Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 10, 10 March 1866 — Page 3

Page PDF (1.71 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

            UA HOI AKU. - Ma ke ahiahi o ka Poalua iho nei, ua hoi aku o ReV. J. F. Pogue i Kau, Hawaii, maluna aku nei o ka moku kuna Emalaina. Ma Honolulu iho nei oia i keia mau la a hoi aku la. E pomaikai ana ko Kau poe i ka loaa ana o ko lakou Kahu hou.

         
KO WAIKIKI-KAI MEA HOU. - Ma ka pule i hala aku nei, ua pae ae ma kahakai o Waikiki, he malolo e ola ana no, a i ka ike ia ana, ua lawe koke ia aku la imua o KA MOI KAMEHAMEHA V., oiai akahi no a pae keia I-a o ke kai lipolipo. Ua lohe mai makou, ua kopipiia ka i ka paakai a ma-u-u iho, ai ia ae no e ua Lani la. Nana i hoao ka I-a mua o keia kau malolo.

         
NO KA NUI O KA ALANI. - Wahi a ka nupepa a Mr. Wini, "ma ke ku ana mai nei a ka moku Emalaina ma Honolulu nei, mai Kona mai, he 100,000 alani, a he mau waiwai e ae no hoi kekahi, he mau pahu ko he 50, no ka wiliko o Onouli-Nui ma Kona. I ka hua hookahi ana o kekahi mau kumu alani, ua hiki aku na hua alani, i ka 20,000." Ina pela, aole no he alani a koe mai. He keu no o Kona o ka aina laau waiwai nui wale. Pomaikai no hoi ko laila poe.

         
HE KANAWAI HOU. - Ua ike iho makou ma kekahi nupepa o kakou nei, ua kauohaia'ku nei he kaa-wai hou no ka Helu 1 i Bosetona. Ua hooiliia mai maluna o ka moku ma la 24 o Dekemaba i hala, a e hiki mai ana paha iloko o ka malama o Mei e hiki mai ana. O ke kumukuai o ua kaa-wai la, me he mea la e kokoke ana i ke $3,700. E kapaia no kona inoa, o "Hoomanawanui No 1."

         
NA MEA A KA MOI I HOOKOHU AI. - Ua ike iho makou ma ka nupepa o ke Aupuni, ua hookohuia o E. van Reed, i Kanikela Hawaii no Kanagawa, e kokoke ana i ke Aupuni o Iapana. O Mekia E. Haselaka, i Kanikela Hawaii no ke Aupuni o Perusia. O G. H. Levita, i Kanikela no Anatawapa (Antwerp). O A. Couve, Kanikela no Maseile ma Farani. O Leon de Mandrot, i Kanikela no Hevere ma Farani ; a o E. de Boissac, i Kanikela no Bordeaux ma Farani.

         
KE PII AE NEI KE KULA SABATI O WAIALUA - Ua hiki aku ka huina o na keiki Kula Sabati oia wahi i ka 189 i ka la 25 o Feberuari. A e lilo ana paha keia i kumu alakai no ua apana e ae ma ko kakou nei mau kaiaulu. O ka nui o na keiki i akoakoa mai ma ka la 4 o Maraki iho nei, he 158; o ka nui o na makua, he 55 ; a he 9 hoi ka nui o na kumu kula Sabati. Huina pau, 222.

         
KE LANA NEI KA MANAO O NA APANA E AE. - Ia makou e naue hele ana ma na ahiahi i kaahope ae nei, ua lohe makou i ke kani kualua o na bele o na hale halawai o Makiki, Manoa, a me na Waikiki elua. l ko makou kipa ana aku nae maloko o ka hale halawai o Manoa, ia po ana iho, he wahi keiki ui opiopio ke noho Peresidena ana no na hana oia po. He nui no ka poe e paipai ana i ka ke Akua olelo maloko oia halawai. A ke mahalo nei makou i ka lakou mau hana maikai. A ke hoomahui nei no pela na hale halawai e ae. "E alu ka pule ia Iehova."

         
MAI NA PALI KOOLAU MAI O MAUI. - " Nui loa ka ino o ko makou wahi e noho nei i keia mau malama, oia hoi ka nui o ka ua, makani, kaikoo a me ka wai nui o na kahawai, a nui no hoi ke anu. He hana nui no ka'u i keia mau malama, oia hoi ko makou hana ana i Luakini hou ma Nahiku, ke mau nae ka oluolu a me ka ikaika. Eia hoi, ke noho hookahi nei au ma keia mau kihapai, mai Koolau nei a hiki loa i Kipahulu. He nui ke kihapai, aka, hookahi wale no wahi kauwa lawelawe."
S. KAMAKAHIKI.

         
KOKUA KE "AU OKOA" I KA PALAUALELO. - Ua hai makou ma kela pepa iho nei, mamuli o ka palapala i loaa mai ia makou, e wi ana ko Waialua, no ka lilo nui o na kanaka wahi i ka heihei lio mamua iho nei. Aka i ka puka ana ae o ke " Au Okoa," ua ninau mai oia. " Heaha la hoi ka mea i wi ole ai o Honolulu nei ?" Ke hai aku nei makou, he mau wahi pule kakaikahi wale iho nei no ka ike ia ana ma Kulaokahua, a nalo koke iho la no. Aka ma Waialua, he mau malama loihi loa ko lakou hana ana ma ia heihei lio. Aia no ka paha a hoomau no i ka heihei lio, alaila, pono ke aupuni o Kamehameha V.

