Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 13, 31 March 1866 — Page 3

Page PDF (1.54 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

En glish Column.

Telegraphic.

            I t would seem that Fred. Douglass was too sharp for the President in his late interview with the colored delegation. Ex-Governor, Graham. N. C., favors negro evidence. It is thought that by a new survey a more feasible passage of the Rocky Mountains for the Pacific R. R. may be found in Colorado, between the head of Arkansas River and Boulder Creek, by which route over one hundred miles would be saved in reaching Great Salt Lake City. Government directors of the Pacific Railroad are urging the importance of adopting measures to hasten its completion. Negotiations for the renewal of the Reciporcity Treaty with Canada have entirely failed. The Legislature of Omaha have formed a State Constitution, to to be submitted to the people on the second of June. Col. Rowland, on behalf of the Northern Pacific Railroad, had informed the Government that work was about to be commenced, and that every effort will be made to push it. An important Homestead Bill has passed the lower house of Congress, disposing of public lands to actual settlers regardless of race or color, in Alabama, Mississippi, Louisiana, Kansas, and Florida. Twenty-seven children were drowned in a reservoir at Celina, Ohio, by falling through the ice. The Birmingham (Eng.) Association has just contributed another cargo of goods to Gen. Howard, of the Freedmen's Bureau. Gen. Weitzel thinks that the country watered by the Rio Grande is not worth going to war about. Gov. Jenkins makes an appeal to the ladies of Georgia for pecuniary assistance for Mrs. Jeff. Davis. As high as fifty dollars were offered for tickets admitting to Bancroft's oration on Lincoln, at the Capitol. The total receipts of the Christian Commission are stated at $6,264,000. Benj. F. Butler is about to erect a cotton mill on the James River, and will also pruchase the farm through which runs the Dutch Gap Canal. Two of the robbers of the Concord Bank, Mass, have been captured and $196,000 recovered. The Legislature of Colorado has passed a joint resolution, asking to be admitted into the Union as a State. An injunction has been issued against Thurlow Weed and others to prevent their selling certain privileges granted by Secretary Stanton, to build a telegraph from New Orleans to San Francisco. The Connecticut Union Convention has nominated Gen. Jos. R. Hawley for Governor. Resolutions expressive of confidence in Andrew Johnson and the Union majority in Congress, were passed. The Senate Committe have reported favorably a bill for the construction of a Southern Pacific Railroad. It is to organize in January, 1867; begin work within two years, and complete annually not less than fifty miles of the road. It is feared that the President will veto the Freedman's Bureau Bill. A locomotive had passed over the new railroad bridge on the Hudson. Gen. Robert E. Lee is to be examined before the Committee on Reconstruction. Fifteen additional Paymasters had been mustered out of service. (The Pacific.)

NU HOU O NA AINA E MAI.

Ka Pulupulu, Laiki, a me ka wi ma Inia.

            I ka hiki ana'ku o ka lohe ma Inia, ua pau ke kaua ma Amerika, ua puiwa a hikilele na kanaka kanu pulupulu malaila, a aohe mea like i ike ia mamua. O ke kumukuai o ka pulupulu o Inia i laweia ai ma Livapulu, Enelani, ua haule mai, mai ka 26 keneta a hiki i ka 13 keneta no ka paona, a oia wale no ke kumu nui i hiki mai ai kela puiwa nui a me ka hikilele. Ua hoole na haole kalepa aole e uku mua aku i ka poe kanu pulupulu, a nolaila, ua haalele loa ka poe kanu pulupulu i ko lakou mau malapulupulu. I keia wa, ua emi mai ka aina i mahi ia i ka pulupulu mamua ae o ka wa e kaua ana.
         
O ka nui o na paiki pulupulu i loaa mai i ka makahiki i hala, ua hiki aku i ka 825, 540 ma ke kanawalu paona o ka paiki hookahi, oia paha he 66,043,200 paona ka nui, a he 1,659,917 paona no ka makahiki 1864. O ka mea e ike ia aku nei, o ka haule nui ana mai o na pulupulu i manao ia no ka 1866. He nui wale ka poe i ake nui i ke kanu pulupulu i haalele, a hoi aku i ka lakou hana mau o ka ulana lole. Ua oleloia o ke kanaka ulana lole, me kana wahine a mau keiki eha paha, e loaa ana ka eha a me ka hapalua peni o ka la, ua like me eiwa keneta, a ua lawa oluolu no ia uku. Kokoke e pau loa na kanaka o laila i ke komo i ko lakou aahu kamaaina. Ua kakau mai kekahi mea kakau manao o Inia, a penei no kana:
         
"O ka nuhou, he ano nui e hoohikilele ana i ka manao o ka mea e noho ana ma kauhale kuaaina, i ka ike iho i kana mala pulupulu, ana i manao ai i ke kakahiaka nei e loaa he $100.00 a hiki i ka $150.00 dala paha: (L20 me L30.) aka, i ke ahiahi, ua nele loa no ka hiki ana mai o ka nuhou hoopuiwa manao ma ka waea telegarapa, aka, o ka malama ana iho ia mea, aole e hiki i kona manao holookoa ke hookipa iho."
         
