Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 8, 24 February 1866 — NU HOU O NA AINA E MAI. [ARTICLE]

NU HOU O NA AINA E MAI.

Aohe no he mau nu hou ano nui ma na eke leta hope mai nei. No Amerika Huipuia. Ma ka la 15 o Ianuari i hala, ua hooholo ae ka Ahaolelo Hui o Amerika, he kanawai e haawi ana i ka pono o na negero ke koho balota ma ka aina o Columbeia. Ua hooholoia ma ka ae ana o 116 hoa o ka Ahaolelo, a hoole 54 poe. I ka wai lohe ia mai ai ka holo o ke koho balota ana o na nika, ua hehihehi nui na hoa a pau, mai ka papa hele aku a hiki i kahi o na kanaka e noho ana maluna. He ohumu e hookumu ia Jeff. Davis. Ua lohe ia kekahi ohumu mawaena o na poe Kipi, e olelo ana e hookuu ia Jeff. Davis mai ka hoopaahao ia ana. Aohe nae he mau mea ano nui i ikeia nona i keia wa. Aka, ua ike iho makou, ua hiki aku he mau kauoha ma ka Papu Monoroe, mai ke Kuhina Kaua mai, e olelo ana e hookuu aku i na kanaka a ke aupuni i hoolimalima ai ma ia aina, i hui aku mamua me na Kipi ma kekahi mau hana. Ua kokoke 200 poe i hookuuia, a kauoha ia aku hoi e haalele iho i ka papu ia wa koke. Ke holo mau nei na waapa kaua mai o a maanei, e nana i na moku ku mai ma ke awa. Ke kulana o ka Hewa Ua loaa mai he mau palapala mai a A. H. Sekepano mai, e hai ana, o ka hoomaau ia ana o na kanaka kue i ke Kipi ma Gerogia, ua oi ae ke ino mamua o ka wa Kipi iho nei. Ma ka mokuaina o Tenesi, he nui loa na hoahewa ana, a o na kanaka kupaa mamuli o ke aupuni, ua kakau aku he palepala i ka Peresidena, aohe e pono e hookuu aku i na puali koa. O na kanaka Kipi hoohaunaele (gorila) ma Alabama, ke puhi nei i na pulupulu. Ua lawe pio ae iakou i kekahi mokuahi ma ku muliwai, a lawe mai no hoi he 70 ope pulupulu, a ua paa iho lakoo i ua wahi moku la, a hiki i ka wa a na koa Amerika i kipaku aku ai ia lakou.

No Mekiko. O na nu hou o Mekiko, he kuee no a me ka pohihihi. O ka poe kanaka ohumu e pepehi malu i ke Kuhina Kaua o Makimiliama, ua hopu ia i ka wa a lakou e hooikaika ana e hooko i ko lakou manao. Hookahi haneri a me kanahiku poe kanaka Mekiko i lawe pio ia e na koa o Makimiliama, a ua kauoha ia lakou e ki pu ola ia. O ke Generala Amerika Weitzel, ua kue ikaika loa ia i keia hana lokoino. O ka Peresidena Juareza ma ka la 18 o Dekemaba, ke noho maluhia la no ia ma Kihuahua. O Toluca, ke kulanakauhale alii kahiko o Mekiko, he 40 mile ma ke komohana hema o ke kulanakauhale o Mekiko, nona na kanaka he 1200, ua lawe pio ia e ka poe Mekiko malalo o Nunez. O Gen. Bazaine me kekahi puali kaua Farani, ua hele aku e hoihoi hou mai ia kulanakauhale. O ka Alihikaua hou o Farani o Gen. Didelate, ua ku ae ma Vera Cruz, a ua hele aku i ke kulanakauhale o Mekiko e kukakuka me Gen. Bazaine, no kona kaua paha a no ka hiki ole paha o ke kaua mawaena o Farani a me Amerika Huipuia. No Kile O ke Kuhina Kile e noho nei ma Wasinetona, ma ka ia 19 o lanuari i hala iho nei, ua loaa ae iaia he palapala oihana ano nu hou, e hai ana, o ke aumoku Sepania ke manao nei e hoopau i ke pani ana i na awa ku moku o Kile. O ka moku kaua Emerala, mahope iho o kona lawe ana i ka moku kaua Kovodonga, holo aku la ia ma ka Akau, a maalo ae ia ma Arika ma Peru, a ua manao wale ia e holo ana e hui me na aumoku Peru. O ka Peresidena hope iho nei o Gen. Canseco, ua hoopau ia, a ua hoopihaia ka hakaka e Perado. Ua kauohaia na aumoku o Peru, e hui mai me na aumoku o Kile e kue aku i ko Sepania, a ua haalele iho ke Kuhina o Sepania ia Peru, a ua hoi aku i Europa. He 3 a he 4 paha na moku i hoolakoia e kekahi poe Kile ma Monetevideo e holo aku a e lawe pio mai i na moku kalepa Sepania. O Pareka ka Adimarala Sepania ma Kile ua pepehi iaia iho, no kona hilahila paha i ka lawe pio ia ana o ka moku Hovodonga ka moku Kile. Ua ki kela iaia iho me ka pu panapana ma kona keena o ka moku mahope, a ua loaa he palapala ma kona kino, e hai ana no ia kumu. Ka Uwea olelo o ka Pakifika. Ua hai ae ke aupuni o Kusia ia Col. Bulkley ma Kapalakiko, e haawi mai ana lakou i na mokuahi e kokua ai i ka hoomoe ana i ka waea olelo mawaena o Amerika a me Asia. Ua hai aku o Col. Bulkley e hoouna iaʻku ana ia moku i Peteropaulouki ma Kamataka, e kokua pu i ka hoomoe ana i kela kau aku, e moe ana ma ke kowa Beherina. Korela ma Ierusalema He leta mai lerusaleina mai i kakauia ma ka la 28 o Okatoba, e hooiaio ana i ka uluku ana o na manao o ko laila poe no ka hiki ana mai o ka mai luku nui Korela ma Mauna Ziona. Ua holo aku ko laila poe no ko lakou makau nui, a o koena o na kanaka ma ia kulanakauhale he 9.000 wale no, a o na make he 80 i ka la hookahi. Ua holo aku ke Kiaaina Tureke i Jaffa, a o na paahao ma na hale paahao, ua hookuu wale ia, a ke powa nei me ka pepehi wale, me ka hoopai ole ia. No Madegaseka. He wahi aina maikai nui maikai a waiwai nui ma Madegaseka, ua haawi wale ia aku e ka Moi i make aku nei, i kekahi {illegible} Farani ma ia mokupuni, o Mons. Lambert kona inoa. Ua kue nae keia hana i na kanawai oia aina, a ua papa ikaika ia e na alii a me na luna aupuni ; aka, ua hoole nae ka Moiwahine a me ke aupuni holookoa i keia mea, a no ia mea, ua alunu ka Emepera o Farani i ko Madegaseka, a ua uku aku lakou i na dala elua haneri kanaha tausani. ($240.000) O ka uku ana i keia mau dala nui, ua hoopaneeia mai kekahi manawa a i kekahi manawa, a he nui na hoao i koi aku i mea e loaa mai ai ka emi ana, aka ua lilo i mea ole. No ia mea, o ka uku ua hookaaia no, a ua hookupu ka Moiwahine he $140.000, a ua aie aku i ke koena he $100.000. I ka wa e kokoke mai ana e lawe aku i keia puu dala nui ma kapakahakai, kuee nui iho la na kanaka a me na luna i keia hana hookaumaha wale a mainoino no hoi, wahi a lakou. A no keia mea, nui loa iho la ka hoopaapaa, a me ka haunaele. Ua noonoo ia keia mea, a ua hoomakaukau ia na koa e malama i ka pahu dala a hiki ma kahakai, a ua lawe ia aku maluna o ka manuwa Farani, e kaili ana ma ke awa o Tamatave. Aohe mea nui e ae i hiki mai, aka, nui ka huhu o ko Madegaseka poe a pau i ko Farani, a ua paa ko lakou manao, he hana hookaumaha wale, a aloha ole keia i hanaia mai e ke aupuni ikaika maluna o ka aupuni nawaliwali. Aole no hoi lakou i hoopoina ia mea, a ina wa e hiki mai ana na luna aupuni o Farani a me na kanaka Farani eae ma Madegaseka. No Iapana Ua ku aku ma Kapalakiko kekahi kialua Rusini Olga,mai Tokohama lapana mai, ma ka la 12 o Ianuari. Me he mea la e hui ana na manuwa Farani, Beritania a me Amerika, e holo aku i Osaka e hana hou i kuikahi me ke aupuni Iapana. Ua makemake lakou e kau i dute no na waiwai i lawe ia mai, mai na aina e

