Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 12, 24 March 1866 — Page 2

Page PDF (1.66 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

no ia a'u e hopohopo ai, he poe apiki a kolohe no, aole au e huli ae a pane aku i kana lapuwale.) Aka i pula ae na maka o ua poe nei i ke aiai o na palahaku. Pii ka hea i Piikea, hoopuka iki ia mai la ia oe, o ka nui pau ma o, nolaila e malama oe, e aho no oe e kuokoa ae, o oe hookahi wale no, a i poho iho no nau no ; mamua o ke poho ana i ka poe akamai a hapai hewa i ka inoa o ia poe me na olelo ino, a he pono no ke hui me ka poe naaupo, e aho paha ia, a i ole ia e houluulu malie iho no a nui e hiki aku ana ia i na la hope, hanai malie iho no i ke kino palupalu. Aka, aohe no i keakea ia ka huli ana i ke kanaka kupono nana e malama i ke dala, he pono no nae oe e uku aku i kona luhi. Mai hopu wale ae oe i ka mea ike i ka olelo haole a e hele pu me oe i ka hale kudala, he pono ia oe ke hoolimalima maoli i kanaka kupono. Oiai aia no kekahi apiki i ua poe ike la i ka olelo haole, malia o hele kela a na hale kudala kakau kela a nui ko aie o ko ia la heo aku la no ia, ia oe ka poohu. Aka o ka pono no ea o kou hele maoli no a ka mea nona ka waiwai, ina he haole, a pake ; nana no e huli i kanaka akamai a kuai mai me oe, oia ka pono. Eia kekahi i na he poe hui moku he maikai no ia, i mea nae e poho ole ai he pono ke noonoo i ka uku pani hakahaka mawaena o kekahi kanaka waiwai naauao, a penei ke ano oia uku.
            Ina he $18.000 ke kumukuai o ka moku me ia mau dala he 18.000 e hoihoi mai ai ua mau kanaka waiwai la, ina e ae oia a o ua poe hui nei paha o ka 1/3 hookahi o ka loaa o kela holo ana keia holo ana, a o ka 2/3 no ka poe hui, a o ka wa e uku mai ai kela kanaka, oia ka wa e ili ai a nahaha a poholo paha, pela ka hana iwaena o ka poe naauao e noho nei, a pela na haole o na halekuai a mea e ae, oia no kekahi mea e ikaika nei na haole i ka huli waiwai. Aole no hoi e holo pono ka hana ke kapulu oe i kou kino mahope mai, a make paha, aole hoi me ka ai ana i na mea kupono ole, he pono no kahi ai uuku a maemae, a mai hoolilo i ka wa hiamoe i wa hele i kahi e auwana ai, o nawaliwali wale ke kino a holo ole no ka hana, aole noho uhauha a inu rama, o aneane hiki ole ia oe ke hookaawale ma ia imu ahi ae, mai lawe hoi oe i wahi mea kapae. A o kahi puke kupono ia oe o ka Puke Hoomanao ke makaukau iki oe i ka hookomo ana, a mai kakau huikau me ke akaka ole o na hua o hewa auanei hiki ole i kekahi mea e ae ke hooponopono. Eia keia ina e pono i kou manao e haawi mau aku i kekahi hapa uuku o kau loaa no ke aupuni o ke Akua, oia kekahi mea nui iwaena o ka poe naauao waiwai. Eia kekahi ina oe he kanaka naauao a naaupo paha, mai hoopunipuni wale aku oe i ka poe kuai mai a kuai aku paha pela kekahi poe kalepa o kela ano keia ano. Ina he hale kuai kou e noho la mai hoopanee palanehe ole oe i ka laau iwilei e hana pololei loa no ; malia o hoopomaikai mai ko luna poe ia oe.

         
Mai haalele hoi i ka hoomana ana i ke Akua au i manao ai e like me ka mea i olelo ia ma ko kakou Kumukanawai maikai. He pono no hoi e ike lea i ke ano o ka waiwai paupono, waiwai hoolewa, kumuwaiwai, waiwai loaa a pela wale aku. O kekahi mea nui no o ka hookaulike ana i ka buke ke pau ka makahiki, a i ole ia o ka pono no au e hookaulike ai, e akahele oe e noonoo malie, (aole i pili keia i ka poe eleu.) Aka o ka pono loa o ke kuai i ka buke a Kauwahi i unuhi iho nei e waiho la ma kahi o H. M. Wini, o ka inoa o ia buke ; " Kuhikuhi o ke kanaka Hawaii."
         
