Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 7, 17 February 1866 — KUMUMANAO. [ARTICLE]

KUMUMANAO.

(4) 0 KA ĪKE A ME k'A NAALAO I KA 13a1BALA, 0 KEKAiIi MAKAUKAU PONO LOA IA A KE KAHU 0 KA EKALESIA. 0 ka Baibaia hookahi iua oie, ke aiakai hu ole, e hiii hewa ole ai ka heie ana aku, o na miliona uhane maiihini o ke ao nei, a pae ola aku hoi i kela awa lai oka aina lani, a nana no hoi e kuhikuhi aku i kahi e noho ai o kela mea keia mea ona iehuiehu o ke ao nei; "looe a i o oe, iluna hoi .oe a ilalo ia nei, me a'u oe, a me ia ia hoi oe, no ke ao oe a no ka po keia, a peia aku me ka hoonoho hewa ole, e iike me ke ano a mau ano paha o kela mea keia mea i alakai uhane ia, pela no hoi ka hana ana a ka Bailmla, ke kuhikuhi ana a ka Baibala, a me ka hoonoho ana a ka Baibala i na iniiiona uhane pilikia o ke ao nei." A ina peia, pejiea la nuanei e ikeia'i ka Ekalesia i keia mau mea, a mau mea nui aku paha i koe o ka Baibala, no ka mea hoi, he poe uhane ua pau i ka pololi, ua maloo na puu i ka makewai, ua wiwi hoi na kino i ka ai ole, a e hele hikaka ana i o a ia nei, e aihamu wale ana i ka poioli, i na hunnhuna ai hoi a ka poe lako, ine he poe Lazaro ilihune la, ina aole ka ike a me ka naauaao o kekahi Kahu i ka Baibala ? ea ! Pau pu a Lanai ume ike aha ? * * * wahi aka olelo. Ke manao nei hoi au, aohe makaukau pono ke nele ka ike a me ka naauao o kekahi Kahu i ka Baibaia, nolaila hoi, e ike e oia i ka Baibala mamua iho o kona lilo ana i Kahu, a i ole rn, e aho ka noho ana ma ke kuiana o na hoahanau.

Ke ninau aku nei au ia oukou, Heaha la ka pono o ke Kahu ke malania oia a hanai aku i ka ekalesia o ke Akua, ina aohe ona hoomaopopo iki i na ano nui o ka Baibala ? " Ka hahai o ka poiuo i ka poe hewo, ka pilipaa hoi o ka pomaikai i ka poe pono." "Ka uku ia o ka poe pono i ke ola, a me ka uku ia hoi o ka poe hewa i ka mako mau. M I mea anei e hooko pono loaia'i ka olelo i palapala ia e keia Kahu hawawa ? u Ina i ala* kai kahi makopo i kuhi makopo) haulo pu Uua i ka lua hookahi." Mataio 15 : 14 ha~ pa hope. Oia anei e na hoa mnikai o keia Ahahui Eunnelio ? Ke olelo aku nei au me ka wiwoole. Aole! Aoie loa no, aka hoi, anoai paha ke manao iho la kekahi o oukou me ka oleio ana iho peuei a, M Kahaha ! Kai noa paha he kauaka i hpomaemaeia e ka uhnne o ke Akua ke Kahu o ka £kalesia, a, ua pau aku hoi ko ano kahiko, oia hoi ke kue ana i na Kanawm o kt> Akua, ke aao pegana me ka hooinaimkii, oia ka aikanaka me ke umi kamaiii, oia hoi kn naaupo a mo ka ike ple, a ulu ae o ano hou, oia hoi ka malama ana i na Kanawai o ke Akua, oia ka ike ana a me ka noauao, ©»u ke aloha me ka makemak?, oia hoi ke kokua una i ka poe pillkia, oia ka haipule io, a me ka manaoio ana hoi i ke Akua; a eia ka ho* ke mau uei no ke ano kahiko, a me ka ike ole o nei vrahi Kahu i ka olelo a ke Akua. " He mea kupaianaha" wahi a makou. u Ae»" wahi hoi a*u. aole ia he mea kupaianaha, he olelo hoohalahala maikai no, aka ea, he manao kanaiua waiwai ole nae, no ka mea hoi, o na mea a pau loa i komo i ka ekalesia mai Hawaii a Kauai, he poe wale no » hoohanau hou ia, he poe aao haipule no hoi i ka nana'ku, he poe helehelena manaoio i ke Akua, he j»e heluheiu mau i ka oieio a ke Alrua, he Baibala ma na iuakini nui me na halehaUwai lulii no hoi, a ma ka ka pule ohana kekahi; a no ke aha la hoi i lilo ole ai lakou a pau loa i poe Kahu Eka* lesia wale no ? (5) O KA HOOMALO fONO t KOKA HALE mo, roxo IA XO KK KaIIG. Ho oie ka hoom&ema» ta ana o ka naau, h« mea ole ke aloha a me ke kokua ana aku i ka poe pilikia, he mea o!e ka puie a me ka manaoio ana i ke Akua; a, he mea ole m hoi Wike a ma ka naauao aa wahi

