Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 12, 24 March 1866 — No ke Kalepa ana. [ARTICLE]

No ke Kalepa ana.

i j E na makamaka a le Kuokoa ; Aloha oc: j No ka u\u nui a nre k.i mnhuahuA o ; ke Kalepa iwaena o ko kakou wahi pae moku uuku nei, a nana no i hookauwa mai ia'u | ka oukou wahi kauwa nei, e kamakamailio hou, a mai kuhi mai oukou he keakea, a he , alalai i ka oukou hana kalepa, aole pe!a,aka, I he mea kalakalni wale no, inaha o loaa io I kau wahi pono, ma keia kukulu inanao ana, | alaila ua inakepono ko kakou luhi. I A o keia huaolelo Kalepa, he helu nui ia | no na inoa i like ole. Aole no hoi paha oukou i pohihihi i ke ano io maoli o ia huaolelo. Aka, ona inoa like ole o keia huaolelo Kalepa, ua kapa ia e ko Kauai he lilo lua, ao ko Oahu hoi kapa lakou he maauauwa, | a he pakaukau, a i ko Maui poe hoi he piele, (aole o ka piele i ke poo ona keiki Hawaii he okoa ia.) A iko Hawaii hoi he hoopukapuha, a he kuai, a no ia mea, he pono pa* ha ia'u e wehe iki i ka li u-a-ina. O keia hana o ke knlepa, he hana nui a hanohano, a ina e hapai ke kanaka i keia, he hana maikai no a he ano kaumaha no j nae, aka he pono no e hoomakaukau i ke kai hua o ka hana, a loaa ia. alaila, o ke akamai | i na Buke kalepa, oia kekahi mea nui iwa- | ena oka poe naauao. Elua ano oka mala- | ma Buke waiwai iwaena o ka poe kalepo, o | ka hookomo pakahi, a o ka hookomo palua. j A ma ka hookomo pakahi, i hookahi no hoj okomo ana o kela waiwai keio waiwai iloko j o na Buke kupono a pau aka mea maj lama waiwai, me ka huikau ole; a pela no ; ma ka hookomo palua, a he eiua no hookoI mo ana o kela waiwai keia waiwai iloko o ; na Buke a pau. He pono no hoi e ike lea ' oe i ke ano o ke kakau ana ma ka Huke la, j a pela no oe e inikiala ai i ka hookomo ana i iloko o ka Buke hui hana. a e makaaia no , hoi i ka unuhi ana i na da!a apau au ilokoo : ka liuke dala, mai hookomo i ka waiwai a i mea eae paha, o haukae, a hapaia pahi. i Peia no ma ka hookomo ana ma ka Buke I wae. He pono e malama ina rula o keia j Buke, ioa e hookomo palua ia, a i ole e malama ia, haukae waie a poho hoi ke nui ka hapala, a lilo oe i ka mea akamai i ka hooponopono, he mau palahaku okoa la ina ina ka hua ka hela. A e makaala hoa oe ika ; Buke houluulu waiwai, a peia no i ka buke kakau liio, peia no hoi i ka buke kakau pila, j a e pono e ike lea oe i ke ano o ka pila hooj kaa aku, a me ka pila hookaaa mai, a me j na pila kikoo waiwai, a pila kikoo paha i ka ' Panako, a e makaukau i ke ano o ke kakau ; ana ia mau pila. A e pono e hoomaopopo i i kahi kupono o keia mau huaoieio Dr, ame j ke Cr. Aka, oka pono ioa, eia no ia, 11 loaa mai," ame u iiio aku, M ama km aoao loaa e kau i ka ioaa mai, a ma ka aoao lilo e kau no i ka lilo, a mai poina oe ika malama i wahi bake hoomanao. Ame he mea ia oia j kahi buke kupono ika poe akamai ole ika i maiama buke, aote nui oka pohihihi oka | hookomo ana. Aka, iioko ona buke a'u i | huai mua ae nei maluna, he pohihi no, ahe | mau loina ka mea e hiki ai, ioa ina ka hookomo palua, aka, he hikiwawe nae, ahe po- i kole ka haoa ana, oiai he poe hoohuahualau | kahi poe Kalepa i aie ia oe, ahe apiki no i | kahi wa, nolaila, aohe malama i pau i ka ilio. Eia kekahi, o keakamni i ka hoohana ana ike kumu waiwai i mahuahua ai ka waiwai I loaa; e hana mau mai molowa, a mai kakau hoi oe i ka buke la i buke wae. a i ka buke

