Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 14, 7 April 1866 — Page 3

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Noeau
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ke ola o ka Moi.

Oia mau no o ka maikai o ke Oia Kino o ka Moi. A aia no ia ma Waikiki-kai e o nei i keia manawa. Ma ka Poakolu nei. ua naue mai oia ma ke Kulanakaue moi, e ike i kekahi o kona mau kaikuae i naue aku la e ike i na nani o Kapala- ma Kaleponi.

Ke Alo Alii.

            Ke mau nei no ke kino nawaliwali o ke Kamalei Aluwahine V. K. Kamamalu, a, io oia ma Haimoeipo e moi a mai nei, Ke auo mau no o ke ola kino ana o ke @wahine kane make Hakaleleponi. a, oia  @ no o kona luana ana malalo iho o na ai a me na puka makani uwehelua o Haimoeipo.

            He helehelena oia mau o ka maikai o ke hina ana ho ka Makua Alii M. Kekuanaoa, a, aia mau kona hiolanui ana ma Papakanene.

            He kino puipui a maikai ke ola kino o ke ki Alii W.C. Lunalilo, aia ma Waikiki kona wahi noho mau i keia mau la. Me ke kino oluolu a maikai ko B. Pauahi @ue aha la e ike i ka nani o na kapa kaha@ o Kapalakiko, a me ke kahiko e uhi ana i ko laila mau kuahiwi, i na puu hoi a me awawa. A me ia ko makou aloha nui, ka ala aku i na ale kawahawaha o ka moana.

 

            Aia Kilauea i Ke Kai.-la kakou e hauwawa ana i ka ili ana o ka kakou Kilauea. ana Kawailiae; a ia kakou hoi e minamina ana i kana ike ole ia ma ko kakou nei mau ua pa, aia hoi, ma ke kakahiaka o ka Poakolu iho nui, komo mai ana oia ma ke awa of Honolulu nei, me he mea la o kona wa oia i ua niho. I ka ninau ana aku i kekahi o na haumana i holo aku nei e hoopakele iaia, haiia mai la, na hemo ua Kilauea nei mai kona ili ana mai ma Kawaihue, ma ka Poaono aku nei. Ma ka Poakahi iho nei, haalele aku ia i na kuaau ana i hooipo iho ai, a hoi mai la i Honolulu nei. Ua holo mai oia me ka pua a me kahi mahu uuku. Ua hemo kona iwikaele a me kahi ku e paa ai ka hoe, a o kahi pilikia wale iho la no ia. Aohe no paha e emo a paa koke ne ne, uluila, e hoomanao ne no kakou i kona wahi mele kahiko: "No Kilauea ke aloha la," a pele aku.

 

Na waiwai i lawela aku  in a aina e no ka Hapuauamua o 1866.

            Ma keia pule, ke pai nei makou i ka nui o na waiwai Hawaii i lawe ia aku i na aina e, uli o ka ike ana iho i ka Papa Hoike Hapaha mua 1866 a ka Luna Date Nui. A Penei no ke ano:

Na paona ko paa, - - 3,877,229

Na paona malakeke, - - 145,606

Na paona laiki, - - 88,600

Na paona kofe, - - 50,753

Na tona paakai, - - 279

Na paona pepeiao laau, - - 47,703

Na ahui-maia, - - 506

Na paona pulupulu, - - 10,124

Na owili ili-kao, - - 4,139

Na paona ili-holoholona, - 38,768

Na paona kouahua, - - 30,456

Na paona Pupu, - - 36,779

Na Paona huluhipa, - - 8,415

Na galani aila kohala, - 39,325

Na galani pama aila, - - 2,540

Na galani wai opa, - - 484 1/2

------------------------------------

$352,257,61

Na dala no ia mau waiwai, O ka nui hoi o ua dala no na waiwai i lawe ia i ko na aina e. no ka hapaha mua

o ka makahiki 1865,

$280,892

O ka oi o na dala o ka hapaha mua o keia makahiki. i ko ka hapaha mua o ka makahiki i hale, - - $71,364.93

 

KO WAIALUA MEA HOU.

            Kula Sabati. Ke pii mau nei ka nui o na haumana o ke Kula Sabati o Waialua nei. i ke Sabati la 25 o Maraki, he 240, i ke Sabati la i o Aperila, he 250.      

            Mahina Hou. Ke pii mau nei no ke kokua Mahina-hou, no ka mea, ma ke Sabati la 1 o Apeerila nei, he $31.00 .Akahi no ka hiki ilaila!