Eia kekahi, ke hele puni nei ka wi ma Inia, no ka pau ana o ka laiki i ka papaa-la. O ke kumukuai o keia mea ai ma Inia, ua pii ae i ka hane ri pahaneri, a oia no hoi, ka ai kamaaina i ko Hinedu poe. Ma kekahi mau wahi e ae, ua hoonele loa ia kekahi poe e ka pololi, a penei ka palapala a kekahi mea:
         
"Ina e piha ka poho lima o kekahi mea i ka palaoa a hooma-u ia iloko o ka wai, ua hiki i ka mea hookahi ke kono aku i hane ri kanaka e hele mai ma ka puka o ka mea nana e haawi ana. O ka palaoa i palaho, a i hoolilo ia i waiona ua kuai ia mai i mea ai, e ka poe mea wahi dala; a o ka poe, ua nele loa i kahi dala ole, ua noi aku lakou i na anoano i hoolei ia, a i kaomi ia ai a lilo mai i aila. Pela iho la e loaa ai ka wai, a pela no hoi ma ka aina kokoke ma ka muliwai Ganage. Ua puni o Kalakuta i na hakaka o na kuaaina no ke kio-wai lepo e ku mau nei, a me ia e ulu ai ka lakou mau laiki."

Ko Kahiki poe Karis tiano.

            O ka paakiki a ka poe ma na wahi mokupuni Polune sia, a puliki aku i ka hoomana mua a lakou i ao ia'i, ua maopopo ia i ka moolelo o Tahiki. O na Misionari hoole Pope Beritania, ua hoomaka koke lakou i ka hana ma Tahiki i ka makahiki 1797. I kekahi mau makahiki he kanaha mahope iho, lawe ae la na Farani i ke ola o ka aina, no ka mea, ua makemake na'iii e kipaku aku i na kahuna Katolika mai ke ao ana'ku malaila. Mahope iho o ka lilo io ia ana o ia aina i na Fa rani, kue loa lakou i na kahuna hoole Pope Beritania, a hoinoino aku la ia lakou ma ka hoemu ana'ku ia lakou ma kahi e. Ua hoopihaia kahi a na kumu Beritania i hookuke ia'i e na kumu Katolika i laweia mai, mai Farani mai. Aka mahope iho o ko lakou noho ana a hala na makahiki he iwakalua, haule wale iho la ka lakou hooikaika ana i ka hoohuli mai i na kamaaina ma ko lakou manao i mea ole. I kekahi mau makahiki i hala'ku nei, ua halawai na Lunamakaainana o ia aina, a ua hoouna'ku i Farani e lawe mai i elua mau kumu hoole Pope, a ano ke wehe akea ia nei na aupuni nei i ka poe hoole Pope. O ka malama ana i na kula i kaili ia'ku ai mai na kumu hoole Pope aku e na kumu Katolika, a i haawiia'i i ka poe Iesuita, ua hoi hou mai ia lakou. O ka Moiwahine Pomare, a me ka poe o kona aialo, ke kupaa nei ma ka oiaio o ka Euanelio. Eia ke ku nei he 37 mau kihapai hoole Pope, a he 1,507 mau haumana maloko o ua kula, a me 3,396 poe i ai i ka ahaaina a ka Haku, maloko o na halepule. O ka nui o na kanaka o ia aina, he 6,000 wale iho no. Ma kahi noho o ka Moiwahine, ua haawi aku ke Kiaaina Farani i wahi e kapili ai a e kukulu ai i mau hale kula nunui. A o kekahi o na misionari hoole Pope ua holo aku i Amerika, a me Farani, e imi ai i dala e kukulu ai i keia mau hale kula.

HUNAHUNA MEA HOU O NA AINA E.

            O ke keiki hanau hou mai nei a ka Moi wahine o Sepania, ua make, a ua paa ka puka o na Hale Alii i na la ekolu. Ua puni ka Moi wahine i ka poni eleele o ke kanikau no ka make ana o kana keiki.

         
Ua kuai kekahi kanaka Beritania he kii no A berahama Linekona, ma Nu Ioka, a o ke kumukuai o ua kii la hookahi tausani dala, a ua lawe pu aku oia i Europa me ua kii la o ke kino wailua o ka Peresidena.