         
HALAWAI A NA KUMU KULA SABATI. - Ma ke ahiahi o ka Poalima i hala ae nei, ua akoakoa mai kekahi mau Kumu Kula Sabati, ma ke keena halawai o Kawaiahao. Elua wale no kumu Hawaii, a o ka lehulehu o loko, he haole wale no. O ke kumu oia halawai ana, e imi ana i na mea e holo ai ka hana o na Kula Sabati o Honolulu. A ina e holo ko Honolulu nei mau kula, alaila, e lilo ia i kumu hoohalike no na kula e ae o Hawaii nei, Oiai aohe i makaukau loa ko Hawaii nei mau kumu kula Sabati ma na mea e holo ai ka ike, a e holo ai ka pono o ke Akua iwaena o na keiki o Hawaii nei. E nana aku no hoi ia Amerika, holo ka hana o na Kula Sabati malaila, no ka loaa ana o ke akamai hou e holo ai ka hana, aole no pela kakou. Nolaila, ke manao nei makou, e holo ana ka hana i keia wa, ma ka halawai mau ana o na Kumu Kula Sabati o Honolulu nei, i kela mahina keia mahina, e kuka ai i na mea e holo ai ka hana.

         
Ua lohe waleia, ke hoi mai nei ka o Hanale Kaimana, ke keiki a Kaimana hale kuai, a eia paha oia ma kona ala e hiki mai ai ma keia aoao o ka moana Pakipika. Ina e hoi mai, e oluolu ana no paha kekahi poe e ike iaia.

         
Ke kanalua nei kekahi poe, no ka hoihoiia mai e ke Kauka, o na poe i ike ia aku he ano lepe ra, a laweia aku ma Kalihi, me ka manao e noho io ana malaila. E kanu nui mai ana ka paha ia anaano ma Hawaii nei ? Ua pono no, he anoano ulu ma ka aina Hawaii nei, oiai he mau wahi makahiki helu wale iho nei no ko na Pake, a ke hua mai nei he pa haneri o ua anoano la.

         
HE MAHALO I KO WAIMEA, KAUAI POE. - Ma ke ahonui a me ka lokomaikai nui o na kanaka o Waimea, Kauai, nolaila, ua hoopakele ia mai ke kuna maikai Alabani, mai kona kulana i ili ai ma kapakai o Waimea. A no keia hana ku i ke aloha io a me ke kokua wale ana o oukou na kamaaina o Waimea, e hoopakele i ka moku, nolaila, ua hai mai o Kapena Kalaka o ua moku la ia makou, e hai aku i kona aloha nui a me kona mahalo nui loa ia McBryde, Ioane Kauai, Charman, Knudsen, Coles a me na kamaaina a pau i kokua mai iaia ma ka hapai ana i ua hana lokomaikai lua ole la a oukou. A ma na wahi a pau ana e naue aku ai, e hapai pu ana oia i ka mahalo nui no oukou.

Na Mea Pili Kalepa.

            I ka poe lawe Kuokoa, na makamaka no hoi o nei mau kai ewalu, a me na makani eha, mai ke kai koholua o ka lai o Ehukaipo a ke kai leo wawa a ke one o Luhi, mai kela kihi no a keia kihi o ka aina, no oukou ke aloha pumehana o na Luna Hooponopono o ke Kuokoa ko oukou mau hoa i kulilia ai o ke kulu aumoe, hoa kaana no hoi o ke Kualono, o kela aina kuahiwi Kualono e ; he ma-u iho la ia wahi kanaenae e na makamaka, a e hoomaka aku i ke kumu o keia hoopa-leo e ana aku i neia mau wahi olelo, mamua o ka hoopuka ana aku i ko makou kumu manao, oia hoi keia :
         
E manao ana na Kahu o keia pepa, e hoopuka mau ma keia hope aku i na mea e pili ana i ka oihana Kalepa, oia hoi, ka hai ana aku i ke kumukuai o na mea kuai Kuloko, a me na kumukuai o na waiwai o na Aina e mai, ma na mea no nae e kuai mau ia ana e na kanaka maoli ; a pela no hoi ma ke kumukuai o na mea kanu a kakou e hooulu nei, a e hoouna nei i na Aina e. O ke kumu o ko makou manao ana e hana pela, no ko makou manao ana iho, he mea no ia e hookamaaina mau ai i na kanaka Hawaii i na uku e haawiia ana no ka lakou mau mea kanu. Ka pii ana iluna o ke kumukuai, a me ka emi ana ilalo ; a pela no hoi ke kumukuai i na waiwai o waho mai, ke ano o ke kuai ana, ka pii ana iluna, a me ka emi ana ilalo. He mea no hoi ia e keakea ana i ka emi ana, a me ka hoopoho ana i ka kakou mau mea kuai, i na kakou e hookamaaina mau ana i na kumukuai o ka kakou mau mea Kalepa.
         