            Hoike Kula. Ma ka hora 9 o ka Poakahi la 2 o Aperila, ua hoike ke kula haole a J. W. Nakuina. Ua holo no ka hana ma ia kula, heluhelu, sopela, unuhi ma ka olelo Hawaii, he mau ninau Hoikehonua, haiolelo, Himeni, kakaulima. Aole mea ma ka "A. B. C." no ka mea, o ka walu ia o na Hineni lealea a lakou ia la. Mainila o Rev. J. S. Emesona, W. C. Lane, J. F. Aneru, J. Kaluhi, L. K. Mrs. A. E. Gulika, a me na haumana o ke kula kaikamahine o Kehukai, na makua a me ka poe makaikai, Akahi no ka ike i ka hoike kula ma Waialua nei i keia wa! O Benianmina Naukana ka mea oi ma ia kula. Nani ka ikaika o ke kumu! Ina e maa loa ia bana, e holo loa ana kana hana.

            No ka wi. Ua ikaika a hanahana loa ka wi ma Waialua nei i keia wa i o na kumu maopopo no keia wi ana; o ka lilo o kekahihapa o na kanaka i ke kumakahiki, a haalele i na aina me ka mahi ole ia. O ka maloo o kekahi hapa nui o na loi, akahi no a ikeia ka maloo nua pela. O ke ano mau o ka Lahui Hawaii. Aia a wi, hookaika i ka inahi, a lako i ka ai noho wale; a he mau kumu e ae no, Aole no ka heihei lio wale! E like me ke emi o na pono kino, pela no ka pii ana o na pono uhane. Naui wale!

 

No Koolauloa.

            Awa Inu. I kekahi la ma ka malama o maraki, e moe ana ke kaoo lio lawe awa mai Laie mai, kekoke umi lio. ua kaumaha i ka awa, e lawe ana i Kaluanui, a na Naone ka e kuai. Ea, ua loa a io anei ia Naone ka palapala kuai awa? Ina aole, no keaha kona hopu ole ia. a hoopai no ia hana pono ole? I ko'u lohe, ua lilo ka awa ma ia Koolau i ti inu no na makua me na keiki; o ka mea e mahuna‘i ka ili, e ukole haukae ai na maka, e hoololo ai i ke kanaka, a e elemakule koke ai, oia ka ka mea e inu ai, haalele ia iho ka wai huihui e olu ai ka puu.

 

Ko Lahaina Mea Hou.

            No ke "Alaula." Nani ino ka oluolu o O. H. Kulika i ka hoopuka i kela hebedoma keia hebedoma i keia nupepa hou. Oia ko makou manao na keiki o Lele; i hookahi poohina. ($1.00)

            Na moku okohola. Ke loaa nei eha moku Okohola ma Lahaina nei, a ke lulu mai nei lakou i na wahi opihi o ka pali o Kaholo i Lanai.

            No Kilauea. Ua lohe mai makou ua hemo o Kilauea i kona wahi i kepa iho nei, a holu hou ana paha ia ma na palekai o ko kakou mau hono, e hana i kana hana i maa.

            No Na Wiliko. Aneane e hoomaha na wahi Ulakoheo o Lahaina nei, no ka pau ana o na wahi lau ko o Lele nei; pau ae la ka paa ana o na wahi oluomana me na pahi kakiwi oki ko.

            No Kekahi Poano i Hala‘ku. Haiamu lua o Lele nei i keia Poano i haiia‘e la maluna, no ka pa wahi mea hou paha o Mareka, aole no hoi paha ia e pakele aku.

            No na Jiure Sepa Kanaka. Ke paa nei o Keawaiki i ka poe jure namu pakake, a o Kekua no nae kahi jure kohu o lakou i ka namu, he hewn iho o Kahoohanohano he minoaku.

            No Na Holokahiki. I ka nana ana iho nei i na keiki aukai o ka moana kai lipolipo, e hele ana a luluu i na lehua i Kamakoa, kau a mea he loaa i ka makani he kelauwini a me ke kaiponi.

            No Ke Serabima o Wainee. Ua pio ka leo hone o ko makou Serabima o Wainee, o ka leo hone wale no koe o na Iiwi-polena o ka alu Ulu o Lele; a no ka walea paha i ka leo hone o ka bila, e ake no i bila hou, a e loaana no ia.

            No Ka Moku Kuna "Haleakala." Ua lakimaoli ka moku kuna Haleakala i na ohua, no ka oluolu no o kahi Kapena, me ka inu ti pinepine, me ka ai i ka poi ono o Honlulu, a e laki mau ana ia kuna i na ohua.