         
Ua makaikai iho nei o Makimiliama wahine, i na puali koa Mekiko, maluna o kekahi kaa lio Alii nani loa, i hiki aku ke kumukuai i ke kanaha tau sani dala. Ua hoopilipiliia keia kaa i na aniani a me na wai dala, a maloko o ua kaa la, ua pale ia me na mea hinuhinu nani loa, i awili puia me ke gula.

         
O kekahi hoa o ka Ahaolelo kipi, ua haawi wale aku oia he akahi haneri tausani dala ia Ioane C. Breckinridge. Ina nae ma ke dala kipi keia mau dala, alaila, ua lawa wale iho no ia mau wahi dala no ke kuai ana i kopala, a me ke kipikua.

         
O ka poe kipi ma ka aoao ma ka hikina o Nu Zilani, ua auhee lakou, a ua haawi pio mai.

Na Palapala.

No ka mai Pake.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:
         
No ka mai Lepe ra, ke ano o kona hiki ana mai, a me ke ano o kana hana i ke kino o ke kanaka, a penei no ia. O ke ona ka mea mua e hoomaka mai ai, e like me ka maneo ana o ka puupuu kakio, ka wauwau i na wahi a puni ke kino, me ka pau ole o ka nokonoko.
         
O ka pii mai la no ia o ka manoanoa, aohe ike i ka eha. O ka hoomaka no ia o ka ula maluna mai o ke poo, manoanoa ka lae, me na papalina, a me na wawae.
         
O ka pau ae la no ia o ka lihi kanaka, o ka lilo iho la no ia o na lima a me na wawae i kapuahi kui amala na Kiapalo, a me kona poe anela, o ka hoomanao ae la no ia o ko oukou wahi makamaka, i na olelo ao a ka buke nui hooweliweli, i hai mau ia e na makua hai ola, ma na luakini o Iehova.
         
E kui a wali na maka o ka poe hewa, aole mea e mananalo ai, i ke ahi a me ka luaipele o ka make mau loa, auwe ! e au hulihia ilalo ka poe kina.
         
O ka pokea mai la no ia o na manamana lima a me na wawae, a muumuu, hue mai la ka palahehe me he hu poi la ke ano, ke nana aku i ka hoomainoino a keia mai i hai ia ae la maluna, o ke kahua o ke akamai, lula e pono ai.
         
I ka puka ana mai o keia mai, a puni ke kino, e auau i ka mole o keia laau, i kapaia, Hemikipalaoa, e paila ilo o o kekahi ipuhao, alaila, auau mau kela kakahiaka keia kakahiaka, pela no i na la a pau, ina e pau ke ona a me ka maneo, alaila e hikiwawe no ke ola ana ke malama pono ia.
         
Ina i oluolu ole, e kanana i ka lehu o ka imu a maikai, me ka lole lahilahi, a ina oe i nele ia mea, o ka aaniu no ka mea e hana ai a maikai, e paila aku iloko o ka ipuhao a wela, alaila e ninini iloko o kekaki poi ilaila e waiho ai a maalii alaila auau, o ka olena kekahi laau, a me ka awapuhi, e puholoholo iloko o ke poi o ka ipu me ka pohaku wela, e kui mua a wali i ka awapuhi mamua o ka puholoholo ana, alaila e auau, i ka manawa e auau ai i keia mau laau i hai ia ae la maluna, mai ai i ka io pipi momona, a me na mea momona e ae, ia kupono wale no ka ia e ai ai, aole pono ke hapuku wale aku o kela lau o keia lau, he mea ia e hoopiha wale ai l ka lena iloko o ke au, a he mea ia e pilikia ai ke ola.
         
No ka nui o ke ino o ke koko, ke kumu o ka pilikia o kuu lahui, mai inu nui i ka awa, o piha ka opu i ka lepo, nolaila mai kekahi ino o ke koko, komo keia lepo iloko o ka puuwai, hookahi ka holo ana ma na aa koko a puni ke kino.
         
O ka inu nui i ka pia, ela, waikeke, i na mea awaawa no a apau, o ka hoolilo i na mea ai, i mea awaawa e lealea ai, oia hoi ke Ki, Ipu-aiwaha, Ulu kalua, Papipi, Maia, Uala, Uala-kahiki, Paipaiee, Papaia, Paina, Paina-kahiki, Kekohaae, Ohelopapa, Pinika, Poha, Kalo, a me na mea ai e ae i hoolilo ia i mea ona.
         
Ua haawi mai ke Akua i keia ai no ka opu, aole i mea hoawaawa, oia kekahi mea e pilikia nei ko kakou lahui, a pau loa i ka make, kakaikahi ka make o na haole, o kuu lahui ka oi aku. Me ka mahalo.
L. Z. KALAAUKUMUOLE.
         
