Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 11, 17 March 1866 — Ka Ninau Helu. [ARTICLE]

Ka Ninau Helu.

Aia ma ka Helu 4 aku nei o keia Buke 5, ka haina a J. M. Kaakua no ka hiapo o na ninau helu ; aka, aole no ia o ka loaa. E like no me ke nahili o kela loaa inu ka Helu 4S, Buke 4, pela no hoi keia. Ano kou i ana mai hoi, t; ina wau e hoopuka aku i keia loaa, alaila, puka pu no me ka hoopaapaa." Aole no pela ko'a manao. iN'olaila, ke hai aku nei au i ka'u loaa, ka hana ana, a me J<a wehewehe ana oua wahi ninnn la. E nana i ka Ilelu 43, Buke 1. Haina. 1,040 kapuai ka loa oke uho o ua lupe la. J\lea hoohalike. E kapa aku ike kikokahi e ku ana o ke keiki nana ka lupe 0 (a) ; a i kaln hoi e ku ana o kahi keiki e ae, o (b); a i kahi hoi e kau ana o ku lupe maluna pono o ua keiki la, o (e) no ia. Alaila, e kaha ika huinakolukupono abc; oab ka aoao € nioe ia, ao bc ke kiekie uo ia ;aoaco ka aoao loa no ia. Nolaila, penei ka hnna : ,r=ka loa ab x-|- ; 2oo=;ke kiekie ab ir-f-400=ka aoao loa ae \v 2 4-400.r-f 4 0,0()0=x 2 4-Soo.t X - .T-J- 100,000 X' 2 —4 00te=l 20.000 400x4-40,000=120.0004-40,000. x—2oo=4oo a-=6OO Weheieehe ana. E hoailona ika loa mai a'u aku a ia oe i ka x, (oia hoi o ab.) A wahi hoi a ua keiki la nana ka lupe, o ka loa mai a'u aku a ia oe, ua'emi iho ia he 200 kapnai i ke kiekie niai a oe ae a Ika lupe. Ina pela, alaila, oke kiekie mai ua keiki la a i ka lupe, he a*-j-200 no ia, (oia hoi o bc.) ,Aka, ua i hou mai no ia penei: "A ua paumi hoi ia emi ana i ke kumu kuea o ka like ole o na lcyj mai a J u aku, alaoea me ka lupe." Ina pela, alnila, he mea maopopo loa ma ka noonoo, oka T \ 7 oia emi nna, (6ia no hoi ka o 200 kapuai), ua like hoi ia me ka 20 kāpaai, he hke ia me ke kumu kuea o ka like ole o na aoao ab a me ae. Ainaoka 20 kp. oia ke ( kumu knea, alaila, o ka 40Ō kp., oia no ka like ole o ab a ine «e.

| I mea e loaa mai ai ka loa pokole niai ) Wu a i ka lupe, e ponu no e houluulu i 11ie kuea o na aoao moe a me kupono, i i loaa ka noao loa ; wahi a ke Anahonua. ) Oia no keia ; o ke kuea o ka aoaomoe ! ab he X 7 ia ; a o ke kuea o ka aoao ku- | pono 6c he x»+4ooi-f40,000 no ia, j aka, o ke kuea o ka aoao loa ac hc I X 2 -|-Soox4-160.000 no ia ma ke Anahoj nua, Hoailonahelu ; nolaila, o (ab 3 )-f j (6c 3 )=Cac a ) oia like pu ana no hoi x 2 -f x l -f4ooi-f4o,oo(fa=i J -f SOOi-f 160,0--' 00. A ma ka hoololi ana, a houhiulu ; ua loaa mai no keia X 3 —400x=120.000. A ma ka hoopiha ana o ke kuea, ua ioaa hou mai keia 400ar^-10,000=120-j 0004-40,000 ; a ma ka imi ana i ke ku- | mu kuea o keia Jhoohalike, ua loaa no x—3oo=loo, a o x=6oo. Nolaila, 600 I kapuai ka aoao moe u&, oia hoi ka loa j uiai ke keiki nana ka lupe a i kekahi keU ikī e *e, a he 800 kapuai ke kiekie o ka hipe nmluna aeo ua keiki fo, a he 1000 I k*puai ka loa pokol« mai ka lupe a » ke leiki e pna ana i ka piko o ke aho. A ina o iu;l&< iOQQ kapuai (oia boi ka loa ac) a he || «a oka loa o ko uho 4 nlaila, o ka loa

