Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 3, 20 January 1866 — He Moolelo no Europa. [ARTICLE]

He Moolelo no Europa.

I Ua manao ia o Europa, oia no ke koiu o ' J na hapaha o ka poepoe hooua. Oia no hoi j > kahi mea uuku o na aina nui i oleio ia ma ' [ ka Hoikehonua. Kaawaie hoi o Europa mai | | ia Asia ae, i ka M&uoa Urala. Kaawale hoi | ; oia m»i Atenka ae i ke Kai Waenahonua. | ; Ma ke kowa o 6»baraleta, o ka k>ihi mni 1 | Europa a i Aferika he 21 mile. ( Aneane no e 300,000,000, ka nt»i o na ka- ■ naka, a ua oi aku hoi kona nani mamaa o • Asia, a me Afenka, a me kekahi hapa o ! Amenka ma ka oaauao. Ua paapo oia i na ■ kalanakaahale nani, me oa alanai wini, na- | | ni no hoi na ba!e, a me na mea he noi wale | ; e pono ai na kanaka. I O ta hapa noi o Euiopa, aa malama Ja ke Akua oiaio, a o Toreke frale iho no ka mea i uiua na maka, a Hlo loa ma fca hoo* mana Mahomela Aole pela ma As», a ma i Aferika. 'O na luakini wale no o oa akua wahahee ka mea nui ma ia mao «ina, oia hoina kii. O ka poe hele makaikai n» Eumpa, ua ,ike nolaknn i ka nu» hiom oleom loakīni