            Na La Hoomanao o Ka Bihopa A Me Ke Kakolita. Makena no hoi ua la hoomanao o ka aoao Bihopa a me ke Kakolit ai keia hebedoma aku nei, a me na la e ae no, me ka ai ole i ka io o na holoholona o polohuku ka ka olu, kau a mea nanea.

            Mau ia mea hou o ka malu o ka ulu o Lele, me kuu manao e hoouna mau aku i na hebedoma a pau. Ko oukou hoa, Aleokekai.

Lahaina, Aper. 2, 1866.

 

Mahi ko ma Hamakua Hikina.

E Ka Nupepa Kuokoa E; Aloha Oe: Ka waha olelo hoi o na Anetelope maka oluolu. e noho nei ma na kaei wela o ka moana Pakipika, me na hoa hoi o ka ia o ka la o nei mau mokupuni, mai Hawaii o Keawe, a Kauai o Mano. Aloha oukou.

Ke hoomaka nei ke kanaka mahiai nui o Mareka i kana hana nui iloko o keia mau la a makou e ike nei; ke hou nei ka ihu o ka plau ilalo, e hana ana i kana hana o ka lole ae i ka ili o ka honua, a ike ia iho kona kaikea, a me ka pakaa; a maloko, he mea ono a kuhikuui ke ai aku.k Ua liuliu no ka hiki ana mai o keia hana nui iloko o keia mau mokupuni, aka nae, he mea hou loa no keia i hiki mai ma ko makou nei apana keia menawa, nolaila, e ike ana ka na hapauea kahiko o kela kau ino i kunewa aku nei, i keia hana nui kupaianaha o na aina naauao.

Anuhea ka lokomaikai o ko kakou Haku ma keia lahai? Aole anei keia, o kona haawi ana mai i na mea e pomaikai ai na hana nui, e lako ai na keiki kupa o keia paeaina, mai ka hikina a ka la i Kumukuhi, a ka welo ana a ka la i Lehua. Ke kupinai nei na leo iloko o keia mau la a makou e noho nei. E loaa ana ka ka mahi ko ma Hamakua nei. A penei hoi kekahi leo, E ikeia ana ka na hana kupaianaha o na aina naauao i ko kakou nei apana. A ke olelo nei no hoi kekahi poe, Nui ka lokomaikai o ka Haku, i kona hoouna aoa mai i keia hana nui, a pili i ko kakou aoao; a pela aku, a nui wale na leo e hauwalaau nei iloko o keia mau la. E like ana paha ka hana a nei kanaka malihini, me kekahi wahi mele i hakuia no Kilauea. Penei no ia:

"Hana la,

Hana no,

Hana no Hanaio, Kilauea."

Uia ae la no kahi mea e hai aku ia oe, he mau ae la no nae ia wahi manu iki, inu aku ka wai, pohala na maka. Nolaila, ke waiho akea ae nei au i ko‘u aloha no kou Lunahooponopono, a me ka poe hoonohohua o ka Halepai. Ke hooki nei au i ko kakou kamailio ana maanei, ke hoi nei au e inu i kahi wai o Papakolea.

Samuela.

Kaumoali, Hamakua, H., Mar. 26, 1866

 

English Column.

Telegraphic.

Secretary Sewards dispatch to Minister Bigelow, recently forwarded, is published, and contains severe comments and a denial of the assertion that the United States were invited to join originally in Mexican intervention. According to the President's interpretation, the present organization of the Freedmen's Bureau holds over over for one year. Gen. Butler has Paid the Smith brothers the $50,000 in gold which was taken from their bank in New Orleans, together with all costs of legal proceedings, amounting in the aggregate to $150,000. The House of Representatives, 108 to 37, stands by its vote to admit no Members of Congress from the rebel States until Congress shall have declared such States entitled to representation. The House Committee on Territories have applied to Secretary Stantion fro permission to summon Gen. P. E. Conner and Rev. Norman McLeod, paster of the Gentile Church in Salt Lake City, to appear and testify touching the condition of affairs there. It is stated, semi-officially, that the Government has determined to appoint no more polygamists to office. THe streamer New York sailed for San Francisco with 300 troops. A banquet has been given to the American Minister at Moscow, in acknowledgement of courtesies to the Russian fleet. It is supposed that, of the Cabinet, Seward, McCulloch, Wells, and Dennison supported the President's veto message, and that Mr. Seward wrote it. Rumor says, that Stanton and Harlow will resign in consequence of the message. The President has made a speech, denouncing by name, Sumner, Stevens, and Wendell Phillips. Mr. Wade offered a resolution in the Senate making Presidents ineligible to that office a second time. The Legislature of Maine passed resolutions endorsing the action of Union members of the present Congress. The Senate has passed the resolution to relinquish all titled of the United States to any land, in San Francisco County. It was voted by Congress to place a steamer at the disposal of the Company now laying the American and Russian Telegraph. THe President's veto message was very elaborate covering over thirty foolscap pages. He opposes the continuance of the Freedmen's Bureau in every shape and form.