wae. i buke la, a pela aku. O hoike mat auanei i kou hawnwa a nio kn na»upo, nhe mea luhi wak> no hoi ia i k» r\iU ana. ti po-> ho ka mannwa; a mai Uwe a hoikeike i ka Buko Nui i kikau i.i ni na wniwai .1 l* v * o kou ha!«kuai a !n!e wili paha, imuA o ka lehulohu, i ikv ia mai ai kou wniwni nui. Ma kou keena h.ina no ii e lolu at m* Wa raa!ama loa 0 liio, a poho ka hana, heielei ka waimaka. A pau kei;i mau hemahema i ka mikioi ia <* 00, c hoomaka uo 00 i ka hana, 0 k.\ holo I no ia 0 ka hana, kaukaulua o!e iho. AWa, ao!e no pahn keia i pi\i i ka poo \ hele a paulehia waie i ka nialama buke waiwai, ka poe i lele a hio ka ihu, no ka poe no keia i ao hapa ia, a ine ka poe i ao ole ia. Kia ! nae paha kahi hemahema, 0 ke kola ole e hoomakaukau ai no ia hana, aka, ua loaa no ma Lahainaluna, eia ka pohihihi. ao!e e ae ia ka poe kanaka makua e komo ma ia kula, a he loihi no ka wa. Aole no o'u kanalua i ka pane ae, ua akamai no kekahi poe i na Bukc Kalepa, aoie nae he ike 1 ke ano 0 ka hana ana 1 ke kumu waiwai, a o kekahi poe hoi, ua ike no i na buke, a me ke kumu wa« iwai, aole nuo he hana, a ina pela, e aho no ka moa i ao ole ia i ke »no 0 ka malama ana i ka buke waiwni, e kaiopa ana mamua ona. Eia kekahi mai ae wale aku t ke koi ia mai e knkau inoa me na olelo hoomali* mali nahenahe, a mai wikiwiki hoi 0 komo i kekahi hui, ho oiaio, aole no au e hoole i ka hui ana 0 na mea elua a okolu a eha paha, aka, 0 ka nui loa ea, ke ho|>ohopo nei au ia, aole no hoi au e olelo ana i ka holo 0 ka wa* \sv-4\ o we ka Uolo 0 ka waiwai pela no ka holo o ke poho kc hiki i kona wa, aole 110 hoi nu e hoole i ke poho 0 ka mea hookahi n elun paha, he poho no, aka, c aho iki nae īa i ko ka poe lehulehu, mahope ha* alele na lala 0 ka Aha liui, a 0 ke oki no ia. Oia kekahi poe polio loa, 0 ka poe hui kaka» ikahi ka ]>oc hui i poho nui ole. E nnna i ka hui wiliko 0 Lnlnina, ua po« ho ka poe nana i hookumu ka hui, ho nueane he 530,000 ke poho ; pela no kola |>oe hui ma Honolulu, oia ka poe nnna i hooma* ka ka hale wili palaoa i pau ai i ko ahi (Uia* koheo) he $10,000 ko H. M. Witn poho no ia hale, aka, o ka poo hana paha iloko o ua haie ia kai make pono, a me ka poe nana e kuai aku ; aka, 0 ka poe nana i hookumu, ua poho mnoli. E pane mai paha auanei kekahi, " He poe hui hoi ka jx>e nona ka Mokuahi Kilauea, aoho poho ana," pola paha. Hoaha ia hoi ka moa i hoopau ia'i o ka holo mokuahi ana 0 Annie Lauric ? Ka inoa hoi no ke poho'mao oiiia poe. Pelu no ua poho no lakou i ke Kilauea, aka, oia ka mea i nui loa oie ai ke poho, 0 ka ae ole ia o kekahi mokuahi e ae e komo mai a lawe ohua ina keia pae moku, koe nne ka moku« ahi ponoi o ua poe hui nei. A ua hana no hoi ke Aupuni i wahi ae like mawanna o ua poo hui nei, a me ke Aupuni Hawaii noi, a ua ae aku ia na ua poe hui nei wale iho no e hooholo i ka mokuahi u pau ne na makahiki i oleloia, a nole hoi 0 hiki i ua poe hui nei ke lawe waie 1 ua moku nei ko pau ole na makahiki 0 ka hana ana. Aole loa no hoi e ae ia keknhi mokuahie ae e lawe ohua ma na palenakai o keia Aupuni ke ole no ia poe hui ua mokuahi nei, a 0 koia hana ana, he (Manahale) nolaila, mai pane naaupo oe. Inaaole