o ke Alcu:\ a ui li'n \% mau mfi i rott» c hoike nui ana he yoc kmeiino ra Nui no hoi n» kuli nui, « m? na haU'kuh tiiU;, b»hi o tux«mu:*o ia si ka iahuīkanaWa. a iiio i pv>e noiaa loji- NoUila, ua maopopo lc*a, o na aina a j*\q e n>atama ana i n* !uakini o ke Akaa oiaio, ia Ukou ku punaika» nui o keia oU kino ar,a, a me kt»U ao nka. O lfi hoomana Kri?{iano, oia ka» hix>naa» j uao inai i na kanaka, a i boopo<n«ikai mai no hoi. ona aina i a«l« ina luak«\i olf no ke Akua, oia no na aina naaupo, a p)pili mai ka popihkia i nA kniMiki. Me ka uuku o £un>p-i ia Asi& hua Aferika, j>ela no kona kaa loaa ana mihopp > mai o Aaia, a mo Alenka ma ka naauao Mahope loa mai no o ka vvn r noho hanohano aua oke aupuni o Asuria ame Babulona, a me Ninewa, a mo Aīgupita, a m«» na kulanak.iuhaio o ae i kukuluia ma knpa n ka mu!iwai o NMo. O na knnaka n Kumpa, he po*.' hupo. a ainv.nu w;i!o i-o a ia nel. O k;ihi ir.ua o Khty»jm i loaa kn [HMioponoiki, oia no o lloione. .M ika \va 8 Mo*l» alakui ai i na mamo n iM.-we'a, ou ka wa n ka poo Helene i kukuiu halo ai, a loaa mai ni kuUuakauhile malaila, n oiii ne h l»kou | mai loko ae o ka {vu!i, a i ka mi!amatam2i, ' oia hoi k'<i noho ana naauao, n !i!o ioa k?M iahuikanak.i i lahui pookeia ma ka honua ; noi i ka wa kahiko, Mahope mai o Koma, ma ltalia, liloia i kulnnakauhale ikaika loa, a laulaha loa kona mana maluna o ka hapanui o Etiropi, a m« % kahi hapa o Asia, ame Aferika. Kia u:i ama i lilo ia Hoina, o Katnjje, j Heiene, Asia uuku, Paleaeiina, Suria, a ino ! kahi mau aina e aku o Asia, pau iakou a ' pau malaio o ka auamo hooluhi a ko lioma i ytU, h' O lionia ka oi keiakeia o ka nani ma ka honua nei i konā*'hau la. Aka hoi, i kona hehi wale ana i na ady«t* nuku, nolaila he- ; hiia o Koina e ka poe o kn aoao akau o Ea- | ropa. Ma ia \va ua nui ka naaupo, a o keIa lahui keia lahui o Europa, ua malulelule ' na iala, a me he mea 'la ua pau i ka make. | O keia kaoliilii ana o na ohana, ua lilo ia i ! mea mahuahua i ka wa*pono, a kaawalo ke- ! la lahui kein Uh\v a pela i loaa ai ka naau* | no, a hiki i keia wa. j Va maheleia o Europa i elua apaua, oka | Akau a ine ka Hema. Ma ka nkau heanu, ' ama ka hema o Europa he mehana. ona | aupuni nui o ka opana akau o Kuropa, o Ru« j sia, Norewii, Suetlena, Perutia, a me knhi ; mau moku aina o Geremania, oia o Oene* ! maka; Holani, Heiepiumn, Helevetia, Fara« j ni, a me Beritania. ! Ona aupuni hoi oka apana hema o Eu. i ropa, oia nn o PoUipala, Sepania, Italia, Hej lene, ame Tureke. He maikai ka kpo o I keia mau aina, ulu Ca waina, o|ira, alani, lemi, ka ipu, a me kahi mau mea ai e aku he nui wale. Lako i na mea ai, keia mau aina nona kanaka, oluolu maikai ke ea, aole kukulu na kanaka i na hale paa loa, albh>. v -» hoi aahu i na lole manoanoa, aole no hoi he I hoomakaukau ana i na hale papaa no kn | hooiio; o ka mea maopopo ma keia mea, o ; na aina a ke Akua i hana nui ai i na mea | ai, ia lakou ka palaleha, i ka hina i kekahi | mau mea, aole no he nui o ka*naauao, uuku i kah\ pomaikai i ko na aina an« loa. I Oka poe oka apana akau o Europa, hiai no lakou me ka inalama ina iepo mo* mona, a hoomakaukau e i na hale papaa i ke kau, no ka hiki mai oka hooilo, Kuku* | lu no lakou i kekahi mau hale nani, me ka j hoolako ana i kekahi mau mea maikai; a o | keia poe ua oi ae ko lakou pomaikai mamoa j o ka pee e noho ana, a e nnnen ana i ka oluI olu o ka la o ka apana hema o Europa. j No HbLE*E A 3tC *0«A *AV AJ»O. O Helene, he moku uuku no ia ma keKai i Waenahonm. Aneane loa no e kau pono | ae ma ka hikina o Nn lolm, o ke kaawaU | mai laila ae, be 6,000 miie, aneane like iio , hoi roe ke kaa<raie ra«i Atia Uuku aku, raa | k& hikina, a me italia ma ke komohana. j Ma ka akau o Heleoe, o Mak*!onta, m TuI reke hoi ra aina i keia wa; a ma na aoa» e ae | ua puni ike kai. Ma ka hema, imiU fei- ; kina, ua nui na mokupuni, o kekahi o » mau | mokupuni, he mau moko maikai loa. j O kekahi he mau kulanakauhale no • I Anaiiparo«a, ua kaulana ia no kekahi ana malalo o ka honua, me he *iate Alii la ke I nana aku. iaa me ke kukui e komo ai iloko, | alaila me he hale nui h ka moana ke na<* I aku, me na auka dala a me na mea nani m j he nui wale ke nana ako. O kekahi o na mokuponi o Helene, mai loko ae o ke kii ka puka ana, ae, a o kekahi moknpuni hoi i ike moa ia ua nalowak. O k« kumu nae o keia oalowa!e ana, o ka pele no ea« ana iloko oke kai. Aale mea ku» pAiiahi e ae e likt me keia m«a a ke Akua ihanaai. Ma kx amo hema o Helene, a mawaena hoi ona mokupuni, he oioolu loa ke #§, a

pa ,ip<. no hoi na hui ai ono. lola 6<ho akau he anu. Nam no o ma koni kahakai, he mna Wnikuono, » ho mni a'.va t«moku. Ms wamakonu hoi o ka aim he nuuna, i le.i «a hooilo. paa oluna oWa piko I hiu . mait.ai no na aira«ra, lalo no i kahi mau »nca ai. . O r.a kanaka o Helene, i na «a aku ne. mamua, noho no lakou iloko ona h»!e mo h.' T,-ji. He nui no hoi na luakini ona akua wāhahee, a me kekahin.au hana maikai. ua {«u i ka hiolo, na ka poe Helene kahiko i kukuiu, 3,600 makahiki paha a oi aku mai Ka hana ia ana. 0 keia mau ano ka mea e maopopo ai, he poe noeau no ka poe Heiene kahiko.