He nui na pomaikai e loaa ana ma ia buke, aka, i lalau iho ka hana ana ma ka hookomo ana i na buke, hookahi mea hooponopono o ka loina eha o ke kalepa ana. Ua Deda ia ka helu o Puka a me Poho no na Poho ana Caroda ia hoi ma ke kalepa ana. Aole no au i manao ua pau na hemahema ma keia kamailio loihi ana o kakou. Ke waiho aku nei au i ko'u aloha no ko kakou Lunahooponopono, ke ahonui hou ae, a ke kuu pau aku nei au i ko'u mahalo no na keiki hoonoho kepau ; aloha oukou e na hoa o ka iu o ka la o ke Kulanakauhale Alii.
Me ka mahalo, Ka oukou Kauwa, J. W. MIKASOBE.

         
Aekai o Lahaina, Ian. 6, 1866.

         
NO KAMIKA MA. - Ua hai mai o Kamika i kona mau luna ma Kaumakapili, ke hoomakaukau nei laua no ka hoi mai, i ka la 11 o Aperila ae nei, e haalele ai laua ia Nu Ioka, a holo mai, a ma Panama, mailaila ae a i Kaleponi, a malaila e kakau palapala aku ai ka poe e manao ana e kakau palapala aka ia laua.

         
HIKIWAWE LUA OLE. - O ke Kuokoa o ka la 10 o Maraki, oia ka Helu 10, ua loaa'ku i ko Kohala poe heluhelu ma ka hora 5 o ke ahiahi o ka Poaono ae no, a ua haawi ia no a pau ia ahiahi mamua o ka iho ana'ku o ka la e kowelo i ka ili o ke kai. O ka poe heluhelu i ke Kuokoa malaila, ua olioli loa, a me he mea la no hoi, aole i pau loa o Honolulu nei i ka ike mamua o ko lakou ike ana. Na ke kuna Marilda i lawe aku i ua mau Kuokoa la. Ua haalele oia ia Honolulu nei i ke ahiahi o ka Poalima, a ua ku ma Kohala i ke hora 5 o ka Poaono. Holo maoli ka Marilda. Holo no hoi ke Kuokoa.

"KE ALAULA."

E ALOHA OE E KE KUOKOA:
         
E oluolu oe e hoopuka mai i keia olelo hoolaha a'u no ka Nupepa hou i manao ia e hoopuka i na la hope o keia mahina.
         
Ke kali nei makou a loaa mai kekahi pepa ano maikai mai Kaliponia mai, alaila, e hoopuka kokeia aku " Ke Alaula," he nupepa hou no na kamalii o kakou e noho nei ma keia pae aina.
         
Ua manao ia, e hanaia keia he pepa ano nani a kamahao hoi, e hoonoho ana imua o na keiki i na kii maikai, a me na manao i ku i ko lakou noonoo kamalii ana, a me na mea momona a na naau kamalii i puni ai.
         
Ke ae ia mai, e hoopuka ana makou i hookahi helu i kela mahina keia mahina, he umikumalua helu i ka makahiki.
         
Ke kono aku nei makou i na Kahunapule Euanelio a pau mai Hawaii a Kauai, e lilo lakou i mau Luna no keia pepa, me ka hooikaika aku o lakou i na keiki Kula Sa bati, a me na keiki a pau o ko lakou mau kihapai, e lawe i keia wahi hoa kamakamailio opio. He mea pono no hoi no na kanaka makua e lawe a e heluhelu i na manao o keia wahi kumu ao o na keiki; no ka mea, e awili pu ia na manao ano makua, a me na manao ano kamalii ma keia hipuu hookahi.
         
O ka manao nui no nae o keia nupepa hou, oia ka hoolealea, ka hoonaauao a me ka hoomalamalama ana i na kamalii.
         
O ka uku no keia pepa, he hapaha no ka makahiki.
         
Aka, i na Luna e lawe ana he iwakalua pepa a oi aku paha, e hooemiia no ka uku he 20 kene ta no ka makahiki.
O. H. KULIKA.
         
Waialua, Oahu, Mar. 1, 1866.

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU, MA RAKI 24, 1866.

KE KUPIKIPIKIO O KA Ahaolelo o Ame rika Huipuia.
Hookui ka Peresidena me ka Ahaolelo.
NU-NE KA NOHO ANA !
Kapaia kekahi mau Alii Ahaolelo he Kipi.

