Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 47, 25 November 1865 — No ka Mahiai. [ARTICLE]

No ka Mahiai.

E na hoa mahiʻai, he mea ke kipulu e kokua nui ai i ka kakou hana. Ua hai aku no au ia oukou mamua, elua no pomaikai e loaa ana ia kakou mai loko ae o ke kipulu ana. Ua kuka pu no hoi kakou no ka hoopa ana o ke kipulu i ka wai ma kahi i kipuluia. Eia ka mea i koe, o kona hoomomona ana i ka lepo. O ka nahelehele, ka opala hoi, a me ia mea aku ia mea uku i ulu mamua, a ua popopo, a lilo hou i lepo, oia iho la no ke kipulu. Aole no keia he mea hou ma Hawaii nei. Ua kipulu no na kanaka kahiko e noho ana makai i ko lakou mau loi pahulu, me ka mohihi, a me na lau e ae. O na kanaka hoi e noho ana i uka, paeli no lakou i na makalua ma kahi lepo, a ma kahi aa no hoi, a hou iloko i na lau kukui, a palahe, kanu ke kalo, ka uwala, a me na mea e ae iloko oia kipulu laukukui, a nui ae la ka hoohua ana. Pela no hoi ke poi ana i ka mala uwala, a me na mala akaakai i ka weuweu, he kipulu no ia, i maloo ole, a momona hoi ko laila lepo. He nui loa keia ano kipulu ma na aina haole, ma ka olelo haole, he "mulching" no ia. O kekahi kipulu maikai, o ka lala me na lau iniko, ma kahi a ka iniko e ulu nei. He maikai no hoi na opala a pau loa e popopo ana a i palahe hoi, aka, o ke kipulu oi aku, o ka lepo holoholonano ia; no ka mea, he weuweu no ia a ka holoholona i hoowalii me kona mau niho, a hoopalahe iloko o kona opu, a hoomakaukau no ia pela, e lilo koke i kipulu no na mea kanu e ulu hou ana. Ke hoopailua nei ka poe naaupo ke kipulu me ka lepo holoholona no kona hohono wela, ua lapuwale nai ia manao, no ka mea, ua hehee koke ka hohono o ka lepo holoholona, a pii me he mahuʻla iloko o ke ea, a koe no ka lepo maemae, e like me ka weuweu i palahe maoli. Ua lohi nae keia, me ka luhi ke houluulu ae, aka, ua hikiwawe ka ka holoholona hoowa ana i ke kipulu, a nana hoi i houluulu ia iloko o na pa holoholona, a ma kahi hoi o na holoholona i kukuluia ai. Eia kekahi kipulu maikai no na laau nui nui ke kanuia. O ke kupapau holoholona, ko ka popoki, ilio, a i ole ia, o ka bipi a lio paha i make, a pepehiia paha. E kanu mua i ke kupapau iloko o ka lua nui, kahi au i makemake ai i ka laau e ulu, a hiki mai ka wa ua, e kanu iho i ka laau maluna, a mahope, e ike no oe i kona uliuli a ohaha hoi. Luhua.