahi ia 0 mua ika welu a nolunolu, i ole e eha Ikawa e ku ai. A i ka wa e ailolo ai, alaila, o ka lalau aku la no ia i na ihe oioi o mu| me ka manao ole i ke ola o kēkahi a me kekahi, i ikeia'i ke akamai o ka haumana. Eia na ihe inaikai ke kauila, ka mamahe, ka lama no hoi. Aia no i na laau paa, aole pono i ka laau palupalu. He hana maikai.no keia oka °<jjhe, he hana hoopale aku i na pilikia o k& makua. A he hana no hoi i ike ia ke akamai o na'lii a me na Alihikaua, ua olelo mai ka poe akamai aole ka e ku i na ihe, he kanaha a oi aku ke pahu ia i ka manawa hookahi. Penei, ina e ioaa ka hoa kaua o kekahi alii, a i ko laua wa e kuu pau ai i ka laua mau mea eha, ina o ia kekahi aoao, ka pahu mamua, alaila, o ka pale kai kekahi aoao. A ina eku kekahi o laua i kekahi, alaila, uaoiaku ke akamai o kekahi aoao. 3. O ka honuhonu. * Oia no kekaki hana lealea ma Hawaii nei. Penei ka hana ana ; e hoouka ae i ka wawae akau maluna o ka uha hema, a peia no hoi ka wawae hema, e hoouka'e malu&a o ka uha akau, a pela no hoi kooa hoa honuhonu. Aole pono keia hana lealea ika mea hookahi, elua ka pono; aia ika wa e makaukau ai keia mau mea e)ua t aiaiia, e apo ae i ka lima akau ma ka poohiwi hema, a o kona lima hema ma ka aoeo o kona hoa honuhonu, a pela no boi kekahi o laua, a i ko laua wa e makaukau ai, alaila, e hoohuli ae kekahi nm ka »o«o aknu, a pela no hoi kona hoa naa ka aoao hema. A ina e huli i kekahi o laaa, alaila, oke eo aku la no ia i kona hoa. O keia hana a'u i ike ai, he hana lealen no, aole au i ike i ka hakaka o keia hana e like me ka loulou.

4. Ke kuikui ika wa kahiko. Oke kuikui oia no ka mokomoko. Penei ka bana ana ; ina no Wailuku nei kekahi kanaka ikaika» ke k«ikuj t a no Waikapu pahn keknhi. Alaila, kauohaia ko laua manawa e kuikui ni, a hooholoia ko laua manawa e kuikui ai a hiki i,ua la 'la i' hoohoiuia'i, alaila, o ka akoakoa aku la no ia o kela aoao a me keia aoao no ka makaikni i ka ikaika o kela aoao a me keia aoao. A makaukau ka aha, alaila puka mai la na mea kuikui o kela aoao a mc keia aoao e ulele i ko laua ka hookikahakaha ana o na mohoJm6 ke kani o kaea i ka waha, oia hoi kn olioli ana, i»e ke mele,*oenei kekahi mele» Ula ka lae ika lepo aka maknni, Hoonuanua i Apuakalamaula, Ike a\;u kuu manao ia'u ku elua, Ka mai Kuho)f>)na, e hoi maua, U weaku o'u hoa i ka ann, He ane aloha ka uka o Niniwai, O'u hoa i ka iai a ka manu e. \lanu-n wale i ka hoa lati-kanaka, I k< 4 kf lau awa ia e ku moe, £ kuhi ana ia'u he kanaka e, Owhu okon no ia inai luna a lalo e-a. A kokoke kekahi n me kekahi, alaila, 0 ka ulele iho la no ia i na wai moo a ke kehan, u ina e ku kahi o laua i kekihir Uwa ka pihe o kekahi aoao a haalele wale! alailn, puka hou mai no kekahi moho hou o ka aoao i pio e kuikui me ka moho mua no o kekahi aoao a pela e hana'i. O keia hana, he peuio kui no, ir.e ke ao ole ia i ke kuikui ana a makaukiu. A i ke kui ana o kekahi aoao a kekahi aole e pale ae, ina no e kui ia mai 1 kn papa auwae aole e alo ae hina o ka uiulu; aku la no ia, ai hina oie v aole no i a pela'ku.