Kahu nei i ka Baifcn!a. ke o!e e ma!u pono kona wahi hale iho. Ana keia wahi hope e hookahuh ae i ka nani a me We kaiana boi o ia poe, a lilo ke Kahuuapuie, a o ke Kahu E»&iesia hei paha i mea oie. ae'e e manao ia aku koua ike a me kona naauao i ka Bnībala, he mea ia nona e liio ai i Kaha, aole hoi ke ano baipu?e, me he la he ka» oaka haīpuie io, ke oie ia e hoomalu aku i kooa hale a malu pono. Aka hoi, ke manao iho ia paha kekahi o oukou e ninau mai ia'u, ' 4 Heaha la ka bale o ke Kahunapule, a o ke Kahu Ekalesia peiha hoi i oleloia mai pela ma ka Baibala ?" Kc hai aku nei au, ke ole nae e kuhihewa. 0 ke Kahu Ekalesia no ia, a me kana wahme, a me na keiki hoi a laua, a me na ohua noho haie aku, a o ka hale no ia o ke Kahunapuie, a Kahu Ekalesia paha, a i oie e maiu kona haie iho, heie paha kaua wahine i ka moekalohe, a pau hoi na keiki i ka inu rama, lawe ua kaikamahine i ka iaikini, a hele hoi i ka hookamakama, noke malu hoi na ohua i ka inu awa ; a ua makaukau anei keia Kahu Ekalesia e hoomaiu aku i ka Ekalesia o ke Akua i ka mea nui loa, e noho kauliilii ana hoi roa o a maaneio ke kihapai ? Ke i aku nei au me ka maopopo, Aole! Aole loa! E nana iho ika Paulo olelo ia Timoteo, e pili ana no ke Kahunapule. A penei kana ma 1 Timoteo 3: 1-5. 11 He olelo oiaio keia, ina i makemake kekahi i ka ke Kahunapule oihana, he hana maikai kana i makemake ai. "Eia ka pono no ke Kahunapule ; he hah ole, e kane ana ia na ka wahine hookahi, e kīai ana hoi me ka noho maiie, he akahai, he hookipa, a he akamai hoi i ke ao aku. " Aohe lilo i ka waina, aohe kipikipi, aohe makee ī ka waiwai pono ole, nka hoi, he ahonui, he hakaka ole, aole hoi pum dala. " E hoomaiu pono ana i kona hale iho, me ka hoolohe pono ia mai e kana mau keiki, me ka hanohano. " No ka n.ea hoi, ina i ike ole ke kanaka 1 ka hoomalu ana i kona hale iho, pehea la hoi e hiki ai iaia ke hoomalu aku i ka ekalesia o ke Akua i ka mea nui V* Noiaila, ina i malama pono ia na makau» kau mua eha, a malama pu ia hoi keia makaukau hope, o ka hoomalu pono ana i kona hale a malu ioa, a e hoolohe mau ia ana hoi kona leo pono e kana wahine, a me na keiki iiiiii a laua, me ku hanohano. Aiaiia, ke i aku nei au me ke kanalua oie, Ua inakaukau ! Ua makaukau !! Pela kuu manao ana. A o ka malu ole ana o kona wahi hale iho ka mea uuku, pela no hoi e hiki oie ai iaia iho ke hoomalu aku i ka ekalesia o ke Akua i ka mea nui ioa, e noho %na ma o a maanei o ke kihapai.

