Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 15, 14 April 1866 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa.

Ka Nupepa Kuokoa.

Ma o ae.

1 Ina e kaumaha ana ,
A lohea ka uwe ana,
Pae mai he hua hoolana,
Ma o ae, ma o ae,
Pau ka uwe la, e maha'e.
E hauoli ma o ae.

2 Ma ka wa opiopio
Lohea no ke kamailio
No na pono mea hihio ,
Ma o ae, ma o ae.
Holo, wiki, awiwi ,
Ma o ae ka pomaikai.

3 He haumana ma ke kula ,
E paa ana i na rula,
Huli nui a maka ula,
Ma o ae, ma o ae,
Wahi ana, ili mai
Kona uku, ma o ae.

4 Aia no kekahi sela
Ma ka moku ke uwe la ,
Luhi no a mehameha,
Ma o ae, ma o ae
Kuhi ia, e pae maikai,
Ma ka home ma o ae.

5 Loohia i ka piliki
Kau mea i aloha ia ,
A makau o laweia,
Ma o ae, ma o ae,
Ma ka pule e maha'i,
Ola, ikaika ma o ae.

6 Kanikau la ma ka lua
O kau keiki hanau mua,
Luuluu noa pilihua,
Ma o ae, ma o ae,
E nana, a hilinai,
Ala, hui ma o ae. HAWAII .

Hoomana Kahiko.

            Ua nui no na Akua i hoomana ia, a hoolaha ia ma na nupepa i hala'ku, a me na pepa e hai pinepine ia nei e ka poe hou, me ka poe i oo, nui na makahiki.
          He lehulehu nae ka pule ana, he nui na inoa o na Akua. He nui ku pule ana, okoa ka kekahi, okoa ka kekahi ma ka pule ana. Eia na inoa Akua malalo nei:
He Akua ka pulupulu o Kupulupulu,
He Akua ka halii o Mokuhalii,
He Akua ka unihi o Unihilele,
He Akua ke kane o Kanemahamaha,
He Akua ka honua o Kaneluhonua,
He Akua ka huila o Kahuilaokalani,
He Akua ke kuahiwi o Kapuialono,
He Akua ke poopuu o Lonokaeho.
            Ua wi ke Akua i ka ai; ua hele ke Akua i Kona ; ke aheahe la i ke-a ; hea ka wahine i o Haaka, pau ka mahina i ke Akua; aloha kuu kaikamahine, ua pau ka mai i ke Akua ; e hele ana au e auhau i ke Akua ; Ilino ka ke Akua ohule ; he ia papa ka ke Akua kiikii; he kuinakapa ka ke Akua luahine ; i hulu ka ke Akua makole ; o Kukao ke Akua mahiai ; o Kukanao ke Akua hole ie ; o lapalapa ka uwila ke Akua hole ohe ; o Laahana ke Akua hele maikai ; he Akua kiai puu o manuahi; he Akua hiaku no Haleohii ; he Akua kaulana hoonohonoho iwi; a he Akua makaainana o maua me kuu makuakane ; kane hookane na'u Kuamoo Haloa o Kihawahine, o ka oopu a me ka Alamoo ke Akua kapu ia o ke Apoha ; kani ka hoe a ke Akua, e pii maluna e makau i ka pali, e iho malalo e makau i ke kai, launa ole ka aina a ke Akua, puu ka amo o ka wahine.

KONA ANO A ME KA PILI ANA.