Ua ike iho makou ma ka palapala a Messrs Brook's ma, i ke ano o ke kuaiia ana o na mea kanu o Hawaii nei, ma ka makeke o Kapalakiko, a penei no ia:
         
KOPAA. - He nui no ke ko i kuaiia iloko o keia mau pule i hala, a ke kupaa nei, ke ku ana o ke kumukuai a ke ko, no ka poino ana o kekahi mau moku mai Manila mai i piha i ke ko pono i ka hoomaemaeia. Ua loheia e hiki mai ana kekahi mau moku mai Peru mai me ke ko iloko o keia hapaha makahiki e hele nei. O na ko i laweia aku mai Hawaii nei, a i Kapalakiko iloko o na makahiki ekolu i hala ae nei penei no ia: 1864 - 1,273 pahu (kegs ;) 1865 - 2,307 pahu ; 1866 - 6,600 pahu ; a o ke ko o keia makahiki, ua lawa kupono ia no keia kau. O ke kopaa maikai loa Helu 1, he 11, a he 12 keneta o ka paona. Ka Helu 2, 8, a hiki i ka 10 keneta no ka paona. Ko malakeke 6 a 8 keneta, ko eleele iloko o ka eke, 6 a hiki i ka 7 keneta o ka paona.
         
MALAKEKE & SYRUP. - 30 a hiki i ke 32 keneta, no ke galani, o ke 30 keneta nae ke kumukuai kupaa.
         
KOFE. - Ke kulou nei ilalo ke kumukuai o keia mea ilalo, a ke ake nei ka poe mea kofe e hoolilo aku. Ko Iava kope he 30 keneta, ko na wahi e ae, a me ko Kona, Hawaii, he 24 a hiki i ka 25 keneta no ka paona.
         
PULU. - Mai ka 12 a 14 keneta no ka paona ; aohe i lilo ka pulu i laweia'ku nei ma ka moku kialua W. D. Rice, aole i kuaiia'ku.
         
PEPEIAO LAAU. - O kona kuai mau ana no, he 17 1/4 keneta no ka paona hookahi ; he lilo koke loa no ia kumukuai.
         
UALA MAOLI. - Ma ke kuai nui ana he 1 1/4 keneta no ka paona. Ko Kalaponi ponoi he 2 a 2 1/4 keneta no ka paona. Na pahu uala maoli aku nei maluna o W. D. Rice aole i lilo, no ke koi a ka poe nana ka uala, i 1 keneta, no ka paona i ka moku no e lawe ai.
         
ALANI. - O na alani i ino oi i ka laweia ana mai a hiki i Honolulu maluna o Emaline a laweia i Kapalakiko maluna o D. C. Murray ua kuaiia ma ke kudala no ka $22 50 a hiki i ka $27.00 no ke 1.000. O na alani i wae ia, ua kuai liilii ia no ke $30.00 o ke 1,000.
         
NIU ME KA MAIA. - Mai ka $6.50 a hiki i ka $7.00 no ka haneri hookahi. O ka maia mai ke $1.50 no ka ahui, a hiki i ka $2.50, no ka ahui maia hookahi.
         
LAIKI. - Ko Hawaii nei 10 keneta no ka paona, ko Kina 6 a 6 1/2 keneta no ka paona.
         
O ke ano nui iho la ia o ke kuai ana o ka kakou mau mea kanu ma Kapalakiko.

NA MOKU KU MAI.

            Ke ku nei ma ke awa o Honolulu he moku okohola a he moku kalepa. Ku mai nei o R. W. Wood mai Bremen mai, me ka piha i na waiwai Kalepa no onei kokoke no hoi e ku mai o Whistler kekahi moku lawe leta, a me ka moku mahu holo mau Ajax. E ku ana laua a elua i keia pule ae.
         
Maikai iho nei no na la mua o keia pule, a me ka Poakolu, hoomaka mai ana ke poluluhi o na ao, a koaniani mai ana ka makani ma ka hikina hema. I ka Poaha ua mai, a, ke kulu nei no a hiki i keia kakau ana.
         
A keia pule ae, hoomaka makou e hai aku i ke ano o ke kuai ana o ka kakou mau mea ulu ma Honolulu nei, i mea e maopopo ai i ka poe mahiai.

HUNAHUNA MEA HOU O NA AINA E.

            KA WAEA OLELO O KA A TELANITA. Ua paa pono loa he mau mile o ka pikoi oloko o ka waea olelo. Ua hoolimalimaia ka moku Hikina Nui e lawe e hoomoe i ka waea i ka malama o Iune e hiki mai ana. He waea hou loa keia, a e hoala ia ae ana paha kahi i moku ai i ka hoomoe mua ana iho nei, oia hoi aia he 1,100 mau mile ka loa mai kahi i hoomakaia aku ai. Ua manao ia, o ka waea ke waiho la iloko o ke kai, ke mau la no ka maikai, oiai, ke hoao mau ia nei no i kela la keia la mai ka manawa i moku mai ai a hiki i keia manawa. O ka noonoo i i hoailonaia ma kahi i moku ai, ua poi pu ia e na ale a ua lilo aku.
         