i hana ke Aupuni Hawaii me keia poe hui, i na paha ua heo 0 Kilauea i Ki« na, a i oie ia, i na ua komo mai he mau mo* kuahi hou. £ kiei hou aku i kela poe hui 0 £mma Kooke, aole anei i poho lakou ? (Ja poho no, aoie mea poho e pane ae aole i pa* ho. No ia mea, 0 ke oki pau iho no 0 ko pooo, 0 ke kuokoa maoli iho no, 100« hookahi wale no ke hapai, i poho iho noia, ho uuku iki, a mahope pii hau no a mahuahua ae, ke hooikaika oe i ka huli ana. Aole no e pono ka hoi i na he po« like oie o na manao, a ina he mea noho kapoe paha, a mea ano like e ae paha, he pono ke oki aku ia mai ka hui ae, aole no e pono i ka mea aioha oie i kona hoalauna hui, 0 minamina ole ia ke kumu waiwai a maunauna ia hoi, nolaila, eia paha ke an-a akahi e pono ai, " E aloha aku oe i kou hoalauna me oe ia oe iho. Me kou makemake e hanaia mai, pela no oe e hana aku ai.'' Auhea oe e ka mea na* aupo, e pau iehia ana 0 ka loaa mai 0 ka wai* wai, a o ke kauiana paha no ke kanaka waiwai, a pela waie aku. Ke noi aku nei au ia oe, mai komo oe i ka Ahahui a ka poe naauao o poho oe, a pomaikai no ka poe i ao ia i ka malama buke, a me ka poe i ao ia 1 ka Polio, (oia ka buke kalepa a ka poe tudaio i ka wa kahiko,} a oia no paha ka buke nui iwaena o ka poe ludaio i keia wa, he boke maikai ioa ia, a ua ao ia no paha kahi poe ia buke. He pono hoi i ka poe naauaoe hahai i ka nila kula, he ia maoii ia no Kahooiawe, (aole no i piii keia i ka poe hahai i ka mla kula a me kahi poe like e ae, a ioa e pane mai kekahi la'u no keia ; alaiia, 0 ua mea ia

no <a a'o <? hopohopo ai, he poe apik: a ko ohe no. ftote aa € hali'ae a pam» aku 1 kaoa j Aka i pula ae na maka o ua poe . < «-1 ike aiii o (ii palahaku. Pii ka b« i j Pi»taMr hoopok* iki ia mai la ia oe, o k» nui j rnu mi o. ooUila e maUma oe. e aho oo oe <• kookoa ne, o oe hookahi wale no, a i poho j iho n') ii iu no; mamua oke poho ana ika j pM.? a hapai hcvn i ki iniw o ia po6 | ine <jo oieio ino. a he jx>no no ke hui me ka . por* ni.iupo, e abo paha ia, a i o!c ia c ho* | oiuulii m*.lic «ho no a nui e hiki aku ana i» i n.-> la h'»pe, haoai malie iho no i ke kino jMi«{K*;u. Aka, aohe no i keakea ia ka huli aiu i *e kanaka kupono nana e malama i ke ,i »i?i, j»o pono no nae oe e uku aku i kooa |utii. M;ii hopu wale ae oe ika mea ike i j k-a oielo haole a e hele pu me oe i ka hale j k ; 1,. .1. I.e ia oe ke hoohmalima maoli » i*a*!.'«!•;! kupono. Oia» aia no kekahi apikl » u.l i ik« la ika olelo haole, malia o hele k» ,n n nu hale kudala k?kau kela a nui ko :ik o Uo ia la heo aku la no ia, ia oe ka poo- | iju. Aka okn pono no ea o kou hele maoli uo a ka mea nona ka waiwai. ioa he haole, \ pake ; nana no e huli i kauuka aknmai a U>j;n 'nni ine oe, oia ka pono. Eia kekahi i it i h<» pne hui moku he maikai no ia, i mea iun.v poho 010 ai he pono ke noonoo i ka ui>u piMi hakuhaka inowaena o kekahi ka« mk.» waiwai uaauiio, a penei ke anooia uku* liki 5J5.000 ke kumukuai oka moku iiip h ninu (iaia he IS.OOO e hoihoi mai ai ua i:>;\u knnakn waiwai la, ina eae oia n o u:t •>')>:» iiui nei paha o ka 3 hookahio ka loaa u kvia liolo ana keia ho!o ana, a o ka | no k i poe hui, n o ka wa e uku inai ai keia ieionka, oia ka wa e ili ai a nahaha a pohoio p«h«. (M?la kn hana iwapna o ka poe naauao «• nolio