HUNAHUNA MEA HOU

o na Aina e.

            E HOOMANAO ANA: Ua hoopuka ae ke kakauolelo o Amerika Huipuia, he kauoha e hookaawale ana i kahi i luku mamoino ia ai na koa ma ka Papa Uluna, i wahi e kukulu ai i kia hoomanao no na koa i make mainoino malaila. Ua ae ia keia noi e Bu wahine, he wahine kanemake na kekahi alii koa i malama i ka puali kaua eleele ma ka papu. Eia oia ke hoala nei i puu dala e kukula ai i kia hoomanao.

            HOOPUNINIIA O BRIGHAM YOUNG: I kekahi haole hana keaka e hana ana iloko o ka hale keaka, ma ke kulanakauhale o Lokopaakai nui, nonoi aku la oia ia Brigham Young i kekahi o kana mau kaikamahine e hoohui ia laua me kekahi o kana mau kaikamahine, ma ka paa ana o ka lima ma ka berita mare. Ano e koke mai la ua kaula la. me ka hoopiha ia i na ula ahi o ka huhu, a kauoha aku la oia i kekahi o kona mau kauwa lawelawe, e lilo ana kela haole i hunaona nana, a papa aku la, mai komo hou oia iloko o kona hale hana keaka. Uwao aku la ka mea malama hana kia Brigahm Young, a ua hoomau no ka mea hana keaka i kana hana, a mahope iho, ua hooholo ia ke kanawai ikaika inoino, e hoohui ia ma ka pepa liilii.

            HE KAHUNAPULE: O kekahi kahuanapule ua make, i kekahi la, ua kali oia maloko o kona halepule, a ua lohi loa na kanaka, nolaila, ku ae la oia ma kona awai, apule aku la. "Ehoomaikai mai oe e ke Akua i ke anaina e akoakoa nei, a e aloha aku i ke koena o ia poe ma ke ala e hiki mai ai i ka halepule, a e aloha aku hoi i ka poe ma ka hale e hoomakeukau ana e hele mai, a me ka poe manao ole, e hele wale ana imua o kona alo. Ua haawi aku oia i ke aloha nui no ka poe i hiki mai iloko o ka halepule i ka wa i hai ia ai." Ma keia hana a ke kahunapule, ua pau ka lohe ana o na kanaka i ka halawai.

            KA NAAUAO A ME KA HANA KUPONO: Ua hai ia, eia ma kekahi hale paa ma Ohio, he 606 poe i koahewa ia. He 544 o lakou, aohe i ike i ka heluhelu, a he 400 a kokoke aku paha, aohe a lakou hana. Nolaila, elua wale no mea nui ma ke ola ana o ke kanaka, o ka loaa o ka ike , a me ka loaa o ka hana kupono. Ina loaa ole keia mau mea, o ka puana ka hana, e hele puakaka ai ma na alanui a me na wahi e ae.

            Ma ka hoikeike Kekake ma ke kulanakauhale o Ladana, o na makana he 19 kiaha, ua pau loa i ka lawe ia e kekahi kanaka. Aole no kona nui e like me ke Kekake, aka, ua aihue maoli no oia.

            O na alihikaua kipi iho nei o ka Hama mamua, no lakou  na  inoa Heeth, Pillow, Hood(Hudo,) Longstreet (Alanuiloihi), ame kekahi mau alakai e ae o na kipi, ua hele aku lakou i Cinitinaki, mamaua iho nei, a ua kepa aku lakou he 16 haneri poe keokeo e lilo i poe hana no lakou, a ua kuai aku no hoi i mau palau pulupulu ewalu haneri.

            Ma Nu loka o Gen. Kalani mamua iho nei, a ma ka la 26 o Febuari, ua hoi mai oia i Wasinetona. Iloko o kona wa'e makaikai ana malaila, ua haawi ia mai iaia kekahi eke dala nai he haneri tausani. Ua ike iho makou ma ka nupepa, mawaena o ka poe i hookupu dala, o na on a miliona, A.T. Kuene, W.B. Asta. Vandabila, a me Senia. He 20,000, o ua puu dala ala, i dala e hookuu ae ai i ka moraki o kona wahi noho ma Wasinetona. Ua haawi ia na dala maluna iaia ma ke ano haipule ole.

