Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 13, 31 March 1866 — Ka Aina o Palesetina. [ARTICLE]

Ka Aina o Palesetina.

No na A/auii'i. 1. O I'alesetina lie aina mauna ia. Ona mauna ka mea kiekie loa ma ka aoao Akau, maiaiia iioi i mou ae ai na kuaiapa mai Lepanona ae, a ma ka Akau o ke kula nui o Esedaieiona na wahi ahua i ano iike me na puu poepoe, koe aku ke awawa o ioredane a me kona mau loko, malaila hoi, he mau awawa hohonu, he mau pali nihinihi, a me na a-na nul. —u na uunum nui, u Helemona, Tapora, Kalemela, Ehala, a me Gerizima. 2. Lepanona (Lehanon.) Elua lalani o ka mauna Lepanona, e moe like ana ilalo mai ka Akau mai, a moe loa'ku hoi ko laua mau aoao hema iiokoo ka aina o Palesetina. Aia mawaena ke awawa i kapaia maloko o ka Palapaia Hemolele, ke awawa o Lepanona ; losua 11 : 17, a maloko hoi o kekahi mau buke e ae ke Kaiesuria (o Suria i hoopuniia.) oke kuaiapa komohana, huli ia i ke kai me kekahi mau lae loa, ua kapaia o Lihano e ka poe kakau mooieio o ka wa kahiko, a o ka laiani mauna ma ka hikina e huli ana i ke kula o Darnaseko, ua kapaia o Ane-Lihano (Anti —Libanus.) Aole nae i ikeia keia mau inoa iloko o ka Baibala, i ka piii ana o keia inoa Lepanona no ia inau ialani elua. O Libano ka mea kiekie o keia mau kualapa eiua, a ma kona wahi oi ioa o ke kiekie, e huii ana i ka Akau, ua uhi paapu ia eka hau a puni ka makahiki. Ua kii aku ka poe kahiko o Palesetina i ka hau, i mea hoohuihui i ko lakou mea inu i na la o ke Kau, (Sol. 25 : 13.) Aole no ku hau ka m?a i knpaia'i o Lepanona, o mauna keokeo eka poe Hebera. Aka. no ka p haku puna keokeo, a anapanapa ka ili o ka mauna ke nana'ku ma na wahi a pau ke nana mai. 0 na mauna o ka aoao S|pmohana o Lepanona, ua mahiia, a ua piha no i na kanaka i keia wa e iike me ka wa kahiko.

3. O £a mauna Hercmona (Hermon,) ka palena ma ka Akau o ka aina o ka Tsaraela f ma-o aku o ioredane (Kan. 3:8; 4:48; iosua 11:3-17 ; 13 :11.) Ua oleioia maloko e ka Haielu, no Taboca, a me Hepemona (Haielu 79:12; 133:3 ; Ke Mele a SoI. 4:8. 0 keia mauna ka hooloihi ana o ke kualapa o Ane-Lit»no ma ka hema, a o ka inoa i ko Arabia o (ebe!eseike i keia wa (lebei-es Sheik.) O ke kiekie he 10,000 kapuai mai ka ili kai ae o ke kaiwaenahonua, me ka uhi kīputa ia e ka hau a poni ka makahiki, a maloko o na mawae he hau paakiki. Mai hoohuikau i keia Heremona, me ka mauna o Heremona uuku (Little Hermon) ma ke kuia o Esedare!ona (Esdraelon.). 4. O Tabora; oia ka mauna i manaoia, ka oi o ke kaulana ma Palesetina. Kuhao waie iho no oia ma kona wahi, ma ka paiena hikina akau o ke kuia o Esedarelooa, me ka uluwehiwehi i na iaau, mai iuna a iaio. He ano poepoe hapalua kona kii ke nana'ku, ma ka aoao komohana hema, he ano puoa pooinuku ke nana aku ma ka aoao komohana. O kona kiekie ma k& manao o Kauka Robi* sand, aele i oi aku mamua o 1,000 kapuai, mai ka iii-wai ae o ke kula. O ke ala kahiko, he ala kikeekee me ka hiki ke holo ma ka iio mai lalo a lana, aia hoi malaila he wahi kula ano 01010, malaiia na kahuahale o ka wa kahiko loa. He nam ka aioa ke na>

na ku ma keia wahi. He pohaku puna ko ka mauna, om hoi na pohaku maoii o Palesetina. La uluwehiwehi na aoao o ka mauna i na nahelehele, a ine na laau oka a nani me ka maiumaiu. l'a hoike i& no keia mauna ma ke Kauoha Kahiko, {los. 19 : 12, 22 : Lunk. 4.6, 12, 14 ;} aoie ma ke Kauoha Hou. La oieioia nae, oia no ka mauna o ka Haku i hoof>aahaoia*i (Mat. 17.,} aole i hooia ia nae keia, no ke kukulu ia ana o kahi kulanakauhaie ma'una pono ia wa.

5. 0 Raremela (Caremel.) he mauna kualapa ia he S mile ka ioa, e aneane ana e akau a hema poloiei kona moe ana mai ke kula ae o Esedareiona a hiki i ke kai, malaiia hoi, he iae loa i hoopuniia e ke kaikuono o Akera, he pohaku keokeo no' ko ia mauna, ua hanaia na pohaku paea, noiamau pohaku ae. Ua aneane no e no e like me ko Tabora kahi kiekie. Ma ka hikina ka muliwai o Kisona, a me ke kula o Ewdareiona; ma ke komohana he wahi kula uuku e moe ana i kahakai. O ka oka, a me na na laau eae ulu nui no; a he mau hua ai e ae no he nui wale ma keia mauna. O keanoo keia inoa Knreme!a, ka mahhiaai oke Akua. He mauna kaulana loa keia ma ka mooieio o na ludaio (1 Na'lii 1S:19; 2 Na'iii 2:25; isa. 29:17; 32:15; 35:2 ; Mika 7:14; ler. 45:43.)

6. O ka mawui Ebala a tne Geriiima. (Ebal Sc Gerizim) Mai iuna mai oia mau mauna ka pomaikai ana a me ka hoino ana i haawia ina mamo a Iseraela. No Samaria keia mau inauna, a mawaena ke kulanakauhaie o Sekema e kapaia nei o Nahulu, (Nabulus) (Kanawailua 27; los. S:3O-35.) He mau pili ku keia miilaio a iuna, he SOO kapuai paha ke kiekie. Ua iike no ke olohelohe o keia mau mauna, aka, o Gerizima, ua kapaia o ka mauna pomaikai, a o Ehala, he mauna hoino no ka nele i ka hua ole. O Gerizima, aia ina ka aoao hikina hema o ke awawa, a o Ebala, aia ma ka aoao komohana akau.