PANIHAKAHAKA O AU SETERIA NO FARANI MA MESIKO.
Ka Moku Kipi o na Feniana.

            Ma ka pule i oniu hope ae nei, ua ku maumaua mai na moku lawe Le ta o kakou nei, oia hoi ma ka Poalima i hala, ku mai o Whistler, ma ka Poaono, ka Bhering, a ma ka la Sabati, ku mai ka mokumahu Ekake (Ajax) ; a, ma o lakou la i loaa mai nei na nupepa o ka Hikina a me Kalafoni ; ua nana makou i ua mau nupepa la, a eia iho mahope nei ke ano nui o na mea hou a makou i ike iho nei, a penei no ia :
         
Aohe no he mau mea ano nui i ike ia iho ma na nupepa o ka Hikina, aka, o na nupepa o Kapalakiko, ua piha a hookui i na nu hou e pili ana i ke ano o ka noho ana o na Lala Mana Nui Ekolu o ke Aupuni o Ame rika Huipuia - oia hoi ka Mana Hooko (ka Peresidena) a me na Hale Ahaolelo - na Mana Kau Kanawai. Ua hookui ka noho ana o ka Peresidena a me na Hale Ahaolelo, a, ke noho mokuahana nei laua i keia manawa, a ke holo nei ke au o ke kupikipikio iloko o ko laua noho ana, a ke hele loa aku nei i ke akea, a e hiki ole ana paha ke hoolouia na makau nana e umii mai ia laua a paa iloko o ke kaula hemolele o ke aloha.
         
O ke kumu nui o keia ino ana a me keia kue ana iwaena o ka Peresidena a me na Hale Ahaolelo o Ame rika, oia no ka hoole ana o ka Peresidena, aole e kakau i kona inoa maluna o ka Bila Kanawai i kapaia, he "Kanawai e hoomau ana i ka Buro o na kanaka i hoolanakilaia," i hooholoia e na Hale Ahaolelo; aka, i ka laweia ana nae e kakauinoa mai ka Peresidena, ua hoole mai kela ; a wahi a ka poe o ka aoao Rapapilikana (hoole hookauwa) he haowale keia hana a ka Peresidena, a he lawe kaokoa hoi i ka mana iluna ona iho; oiai hoi, o ka poe Demokarata, ua piha lakou i ka hauoli a me ka lealea.
         
Penei nae ke ano o ka hoomaka ana o ke kue : I kekahi mau pule mamua aku nei la, ua hoopuka ae ka Peresidena i kona manao imua o kekahi o kona mau hoalauna, no ka like o ka hoololiia ana o ke Kanawai Hoonohonoho o ke Aupuni (Ke Kumukanawai) me he mau olelo hooholo la no na aha halawai liilii o na Kaona. O ka hookumu ana ia e hele loa aku ai i ka ino. Na ia mau olelo i kauo mai i kekahi mau olelo oolea mai a Mr. Stevens, kekahi hoa o ka Hale Ahaolelo o ka Poeikohoia, e hai ana i ka hoopuka o ka Peresidena i ka olelo hoolaha Akea, oiai no e hoopaapaaia'na ka ninau no ka hoomau ana i ka Buro no na kanaka (negero) i hoolanakilaia, a, wahi ana, oia hana ana a ka Peresidena, he kue no ia i ka pono o ka Poeikohoia, a he hana hoi ina i hanaia iloko o na haneri makahiki elua e kekahi Moi Beritania, o kona poo ke kumukuai ina oia e hana pela.
         
Oia iho la na anoano mua i kanuia, a i ulu mai ai hoi keia kaua leo ana ma Ame rika Huipuia. O ke kahua nui no nae i ulu ai keia kaua leo ana, oia no ke kue o ko ka Peresidena manao ma ke ano o ka hoonohonoho a hoohalike hou ana i ka noho ana o na mokuaina kipi ole o Amerika Huipuia, me na mokuaina ona i kipi iho nei. No ka mea, wahi ana, aole oia e ae iki ana i ka hooholoia o kekahi Kanawai e pili ana i na mokuaina kipi, me ka ae pu ole mai, a me ka hui pu ole mai hoi o na Alii a me na Luna Makaainana i koho pono ia e ua mau mokuaina la i kipi mua iho nei ; no ka mea, wahi ana, he kuleana ko lakou ma ke Kumukanawai; a o kona manao, o ka ae aku i na Luna Ahaolelo a pau o na mokuaina i kipi iho nei, ma ke kau ana i na Kanawai o ke Aupuni holookoa. He makemake no ka oia e kau aku i ka lima hoopai kaumaha maluna o na'Lii kipi, aka, e hana oluolu aku i na kanaka a pau i alakaiia e lakou, oia hoi na makaainana.
         