Puahoowali, Lahaina, Maui Mar. 28, 1866.

Ke ola ana o Hawaii nei.

E na makamaka o ke Kuokoa; Aloha oe:
         
Owau no o ko oukou makamaka o keia kaona hoolailai, a ka makani e ume malie ana i kona pa maikai ana, oiai, ua koi ia mai au e ka makani kipe pua hala o Puakei, a me ka ua noe kipu anu o na pali, e hoike aku ia oukou i keia mau manao i kukuluia maluna ae o na kahua o ka pomaikai, i uluhia mai iloko o keia lahui, ma ke ano aloha i ko Hawaii nei, no ka mea, he poe keiki kakou a pau no ka malamalama, aohe no ka pouli, a no ia mea au i manao ai e hoike aku ia oukou i ka io, a me ka iwi o ka po maikai kuhohonu o keia pae aina.
         
No ka mea, o ka lahui o Hawaii nei, he lahui ano hihiu loa, e like me na kao ahiu ma ke kuahiwi o Hualalai e noho la, a o ka manao hoi o na wahine o Hawaii nei i ka wa mamua, ua like pu ia me ka hau o Halemona ke aiai maikai, i hoohalike ia kona ano me Maunakea i Hawaii. Aka, ua hiki mai nae ka la o ke ola, A. D. 1820, na Re v. H. Binamu ma i lawe mai, a hoolaha ae i keia pono maanei, mai laila mai a hiki i ka A. D. 1865 nei. He oiaio, ua pii ka naauao o keia lahui iluna, a me ka ike, a me ka noiau, a me na mea e ae a pau.
         
No ka mea, ke ike maka nei kakou i keia wa, ke ao ia nei kekahi poe i ka oihana Loio, a me ke ana aina ana. A ke hana nei ia poe i ka lakou hana, me ka wehe aku i ka pilikia o na kanaka i hoopilikia ia, a o ka hapa nui o ka poe naauao hohonu, a he nui wale lakou e noho mai nei, mai Hawaii a Niihau, he mau hane ri ko lakou nui. Nolaila, ke lana nei kuu manao e ninau aku i ka poe akamai iwaena o na hoomana ekolu e ku nei maloko o keia aupuni, no ka mea he olelo pololei loa keia, a he olelo hoi e hoike ana i ka pono a me ka pomaikai o ka lahui, penei ua ninau la: - No ke kula hea la o A. Kahai i make aku nei, kekahi o na keiki i ao ia i ka ike hohonu ? i minamina nui ia e na haole a pau, a nohea mai hoi ka ike ana o na'lii i ka olelo Beritania ? a nohea mai hoi ka ike o J. Kaaukai, ka Lunahooponopono no keia pepa ma ke ano kokua, a nohea mai hoi ka ike o John. M. Kapena ? a me J. D. Halai ma, a me kekahi poe e ae o ia ano, ke i aku nei au no ka hoomana o Amerika mai.
         
Aole keia poe maluna ae nei no ke kula Molemona, a Kakoli ta, a Enelani, oleloa, i hea keia mau hoomana kahi i pee ai ? a ulu, a kawowo na hua o ka hoomana o Ioane Ka lavina i kanu ai, a mahope ua oo ka hua, nolaila, he pono ia'u ke olelo ae, a me he mea la he oiaio ia, no ka mea, na J. Kalavina i waele mua ka nahelehele o keia aina, nana i paeli na kihapai, nana i kanu na huli, na lau uala, a me ia mea aku, a ua hua mai nae i na hua paumi, a pa tausani, a nui wale. A ke ike nei kakou, ke komo hewa nei na lima menemene ole o ka palaualelo iloko o ka hua a J. Kalavina i kanu ai, aohe i ae he hilahila, opi ka waha puu ka auwae, maona ka opu, i ae oe nou kou pono, a no kou mau mamo aku hoi, ka hooilina ku mau.
         
No ia hoi, ke i nei au, a me ko'u lunaikehala pu. O ka hoomana Kala vina, o ko'u aoao kahi au e ku nei, he hoomana ia i mahalo nui ia ma na aina naauao, a he mau miliona na kanaka i huli mai iloko o na makahiki he iwakalua kumalima, mai loko mai lakou o ka hoomana Pope, a o ka hapa uuku o ia poe i hui pu ia, he mau tausani ko lakou nui. Eia ka ninau o keia poe hoomana e ku nei ma Hawaii nei, owai ka hoomana i oi ae mai a Iesu mai a hiki i keia la ? i mai paha auanei oukou, o ka hoomana Kakolita Roma paha. Eia ka'u malaila, pela io paha ko'u kuhihewa ana, aka, ma ka Baibala, kela buke nui, ua nana au, aohe au i ike.
         