HOOPAIIA KA MEA KOLOHE. Ua hoahewaia o E. B. Ke taku (Kethum) no ka hoolaha hoopunipuni ana i ke gula, a ua hoopanee pinepine ia kona hihia me ka manao e hookolokoloia ma ke ano Kivila, aka, ua hoopai ia iho nei ia e ka Lunakanawai Hofemana, a ua hoounaia i ka hale paahao no na makahiki eha a me eono malama.
         
KA NUI O NA KANAKA O ALA BAMA. Ma ka

 haiolelo ana a ke Kiaaina o Ala bama, ua hai ae oia, mai ka hoomaka ana mai o ke kaua i ka makahiki 1861, maloko o ka moku aina o Alabama, ua kokoke aku i ka akahi miliona kanaka. Aka, i keia manawa, ua nalowale aku he 35,000 a 40,000 kanaka. O ke poho o ka waiwai he $500.000.000.
         
Ma ka haawi ana o ka Haku Moatona Pe to, a me ka poe malama dala o Beritania i kahi aina awakea ma Nu Ioka, ua hiki aku ka lilo no ke kuai ana i na lako no ua aina awakea la, i ka 25 tausani dala. O ka nui o na kanaka i poloai ia aku e hele mai, he 2 haneri kanalima, a me he mea la, he 1.000 dala no ke kanaka hookahi, no ia aina hookahi. O ka ahaaina nui keia i hanaia ma Amerika. Ua hele wale paha a wikani kela poe i haawi ai i ko lakou mau dala.
         
Ua laweia ae ke kino kupapau o A berahama Linekona ma loko o ka Halekupapau hou i hanaia iho nei a nani, a eia oia ke waiho la.
         
Ke hoomakaukau nei o T. E vata, ka Loio kaulana o Nu Ioka, no ka hihia o Jeff. Davis, oiai ua hoolimalimaia mai oia e ke Aupuni. Pehea la ka manao o ko kakou Loio kaulana no keia hihia ?
         
O ka nui o na kanaka o Irelani ma ka helu ia ana i ka wa mahope mai nei, ua hiki aku i ka eono miliona, me he mea la e emi iki ana paha.
         
Ma ke kauoha a Lui Napoliana, ua hoohaneeia he 1942 mau hale ma ke kulanakauhale alii o Parisa i ka makahiki i hala, 3351 mau hale ma ia mau wahi.
         
Ua hiki mai ka lohe ma ka eke le ta hope mai nei, ua make o Ferederika Barima, he wahine kakau kaao kaulana no Kuekene ma Europa.
         
Iloko o na makahiki ekolu i hala, he eono mau haneri hoopii oki ma re ma ke kulanakauhale nui o Piledelapia, aka, he kanaiwa kumamaono wale no o keia mau hihia i i hoopomaikai ia. Ke pii nui ae nei na hoopii o keia ano, me he mea la e like ana me Hawaii nei ma kekahi ano.
         
Ke houluulu nei na poe kipi o ka Hema i hookuuia mai ai, i puu dala, i mea e kukulu ai i Kia Hoomanao no Mama foda, ka mea i pepehiia ma ke kauoha a ke Gen. Butala, no ke kii ana e huki iho i ka Hae Amerika ilalo. O ke kanaka kipi anei ka mea e hoomanao aku ai ?
         
Ua loaa hou he lua aila ma Enelani, a ke puapuai ae nei ka aila. O ko kakou wahi aupuni nei no ka hoi ka loaa ole oia mau mea. Ina paha e loaa ana, maamaama ke kulanakauhale.
         
O ka hoonaauao ia ana o na kanaka o ke Aupuni I talia, aohe no i ku i ka naauao o na Aupuni kahiko, no ka mea, mai loko mai o ka 21,777,534 kanaka, he 16,990,761 wale iho no i hiki i ka heluhelu. Ma Piedamona hoi, he hapalua wale no o na kanaka i ike iki i ka heluhelu.
         
Ua ike iho makou ma kekahi nupepa, o ka nui ka o na koa e paa nei i na aupuni o Eu ropa, he 4,735,782. Oiai hoi, no loko mai ia o na kanaka 372,000,000, me he mea la hookahi koa no loko o ke 75 kanaka.

Poe luu Huahuakai.

            O ke ano o ka hoomakaukau ana e luu, he wahi mea no ia e hauoli ai a e makemake ai kakou. O kekahi kanaka luu, iaia e noho ana ma ka papa hele o ka moku mamua a mahope paha, waiho iho la ia he papa mapala palahalaha ma kona aoao, a hikiikii iho ia i kekahi kaula kupono, a waiho ihola na kona mau hoalauna e hoomakaukau nona. A luu iho la ia, a mai ka 5 a 10 minute iloko o ke kai, aole oia i hooki ia mai e kona mau hoalauna, a aole no hoi i kamailio nui aku. Ua kiai pono ia oia e na kanaka elua, aka, ina e kaawale aku oia mai o laua aku, aole laua i aa e papa aku iloko o kona wa e hana ana.
         