A ke olelo nei hoi na Hale Ahaolelo Kau Kanawai, aohe kuleana iki e ae aku ai i na Luna kau Kanawai o na kipi, no ka mea, mamuli o ke kipi ana o ko lakou mau mokuaina, ua anai pau ae lakou i ko lakou mau pono, a me ko lakou mau kuleana a pau mai loko ae o ke Kumukanawai, a ua manaoia lakou he mau panalaau, aole he mau mokuaina. Nolaila, i ka manawa i akoakoa mai nei o ka Ahaolelo Kau Kanawai, ua kohoia he mau Komi te Hui he umikumalima no na Hale a elua, i poe nana e noonoo, ke kupono o ka ae ana aku e komo mai na poe i kohoia e na mokuaina kipi, e hele mai e kokua ma ke Kau Kanawai ana no ke Aupuni holookoa. A ua noonoo na Komite, a ua hooholo iho, e hooleia ua poe Luna Kau Kanawai la i kohoia e na mokuaina i kipi iho nei mamua, a ua aponoia ua hoike la e na Hale Kau Kanawai a elua, a nolaila, ua komo ole mai na poe i kohoia no ka Hale Ahaolelo Alii, a me ka Hale o ka Poeikohoia e na mokuaina kipi, a ua pili pono no lakou na huaolelo,
" Pau oe ianei,
Aohe wahi lihi kuleana iki."
            Ma ia hope mai, hooholo mai nei na Hale Ahaolelo i kekahi
Bila Kanawai e pili ana i ke kokua i na nika i hoolanakila ia mai nei, a i hoopauia hoi ka noho kauwa kuapaa ana. O ke kumu i hanaia'i oia Kanawai, oia no, i hiki ai ke kokuaia ua poe nika nei, oiai ua ano e ae ko lakou noho ana i keia manawa, no ka mea, na lakou pono no e huli iho i ko lakou wahi ola, a me na mea no hoi e pono ai o ko lakou noho kuokoa ana ; he Kanawai no e hoomakaukau e ana i olahonua, no ka hiki ana mai o na pilikia iluna o lakou, iloko o ka manawa pokole o ko lakou noho ana iho iloko o na makalua o ka noho lanakila ana, me ka manao hoi, aia a kuonoono lea iho lakou ilaila, alaila, hookuu aku ia lakou e imi i ko lakou mau pono, e like me na poe ili-keokeo ; no ka mea, aole i maopopo lea i ka poe nika i hoolanakilaia mai nei iloko o keia wa pokole, ke ano o keia mea he noho lanakila ana, he poe lakou i hanauia mai, a i ulu hoi a kupa iloko o ka hana kauwa kuapaa. Ua like ke ano oia poe me ka mea i hoopaaia i kahi pouli no ka manawa loihi, a hookuuia mai i ka malamalama, ka oleleha o ka ike. Oia iho ia no ke ano nui o keia huliamahi kaua leo, ma ke Aupuni Hui o Amerika.
         
Ke i nei ka Peresidena, aole oia i wiwo i ka nunu olelo o na Mana Kau Kanawai, a e paa ana no ia mamuli o kona manao, oiai hoi, o na Hale Ahaolelo, ke paa nei no lakou la mamuli o ko lakou manao. A pela iho la ka noho ana oia Aupuni i keia mau la.
         
Ke kukulu nui ia nei na Aha Halawai Makaainana ma na kulanakauhale a pau o na mokuaina o Ame rika Huipuia, e apono ana ka hapanui i ka Ahaolelo, oia ka poe hoole hookauwa kuapaa, a o ka poe o ka aoao Demokerata, ke hoohewa nei, me ka apono ana i ka Peresidena. Pela iho la ka noho ana paonioni i keia mau la.
         
Ke hauwalaauia mai nei nae, e hoopii Luna Nui ia ana ka Pe residena, me ka manao e hoopau iaia, no kona kue ana i ka Pauku 4, o ka Haawina 2 o ke Kumukanawai o Amerika Huipuia, no kona hana ino ana i ka mana i haawiia iaia.
         