A pela no ka hoomana i kukulu ia e Kamika ma Lokopaakai (Mo remona), kela hoomana kupono ole i ka oiaio, no ka mea, he wahahee ka mea i hana ia, oia hoi, he pohaku nui i pena ia, a maluna iho i kakau ia ai na huaolelo i ua pohaku la, a penei i palapala ia ai. "He pohaku laa keia mai ke, Akua mai, he pohaku kapu, na ke Akua i haawi mai mai ka lani mai," nolaila, ke hoole nei au i ko'u manaoio ana, he ekalesia ia mai ke Akua mai, pehea hoi ka ekalesia o Enelani, a Heneri VIII i kukulu ai, ke Alii mau paakiki o Beritania i kona mau la, nana i alakai i kona lahuikanaka ma ia hoomana, a o kona oiaio aole au i ike. Nolaila, e na hoahanau, e kupaa kakou ma ka pono mua, a mai kipi aku kakou i ko kakou mau makua, oiai, ua noho aie kakou i ke aupuni aloha o Amerika Huipuia, nolaila, e noonoo kakou.
Na ko oukou hoahanau. B.

Manao wehewehe.

            E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe: - No ko'u ike ana iho i na manao a ko'u makamaka e ninau mai ana i na inoa o maua, i ke kapa pono ana; a me ke kohu pono ana o ka mea i kapaia'ku ai he inoa.
         
Aia ma kou Helu 11, Buke 5, aoao 3 o kou la hanau. Malaila ka mea i ini ia'i e ka manao, ka mea i anoi ai.
         
Eia mai ka haina, a me ka wehewehe ana. Ua lani Polua, he mea hoomaikai i ka mea i aloha ia, kane a wahine paha, ua lilo aku i ka mea e, puka mai la ke aloha. Uwe helu aku la, "kuu hoa o ka ua lani polua; me he ipo la no ke aumoe o Koolau. kuu hoa o ka malu kukui, malu kuawa e;" malaila mai keia inoa, ua lani Polua, i kapaia'ku ai e ka poe kahiko ua lani Polua, ua lanipili, 2 mahina a oi aku.
         
Ua Kiowao no ka ua mau i kanahele, i ka waokele, wao akua, i ka moku laau, pewa laau, noho mau ka ua ma ia wahi, nolaila i kapaia'ku ai ka inoa o keia ua; ua Kiowao, he ua Nahua, no ka ua mau i ke kakahiaka me ke ahiahi, aole puka mawaho o ka hale ke kanaka, o ka mea i hele i kahi e hele ai a loaa i ka ua, lolo-laa, opili, haukeke, nanahu hewa i ke alelo a moku, me ka lehelehe a moku, haalulu ke kino a puni, nolaila mai keia inoa ua Nahua.
         
Ua Kipuupuu, owai la ? Ua Kipuupuu o Waimea, (ua Kipu) ka pono, iuka no ka ua e kipu mai ai, o ka wai ke hue ana i kai o Waiauwia, me Waihaka, he hiki no i ke kanaka ke hele i kahi e makemake ai, me ke kipu no i ke kapa nui, nolaila mai keia inoa, ua Kipu o Waimea, he ua Kuahine, ua no i ke kakahiaka a awakea malie, hoihoi ka manao i ka pau koke ana o ka ua, olioli ke kanaka malaila i kapaia'ku ai keia inoa, ua Kuahine o Manoa, kaena ai ko Manoa poe kahiko, penei: "E hoi ka ui o Manoa ua ahiahi, ka ua Apuakea." No ka hoihoi ana o ka poe kahiko i ka ua iluna pono o Pohakea e ua ai, ma ka olelo ana'ku penei: "Mauka ka ua, makai ka ua, kiolakiola ka ua i Pohakea," ua hoolohe no ka ua i ka olelo ana, ua hooko no. Nolaila i kapaia'i keia inoa, ka ua Apuakea o Mololani.
         
Ua Apaapaa, he ua keia i hui pu me ka makani; mauka mai o ka aina, pupuhi i ka moana, ina e holo ka waa i ka la e pa ai keia makani me ka ua, a piho i ke kai; puhi ia e ka makani a make. Nolaila, i kapaia'ku ai keia inoa, ka ua Apaapaa o Kohala.
         
Ua Koiula, he ua keia ma ke kula, i huipu ia me ka ua Koko, pa-pa iho la ka ia, pio ke anuenue ; huipu keia mau mea elua, me ka ua i ke kula ; ka ula, e like me ka ua Koko i ka moana. Nolaila mai keia inoa i kapaia'i ua Koiala, ua noweo ula o Na-pili.
         