I ka wa ana i ike ai oia wale iho no, manao iho la oia o ka wa kupono wale iho no ia i hiki mai, nolaila lalau koke aku la ia i ka papa mapala palahalaha, a lawalawa iho la iaia iho, a lele aku la iloko o ke kai, hikiwawe, hiki ana oia ilalo o ka papa o ka moana. O ka pohaku, ua paapu oia ia mea, me he'la he hoe uli nona nana e alakai. I kona wa i kuia ai ilalo, waiho iho la oia i ka pohaku malalo o kona lima, a kolo hele aku maluna o na akoakoa, a komo aku la no hoi mawaena o na mawae nui o na pohaku, a lawe mai la i na huahuakai a hookomo iloko o kana eke, i hikiikii ia ma kona ai. Paa pono loa oia i ke kaula a me ka pohaku i hiki ai iaia ke hoi ae iluna. I ka wa i makemake ai o ua kanaka nei e hoi ae iluna, huki ae la ia i ke kaula, a ike iho la na hoaloha ona, huki ae la laua ma ke kaula a hoea ae'la i ka ilikai. I ka wa i hiki ae ai iluna o ka waapa, hoaahu koke ia iho la i ke kapa pumehana i loaa ai ke pumehana o kona kino puanuanu i kona luu ana i ka moana kai uliuli. Pela iho la ka imi ana a keia poe imi huahuakai, oiai ma ko kakou nei aina he mea pae wale no ma kahakai.

Na Palapala.

Make emoole.

            Ma ka la 20 o Fe beruali iho nei, ua make emoole o S. P. Hanalei, ka hope Kahunapule o Puula, Puna, Hawaii. O ke kumu nae o kona make ana, he puu maloko o kona umauma, ina e hele wikiwiki aku, o ka naenae ae la no ia, me he mea la e kaili ae ana ke aho, a lilo aku. Nolaila, ua haalele aku oia i kona wahi i hoonoho ia'ku ai. A ua hele mai oia i Hilo nei, me ka manao e hooluolu iaia iho, a e hana hoi ke Kauka ia ia, e like me ke ano akamai o ke Kauka ma kana hana ; aohe wahi mea oluolu iho, aole nae oia i kaa mai iloko o ia mau la, e hele ana no oia me kona kino ikaika, aole moe ma ka hale, a hiki mai ka la i oleloia ae la, a ma ke ahiahi oia la no ; ua kokoke nae paha e welo aku ana ka la i Lehua, hoomakaukau iho la lakou e paina, a pau ka paina ana, hoomaka iho la ua S. P. Hanalei nei e pule ohana, aole i pau ka heluhelu buke ana, o ka luai mai la no ia, a he ano like ka luai me ka huakai, aole liuliu ma ia hope koke iho no, o ka lawe aku la no ia o ke Akua i kana o ka Uhane, a koe iho la ka hale lepo, no ka honua nei no ia, e like me ka olelo a Ioba. O keia hope Kahuna, oia no kekahi o na haumana o ke kula Kahuna a Rev. T. Coan o Hilo, he kanaka akamai no ma na mea i ao ia ia ia, a oia no hoi kekahi lala o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina. He kanaka ikaika opiopio keia, a ikaika loa no hoi i ka hoohuli mai i na kanaka ma ka pono o ke Akua, a he makaukau no hoi ma ka haiolelo ana. Me ka mahalo.
A. W. P. MAHOE.

         
Punahoa, Hilo, Feb. 23, 1866.

Hale malu i ka Ilio.

E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE : -
            Ua ike paha oe i kela mau hua e kau ae la maluna. O ka waiwai o ka hale a keia ilio e malama nei, he mau wahine eha. Ke hoopii nei na kane a keia mau wahine i ka Lunakanawai, aole nae o laua hoi me ka laua mau kane, aka, o ka ae wale no ke hai aku i ka Lunakanawai, a i ka hoi ana mai, ao aku la kekahi wahine, mai hoi oe me ko kane, eia no hoi au la, o kana dala no ke lilo i ka hoopii, e u hoi mai no kakou ianei e noho pu ai.

         
Aka nae, o kekahi mau wahine, ua alima makahiki o ka malama ana o keia ilio ia laua, me ka hopu ole ia e na Makai, nolaila ka hoi ana o keia mau wahine a noho pu me laua. I ka wa nae e hele aku ai na Makai, haikaika mai la ua ilio nei, a o ka holo no ia o ka Makai ; hoano mai la ka Lunakanawai, hoopohopoho aku la ua ilio nei i ka lemu ona, a o ka holo aku la no ia o ka Lunakanawai. Nolaila, ke noho a kane a wahine nei keia Apana o Koolauloa nei, me ka lakou mau kane manuahi. Eia no hoi na Loio ke noho nei me ka lakou mau wahine waiho aoao, ke hookolokolo nei kekahi moekolohe i kekahi moekolohe, aohe ike wale iho i ka olelo a Paulo.
         