mai. ma ke kau ana i 5 hapahaneri noloko mai o ke kumukuai o ka waiwai. Eia, elua mau alii ma lapana, hookahi. He Moi ano Pope, a he Moi pili hoomana hoi, (ua kapaia he Midako, ka mea i hoomana i kokoke aku e like me ke Akua.) O kekahi ua kapaia Jycoon, a ke hana nei oia i mau kuikahi, a me kona aha kuka, ke kau nei i mau kanawai, a ke hooponopono nei no hoi i na puali koa. A no ke makemake nei na aumoku manuwa e ninau pono a loaa ka oiaio, i ka pono ia Mikako ke hooko i na kuikahi a Jycoon i hana ia makou e manaoio nei o ke kumu oiaio ia. Ke hoao nei lakou i akaka'i kona hookoio ana mai i na kuikahi hou. Ke manaolana nei makou e pau keia hana mawaena o lapana a me na Aupuni Nui me ka lalau ole i na mea kaua. Na Pake (Coolies.) Ke lawe ia nei na pake ika moku aina o Louisiana. He nui wale ona pake i lawe ia Inia Komohana. Iloko o ka mokupuni o Guadelupe, ua like kona nui me Oahu, iloko o na makahiki eono, he 30,000 pake i hiki mai. Ona haole malaila, kakau lakou i mau palapala ae like, i mea e paa i ka pake me lakou no na makahiki ewalu e hana'i, ma ka 4 a 5 dala o ka malama. O ke ano maikai o na pake paahana, o ka poe Hinedu. He oi aku ka maikai o ko lakou helehelena, a he oi aku no hoi ka maemae a me ka manao maikai oia poe mamua o na pake. He maikai ka lakou hana, a poe hapa i ka loaa ana i ka mai. O ka poe Hinedu, o lakou ka poe i lawe nui ia ma Inia Komohana o Farani, a o ka poe pake o Kina, ua lawe nui ia i Inia Komohana o Sepania. O ka poe pake, he poe inoino, a ku ole no hoi i ka maikai, a he poe hoohaunaele nui loa ma Kuba. A o ka hana nui ma Kupa i keia wa, o ka malama o na koa i na pake paahana ma na mahiko a me na wili ko i mea e malu ai. Aka, o na pake opiopio i malamaia iloko o na hale kalepa ma Hinedu, ua oleloia he poe eleu, hoolohe, a maikai hoi ma ke komo lole ana. Aole e like me ka poe i hanau ma Kina. He ano okoa loa na pake paahana maanei mai ko kakou mau pake kalepa mai.