            Ua hoopuka ae o Makimiliama, he Kanawai e olelo ana no na moku aupuni e holo ana malalo o ka Have Mekiko, e uku ia ewalu dala no ke tona no na moku i kapili ia ma Mekiko. A eha dala no ke tona no na moku o na kamaaina i hookohu ia e ke aupuni Mekiko, oia hoi na moku e holo aku ana mawaho o na palena, o Amerika, a elua dala no ke tona no na moku e holo ana i Amerika Huipuia. Inia Komohana, Amerika Hema, a me Amerika waena.

 

Na Palapala.

Mai ia Kamika mai.

NEW LONDON CITY

Ian. 27, 1866.

            ALOHA OUKOU; Eia no maua o Kamika wahine ma Nu Ladana, Kenetuta, kahi a maua i hookipaia'e mamaua o ko maua holo ana i Hawaii, M.H.1832. Pomaikai maua e launa hou me keia poe makamaka. Ua pau e kekahi poe i ka make; nui nae ka poe e koe e noho nei,  a ke hookipa hou nei lakou ia maua, e like me na makua a me na kaikaina, a me na kaikuahine. Aia no o Ema ma Bosetona i keia hooilo, e ao ana ma ke kula piano. Aia o Guse ma North Brookfield, Makasutesa, me ko'u kaikaina, e hele ana i ke kula me kana mau keiki. Ua ola maikai ko makou mau kino a pau i keia wa anu. Nui ke anu i keia malama.

            Aka, ke hoomehana nei na kamaaina i ko lakou mau hale me na kapuahi-hao; a malama hoi ia lakou iho ma ke lole hulu hipa a manoanoa; nolaila, ua oluolu ke kino, mama a ikaika hoi. Pomaikai makou e noho maanei i keia hooilo. No ka nui o ke anu, ua paa ka wai malun o na loko; a me na kahawai, a ke hele nei na kanaka; a me ua holoholona maluna o ka wai, e like me ka hele ana maluna o na uapo me ka makau ole. Nui a nani ka pahee lealea ana o na kanaka, a me na kamalii maluna o ka hau, me na kamaa hao.

            Nui ka makemake o na hoahanau ma keia mau kulanakauhale, e lohe i ke ano o na ekalesia ma ko Hawaii pae aina. No ka mea, eia no o Bishop Staley e holo ana i o ia nei, e imi ana i mau tausani dala e kukulu i Luakini nui (cathedral) ma Honolulu, e imi ana hoi i mau kahunapule, e hele a e hana malalo o kona mau eheu; a ke hoole nei oia i ka pono o ka poe hoole Pope; nolaila, ke imi nei oia i ko Amerika, e kokua ia ia e hoowahawaha i ko Amerika!! Ke kaua nei na nupepa ia ia ; na nupepa ma Nu loka, a ma Bosetona, ke hoowahawaha nei lakou ia ia no kona hele ana mai maanei. Pehea ko Meritania poe? Ua ilihuune anei lakou? Auhea oukou? E kupaa me ke kanalua ole. Mai puni oukou i ko Beritania.

            Ke hoomakaukau nei makou e hoi aku i Oahu. O ka la 11 o Aperila, oia paha ka la e holo aku ai, mai nu loka aku, via Panama; a Kapalakiko, alila i Honolulu. Nolaila, ea ! pono ia oukou ke pule nui i ke Akua e malama ia makou, e like me kona malama ana ia makou i ko makou holo ana mai.Ua hele au i nehinei, hela la aku; i Fair Heven a ike ia Binamu makua, me kana wahine hou. Pomaikai maua i keia halawai ana. Nui kona aloha i ko Hawaii poe e ola nei. Nui kona makemake e hele a launa aloha malaila i kekahi mau malama. Ke mahalo nei au i kana wahine hou, he hoahanau maikai no ia. Me ka mahalo

L. Kamika.

 

Ke Kahuhipa a me kana Hipa.

            O kekahi kanaka ma Inia. Ua hoahewaia no ka aihue ana i ka hipa. Laweia ua kanaka la imua o ka lunakanawai, a ua helepu ae no hoi me ka mea i manao waleia nona ka hepa. Ua hai ae kekahi nona ka hipa, a o kekahi hoi, ua hai ae no nona ka hipa, a he mau hoike ko laua a elua, e hoike ana no kekahi a me kekahi. Ma keia mea, ua hiki ole i ka lunakanawai ke hooko, no wai la ka hipa? No iala paha a no ia nei paha?