Nolaila, he mea pono paha i ke Aupuni Hawaii ke kuai i ka Ilio, no ka mea, ke maluhia nei hoi keia mau pahu dala eha i ka ilio, a ina no hoi paha he ilio ka mea nana i kiai o Hale Dute, ina paha aole e lilo na tausani dala. Ua ninau no hoi au i kekahi Makai ma Honolulu i kona uku, a hai mai la kela he $15 no ka mahina, ua like hoi ia me $180 no ka makahiki okoa. Pehea la hoi keia ilio, hookahi wale no dala kona uku makahiki. He mau ia wahi mea iki.
H. G. POHAKU-OLU.
         
Kaliuwaa, Oahu, Feb. 12, 1866.

Lawe wale i ka hai.

            E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe: - Ma ke Au Okoa o ka la 12 o Feberuali, ma ka aoao mua o ia pepa ua hoopuka mai o D. A. K. Aloikeanu, he palapala i kakauia e ia, ma Nawaieha, Ianuari 18, 1866, no ka Hoomana.
         
Ua hooili mai o D. A. K. Aloikeanu i keia palapala me ke aloha mai i ka Lunahooponopono o ke " Au Okoa," me he mea la nona no ia mau manao.
         
Ina e huli kakou ma ka aoao 39 a me 40 o ka Hoikehonua i pai ia ma Honolulu i ka M. H. 1845, ilaila e loaa ai ia kakou keia mau manao a pau, no na ano hoomana nui eha, ka Mahome ta, ka Iudaio, ka Begana, a me ke Kristiano. Ua like loa no na manao a me na huaolelo. Ua kope maoli mai no ia i keia mea mai loko mai o ka Hoikehonua. Kai noa nana ponoi no keia, - eia ka na hai mai.
K. HOIKEHONUA.

         
O KE KIAHA TI: Oia kahi mea e pono ai ke ola kino, ma ka manao ana o ka lehulehu inu ti. O ka loaa ana o kahi kiaha ti wela, i hookomo ia iloko kahi ti uuku, ka mea pono loa i ike ia. I ka hoopiha ana i ka ipu ti me ka waiwela, alaila e hoo iho ke ti lau iloko, a kukulu iho i elima minute alaila emi lea iho ka lau ti ilalo, me ka mau no hoi o ka ikaika o ke ti, mamua o ke ano kahiko o ke ti i inuia.

MA RE.

            MALUAIKOO - MELE. Ma Honolulu, Mar. 4, mareia e Rev. H H. Pareka o Maluaikoo k. no Manoa, me Mele w. no Honolulu.
         
KEALOHA - PAAKAULA. Ma Honolulu, Mar. 4, mareia e Rev. H. H. Pareka o Kealoha k. me Paakaula w. No Honolulu laua.
         
PUHI - KAHAUNA. Ma Honolulu, Mar. 6, mareia e Rev. H. H. Pareka o Puhi k. me Kahauna w. No Honolulu laua.
         
KAMAI - HANA. Ma Honolulu, Mar. 8, mareia e Rev. H. H. Pareka o Kamai k. me Hana w. No Puahia, Manoa, laua.
         
KAINUWAI - KEPOUHIWA. Ma Alae, Hilo, Feb. 6, mareia e Rev. T Coana o Kainuwai k. me Kepouhiwa w. No Alae, Hilo, Hawaii, laua.
         
KEUKAHI - KAOPUA. Ma Alae, Hilo, Feb. 27, mareia e Rev. T. Coana o Keukahi k. me Kaopua w. No Alae, Hilo, laua.
         
LILOA - HANA. Ma Kaneohe, Koolaupoko, Dec. 15, mareia e Rev. H. W. Pareka o Liloa k. me Hana w. No Koolaupoko, Oahu, laua.

HANAU.

            Feb. 25, ma ka Pa-pipi, Makiki, hanau o Kalauao (k.) na Kakai, me Wahinehelela.
         
Ian. 16, ma Kaneohe, hanau o Pomaikai w. na Kaanaana me Makahema.
         
Ian. 18, Malaila no hanau o Paiwaina w. na Holowale me Umauma.
         
Ian. 24, Malaila no hanau o Ako Pake w. na na Alina Pake me Auwana.
         
Mar. 3, ma Kaluaana, Olowalu, Maui, hanau o S. Kamimi k. na Nakoa me Kamimi.
         
Ian. 4, ma Kawaihae-kai, hanau o Kaumaumakea k. na Hoa me Kealakai.
         
Fe b. 17, ma Kawehewehe, Waikiki-kai, hanau o Keola k. na Keiki me Mikala.

MAKE.

            Mar. 6, ma Kamanuwai, Honolulu, make o Helena Kaihookalani Kauhema, (he Kaikamahine) he 2 malama, me 28 la o kona noho ana ma keia ao, a hoi aku la me ka Makua mau.
         
Feb. 26, ma Koloa, Kauai, make o Nui w.
         
No v. 25, ma Kaneohe, make o Ahia Pake k.
         
No v. 26, malaila no make o Wailua k.
         
