Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 11, 17 March 1866 — HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI. [ARTICLE]

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

HE PALAPALA. - Ua loaa mai ia makou he palapala hookahi iwiiei ka loihi. mai a W . B. liauilaokalahi mai, nona ke poo, "Ka wa rama o!e oka honua." A no kou uhaki ana i ko makou rula, nolaiia, ua waiho makou u e moe mfe!ie ike kai o ko Hnko." KE KAU AHAOLELO O KEIA MAKAHIKI. - Ua ike iiao makou .ma ka Okoa o keia pule iho nei, ua hooiaha ae ka Moi i ka oleio kahea i na Lunamakaainana o keia kau Aheoieio, e haiawai mai me ia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, ke hiki aku i ka la 25 o Aperiia o keia makahiki. MAKE MAINOINO. - Ua loaa mai ia makou he palapala na Mr. Kupahu mai'o Niihau, e hai mai ana i,ka make mainoino ana o kekahi keiki uuku ma Waimea, Kauai. Oke kumu ka o kona make ana, ua hauhili keia keiki i ke kaula o ka lio iaio iho a paa, aka, iaia e hoio mahe ana, puiwa koke ae la ka lio, a haule iho la ua wahi keiki nei, a knuo hele ia aku la. "He manaonao ke ike iho" wahi a ka makamaka i paiapala mai.

ALOHA INO. - Ma ke awakea o ka la Sabati ti iho nei, ua haalele mai o Hnumea (w) i keia ola ana, a ua laweia akū la e ka mea menemene ole he make. Ua waiho iho oia ma kem ao he mnu keiki kane. He makunhine keia no kekahi o ko makou mnu hoa imi naauno o ke kula \vela o Knhehuna. Ke noho nei na keiki me ke knumaha nonn. Aia pu no nae me ia me na keiki i hooneleia i ka mnleua ole ko makou aloha. HOTELE HOOKIPA MA KA LUA O PELE. - Ua ike iho makou ma ka nupepa a H. M. Wini, ua paa lon ka haie Hotele hookipa ma ka lua o Pele, a ua wehe hamamaia ua hale ia no ka poe makaikai a pau e heie ana e ike i na kinohinohi a ka wahine o ka lua. Aohe no i ike ia kekahi hale maikai e ae e like la me kein i ku mua ma keia wahi. Ua hoolako ia maloko o ua Hotele nei na mea ai a pau e kuonoono oi keia ola kino ana, me ka uuku loa o kahi lilo no ka mea e hele aku ana e kipa ma ua Hotele ln.

Ua ike iho makou ma kekahi nupepa haole o kakou, ua mahalo loa ia ka pohaku i hanaia maanei e ka haole nona ka inoa, Mika Osabona. Ua olelo ae kekahi haole kalepa, e lawe ana oia i kanaha tausani pohaku, o na pohaku mua a ua haole la e hana ai. Aole nne no ka maikai wale no ona pohaku, aka, no ka emi mai i k<* Kaliponia. KE MAEMAE AE NEI. - Ua ike iho makou i keia mau la ibo nei, i ka hoonoho papapohaku ia ana o kapa alanui mai kahi o J. Perry aku a hiki i kahi o Geoki Maealena, ma ke alanui Nuuanu. Ke lana nei ko makou manao, e hana ae ana kekahi poe e like me keia. Ina pela, he mea nani no ia. HE KO-PAA HOIKEIKE MAKAHIKI. - Ua ike makou ma kekahi nupepa o kakou, ua hoouna mai ka o Hal & Adam i ka laua ko-paa i hanaia ma Waiehu, Maui, i ka hale oihana 0 ke Kuhina Kalaiaina, he wahi eke ko-paa, me ko laua manao e hoouna aku i ka hoikeike makahiki nui o Parisa ma Farani. NA OLELO A KA LUNA DUTE NUI. - Ua ike īho makou ma ka nupepa haole o ke aupuni, 1 ka olelo hoolaha a ka Luna Dute Nui, e hai akea ana penei, "Mahope iho o ka la 1 o Aperila, o ke kanawai no ka lawe ana i na ohua ma na kai Hawaii nei, e hoopololei loa ia ana ua kanawai nei."

