Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 5, 3 February 1866 — Ka Moku Kaua Lancaster Lancaster ma ke awa o Hilo. [ARTICLE]

Ka Moku Kaua Lancaster Lancaster ma ke awa o Hilo.

E KA Ncpepa Kuokoa e; .Aloha ob : Ke mnkemalie nei au e h;ti aku ia oe, i nr» mea i hanaia e ka moku Lancastcr. ma ke nwa o Hilo uei ; a «ne ku hana pu hoi o kona iriau alii moliu, ke oluolu ia ia niea e oe, u nau ia e hookomo iho ma kahi kaawale o kou mau lumi, a nau'ia e kaikai hele aku ma na \vahi a pau o ke aupuni holookoa, i ike mai ai o'u mau hoa heluhelu nupepa. Ua ku mai ka moku La7tcastcr ma ke awa o nilo nei, ma ke kakahiaka o ka Poalua la 9 o keia mohina, a ma ka hora 12 o ke awakea, ua holo aku ke Kanikela Amenka oia hoi o J. Worth vl maluna o ua moku nei, a ua hooleleia mai na leo kupinai o na'pu-kuniahi ehiku no ua Kan£tela nei. Pii aiia i>ka Luaopele. Ma ka Poakolu, oia ka lu unn ua pii nui aku na haole alii o ua moku nei e makaikai i ka Peie, ka wahine kiai oka lua. Oiai lakou e huli hoi mai nna. haule iho la kekahi o ia mau haoie a hai kona iwi-umauma, a maluna o ka manele kona amo ia ana ia ana mai a hiki makai nei, ua uku ia ka poe nana i amo mai no na dala he kanaonO(66(]lOO) makena ua dain, 0 ka nui o ka poe nana i n/no mai ua liaole nei ehiku kanaka, ua lohe wale mai nae au 1 ka poe olelo mai o keia haole i eha oia no lia haole nana i hoopahu ka moku Kipi o ka Heena. Poe puhi-ohe. Ma ke awakea oka Poaha oia ka la 11 o keia mahina, ua naue ae ka poe puhi-ohe ma kahi o Rev. T. Coana mahila lakou i hana'i i ka lakou mau hana uieu, piha o loko o ka pa i na kanaka i hele mai e makaikai i ka lakou mau hana noiau, pela lakou i hoomau ai i ka lakou hana a hiki i ka welo ana'ku a ka la i ka ili o ke kai. ia wa i hoi aku ai na kanaka. oia no hoi ka pau ana o ke kani kupinai ana o ka leo o na mea kani; ma ka Poalima ae oia ka la

12, ua hiki hou ae ua poe puhi-ohe nei ma pa o Tomas Spencer (Poonahoahoa,) ma« laila iakou ī hookani hou ai i na mea kaoi, maimuia hou niai no na kaoaka i keia la, piha o ioko o ka pa i na kan»ka f pela no boi 0 waho piha i na kanaka i ka ka mea he makemake i £e kani o ka pila ; ma ka hom eha o ke ahiahi, naue aku la hkou a ma ka | hale o ke Kanikela Amenka, malaila iakou 1 kuu pau aku ai i ka iakou mau mea kani a hiki i ke ano ahiahi Ma ke ahiahi o ka la Sabati, oia ka ia 14. La hoohikileie ra makou e ka leo nui o ke- | kahi pu»kuniahro ua mokn nei, naoa i hoo* j nei ae, wawaio ke kulanakauhale, haohao j īho ia makou i ke kumu i kani ai o keia pu, ( ai>ie Huiiu iohe mai makou i ka hea mai o I ka leo o ua pu uei % i na haole mauka nei <* I hot i ka moku. o ke kumu i kah«aia mai ai

; hkou e hoī. e hoomakauknu e bolo i Kawai- ■ hlf, no ku mea, ua hiki mai k» palapah hai mai ar» ua īli o htiauez ma Kawa»h»e. ' Ma ia po »ho no. ua hao aku ka mana o ko- : nn mau enekmi mahu, a kue aku la kona | huila ma na ale kuehuehu o ka moana ; oiai e hana ana ka huila i kana hana o ke kue < kaiue, halawai aku la wa me na aie kupikio ; o ka moana, a me na kikio makani e nou ; mai ana mamua, oi kue aku ka huila, aohe ; wahi mea a hiki akti, o ka hoi hou mai ia ' no ia a ku hou ina ke awa i ke awakea o ka » Poakahi. | IY.i mei katii ma Haili. Ma ke awnkea o | ka Foa|ua, ua huiia mai na kanaka a pau i maloko o ka Luakini o Haili, e lohe hou i i na mea fcani, n me ka haiolelo ana a ka Aili- ! marala. tla piha o loko oka Luakini ina i haole, a me na kanaka, a hu wale aku iwaI ho na kaiifka, ma ka hora elua ua hoomaka I ia ka hann. Pule o Rer. T. Coan, a pau ka : na mea puhi ohe o ka manuwa, a : mahope o ko lakou hoolea ana, ku mai ka i Adimarala, a haawi mai i kona uloha imua j oka ahakanaka, penei kana: " £ o'u makai maka, a me o'u hoaaloha ; Ua olioli nui nu i ko'u hui ana, a me ko'u kamailio pu ana •me oukou i keia la, a me ko'u ike ana'ku īa j oukou ua ao pono ia oukou ma na mea o ke | aupuni o ke Akua, a ua holo mua hoi ma na* I mea noiau oka naauao. Ke ike noi au ina ! kanaka maikai he lehulehu wale imua o'u i f keia la, aole au i ike he mau kanaka i oi ) aku ko lakou pono a me ko lakou pomaikai | imua o oukou na kanaka o Hawaii nei; ua ! haawi mai ke Akua i keia aina maikai no | oukou, a ke hooikaīka nui nei oukou e imi i ka waiwai, a me ka naauno ; k§ hauoli nei ko'u naau ia oukou i keia la, i ko'u ike ana ; aku ia oukou, aole oukou i imi i ka waiwai j wale no, aka, no ko oukou huli ana ia lehova i i ke kumu o na he nui wale."