            No ko ka lunakanawai ike mau ana i ke ano o na kahuhipa a me na kulana o na hipa, molaila, kauoha koke aku la ka lunakanawai, e lawe ia mai ka hipa imua ona. A hoouna aku la oia i kekahi o laua, e hele ma kekahi keena o ka hale, a olelo aku la hoi i kekahi, e kahea aku i ka hipa, i ikeia'i ka lohe ana mai o ka hipa i kona leo. Aka, o ka holoholona "i lohe ole i ka leo o ka malihini," he oiaio no, aole oia e hele aku i kana kahea. Ia manawa, o ke kanaka i laweia ma kekahi keena, nalu iho la oia iloko iho on a, oiai aole oia i ike i ka mea e hanaia ana kahea mai la oia me ka hoonana ana i kona leo, "na." I ko ka hipa lohe ana, holo koke aku la oia imua o ka mea e kahea mai ana ia manawa koka no. Ma keia kanea ana "na" kana i hoomaamaa aku ai i kana mau hipa. A ia manawa koke no, ua hoopuka koke ae ka lunakanwai kana olelo hooholo, oia maoli no ka mea nona ka hipa; a o ka mea hoi i manao waleia ainaka hipa, ua nele oia. Akamai maoli keia Lunakanawai. Owai la hoi ka lua e like ai me ia ? Ke i mai nei o " Kauoha Kahik," o " Solomona" ka!

            Ma keia mea i ike ai kakou i ka wehewehe maikaiia ana ma Ioane 10:4,5, e olelo ana, " A hahai mai na hipa iaia, no ka mea, ua hoomaopopo lakou i kona leo. Aole lakou e hahai aku i ke kanaka e, aka, e holo lakou mai on a aku la; no ka mea, aole lakou i hoomaopopo i ka leo o na kanaka e."

 

MAU HAINA NINAU BAIBALA.

            He mea waiwai ole na Ninau ke ole e haiia na haina: a pela hoi keia mau Ninau Baibala, i ninauia e W.L. Haawi ma ke Kuokoa Buke IV. Helu 43, penei:

Ninau 1. Whia ka nui o na hoailona i kakauia ma ka Baibala? E hoike pakahi mai ia mau hoailona? O kekahi keia o na Ninau kuanui, i manao ia ai e Ninau; aka, aole au e hai nee papa aku i na hoailona i pili i kela ano keia ano, ma na mea pokole ano nui wale no, a ma ia mau hoailona e akak ai noloko ia o ka Baibala holookoa.

HAINA. Elima mau hoailona i hoopokoleia.

1.   Na malamalama iloko o ke aouli o ka lani, Kinohi 1: 14, a me na kanawai o na mea kino a pau.

2.   Nahoilona kupanaha a ke Akua imua o ko Aigupita, Puk. 10: 2, Hal. 78: 43, a me na oihana.

3.   Nakauoha a me na kanawai e like la me ke Sabati, Puk. 31: 13, a pela'ku.

4.   Na wanana a na Kaula a me na mea like, na mea i hoala ku e ia mai no Iesu Karisto, e like me ka moo keleawe, a me Iona, a pela'ku.

5.    Na oihana a na Apotolo, a me na Iona o ka la mahope, Luka 21: 25.

Ninau 2. Owai ka Lahui kanaka i halike ia me na hipakahu ole? Haina. raela, 1 Nal. 22:17.

Ninau 3. O ko wai manao ke lilo laau? HAINA. O ko ke kanaka i hilinai aku ia Iehova, Ieremia 17: 78; Hal. 1: 1-3.

Ninau 4. Owai ke Alii o ka honua a pau?

HAINA-O Iehova, Zek. 14: 9.

Ninau 5. Ma ka ike maka e hoike mai i ko Iehova pahikaua. Haina. O kana Baibala Hemolele.

Ninau 6. Owai ke Alii o ka pono ke kaei i kona puhaka? O ka Mesia no ia, Isaia 11: 5.

Ninau 7. Owai ko Iuda kakaina? O ka Iuda he a la ka Iuda i ikeia maloko o ka Baibala. O Iuda ka Liona o ka Iakoha 1. o Iuda ka hoahanau o lakoho 2; Iuda Isekariota; Iuda i kapaia Baresaba 4; Iuda a Iosepa 5; luda no Galilaia 6; Iuda no Dameseko 7; a in a o Iuda a Iakobo, alaila o Isakara no kona muli iho.

Ninau S. Ma ko wai lima i paa ai ke ola o na mea ola hana a pau o ka honua nei? Haina. Iloko o ko Iehova lima, Ioba 12:10. Ninau 9. Owai ke Alii i hoohalike iaia iho me ka laau? O Iesu Karisto, Ioane 15:1-5.

Ninau 10. Owai kai hoohalike ia mai me ke sopa? O ka Mesia no ia, Mat. 3: 2.