No v. 46, ma ia wahi no make o Opunui w.
         
De c. 80, malaila no make o John Nika k.
         
Fe b. 9, ma ia wahi no make o Holowale k.
         
Feb. 14, malaila no make o Kaakau w.
         
Feb. 27, ma Kauhiula, Hilo, make o Kealaiki w.
         
Feb. 27, ma Kaiwiki, Hilo, make o Kauka.
         
Feb. 15, Halau, Waimea, Hawaii, make o Paahao w.
         
Feb. 19, ma Waikoloa, Waimea, make o Kealohakalana w.
         
Ian. 9, ma Halehaku, Maui, make o Nakahuna k.
         
Ian. 21, ma Peahi, Maui, make o Pipi k.
         
Ian. 27, ma Halehaku, Maui, make o Malupo w.
         
Feb. 11, ma Peahi, Hamakua, Maui, make o Kekuahiahia k.
         
Fe b. 26, ma Kanehuna, make o Hulupii.
         
Mar. 3, ma Hamohamo, Waikiki-kai, make o Kaainoa k.
         
Mar. 4, ma Kaluaokau, Waikiki-kai, make o Kaholohio k.

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU. Omaua o na mea nona na inoa malalo iho, ke papa aku nei maua i na mea holoholona o kela ano keia ano, Bipi, Lio, Hoki, Kekake, a pela aku. Ua kapu loa ko maua aina e moe ana mai ke Alanui Aupuni mauka, a hiki aka ma kai o Irama, e pili ana me ka Wela ma ka aoao komohana, a ma ka aoao hoi mauka e pili ana me ko Keo haole, a me Kanealii. A ke hookapu aku nei mau i na kanaka o keia ano keia ano, i ke kii ana i na mea ulu o luna o ko maua aina. L. PULEOLE, P. WANA, DAVIS KAWAILIULA, Kakauolelo. Puumakaa, Kau, Hawaii, Feb. 21, 1866. 233-3t

OLELO HOOLAHA.

UA KII MALU MAI O PANEE E NOHO nei i Aigupita i kona Lio kane eleele iloko o ka Pa Aupuni i Pauoa nei, i ka po o ka Poaono aku nei la 3 o Marach, o ka 15 no hoi ia o na la o ke ku ana iloko o ka Pa Aupuni, i ko'u ike ana i ka laka, ua ano-e ke kaulahao, ua alualu loa, ua lawe pu mai no ia me kana ki i hemo ai keia laka. O ka uku o ka mea nana e ike ua Lio nei, eono dala ($6.00) ke hoihoi mai ia'u. O kona hao kuni JB akau, hema ano-e, he kohu pi ke ike aku JP, Lio eleele loa, ano eha o ka wawae akau o hope. P. KAAIAHUA. Luna Pa Aupuni. Pouoa, Mar. 8, 1866. 223-4t

OLELO HOOLAHA !

E IKE AUANEI OUKOU E NA KANAKA waiwai a pau, a me na Haole a ma na Pake. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa aku nei au ia oukou, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare Ia KAALOA, no ka mea, ua haalele kumu ole mai ia ia'u, a me ko maua wahi moe, ina e hoaie mai oukou i kuu wahine mare, aole au e hookaa i kona aie, maluna no ona ko oukou poho. M. W. HANEOA. Puumoi, Hilo, Feb. 25, 1866. 233-2t

OLELO HOOLAHA.

E IKE OUKOU E KA POE MEA HOLOHOLONA, Lio, Hoki, Miula, Bipi, Kao, Hipa, Puaa, a me kekahi ano Holoholona e ae. Ua kapu ka aina o Ka Moi e waiho nei i Kamoiliili, Waikiki, oia hoi Piliamoo, me Kiki, a me Waiaka. Ua kapu, ina komohewa kekahi Holoholona, e uku no $1.00 no ke poo hookahi, i na e kue mai kekahi mea Holoholona i kela mau olelo e hai ia nei maluna, alaila, e hana no wau e like me ke Kanawai mau o ka aina. HAPAUEA. Kahu Aina o Ka Moi. Honolulu, Feb. 7, 1866 219-4t

Olelo Hoolaha !

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU ma ka Apana o KONA HEMA, ua wehe ae nei makou he Halekuai lole no na kanaka Hawaii a me ka poe e ae e makemake ana i na lole ano hou i hiki mai nei. Eia ma PAHOEHOE-UKA, KONA HEMA nei kahi i ku ai o ua Halekuai nei. E hele mai e nana no oukou iho, i ke ko io ana o ka makou olelo ana. NA KA POE HUI. G. W. Kahunaaina, Kakauolelo Nui. Feb. 15, 1866. 220-4t

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU loa, ke nana mai, ke hookapu aku nei au i kuu mau apana aina kuai ELIMA e waiho nei ma KALIHI, OAHU. Ina wau e ike i kekahi holoholona a mau holoholona paha, e hele wale ana maluna o kuu mau apana aina, e hoouku no au hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi. O ka lio, bipi, miula, kekake, puaa. A o ka mea e ku-e mai i keia mau mea i haiia ae la maluna, e hana no wau e like me ke kanawai. Ua pau. Me ke aloha, PETERO SAMILA. Kalihi, Oahu, Feb. 28, 1866. 222-2t

OLELO HOOLAHA.