Ua Kanilehua, he ua keia mai ka moana mai, a kiola ae la iuka o ka aina, nihi ae la ma na lae-laau, hehi ku mai la i ka liko o ka ohia, me ka pua o ka ohia, he ua hehi lehua o Panaewa, malaila i kapaia'ku ai e ka poe kahiko, he ua Kanilehua.
         
Ua Ukiukiu, he makani keia mai ka Hikina, e puhi ana i ke Komohana, ekolu inoa he ua Kiu, he Koholalele, me ke Koholapehu, nolaila keia inoa he ua Kiu.
         
Ua Awa, he ua keia ma ka Mauna, he ua Awa, he ua liilii, o ke ehu wale no; aole iloko o ka ua, o ke poo ke kuakea me he kanaka poohina la, he ua poo nui o ke kuahiwi, o ke anu nae ka mea nui, nolaila mai keia inoa ua Awa, he ua Noe.
         
Eia mai na ninau o ka ua me na haina au e kua hoa o ka malu ulu o Lele, e G. Willie Kanuha, o Anehenehe, i Lahaina, i kau leo ai i ko kakou Kilohana Pookela o ke Kuokoa, e hai ae i na haina o ka ua, i pau kou kuhihewa, o ka haina iho la ia.
         
Ke ahonui mai ka Luna nui, a me na keiki uleu hoonoho kepau, e hookomo iho ma kahi kaawale o ka kaua kaula gula e hiipoi nei, i ke kau me ka hooilo, i hookoia kou makemake. Me ka mahalo.
L. Z. E. KALAAUKUMUOLE.
         
Lahaina, Maui, Mar. 26, 1866.

         
KA WILI-KO O KOHALA. - Ke hoomaka hou nei ka wili ana o ke ko ma Kohala i keia wa. I ka holo ana aku nei o Marila, ua laweia aka maluna ona kekahi ipuhao puhi ko. O ka pukauwahi o ua hale puhi ko la, ua nakakaka i ke olai ana iho nei mamua, aole no nae i ino, he holo pono no ka hana.
            O ka mea e olelo ana ma ka malamalama ia, a ua inaina aku oia i kona hoahanau, aia no oia iloko o ka pouli a hiki i keia wa.


MA RE.

            KUKANALOA - KAAHU. Ma Honolulu, Mar. 29, mareia e Rev. H. H. Pareka o Kukanaloa k. me Kaahu w. no Waikiki-kai laua.
         
PALEKALUHI - KALANILEHUA. Ma Honolulu, Mar. 24, mare ia e Rev. H. H. Pareka o J. K. Palekaluhi k. no Wailupe, me Mele Kalanilehua w. no Kaalawai.
         
KELIIAHUOLE - KAUALUA. Ma Honolulu, Mar. 29, mareia e Rev. H. H. Pareka o Keliiahuole k. me Kaualua w. no Kapalama laua.
         
Iulai 10, ma Kaluapulani, mare o Kaupalola k. me Puhiki w. Na Rev. Green i mare.
         
Dek. 13, ma Kohoilo, mare o Pua k. me Nalimanui w. Na Rev. Green i mare.
         
Dek. 22, ma Makehu, mare o Batamia k. me L. Keaka. Na Rev. Green i mare.

HANAU.

            Ma r. 17, ma Kaneohe, hanau o Wahinemahiai w. na Levi k. me Maluihi w.
         
Ma r. 18, maia wahi no hanau o L. Hana w. na Keahi me Hoopii.
         
Ma r. 10, ma Wailupe, hanau o Rautesila k. na D. Hikalea me Opiopio.
         
Ma r. 13, ma Keakea, Kalapaki, Kauai, hanau o Kauakahialii k. na Kapahiku me Awili.
            Feb. 1, ma Laie, Makawao, Maui, hanau o Emalika w. na
         
Feb. 8, ma Pukalani, Makawao, Naui, hanau o Kaoao w. na Kauhua me Maunahina.
         
Feb. 12, ma Uli, Makawao, Maui, hanau o Meaikeoleia w. na Kanikau me Kaleimaeole.

MAKE.

            Mar. 26, ma Lukini, Makiki, make o Hairama (k.) opio keiki.
         
Mar. 26, ma Kaumakapili, make o Kanakawaiwaiole k.
         
Mar. 26, ma Kikihale, make o Kahinu w.
         
Ian. 29, ma Kalihi-waena, make o Amilia w.
         
Mar. 18, ma Kaneohe, make o Kaohi w.
         
Mar. 21, ma Polanui, Lahaina, make o I. Malaekahana k.
         
Mar. 23, ma Kalapaki, Nawiliwili, make o Kaahu w.
         
Ian. 14, ma Pukalani, Makawoa, make o Kaauwaeaina w.
         