Ua kapa mai no hoi ka Pe residena ia Messrs, Stevens, Sumner a me Phillip, he poe kipi lakou ; he mau Luna lakou no ka Ahaolelo - A ke pane aku nei hoi kekahi o na hoa o ka Hale Ahaolelo Alii. " O ka mea e ae ana, a e kokua ana hoi, ma ka ae ana aku e komo mai na kipi i ka Ahaolelo Kau Kanawai, ua like pu no ia me ke kipi, a he kipi no ia iloko o kona puuwai." A ua waiho mai hoi kekahi he Bila Kanawai, e hoole ana i ke koho hou ana aku i kekahi Peresidena mahope iho o kona koho hookahiia ana no na makahiki eha.
         
Hookahi mea i maopopo, he nui loa ka mana o ka Ahaolelo, no ka mea, ina e hooholoia kekahi Bila Kanawai e na hapakolu elua o ka Hale Ahaolelo Alii, a me ka Hale o ka Poeikohoia, o ka lilo iho la no ia i Kanawai, ina no aole i kakauinoa mai ka Peresidena. Nolaila, ua hiki loa i ka Ahaolelo ke hooholo i ke Kanawai maluna ae o ke poo o ka Peresidena, ke hooholoia e like me ka makou i hai mua ae la, a pela no ke Kumukanawai oia Aupuni. Ua kaumaha loa ka manao o ka lehulehu o Amerika Huipuia no keia hana a ka Peresidena. Aka hoi, ina e hanaia mai me kahi wahi mele o Hawaii nei, pono loa, oia kahi mele nona na huaole penei :
" E hoouluulu ae ana ia Laka,
E Laka e maliu mai,
A, ae oe pono au-e
i-e."
A i ole no hoi, oia iho la no.


No Eu ropa.

            Aohe no he mea hoolele oili i loheia mai nei no Eu ropa ; ke ane moe malie 'la na Aupuni o Europa i ke kai o ko Haku, a eia wale iho no kahi mea ano iki mahope iho nei : Ua haiia mai nei, ua hooholoia he aelike mawaena o Farani a me Auseteria, no na mea e pili ana ia Mesiko ; a eia na mea i aelikeia - E hoomakaukau mai o Auseteria i hookahi haneri tausani koa no Mesiko, a na Farani hoi e lawe mai i ua poe koa nei a hoopae iuka o Mesiko, i poe e kokua ai mamuli o ka Noho Alii o Maximiliana, ka Emepera o Mesiko, a e hoihoiia hoi na koa Farani e noho nei ilaila i keia manawa i Farani. Aohe no nae he kukonukonu loa aku o na olelo e pili ana i keia mea, ma na nupepa i hiki mai nei.

NO NA FINIANA.

            O ke ano o keia poe i kapaia he poe " Finiana," he poe kanaka no Irelani, e noho nei ma Amerika Huipuia, a me kekahi mau wahi e ae, i hoohui ia lakou iho ma ke ano Ahahui, - a he Ahahui Nui no hoi lakou. Ua hoohui lakou ia lakou iho me ka manao e kii aku e kipi ia Irelani, a e lawe hoi ia aina mai a Beritania mai, a e kukulu i Aupuni Makaainana ma ia aina. O keia poe e hoohui nei ia lakou iho, he poe kanaka papa no ia aina, a ua manao lakou he hookaumahaia ko lakou noho ana malalo o Beritania. Ua loheia mai nei, ua loaa ko lakou moku, a ua holo'ku me ka manao e hoopoino aku i na moku kalepa o Beritania.

Na Mea Hou o ke Alo Alii.

            He maikai ke ola o ka Moi, a eia no ia ke noho nei i ka olu o ka lau-niu o Waikiki-kai.
            Ke mau nei no ke kau ana a na ao omamalu a ka nawaliwali mai maluna o ke Kamalei Alii wahine V. K. Kamamalu, a aia no ia ma Haimoeipo e moe a mai nei.
         
He maikai, a oia mau no o ke ola o ke Alii wahine kane make Hakaleleponi, a ke mau nei no kona nanea ana malalo iho o na lanai olu o Haimoeipo.
         
He maikai mau na helehelena o ka makua Alii M. Kekuanaoa, a ke mau nei no kona holo kaa ana mai na alanui aku o ke kaona nei a i Kapalama, e kukulu hale hou ana malaila.
         
Oia mau ka luana ana o ke keiki Alii W. C. Lunalilo ma Waikiki, i walea paha ua keiki Alii la, i ka heenalu mau i na nalu o ka Wehewehe, i ka holo i ka lala, a hoi i ka muku.