KAWILI MANU. - Ua loaa mai ia makou he palapala na T. P. Kaaeae o Hamakua, Hawaii, e hai mai ana i ka huliamahi o na kane a me na wahine o ia wahi i ka pii i uka o ka nahelehele e kapili manu ai. A o ka nui o na manu a ke kanaka e loaa ai no ka la, mai ka eono a hiki i ke kanakolu. O ka manu e loaa mai, o ka Oo o ka nahele. I ke ahiahi Poalua iho nei, holo mai kekahi makamaka o makou o ka wai o Kalihi, ma ke alanui Maunakea, me na puawa elua i ka lima, me kona lio keokeo anapau, a kokoke ma ke alo o ka Hale-aina o ka poe Laka, o ka okupe ihola no ia o kahi lio, a kaanini ana na alo a i elua i luna, lele koke ka hauli o na pua hinahina o ke kula e ku koke ana, a naholo akula e kokua, a ninau aku i kona eha, a o ka hoole mai no hoi ka ia la, e like no hoi me ka hana mau a ka poe holo-lio. Aole no e pakele ana, ua ona e no paha kahi lio i kehu o ka awa o "Hanaikualanakila ka makani ua lau awa." AUHEA KA OIAIO? - Ua hiki mai ma ko makou nei keena,he olelopanena P. Kahubu, t o" Heeiauli f o Oahu, ia S. M. Kaui, ka mea nana i hoopuka iho nei i le Kaao o Pikoiakaalala, ma ko kakou nei Kilohana. A no ke kupono ole o kau olelo pane, oiai ua ike ia ma ke akea ke Kaao o Pikoiakaalala, ua aku no hoi oia i ka loa a me ka laola 0 ke ao nei. nolaila, ua peku kahi ia aku e makou ma kuono, a e lilo ia i punana na kekahi o na mea kolo." Ihea no la hoi i kinoh» hoohalahala inai oe, aia ka a ua puka a maka iwaho. hiki mai kau hoohalahala, e hiki mua mai la hoi paha, ina ua lilo 6au e hoopukn, anoai o knii paha kn oinio ole wale.

Hale hou. —Ma keia mau puie aku nei, ua hoo/naemae ia, a ua kapiii hou ia ka hale ma ka aoao ma Ewa o ka Hai«kuai o Kakela ame Kuke ma. Ua lohe mai makou, e hoi ae ana o Mika Hone ka haole hana raea ono maloko o ua hale hou la. e knai ai i kana ukana o ka hoonoonoo i kana mau iaea ono. . . Heaha mai xei la keia ka po o ka Poakolu iho nei a ao ae Poalia o keia pule, ua komo inalu ia ka hale kuai bipi ona Mo« nikahaae, ma Honolulu nei.e kekahi kanaka koiohe i makau oie i keia mea he aihue. Ua lawe aku oia i kekahi mea oioko o ka baJe f a kiolaaku ma kahi e, me ka hoouiokaki liilii. Hoohi liia kekaiii mau MOKu. —la makou e kaahele ana i kekahi kākahiaka o keia pule iho nei, ua ike aku ko makou mau kiiono* hi inaka ī kekahi mau moku e knpakahi ana na aoao ma na uwapo o kakou. Iko makou hoomaopopo ana, e kapili hou ia ana i ke keleawe. Mawaena o keia mau ke kuna Alaia?ii kekahi.

No ka ixu PiNiKA. — Uu loaa mai in makou he palapala na lolama Kaipu, o Kahului, Maui, e hai mai ana no ka pnu o na kanakao kona wahi e noho la i ka inu pinika. A penei no kekahi o kana mau olelo, " He wai kahe nui keia (ka inu pinika) e kauo ana i na kane a me na wahine, a Ke puu nei ko lakou lae i na Makai i keia wai ikaika. No« hea mai keia ino ? No na hale puhiko mai no. Ua puapuai mai ka wai awaawa no loko mai o ka wai momona." Makemakeia i mau kumu hou. —Ke. hoo* makaukau nei ka Papa Misionari Hawaii e hoouna hou aku i mau kuinu hou i ko na aina pouli, ka poe nohoi e aoho mai la i ke kae o-ka po mau. Ke ninau nei hoi makou, owai la na mea 1 makaukau no ka hele ana aku iko na aina e ? E like me ka hoomalamalama ana a ko Amerika poe ia kakou, pela no kakou Hawaii c hoike aku ai i ko kakou malamalama i ko na aina pouli. Ka moku Ukoiiola MUA.—Ma ke kakahiaka o ka Foakolu iho nei, ua ku mai ma ke awa o Honolulu nei, o Josephi?ie t mai na kai anu mai. A ma ka lokomaikai o Ed. Pierce, ke kakauolelo o ka Hui Rikeke, a me Jones, ua hai mai oia, he eono haneri na pahu aila maluna oua moku la. Ive lana nui nei ko makou manao, e laki ana keia Kikina, oiai ua pio ka moku powa o na kipi, He ahi e ! —Ma ka auina la o ka Poakolu iho nei, ua hoomaka ae ke ahi e a i kekahi hale pili makai o Kapuukolo, a ua ' kinai koke ia no e ka poe mua i hiki ilaila. Ua hiki ae no na kaa-wai malaila. aka, o ka Helu 1 no nae ka mea i hiki wawe loa, no ke kokoke no paha i kona wuhi.