'E nana'e i ka noho ana'ku nei o ko kakou hoaluhi mua o keia oihana, oia hoi o Mr. Kaiwi ame kana wahine * * * ma ko Nuuhiva Pae Aina, oiai laua e noho pu ana, a e hana pu ana hoi mamuli o kem oihana, aka, haalele mai la o Kaiwi-wahine i ko laua hookahi ana ihoohuiia, a noho malihini iho la hoi o Kaiwi-kane ma ia aina niakamaka ole, a kuupau aku la kahi Kaiwi-wa* hine i kona kino ihe ina ka hana e, ka hana hoi i kauoha ole ia, a hele aku la kela e moekolohe pu me na pegana hupo o ua Pae Aina paele la, a ke noho ia hoi īa ma ia ano hana a hiki i keia la, ma ka inoa i kahea pono ia, "He Pegana Nuuhiva no ka Pae Ama Hawaii aku." A eia hoi ka ninau uku ia oukou : Ke noho nei anei ko kakou hoa make pu ma ia kulana kahiko a laua i hoounauna mua ia'i a hiki i keia la ma ka inoa hoi o " Rev."— * — u Kahunapule a Kahu sia paha ?" Ke olelo mai nei hoi kekahi o oukou, •• Aole loa." No ke aha hoi ? wahi a'u. "No ka inea, ua ike ia ke kumu nui e noho ole ai ma ia kulana> o ka hele ana hoi # 0 leana wahine i ka ulaia, a peku kahi mai la i ka pono paa hemo ole o ka beritn mare, a laua hoi i hoohiki pono ai imua i ke alo o ke Akua, a me ke Kahuna mare, e malama 1 ke kau ai a me ke kau wi, i ke kau mai a me ke kau ola, i ke kau loaa a me ke kau nele, i ka wa pilikia hoi a me ka wa pilikia oie, a pela aku, a o ka make hookahi wale no ka mea nana e hookaawale i ko olua pi!i »na." A mamuli o keia malu ole o kahi hale mua o ua wahi hoa nei o kakou, ke kumu i hoihoiia mai ai ia nei, a hooleia'o hoi ka lawelawe ana i ka hana misionari ma ia Pae Ainn, a laua i haele mua ai. Aole nae no ka bana hewa o ko kakou hoa, kona kumu hoi i hoihoiia mai ai ia nei, aole no kona hemahema i ka BaibaU, aole boi no k'ona hoomalnka, ku i ke anoliaipule ole, aole no hoi no kona kokua ole i na hana pono, aka ea, no ka pono ole a roe ka malu ole hoi o keia hana hope, me he la ua hlo koira mau aoo mua a pau loa i mea ole, a ina pela, alaila, elikeme ka hiki ole i ko kak<Ju hoa make pu i ike mua i keia hana ke lilo i Kahu Ekaieaa, pela no hoi ka hiki ole i kekahi mea e ae i makaukau ole i keia ano. Nolaila, he mea nui io no keia a rm Kahu Ekale?ia e hana'i, a e malama ai no hoi me ka manao ikaika. Ao ka malu ole ana o ka hale o kekahi Kahunapul«, a Kahu Eka!esia paha, he kumu nui no ia e hauwalawalaauia*L kona pono Knhunapule, e na hoa* hanau haipule io o kooa kihapai iho, a e lea nmi ai hoi kaena ana a ka poe hewa me ka i ibs w Ka! Lea no ua wahii Kahunapule neia wakoa i ka papa mai, Mai moekolohe t»ukmi,"