Ninau 11. Mailoko mai o ko wai waha i puka mai ai ka ike? Mailoko mai o ko ke Akua waha, Sol. 2: 6.

Ninau 12. Owai ke kaula ua ike i na mea pohihihi a pau, koe hookahi mea pohihihi? A heaha ia mea pohihihi? O ka Mesia. Oia ke Kaula i wanana mua ia mai e oi aku ana i na mea a pau i ka ike, aloha, haahaa, akamai, mana, a pela'ku. A ma kona kulana he Hiwahiwa oia na ka mea Kiekie Loa he Kahikolu hoi, a he Akua i like me kona Makua. Aka, aole e hiki ia ia ke holoi ae i ka hewa o ka mea i hoina aku i ka Uhana Hemolele.

Ninau 13. O ka lala hea o ke kanaka kai kapia ka laau o ke ola? O ke alelo, (o ka mea akahainae.) Sol. 15: 4.

Ke manzo nei au oia ae la na haina o na Ninau Baibala.         W. HAEHAE.

Lahaina, Mar. 31. 1866.

MARE.

KIKU-LAANUI. Ma Honolulu, Apr. 3. mareia e Rev. H.B. Pareka o Kikau k. me Laanui w. No Manoa laua.

Ian. 1, ma Waikapu, Maui, mareia o Kiaha me Inanu, na Leonolo laua i mare.

Ian. 22, malaila no, mareia o Daniela me Wahinelili, na Rev. W.P. Alexanedero laua i mare.

Ian. 31, maia wahi no, mareia o J.W. Hanu me Elitapeta Kuloloia, na Rev. W.P. Alexanedero laua i mare.

Mar. 1, maia wahi no, mareia o Nahelehele laua me Haehae, na Rev. W.P. Alexanedero laua i mare.

Mar. 10, maia wahi no, mareia o Kumoho me Makaole, na Rev. M. Manaae laua i mare.

Mar. 12, malaila no, mareia o Kaheleloa Hoonelua, na Rev. W.P. Alexnedero laua i mare.

 

HANAU.

Ian. 5, ma Waikapa, Maui, hanau o Kamakahulalani w. na Kepaa me Kini.

Ian. 6, malaila no, hanau o Abigaila w. na Kahoopii me Haaheo.

Feb. 17, maia wahi no, hanau o Davis Kuloloia k. na Kuloloia me Kalaikini.

 

MAKE.

Mar. 31. ma Pawaa, Oahu, make o Kekuoe (w,) he waiopua ka mai i make ai.

Mar. 34, ma Waimea, Koolaulao. make o Mrs. Hao Kalanipoo.

Mar. 30, ma Kahawai, Kapalama, make o Kiliona Kahaneri k, no Pahoehoe, Kona Akau, Hawaii oia mamua.

Ian. 15. ma Waikapu. Maui, make o Kamalolo w.

Feb. 15, ma Waikapu, make o Isemaela k.

Feb. 14, ma ia wahi no, make o Mahu w. Feb 19, make o Kalepa w. Feb. 25, make o Keola w. Mar. 2, make o Kanana w. Mar. 11, make o Keaole w. Mar. 14 make o Puahao w. Mar. 17, make o Hooipo w.

Mar. 8, ma Panaewa, Lahaina, make o Sarah Kamauoha w.

Mar. 28, ma Kowaka, Waikiki-kai, make o Kaumueli k.

Aper. 1, ma Auwaiolimu, make o Kealoha.

Mar. 28, ma Lahina, make o Palena w.

 

EIA NA LIO MA KA PA AUPUNI

Ma Kaeleplulu,

he mau holoholona helehewa, ke ano malalo nei.

I Lio kana ulaula hao ano e.

I Lio kana eleele hao A.

I Lio kane ulaula hao manamana e.

I Lio wahine keokeo hao ano e.

E kii koke mai o ha'a ma la he 15.Kudala ia i ka la 13 o Aperila, oia ka Poakolu e hiki mai ana.

JOHN. PALK, Lana Pa Aupuni.

Kaeiepuka, Kailua, Koolaupoko, Apr. 6, 1866.         227-1t*

 

HE MAU AINA WAIWAI NUI,

E KU AU LILO ANA KA MEA NONA

ka inoa malalo

KU AI KUDALA!

Ma ka Halehookolokolo, Honolulu, POAKAHI, APERILA 23, HORA 12 O KE AWAKEA,

Ina aina nona na inoa malalo nei!

a i ole ia

Aia e like me ka me e kaa'i ka Aiea o ka

MEA HANOHANO

LEVI HAALELEA!