Haiulelo ake Kahunapuīe. On uoonoo nui au iloko o ko'u naau i keia la, e like nie ko'u noonoo mua i na la i hala'e, e hoomnikai aku oukou i ke Akua. v I ka hookokoke ana irmi o ko makou ino« ku ma ke Kulnnakauhale o Honolulu, lalau aku la au i ka ohe-nana, a nana aku la au i kekahi hale pohaku nui malaila, oia hoi ka Luakini, ua like loa me ko makou mau aina hanau ka maikai i ka nana'ku. I ko'u hele kaapuni ana ma kekahi mau mokupuni o keia pae aina, ua ike au i ka nui o na Hnlepule, a me na hale kula i kukuluia, nolaila he mea pono iu oukou ke hoomaikai i ke Akua, no kona haawi ana mai i keia mau pomaikai īa oukou. I ko'u noho ana ma Panama, ua ike au i ka noho ana o na kanaka malaila, ua oi loa aku ka pono o ko oukou noho ana, mamua o ko lakou ; ia'u e noho ana me lakou, ua ike au ia lakou he poe makilo, e noho ana ma na huina alanui e noi wale ana, ua hele huakai lakou ma na «lanui, aole lakou makemake i ka hana, o ka makilo ka lakou hana nui, e hele ana ia hale aku ia hale aku, me ka hilahila ole ; aka, ;?ole pela ko ? u ike ana ia oukou, ua oi aku ka maikai o ka oukou inau hana mamua o ko laila poe. Ke olioli nui nei au i keia la, i ko'u ike ana a nana ana i na maikai he nui wale a ke Akua i haawi mai ai ia oukou. Eia ka mea oiaio maoli, ua kiai mai ko Amerika poe ia oukou, mai ko oukou w* naaupo mai a hiki loa i keia manawa, nolaila, e kupaa inau oukou ma ka pouo o ke Akua. Eia lea mea e olioli nui ai ko'u naau, o ka laha ana o ka pono ma keia pae aina, ua oluolu ka noho ana o na ka'naka, ua pau ke kue. Ua maopopo no ia oukou, ua hui ka poe hewa e kue i ke Aupuni, aole nae lakou e lunakila anu, Ua lohe oukou i kela kaua weliweli ma Amerika, ua hui na moku Kipi o ka Hema e kue mai i ka Akau, aole nae i pauaho, ua hooikaika no a hiki i ka lanakila ana ; no ka mea, ua kokua mai ke Akua ika poe pono. I keia wa, ua pau ke kaua aha, ua lanakita ke aupuni, aole makou hilahila ke hele mai ma na aupuni a pau o ka honua ; i keia wa, ua hui na moku o Amerika, ua pau ke kaua ana. a ma na aupuni a pau e welo ana ka Hae Amerika, aole he noho pio hou ana. [nala i kaahope ae nei, ua kahea ae ka Perp»idena A. Linekona, e hookuuia na kauwa kuapaa a pau, a i keia wa ua hooholoia ua kauoha la. I ko'u hoomnikai ana'ku ia oukou i keia la, ke hoomoikai pu aku nei ai i ke Akua no oukou a pau. Ke hui nei kakou ma keia halawai, o ko kakou hui kino hope loa keia ma keia ao, aka, ke lana nei kuu manao, e hui hou ana wau me kekahi poe o oukou ma kela ao.

Pau ia ku mai na ha,umana o ke kola a Laimana, a roele mai i kahi mau leo mele ma ke puhi-ohe. pau ia, ku mai na haumana kula a Hikikoke, a mele mai ī kekahi mau leo mele, lealea na pepeiao i ko lakou akamai i ke mele ana, pau ia, ku hou fn«i na haole puhi-ohe, a mele mai i na niele he nui wale o kela ano keia ano. niai ia makou, o kekahi o na mele i hanaia mai e lakou, oia no ke mele no ka hele ana o Kelikana, kekahi o na koa kaulana o ka Akau. £ ko makou lohe ana'ku ia mele, mea e ka o makou ika olioli; ma ka hora elima ua hookuu ka halawai Oiai a hemo aku ka poe puhi-ohe mawaho 0 ka Luakini, ua hoonoho papa aku lakou, a kai hu.ikai aku me na kanaka a hiki i kahakai me ke mele ana i keia mele kaulana o kela Alihikaua Kaulana oka Akau, a uhi mai la ka noe o ke ahiahi, hoi aku la lakou 1 ka moku. Ma ke kakahiaka nui o ka Poakolu, oia ka la 17 o keia mahina, kue aku la kuna mau kue. a kope aku la ka huila. a nalowale sku la oba o lancust«r. B. Kaapa. PtinaW. HiK lan. IK,