oke aho T he l»ke ia nw? ka o 1000 kapuai ; oia n» hoi 1040 kapuai ka !oa o ke aho oka !upe a ua keiki la: Nolaila, he mai » no ka ninao.a he pono loa no keia wehewehe ana. Ke i n>ai nei hoi oe. ua hoopuka wale aku au i ka ninao elua. me ka loaa ole o ka hana atia ; aole iiolaila'* ke kumu o ko'u hoopuka ana i kela noi ra oe, *' h oluolu oe e hoouna pu n>ai rue ka hana I ana oka ninau elua."\ £ia waie no, no ka mea, oia wale no ka miea'i oi iki ae ka paakiki iko na mea e ae. In& no e loa.l 3 mai kelo, hfe h*>a hiniia' ā£: Aka, ain no ia i liou noonooana—Me ka manno no e weheweheaku ia ninau ma« | hope ke noiia uiai. J. Iseraela. Hanalei. Kapai, { -j Maraki h, 1566. j ' Ika Luna ovb Kuokoa ; Aloha ok : A me na keiki hoonoho kepau o kou mau rumi hana, e ulele iua ana ma na kolamu o kou ; kino holo okoa. No ka ioaa ana mai o kekahi kumu nui iloko o ko'u luna manao, e pane aku ai ia oe, nolaila, ua iana inai ko'u mat»ao e hooili aku i keia wahi ieta nie na wahi nu foit<na-, loko. Eia no ia: 0 ke koa kumu ole o Kahilikolo.

i ke aut mamua aku nei a hiki nini i ka la 25 o lanuari iho nei, ua olelo nuiia ka moolelo no keknhi koa kumu ole ma. Kauai nei. Oia hoi ke " koa kumu ole o Kahilikoio." He nui loa ka poe i mnkemake e ike i ke kuniu o keia koa kaulana nona ka inoa i hai ia maluna iho, ua huli nui ia ke kumu o keia koa e na'lii mai ka \va kahiko mai a hiki i keia wa, aole nne i ioaa ke kumu, wahi a ka lehnlehu. E;a hoi ka'u e hai aku nei ia oe; ua loaa ke kumu oua koa kumu ole la ! Ua lona !! Ua loaa ke kumu e!! ! I ka la 26 o lanunri iho ner, ua koiia mai au e- kekahi poe o ko'u ohnna ha)e e pii aku e makaikai i ua koa kaulana nei, no ko Jakou makemake e ike la wahi. Aua pii aku makou a hiki iuka, kuhikuhi aku wau i ko'u poa hoa hele, (oia hoi o Kamakini, Kaili, a me Pauelua.) Eia ua koa kumu ole nei o Kahilikolo la; (wahi a'u ia lakou) oleio mai la o Kamakini ia'u, '• Aohe kumu o keia koa la ? " Oleio aku wau iaia, " Aole he kumu 0 keia koa, ua huli ia ke kumu, a aole loa he loaa iki," olelo hou mai o Kamakini ia'u, •' E huli au"i ke kumu o keia koa, a i loaa ole ia'u i keia b, he oiaio, aole he kumu o keia laau, a >na e loaa mai, alaila, he wahahee ka mea e oleloia nei, he koa kumu ole," wahi a Kamakini ia makou. A o kona komo aku la no ia iloko o ka uluhe, e huli heie ana i ke kumu o ua laau nei, e hoomaka ana kona huli ana mai ka welau aku, a hele loa 1 ke kumu o ua koa nei, ua loihi, a ua ma* naka no hoi makou i ke kaii aku ia ia, a ua hora okoa paha a oi ne koua huli ana me ka hoomanawanui; ia manawa, lohe aku la niakou i kona leo e hea īnai ana, " Eia ke kumu o k€ koa ! Eia ke kumu o ke koa e !! " A o ko makou huli aku la no ia a loaa aku la o Kamakini e noho ana iluna iho o ke Icumu, inē ka olioli no ka loaa ana o ke kumu ia ia, a mahalo aku la makou no kona hoomanawnnui i ka huli ana i ke kumu o keia laau a loaa. Ua like ke kumu o -keia laau me kn puu pohaku, a ua moe aku kona mau lala maf"keia kmnu aku, ekolu mana. 0 ka lala mun, e kolo nna ia ma ka hikina ; a o ka lua hoi. e kola ana ma ka nkau ; a o ke kolu kolo ana ī ke komōhana ; akolu no lala maluna o ua kumu hookahi hei. A no ko manou ike ana pela, nolaila, ke hai aku nei makou ia oukou, he koa kumu no o Kahilikolo. Eia hoi ka iua o na mea a makou i loaa malaila, he pua nia. e like kona ano me ka pua o ka pikake Pelekane, e like hoi ke anuanu o ke ala me ka pua o ka ianu haa momona, me he wai ala maikai loa la, pela okoa no a e ao. A iho la na wahi mea hai aku ia oe, ka ukana a ke aloha, hoolaha ia'ku, i lohe na mea a pau. Owau no ine ka inahalo i'ka Lunahooponopono oke Kuokoa. J. V\ r . Wahineole.