PUE I KE ANU A KE KEHAU. —Ua kipa mai ma ko makou nei keena hana, kekahi kanaka mai Waialua mai, a ma o na la makou i lohe mai ai, i keia mau kakahiaka nui iho nei ka o na la mua o keia pule, ua nui loa ke anu a me ke koekoe. Hnalele aku no ka ia, e pue ana no na elemakule o Waialua i ke anu a ke kehau. Opiu Haukeke. —I ka la S iho nei o keia malama, i ka \va afpa paka ua o ka lani e haaloku ana, aia hoi, loaa aku la i kekahi mau makou kekahi kanaka e pue ana i ke anume ke koekoe, ma ka hapalua oka pali o ISuuanu. Ai ka ike ana o ua mau makainaka nei o makou i ua kanaka la i ka hele a opili i kn ua, ua hoouhfku laua he huluhulu maluna o ua kanaka la, a laweia aku la a hiki ma kona wahi ma Ka-. neohe. — He hanauna kupanaha.—Aia ma ka mokuaina o Mikikana, Amenka Huipuin,. kekahi kane a me kekahi wahioe. . Ua mare aku laua pakahi, ekolu wahine a ke kane, a ekolu hoi kanea ka wahine, mamua o ko laua hoohui ana ia laua iio hookahi. Ua hanau na laua.he mau keiki, i ko laua wa e mare ana kahi i ke kane, a o kekahi hoi i ka wahine. A i keia wa, ke noho nei lakou me ka oluolu maiaio o ka lanai hookahi, ma ke ano elua mau hanauna. N

Ka Luakinm o Waikane.—Ma ka Poalima i hala ae, la 9 hoi o \laraki nei, ua hapai'e na hoahanau o keia Ekalesia i ko lakou liiakini, a ua kau iīuna o na pahu laau i e!i ia iloko o ka lejjo, nna 41 kekahua o ae kahi ani i nee aku ai a ooho. Mamulio ka lokomaikai o J. Dīcksona, ua haawi waleia roai na kui-kolu e kokua ai i ke kaikai ana i keia mea kaumaha, a ua pau ko makou noho aea ana ma na luakini e ae e hoonani ai i ke Akua." Na Rey. Z. Poli. Pau hou no i ke AHl.—Aole no i opuupu iho, lohe hou mai nei no makou, ua pau hou no i ke ahi eha mau hile ma Waiahole, Koolaopoko. O ke kamu no o ka pau ana, o ka hemahema iio o na makoa i ka malama ana i ko lakou mau ahi-koe ; a no ia he« mahema, "ūa loaa na ahi-ko* i na keiki a mai a lakou aku, ua hana naaupo lakou, a ua puhi wale aku i ka hale i ke ahi, a ua nui ka poino i loaa. O ka makou no keia e kuawili aku nei, a kuawili hou aku no, aka, aohe no he wahi anea a hoolohe iki inai ō na makua. "He knli ka make, he lohe ke ola »