Au g. 7, ma Pulehu, Makawao, make o Kaniho w.
         
Au g. 31, ma Pukalani, Makawao, make o Naai k.
         
Iulai 13, ma Kailua, Makawao, make o Kaaea k.
         
No v. 9, ma Uli, Makawao, make Pulehu.
         
No v. 26, ma Kohoilo, Make o Kahue k.
         
No v. 17, ma Keahua, Makawao, make o Inoaole.
         
Mar. 13, ma Waihi, Makawao, make o Hamau w.
         
Feb. 1, ma Pukalaki, Makawao, make o Kaoao w.
         
Feb, 12, ma Uli, Makawao, make o Meaikeoleia w.

$2.50 Makana !

UA HAULE HE KIHEI PAPAMU HULUHULU ma ke Alanui Moiwahine, i kekahi o keia mau ahiahi i haimalule iho nei. Nolaila, ke noi aku nei makou i ka lokomaikai o ka mea a mau mea paha i loaa'i, e hoihoi mai i ke kihei ma ke Keena o ke Kuokoa, a e loaa no ka makana i oleloia maluna. 226-2t

O MAKOU O KA POE NONA NA INOA malalo nei, ke hai aku nei makou, ua kapu ko makou mau aina, oia hoi, O LUAALEA, NANIUAPO, WAALOA, KALIMUKELE, KAHOIAMANO, Aia ma Manoa, Oahu. Ua kapu na holoholona aole komo wale mai. Ina e komo hewa kekahi holoholona, e hopu no makou a paa, a e uku ka mea nona ka holoholona $1.00 no ke poo. KAILILEIHIWA. HAMAU. PAELE. EHU. KAAWA. Manoa, Oahu, Mar. 24, 1866. 226-2t

OLELO HOOLAHA.

AIA MA KO'U AINA MA Kuwaokala, Waialua, Oahu, kekahi Lio komohewa e hele nei. A ke kauoha aku nei au i ka mea nona ia Lio e kii mai maloko o na la he 30. A ina aole e kii e like me ke kauoha, alaila e lilo no ia'u. Eia ke ano o ua Lio la. He Lio kane Ioiole lae keokeo, Hao akau J B, a hao ano-e, ma ka hema KL a hao ano-e. Nolaila, ina e kii mai ka mea nona ka Lio, e lawe pu mai ia me ka uku o ke kula a me ka uku o ka Hoolaha ana. JOHN BOOTH. Honolulu, Mar. 29, 1866. 226-1t

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI OUKOU A PAU. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa loa aku nei au, i kuu Kuleana Aina e waiho la ma KALAUPAPA ma MOLOKAI, A ma keia ke hookapu loa aku nei au, aole e hele wale kekahi holoholona maluna o ua kuleana la o'u, na Bipi, Lio, Hoki, Puaa a me na holoholona e ae. Aole hoi kekahi kanaka a mau kanaka paha e komo a lawe i kekahi mea ma ua kuleana nei. O ka mea hookuli, a komohewa, a malama ole paha i kona holoholona, a loaa'ku ia'u iluna o ua kuleana aina la l'u, e hopu no au a hoouku i $1.00 no ko poo hookahi, a i ole ia, e lawe no au i ka Pa Aupuni e like me ke Kanawai. Owau iho no KAAIHAPUU. Honolululu, Oahu, Mar. 29, 1866. 226-1t

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A Pau o kela ano keia ano, mai ka poe waiwai a me ka poe i hoowaiwai ia, ke nana mai oukou. Owau o L. Halulu, ke papa aku nei au ia oukou, mai hoaie aku oukou Ia Honolulu, Ka'u wahine mare, no ka mea, ua haalele mai oia ia'u a me ko maua wahi moe. Ina oukou e hoaie ia Honolulu ka'u wahine e noho la ma Hookena, Kapalilua, Hawaii, alaila, maluna ona ko oukou poho, aole au e hookaa i kona aie. L. HALULU. Holualoa, Kona Akau, Hawaii, Mar. 16, 1866. 226-1t

OLELO HOOLAHA !

E IKE AUANEI NA MAEA PAU. O ka'u wahine mare O IKEOLE, Ua haalele kumu ole mai oia ia'u a me ko maua wahi moe, nolaila, ke papa aku nei au i na kanaka, a me ka poe kalepa, mai hoaie mai. Ina oukou e hoaie, maluna ona ko oukou poho. S. W. NAHINU. Haawaloa, Kona Hema, Hawaii, Mar. 16, 1866. 226-1t

Olelo Hoolaha
- A KA -
AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI
- A -
MOKU MAOLI KULOKO
- O KO -
Hawaii Pae Aina.