         
E KAAPUNI ANA. - E hele kaapuni ana ko kakou makamaka Kristiano aloha, oia o G. Haina ma na aoao a pau o ka mokupuni o Oahu nei. Ma na pae aina aku nei oia o Maikonisia ma, kahi i ao ai i na uhane iloko o ka pouli i ka ke Akua Euanelio maikai, a no kona ano omaimai, ua holo mai oia i anei e hoomaha ai. A ke hoeueu nei oia e komo aku, a e hai aku i kana hana ana ma ua pae aina malihini la, imua o na anaina a pau e halawai ana me ia. E hoomaka ana kona hele ana ma na pali hauliuli o Koolau a hele aku ma ka akau a puni ka aina. Aole no makou e kanalua i ka hai ae, e hookipa oluolu ana na makamaka Hawaii iaia, oiai, he Hawaii no ka Hawaii.

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

            Ua hiki mai ka lohe ia makou, ua hoi ka wili-ko o Kaneohe, i kekahi la o keia pule iho nei.

         
Ma Kaneohe, ua pau kekahi hale i ke ahi. No ke aha ka pau ana ? Wahi a ka mea nana i hai mai ia makou, no ka hemahema no o na mea hale.

         
Ua holo aku nei ka mea Hanohano S. N. Kakela i Kaleponi, maluna o D. C. Murry, i ka Poaha i kuala iho nei.

         
A keia pule ae, alaila makou hoopuka'ku i kekahi manao e pili ana no ka wehewehe ana i ke ano o ka buke a Hon. R. G. Davis i kakau ai, a i paiia iho nei hoi.

         
KA TINA OPIO. - Ua hoi mai nei ke keiki a Katina, ka mea a makou i hoolaha aku ai mamua, e noho ana i Kahunapule no Lahaina. E hauoli ana paha ko Lahaina ke ike mai, i ka hiki ana mai nei o ko lakou Kahu opio.

         
LA HANAU O KA EMEPE RA. - Ma ka Poaha iho nei, oia ka la hanau o ka Emepera o Perusia. Ua kau ia na hae o ko kakou mau poo aupuni, a ua kau ae no hoi ke Kanikela Perusia i kona hae kinohinohi keokeo.

         
PILI KINO. - O kekahi o ko kakou wahi makamaka haole o ka hale hoonoho kepau o ka hale Aupuni, oia o G. Mila, ua hala aku nei ia i hea la. Ua holo aku nei paha oia maluna o ka moku i holo ai i ka la Sabati aku nei.

         
KE KAAO O KAMOEAU. - Ua hoolaha aku makou mamua, e hoopuka aku ana makou i ke Kaao o Kamoeau ; eia hoi ka hewa, aole i pau pono i ka mea nana i ke kakau, nolaila, aole e pono ke hoopuka aku, a haule pu wale iho no.

         
POHAKU UINIHAPA. - Ke hoomakaia nei ka hana uinihapa ana, noloko mai o ke one eleele ; eia ka hale hana ke ku nei maluna aku o ka pa o Mr. T. Meka ma Manamana.

         
I kekahi la o keia pule, ua lawe ia mai imua o ka Aha Hoomalu kekahi hihia pili waiwai mawaena o kekahi mau pake o Honolulu nei. Ke ninau nei makou, nohea mai ka ulu ana o keia hana ma ko kakou nei Kulanakauhale Alii ?

         
KAPENA O KE KUOKOA. - O na wahi kela wale no ia e hokele nei i ka moku Kuokoa, a o ke Kapena ua holo aku oia ma Kohala, a malaila aku a Kona ; i ka hoolana mai alaila huli hoi mai a e hiki ana i Honolulu nei, mamua iho o ka la 31 o keia malama.

         
AKAHI NO PAHA A HANA IA. - Ua manao paa na Lunahooponopono o ka Mahiko o Kohala, e kukulu ia i halawai i kela pule i keia pule, no na mea a pau e makemake ana e hele e hoolohe i ka ke Akua olelo. Aole kakou e kanalua ana, he hana pono ole ia.

         
HE PULE HAOLE MA KOHALA. - Ua noi aku na haole o Kohala ia Rev. E. Bona, e hai aku imua o lakou i ka ke Akua olelo i kela ahiahi keia ahiahi Sabati. A ua hoomaka iho nei oia ia hana i kekahi mau malama i hala. Ua kokoke e pau loa na haole e hele mai i ka pule.