Z7*' Ma ke kakahiaka Poalua iho nei, ua nāue nku maluna ona lio kekahi mau makam.ika opio o makou o ka Punahou, a aia paha !akou ke hoooanea la ma na lai elua o Wamiua. A e hele aku ana paha lakou e ike i ka wai o Kamapuaa ma KaliuwaaLla hanaia iho nei a paa.—Ua kapili ip iho nei ka moku kalepa lawe guano i ili ai a naha lihilihi a kipa mai inaanei me ka inanao e kapili ia a paa, ua pat pono oia. i keia \va, a ke hooili nei oiii i kana ukaha 1 lawe mai ai he guane. E haalele mai ana paha ia i ua kapakahakai o kakou nei, a e holo hou aku anā i kana hana mau he lawe guano. E HOIKE AXA KE KULA kAOLE MA WAIALI A. —Ma ka palap|la i loaa mal tiei makou mai Waialua mai, ua ilse iho hoike ana ke haole ma Waialua ma ka la elua o Aperila e hiki mai ana. Ke lana nei ko makon manao, e hele mai ana na makua e ike maka i ka ho\ke ia ana o ka lakou mau Leiki, a aohe o makou kanalna i ke noi aku i ka lokomaikai o na makua, mai hoowahawaha i ke kumukula kupono i loaa ia oukou. He nele loa maoli no paha.—la makou no e noho ana a, e kakau ana i na mea i hoike ia maluna aenei, hiki mai nna kekahi mea, a bai mai ana ia makou, ua komohewa ia ka halekuai palaoa o Wilhelm ma ke kihi o Alauui Hokele a me Maunakea i ke kakahiaka Poakolu iho nei, a na lawe aku i kekahi mea poepoe o ka pahu ume.' O ka lohe hope mai nei, ua hopu ia ka mea i komo aku e Loao, aka, aole nae makou i ike mai i ka hopena. Weliweli ole ka aihue. —rl ke kakahiaka 0 ka Poalima iho nei, ua hele aku ka mea kuai o ka Halekuai o Paluka, ma ke Alanui Papu, e wehe ika puka. I kona hiki ana aku, ua wehe malu ia ka puka aniani inahopo mai, e kekahi mea aihue, a e waiho hamama L*na. Ua lawe aku ua kanaka aihue la, he kihei onionio, a me ka apa kaleko, ā ke lawe hele la paha ia me ka manao he waiwai kupono ia nona. •* 0 ka waiwai i loua hewa mai, aohe ia he mea pomaikai ai. M No ka moku lawe LETA.-Ua ku mai ka moku lawe leta Wkistler mai Kapalakiko mai, aole nae he ano nui o na mea i hiki mai maluna ona. A oiai ua makaukau ka papapai no ke pai ana i ko kakou pepa o keia pule, a nolaila, aole e hiki ia inakou ke hoopuka aku 1 na nu hou i keia pule, aka, o na wahi mea iki la ea he hiki, oia hoi keia : He 12 la o ka mokuahi Ekake o ka holo ana aku nei ku i Kapnlakiko. oka la 10 o keia malama kona la e holo mai ai, a e ku ana paha oia i keia pule ae. Oka manūwa mokuahi Lancastcr hoi, he 12 no hoi ona la, ku aku nei i Kapalakiko. Puana hele KAMAHELE.—Ma ka lokomaikai o keknhi makamaka o makou o W r aianae, ua kipa mai oia ma ko makou nei Keena, a ua hai mai.ua hiki aku ma Waianae kekahi mau keiki, mai Honolulu nei aku, i ka hora 3o ka wanaao o ka po Poakahi. Ua hai aku ua. mau keik? la, ua hu hewa lakou ma knhi i maa i ka hele ole ia, a ua auwana wale aku ma o a maanei. He poe malihini wale no lakou a pau. Ano i,\ huhewa nolaila, ua hiki aku lakou i ka wa kupono ole. Ao ko makou lohe hope mai nei, ua hookipa maikai ia hikou e Rev. A. Kaoliko, a ma kona hoine lakou i hoohala iho ai, ia wahi koena po. He aihue Ma ka po oka la 12, ua komo malu mai kekahi me ka ike 010 ia, maloko o kekahi rumi oko Pahau hale, e ku nei ma Manamana, Honululu, Oahu; a ma ia rumi kekahi mau keiki ana. Iko laua hoi nna e moe, ua wehe ae ke keiki kane i ka lolewawue, a kapae ae la no nia kahi e ko* koke ana i kahi moe. Oia inoe a ao ae, i nana aku ka hana, aole kahi lolewawae, ninau aku la i ka wahi'ne, auhea ka lolewawae? e, auhea hoi, oi noke wale i ka imi aohe wahi mea a loaa. Aia maloko oka lolewawae, he hapalua dala, he pahi; he rula, he mau ki elua. E lawe ia ae ke ola oka make no ia, no ka mea, aole mea i ike ae he poeleele. Oke kumu oke komo ana, no ke ki ole ia o ka puka, aka, ua lilo keia i kumuao, no na mea hale a pau. e ki ole ia ana i ka wa hiamoe, alaa ka hewa ia o ke ki ole i ka ipuka, l»k> kahi lolewnwae, e lawe ta ae ke ola, o ka make no ia i ka mea lokoino e manao ole ana i ka inaluhia like.