E like me ke kauoha a ka

Aha Hookolokolo i na Lunahooponopono

no Waiwai.

Ka aiana o KAHANANUI, ma Molokai.

" " " KIPU, " "

" " " MANAWAINUI, " "

" " " KAPUALEI, " "

" " " KUMUELE, " "

" " " AWAWAIA, " "

 " " " MAKANALUA, " "

" " " KAMANONI, " "

" " " WAINIHA, " Kaua'i.

" " " WAIKOKO, " "

Eia no na kii ma ko'u keena o keia mau aina.

Eia hoi kahi, o ka hoolimalima o ka

Loko ia o Maunalu, $200. no ka Makahiki,

A in e oi ae ka hawina  kekahi mamuao ka uku mua, alaila, lilo. Aia no i ka mea e hia ai ka hana hou @  5 makahiki ka hoolimalima.           H.W. SEVERENCE

         227-3t                LUNA KUDALA

 

E KUAI KUDALA IA ANA

Kekahi mau aina ma Hawaii,

E KA MEA NONA KA INOA MALALO

nei ma

HONOLULU,

Aia e like me ka mea e kaa' ka Aie o ka mea @

Levi. Haalelea.

E like me ke kauoha  a ka Aha Hookolokolo i na Lunahooponopono Waiwai.

MA KA LA 23 O APERILA!

e kuai Kukdala ia'i, ma ka hora 12 ke awakea a

Ma ka Hale Hookolokolo o Honolulu,

Mamuli ke kauoha a na Lunahooponopono Waiwai

WIA NA AINA E KUAIIA ANA,

o

KE AHUPUAA O PAPIKOU!

Ma ka Apana o Hilo.

KE AHUPUAA O HAKALAU!

Ma ka Apana o Hilo.

O keia mau Ahupuaa, he mau aina kupono @ Konua, a he nui no hoi. He kula hanai holoholona no hoi, a he aina wahie

KE AHUPUAA O HONAUNAU!

Ma ka Apana o Kona Hema.

He aina waiwai loa no ia, no ka ulu o ka ALANI, KO, a me

Ke Kofe.

KE AHUPUAA O HONOKOHAU!

Ma ka Apana o Kona Hema.

He Aina Nui, a he lako i ka wahie,

227-3t                          H.W. SEVERANCE

Luna Kudala

 

O MAKOU O KA POE NONA NA INOA

malalo nei, ke hai aku nei makou, ua kapu ko makou

mau aina, oia hoi,

O LUAALEA, NANIUAPO, WAALOA, KALIMUKELE, KAHOLAMANO.

Aia ma Manoa, Oahu  Ua kapu na holoholona, aole komo wale mai. Ina e komo hewa kekahi holoholona, e hopu no makou a paa, a e uku ka mea nona ka holoholona $1 no ke poo.

KAILILEHIWA.

HAMAU.

PAELE.

EHU.

KAAWA.

Manoa, Oahu, Mar. 24, 1864. 226 2t*

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI OUKOU A PAU loa, ka poe e nana mai ana ma keia Hoolaha. O maua o na mea nona na inoa malalo nei, ke papa aku nei maua i na kanaka, kane, wahine, a me ke keiki e noho ana mai

Kahuwa, a hiki aku i Kaluahine.

Ka palena mai o Kawaihae. Ua kapu loa @ NALOMELI hana wai momona e noho nei ma ka nahelehele, @ wahi i hai ia ae la maluna. Mai @ kekahi o ka poe i haiia ae la. Ma keia hope aku @ nona i ka mea a mau mea nana e hai @, keia mau nalo, ke hele mai ma ko'u wahi @. O ka mea a mau mea e ku-e i keia mau @ hoopii no maua e like me ke Kanawai o @ Kanawai paa mai ka la e puka'i ma ke KUOKOA @ aku.

W.H. KEKOI

J.D. @

Kawaihae-uka, Mar. 22, 1866. 227 1t

 

Olelo Hoolaha

A KA

AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI

A

MOKU MAOLI KULOKO

O KO

Hawaii Pae Aina.

KA MOKU KUNA MAIKAI

"ONWARD,"

E holo ana i KOLOA, a me WAIMEA, Kauai, mahope iki iho o kona hoi ana mai KAWAIHAE mai.

O KEKUNA MAIKAI

Alabani,

141 tona, e holo ana i Kawaihae, a me Kona ma ka Poaono, a mamua ae paha, la 10 o keia malama.

O KE KUNA KELEPA

O NETI MELA

E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea, No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mekina, a i ole ia, ia JANION GREEN & CO.,

223-tf              A.H.M.K.H.