UA KOMO MAI ELUA PUAA ma ko'u Kuleana aina, a ua hoopau ia kekahi o ka'u mau mea kanu. He Puaa kane keokeo kekahi, he Puaa wahine eleele kekahi. E kii mai me ke dala ($10.00.) E loaa au ma Niuhelewai, Kapalama ; e wiki o hala na la he 30, lilo loa keia mau Puaa ia'u. H. KAMAALEWA. Niuhelewai, Kapalama, Feb. 9, 1866. 222-3t

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A pau ma keia Olelo Hoolaha. Ke kahea ia aku nei lakou e hele mai: Eia ma HEEIA nei ka Halekuai Awa, Make pono loa, no ka mea, owau ka mea i ae ia e kuai aku me oukou. E wiki !! Mai lohi a kanalua oukou. W. KEAHO. Heeia, Feb. 28, 1866. 222-2t

OLELO HOOLAHA.

E IKE MAI NA ANO KANAKA A PAU loa ke nana mai lakou, o ka aina o HANALUA e waiho nei i Kaneohe, ua kapu i na holoholona a pau ke komohewa ana ma ua aina nei, a me na kanaka. Ina e komohewa ka Lio, Bipi, Hoki, Piula, he $1.00 ka uku. O ke kai lawaia o ua aina nei, ua kapu loa. O ke pili a me na mea ulu a pau e ulu ana ma ua aina nei, ua kapu. Ina e kii kekahi kanaka i na mea a pau i hai ia ae la maluna, e uku $5.00, ke ae ole makou, a o kekahi o makou, Ina o na mea holoholona a pau e manao ana e hoolimalima, e hele no ia S. KANEHAKU, ka luna. A no ka oiaio, ke kau nei ko makou mau inoa. S. POKEA. KAHUNAHANA. KEALO. KEAUHULIHIA. Kapaa, Kailua, Koolaupoko, Feb. 24, 1866. 222-4t

E NANA MAI! E NANA MAI!!

MA KA LA 17 O FEBERUARI, UA wehe ia ka HALEKUAI o na kanaka Hawaii ma ka aoao ma Ewa o ka Pa O Kauka Luka, Ma ke Alanui Nuuanu, Honolulu. Nolaila, ke noi nei makou i ka lokomaikai o na Puuwai Hawaii, e kipe mai ma ko makou Halekuai mamua o ke komo ana aku i na Halekuai e aku, oiai he Halekuai keia no na kanaka Hawaii, a he kanaka Hawaii ka mea nana e kuai aku me oukou, a aole no hoi e olelo ae e lohe ana ko kakou mau pepeiao i na olelo kakana e like me ka poe o na aina e. NA KA POE HUI, J. K. KAUNAMANO, Luna Halekuai. Honolulu, March 8, 1866. 222-4t

E NANA MAI!!

MAKANELA MA. Ma na huina o Alanui Papu me Alii, Honolulu. Ua makaukau mau E uku aku i ehiku kene ta no ka paona Pia MAEMAE a MALOO hoi ma ke dala, Ke lawe ia mai imua o maua. Ua makaukau pu no hoi mau e kuai mai - I KE -KOFE a me ke KULINA, I na manawa a pau. Makanela ma. 219-tf

MAKANELA MA.

Ma na huina Alanui Papu a me Alii, HONOLULU. Ua makaukau maua e kuai lilo aku i na ANOANO HOU ano MAIKAI, I loaa mai nei ia maua mai luna mui o ka Mokuahi Ekake, no lakou na inoa malalo nei : ANOANO PU, ANOANO UALA PAKE, ANOANO KAIMA (Thyme) ANOANO KERAKI (Celery) ANOANO KULINA ONO, ANOANO AKAAKAI, ANOANO OLENA, ANOANO UALA PILAU, ANOANO BITA, ANOANO PI, ANOANO KALI PALAOA, (Cauliflower) ANOANO TOMAKO, ANOANO KAVOA (Savoy) ANOANO KAUKAMA, ANOANO KULINA POHAPOHA, ANOANO KAPIKI, ANOANO KALAPI (Salsify) ANOANO LEKUKE (Lettuce) ANOANO PAKANIPA (Parsnip,) ANOANO IPU HAOLE. 219-tf

Olelo Hoolaha
- A KA -
AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI
- A -
MOKU MAOLI KULOKO
- O KO -
Hawaii Pae Aina.

KA MOKU KUNA MAIKAI "ONWARD," E holo ana i KOLOA, a me WAIMEA, Kauai, mahope iki iho o kona hoi ana mai KAWAIHAE mai. O KE KUNA MAIKAI Alabani, 161 tona, e holo ana i Kawaihae, a me Kona, ma ka Poaono, a mamua ae paha, la 10 o keia malama. O KE KUNA KALEPA O Neti Mela E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea, No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mokina, a i ole ia, ia JANION GREEN & CO., A. H. M. K. H. 222-tf