         
LEPO GULA. - Ua haawiia mai ia makou e kekahi mau makamaka o ke Kuokoa, oia hoi o Geo. B. Kahinano, a me M. Kaauweaina, e noho mai la i Oregona, he hapalua aunake lepo gula. Ua nui ko makou mahalo i keia mau makamaka, no ko laua haawi ana mai i keia mea hou i ike ole ia e ka hapanui o Hawaii nei.

         
KA LUNA HOOPUKA NUPEPA SACRAMENTO. - Ua komo mai ma ko makou keena, ka luna hoopuka o kela pepa e kau ae la ma ke poo, a ua makemake mai oia i kekahi mau buke Hawaii i mea hoike nana i kona poe; a ua haawi aku no makou i kekahi mau buke iaia.

         
KE PII AE NEI KE KULA SABATI MA WAIALUA. - Ma ka lokomaikai o kekahi makamaka o makou o na pali hauliuli, ua kipa mai oia ma ke keena hana o ka kakou nupepa, a hai mai la, ma Waialua oia ma ka la Sabati iho nei, Maraki 18, a ua ike oia i ke kula Sabati malaila. O ka lehulehu o na haumana kula Sabati i hiki mai, he 220, a o ka nui o na kumu ao he 10. Hui pau loa 230.

         
NA HALE HALAWAI MA KOHALA. - Ua hana iho nei na kanaka o Kahei a paa pono, he wahi hale halawai uuku no lakou iho ; a ua hana no hoi i kekahi hale kula. Ua haawi mai ka Papa Hoonaauao he $100.00, a ua hookupu iho na kanaka a hiki i ka $250.00. He aie nui keia ia lakou. No ke kamana kanaka, nona ka inoa Awihi i kapili iho nei. He hale Hawaii ia ma na mea a pau, aka, ma ka nana ana'ku, he like loa me ka hale haole. E hoomaikai aku kakou a pau i na kanaka o Kahei, oiai, ke hoike nei lakou ia lakou iho, he poe kanaka io.
         
Ua hookupu iho nei na kanaka o Halawa, a loaa elua haneri dala a me kanalima, a ke kokoke nei lakou e kukulu i hale kula a i hale halawai hoi. Ua ae mai ka Papa Hoonaauao e haawi mai i $100.00 i hiki aku ai ka huina i ka $350.00. Mahope iho o ka paa ana ka hale, ke ninau nei makou, owai ka mea mana e malama ia hale ? He mana anei ko ka Papa Hoonaauao e hoonoho aku ai i na Kumu Katolika iloko oia hale ?

         
WEHEIA KA BE RITA MARE. - Ma kekahi la o kela pule i hala'ku nei, ua weheia ka pili o ka Berita mare mawaena o L. Kikaha a me W. B. Mahu e noho mai la i Kawa, Honolulu.

         
KULA SABATI MA KOHALA. - Ua hooponoponoia iho nei ke kula Sabati o Kohala i keia mau malama i hala iho nei, a ke pii nui ae nei. Ma ka la Sabati, Maraki 11, he 197 poe i hiki mai. He 85 o lakou he mau kamalii, aole kanalua i ka pii nui ae ma keia hope aku.

         
NO KILAUEA. - Ua lohe wale ia ma ke Kaona nei, e hemo ana ko kakou Kilauea. Haalele aku nei ka ke kuna Onward, ua kau iluna o na lona, a me he mea la e hiki koke mai ana i keia mau la iho no.

         
POHO PAHA ILOKO O KE KAI. - Ke lohe wale ia nei ma na waha hapuku olelo o kanaka, ua poho paha, a ua nalowale ke kuna o ka poe keaka lio i hana iho nei i ka lakou hana uko ole ia nei. Ma ka olelo i lohe ia, ua nalowale ua moku la, mahope iho o kona haalele ana i na kapakai o Tahiki.

         
KA HAKU O NIIHAU. - Ua kipa mai o Haku F. Sinikalea (Lord Francis Sinclair,) ma ko makou keena, a haawi mai la oia i kona aloha i ka Lunahooponopono o ke Kuokoa, a me kona i mai, e holo ana ia i Kaleponi. A i ka Poaha i hala iho nei, ua holo aku oia maluna o ka moku lawe leta D. C. Murry.

         
MAKE MA KA AINA E. - Ma ke ku ana mai nei o ke kuna Oddfellow mai ka aina Guano mai, ua loaa mai io makou nei kekahi palapala e hai mai ana, ua make malaila o Kaholokahiki a me Keoni Pulu Kaluaokau. He mau kanaka Hawaii laua a elua.