nei, a pela na haole o na halekuai a mea o ao, oia no kekahi mea e ikaika nei na | liaole ikn huli waiwai. Aole no hoi e ho!o ; pono ka har.a ke kapulu oe i kou kino ina- ■ mai, a make paha, nole hoi me ka ai j ann i rm mea kupono ole, he pono no kahi ai ' oiiku a nmeinae, a mai hoolilo i ka wu hianwe i Wi\ hele i kahi e auwana ai, o nawaliwnli walo ke kino a holo ole no ka hana, ne.l»? uoho uhauha a inu raina, o aneane hiki nlr m oe ko? hookaawale ma ia imu ahi ae, inai lawe hoi oo i wahi mea kapae. A o kahi puke kupono ia oe o ka Puke Hoo- | innnno ke makauknu iki oe i ka hookomo ; nna, a inni kakau huikau me ke akaka ole o im hua 0 hewa auanei hiki ole i kekahi mea e (u* l«> hooponopono. Eia keia ina e pono i kou mnnao e haawi mau aku i kekahi hapa uuku o kau ioaa no ke aupuni o ke Akua, ; oia kekahi mea nui iwaena o ka poe naauao ; waiwai. Eia kekahi ina oe he kanaka na- | nuno u unnupo paha, mai hoopunipuni wale nUu oe i ka poe kuai mai a kuai nku paha j pela kekahi poo kalepa o keU ano keia ano. j Ina he hale kuai kou o noho la mai hoopa- j nre pala.-.ehe ole oe i ka iaau iwilei e hana j pololei lotv no ; malia o hoopomaikai mai ko ! U;na j>oe ia oe. i Mui haHleie hoi i ka hoomana ana i ke ; Akim (iu i manao ai e iike me ka mea \ olelo i u\ mn ko kakou Kumukannwni maikai. He | pono uo hoi e ike lea i ke ano o ka waiwai i paupono, waiwni hoolewa, kumuwaiwai, wai- i wai loaa a jm?lii wnle aku. O kekahi mea i nui m» o kn hookaulike ana i ka buke ke |)nu ! kn inaknhiki, a i ole ia o ka pono no au e j hookaulike ai, e nkahele oo e noonoo malie, j (noio i pili keia ika poe eleu.) Akn o ka | pono loa o ke kuai i ka buke a Kauwahi t j umihi iho nei e waiho la ma kahi o H. M. I W'iui, o ka inoa o ia buke ; " Kuhikuhi o ke j kainka Hawaii." J Uo nui na pomaikai e hma ana ina ia bu- j ko. aU.i, i lalau iho ka hann ana ma ka hoo- | komo ana i na buke, hookahi mea hoopono- I pono oka loina eha oke knlepa ana. Ua lMa ia ka helu o Puka a me Poho no ria Poho ana Cnroda ia hoi ina ke kalepa ana. Aole no au i inanao ua pau na hemahema rn:t keia knmailio ioihi ana o kakou. Ke waiho t\U noi r\u i ko'u aloha no ko kakou Lunahooponopono, ke ahonui hou ae, a ke Kuu jmvu nku nei au i ko'u mahaio no na keiki hoonoho kepau ; aloha oukou e na hoa o ka iu o ka in o ke Kuianakauhaie Alii. Me ka inahaio, Ka oukou Kaim-a, J. W. Mikasobr. Aekai o Lahaina, lan. 6, 1966. No k.\MiKA Ua hai mai o Kamika i kona mau luna ma Kaumakapiii, ke hoomakankau nei iaua no ka hoi mai, i ka ia 11 o Apcrila ae nev, e haaieie ai laua ia Nu loka, u holo mai, a ina Panama, maiiaila ae a i Kaieponi. a maiaiia e kakau palapala aku ni ka poe e manao ana e kakau paiapaia aku ia l«tm. Uiki wawe lua. ole. —0 ke Kuokoa o ka h 10 o Maraki, oia ka Helu 10, ua loaa'ku i ko Kohnia poe heluheiu ma ka hora 5 o ke nhi.ihi o ka Poaono ae no, a ua haawi w no u pau ia ahiuhi nwmua o ka iho ana'ku o ka la e kowelo ika ili oke kai. Oka poe heluhelu i ke Kuokoa malaila, ua oiioli loa, a nie he mea la no hoi, aole i pau ioa o Holiolulu nei i ka iko mamua p ko iakou ike ana. Na ke kuna i iawe aku iua mau Kuokoa la. Ua haalele oia ia Honolulu nei i ke al)iahi o k* Poalima, a ua lu ma Kohal* ike hopa 5 o ka Poaono. Hoio īnaoli k» Mnritea. Holo no hoi ke Knokoa. |