He nwa kupaiam*£a, o oe ka. ke ao aku ia hai mai raoekoiohe oe, a e he'e no anei kau wahine i ka moekolohe, a o na keiki hoi i ka inu mma, a o na kaikamahine no hoi i ka hula a i ka moekolohe no hoi, a nunui na keik» ma ia hana. Aohe makou e hoolohe aku i kau, he oluelu bo ka hoi oe i ka moekoiohe, i ka iou rama, a i ka inua awu, i ke puhi bafca no boi, a pela aku, Aia la, ke ike mai la oukou i ka pilikia nui, ke malu oia ka ohana oke Kahu Ekalesia, nolaiia hoi, he mea nui loa io uo keia, o ka hoomaIu pono ana o ke Kahunapale i kona wahi hale iho, a i ole e pio keia wahi mea iki, a pelano hoi e pio oie ai ka waha o na hoomaioka o kou kihapai iho ka mea nui.—"O oe ka ke ao aku ia hai, aole no hoi oe e ao ia oe iho" wahi a ka olelo. Nolaila, e o'u mau hoa a me na makamaka pu hoi o keia Ahahui Euanelio ,* ua ike mua oukou i ke ano o ka ekalesia a me ke Kahu ma ka hoomaka ana o keia palapala, a ua ike no hoi i ka hana a ke Kahu, o ke kiai a me ka maioma ana, a o ka hanai pono ana hoi i ka waiwai a ka mea waiwai, a ua loaa no hoi ia oukou na makaukau pono no ke Kahu o ka Ekalesia, oia hoi keia mau mea malalo iho nei. 1. O ke kanaka i wae ia a i hoao ia paha e lilo i Knhu, e hoomaemae ia kanaka iaia iho mamua'e o kona lilo ana i Kahu Ekalesia, a e nonoi ikaika aku hoi ika Uhane o ke Akua, e hana hou i na kina o kona naau a maemae, a pela ia e makaukau ponoai no keia oihana. 2. Ina ua mnemae ia kona naau, alaila, o ke aioha a me ke kokua wale ana i ka poe pilikia, kekahi makaukau ponoia no ke Kahu Ekalesia. 3. 0 ka haipuie io a me ka manaoio ana hoi ia Kristo. . 4. O ka makaukau i ka Paiapala Hemolele. 5. O ka hoomalu pono ana hoi a malu i kontt ohana iho me, ka hooiohe aioha ia mai o kona leo aioha e kana wahine, a me na keiki llilii hoi a laua me ka hanohano. Oiai he poe ikaika loa na wahine i ka huki ana i ka lakou mau kane iho e hana hewa. Wahi a Hikikoke wahine ma ka.Nupepa Kuokoa, Buke 3/

Noiailn, e na hoa'loha a me na makamaka o'u, E like me ka nui a me kahi iki? iki i loaa mai ia'u ma ka noonoo akahele ana, pela no hoi au i imi huli ai, a i haku ai a kakau iho a paa ma keia pahipala, a hiki mai nei hoi ka la a me kahi o ko kakou ha« lawai pu ana, a oia ka'u i heluhelu paka iho nei mamua ponoi aku no oko oukou mau alo. A ina paha hoi e ahewaia ana wau e kekahi o oukou no ke kupono ole paha o na mea a pau i kakauia'i keia Kumumanao, alaih, ma na wahi hea la ia hoopale ? A ma kahi hea la hoi, aole i ku iki na manao me na wehewehe ana a ka oukou wahi keiki hoi i ka haawina i haawiia mai na'u e j haku ? | Ina i hiki i kekahi o oukou ke wehe mai, j a ke olioli nei au la mea, no ka mea hoi, he | waiuHi ia na'u ke loaa inai ia'u ka mea a'u | i ike ole ai. Aloha no oukou. Owau no, o | Zakaria P. Poli.