         
NALOWALE. - Ma ka la Sabati, Maraki 11, ua nalowale mai ka pa aku ma Kawaiahao he lio. Ua komo ka ona o keia lio iloko o ka halepule, e hoolohe i ka ke Akua olelo, a i ka pau ana'e o ka pule, hoi mai la me ka manao e loaa ana kona lio, aka, ua holo e ka lio. A eia la i hea ia lio e holo nei ?

         
KE KAU JURE O APE RILA. - E wehe ia ana na puka o ka Hale Hookolokolo Jure ma ka Poakahi la 2 o Aperila e hiki mai ana. Penei hoomakaukau na jure i paa na inoa ma ka papa inoa, e hookokoke mai ma ke kulanakauhale o Honolulu nei, o hala auanei ka manawa, poohu ka lae.

         
HANA HOPE OLE. - I kekahi mau ahiahi i hala aku nei, ia makou e hookiauau ana maluna o na lio hulupala a me na lio hulu anuunuu, a hala loa'ku i Kamoiliili, lohe aku la makou i ke ke mai a ka pahu hula Hawaii. No keia lohe ana o makou i keia hana, ninau iho la makou ia makou iho, nohea mai ka hapai ana i ka hana hope ole?

         
HOOHUIIA. - Ma ka la 10 o Ianuari o keia makahiki, hoohui ia iho la o W. Hanalei Kaimana o Honolulu nei, me ka ili puakea o Amerika Huipuia, oia o Miss Nellie W. Gray, ke kaikamahine a Kauka Gray o Springfield Maketuseka. A ma ka hoi ana mai nei o ka mokuahi Ekake i Honolulu nei, ua kau pu mai laua, a eia ke noho pu nei me kakou.

         
UA HELE KOOLUA OLE. - Ua hai mai o J. W. K. Wahineole o Pooku, Hanalei. Kauai i ka make ana o kana wahine, oia o J. Kapohaku, ma ka la 10 o keia malama o Ianuari i oniu ae nei. O ka nui o kona mau makahiki he 37. He hoahanau oia no ka berita a Rev. T. Koana o Hilo, Hawaii, a ua mahalo nuiia oia, no ka malama pono, i ke kanawai gula o ke kane me ka wahine.

         
KE ALAULA. - Ua manaoia e puka ana, ka nupepa kamalii i keia pule ; aka, no ka pilikia iki o ka papa pai i keia pule no kekahi mau wahi hemahema iki i koe o ua nupepa nei, nolaila, puka ole i keia pule, aia paha i ka pule hope e makaukau ai no ka puka'ku. Nolaila, e na makamaka, e hoomakaukau e oukou i ka huaolelo ku-ka-moni, i pipika, a hopepe ole hoi ke kipa aku ia i o oukou la.

         
MAKE EMOOLE. - Ua poloai mai o W. E. K. Daniela o Kalihi ia makou ma kana palapala o ka la 17 o Maraki iho nei, e hai ana ua make emoole kana kaikamahine ma ia wahi. Mamua iho o ka lele loa ana o ka hanu o ua kaikamahine la, olelo aku la oia i kona papa, e pule i ke Akua, ae aku la kona papa, a kolokolo aku la i ka makua nui ma ka lani. Mahope koke iho no o ka amene ana o kana pule, o ka make loa iho la no ia o kana kamalei. O ka loihi o na la o ke ola ana o keia kaikamahine, he 4 makahiki a me 9 malama. E hoomanao kakou i ka olelo a Ioba, "na Iehova i haawi mai a na Iehova i lawe aku, e hoomaikai ia ka Inoa o Iehova."

         
KALO NUI. - Ua loaa mai ia makou kekahi palapala a S. W. Kama o Kaimuki, Hilo, e hai mai ana, ua lawe ia aku imua ona eha mau kalo nunui mai Waipio aku. A i kana kaupaona ana, hookahi kalo i pakela loa ae ka nui a me ke kaumaha, oia hoi, he 18 paona o ua kalo la. O ke anapuni o waena o ke kalo, he 24 iniha, a o ka loa, he 28 iniha. O kekahi mau kalo iho, mai ka 15 paona a hala iho ilalo ko ka mea hookahi. O ka oi io paha keia o ke kalo nui, a ke ninau nei makou, no keaha kou mea hoouna ole mai i lawe ia'i i ka Hoike makahiki o Parisa?