KA MOKU KUNA MAIKAI "ONWARD," E holo ana i KOLOA, a me WAIMEA, Kauai, mahope iki iho o kona hoi ana mai KAWAIHAE mai. O KE KUNA MAIKAI Alabani, 161 tona, e holo ana i Kawaihae, a me Kona, ma ka Poaono, a mamua ae paha, la 10 o keia malama. O KE KUNA KALEPA O Neti Mela E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea, No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mokina, a i ole ia, ia JANION GREEN & CO., A. H. M. K. H. 222-tf

UA HIKI MAI !

HE KAUKA LAPAAU, MAI O KA MAKA a me na MAI E AE, o DR. G. BECHTINGER kona inoa. Eia kona Keena Hana ma ka Hale Kuai Laau o KAUKA KAMIKA, ma Monikahaae. O na hora hana mai ka hora 9 a hiki i ka hora 12, a mai ka hora 2 a hiki i ka hora 4. 225-4t

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI OUKOU A PAU LOA e na kanaka, ke nana iho i keia Olelo Hoolaha. Ua haalele mai ka'u wahine mare OIKEALE kona inoa. A ua haalele mai ia'u, a me ko maua wahi moe, a nolaila, ke papa aku nei au ia oukou e na kanaka o kela ano keia ano, mai hoaie iki oukou ia ia, maluna no ona ko oukou poho. S. W. NAHINA. Kaawaloa, Kona Hema, Hawaii, Mar. 12, 1866. 225-2t

E NANA MAI ! E NANA MAI !!

MA KA LA 17 O FEBERUARI, UA wehe ia ka HALEKUAI o na kanaka Hawaii ma ka aoao ma Ewa o ka Pa O Kauka Luka, Ma ke Alanui Nuuanu, Honolulu. Nolaila, ke noi nei makou i ka lokomaikai o na Puuwai Hawaii, e kipe mai ma ko makou Halekuai mamua o ke komo ana aku i na Halekuai e aku, oiai he Halekuai keia no na kanaka Hawaii, a he kanaka Hawaii ka mea nana e kuai aku me oukou, a aole no hoi e olelo ae e lohe ana ko kakou mau pepeiao i na olelo kakana e like me ka poe o na aina e. NA KA POE HUI, J. K. KAUNAMANO, Luna Halekuai. Honolulu, March 8, 1866. 222-3t

E NANA MAI!!

MAKANELA MA. Ma na huina o Alanui Papu me Alii, Honolulu. Ua makaukau mau E uku aku i ehiku kene ta no ka paona Pia MAEMAE a MALOO hoi ma ke dala, Ke lawe ia mai imua o maua. Ua makaukau pu no hoi mau e kuai mai - I KE -KOFE a me ke KULINA, I na manawa a pau. Makanela ma. 219-tf

MAKANELA MA.

Ma na huina Alanui Papu a me Alii, HONOLULU. Ua makaukau maua e kuai lilo aku i na ANOANO HOU ano MAIKAI, I loaa mai nei ia maua mai luna mui o ka Mokuahi Ekake, no lakou na inoa malalo nei : ANOANO PU, ANOANO UALA PAKE, ANOANO KAIMA (Thyme) ANOANO KERAKI (Celery) ANOANO KULINA ONO, ANOANO AKAAKAI, ANOANO OLENA, ANOANO UALA PILAU, ANOANO BITA, ANOANO PI, ANOANO KALI PALAOA, (Cauliflower) ANOANO TOMAKO, ANOANO KAVOA (Savoy) ANOANO KAUKAMA, ANOANO KULINA POHAPOHA, ANOANO KAPIKI, ANOANO KALAPI (Salsify) ANOANO LEKUKE (Lettuce) ANOANO PAKANIPA (Parsnip,) ANOANO IPU HAOLE. 219-tf

Lako Hale !

UA HIKI MAI NEI KA MOKU Papa o maua Oia o "Maunakea." - A UA -Makaukau maua e kuai aku me NA MAKAMAKA, Mai Hawaii a Kauai! I NA LAKO HALE - EIA: PAPA KALAKALA KEOKEO, PAPA KALAKALA ULAULA, PAPA HALE 1 me 1 1/4 iniha, KEPA, AAHO, PAPA HALE ULAULA, PAPA KAHIIA, KEOKEO me ka ULAULA, LAAU 2x3 2x4 2 1/2x5 3x3 3x4 3x6 4x4 4x8 6x12 Pili Kila me ulaula, PINE PA, OLEPELEPE, PANI PUKA, ANIANI, KUI, LAKA, AMI, PENA, AILA, PUNA, &c., &c., &c., &c., &c., KAMUELA A ME KIMO PELEKANE. Honolulu, Mar. 15, 1866. 225-tf