            O KUPULUPULUANA, aia i ka uka koa keia Akua, ina e pii ko kahuna kalai waa a hiki i ke kumu o ke koa, oia ka waa ana i manao ai e kalai, penei e hana'i: E hia oia i ke olomea, oia ka aulima me ka aunaki, a a ke ahi, pulupulu, a hoa i ka umu, kalua i ka puaa hiwa a moa, hoomakaukau no ka paina ana, kaumaha e ae la i na aumakua, "eia ka puaa e Kupulupulu o Kualanawao, e Kuohialaka, e Kuwahailo." A pau ka paina ana, kau-o iho la, moe ka po a ao ae la, hoomaka ke kahuna no ke kua ana i ka waa, kua iho la a hina ilalo, me ke kalokalo aku o ke kahuno, " ia Kuakua ia, ia Paapaa-ina, e malama i ka uia, i ka haki pu o ka waa a kaua, i ka nahae o ka waa a kaua." a pau ae la ka namunamu ana.
          O MOKUE ALII, aia no keia Akua i kahi i hai ia'e la maluna ; o keia ke Akua Alii; o na aumakua kalaiwaa, o kana wahine o Lea, o ka wahine kuawaa, o kona kino a'u i ike pono ai, he wahi manu, he alepaio, he kikokiko kona hulu, he ulaula a keokeo ma ka ekeu, he 12 hulu loloa a oolea ma ka nuku o keia wahi wahi manu, he like me ka hulu puaa ke ano; peia no ka eleele a oolea, o kana kani, he hai no i kona inoa, " Elepaio! Elepaio! Holo ka lio! Waiaha ka wi !" O kana hana i ka wa e kua'i ke kahuna i ka waa a hina, lele mai la ua wahi manu palaualelo nei a luna o ke koa waa i kua ia a hina, holoholo imua a hope, mai ke kumu a ka ka welau, i na i kiko ole i kana wahi e makemake ai aole kina keia waa, ina i holo a kahi e kiko ai, aia no ma laila ka puho o ka waa.
          UNIHILELE, o keia Akua. aia no Kilauea kahi o na wahine o ka lua, penei : e hana ai keia Akua i na e make kekahi keiki i aloha nui ia, alaila, kaumaha ia Unihilele, "eia ka luau, e ola i kuu keiki," a pela aku.
          KANEMAHAMAHA, aia keia Akua i ke kai, he Akua mano, ua ulu hia e ke koa i ka lae, wahi a ke kuhihewa. O ke Akua hana ole i ka lani a me ka honua, e hooho ka lakou. Penei e hoomana ai: iho ke kahuna me ka awa-lau a ka lae kahakai, o ka awa-lau, o ka malo puakai, o ka luau, a kaumaha aku la, "eia ka awa e Kanemahamaha, e Kanehulikoa, e Kaneikokala, e Kanakaokai," a pau oe la ke kaumaha ana, hoi aku la i Waikiki , pae ae la ma kaa, ka aina o Iheoheo.
            O keia mau Akua no i kuhikuhi ia'ela maluna, oia no na Akua noho e kilihehee mai nei iluna o na haka, kai noa no paha ua hiki mai ka malamalama i ke ao nei, he 40 akeu ae na makahiki o ka pono i ulu ai ma keia pae aina naaupo, ke koe mai nei no ka na hipuu a ka hoomanamana ma ka mokupuni ou i hanau ai, malaila no na Akua noho me ka hoopunipuni hilahila ole. Pela no hoi ma keia aina malihini a'u e noho nei kuu ike ana i nei mea he Akua noho, lehulehu na uhane haukae e kapulu nei i ke Aupuni o Iehova ko kakou Haku e ola ai.
          Ua oki au maanei, aia a pahe ia mai, kahu hou mana i ka nalu, he mea puu pu no ka hoi i ka o-ia ilalo. Ke hoi nei ke keiki kua wahie o Maunaaleo, ke hea mai nei o Jimo Kamala i na paila wahie kuea i koe; me ka Lunahooponopono o ke Kilohana Pookela ko'u aloha pau ole.
L. T. E. KALAAUKUMUOLE.
            Kapalala Hauti, Puahoowali.

Kumumanao.

NA POINO PILIKINO E PILI ANA I KA POE HEWA I KA WA E OLA NEI MA KEIA AO.

            Elua wahi e akaka ai ia kakou ke nana a hoomaopopo iho, no ke kumumanao i oleloia maluna. Aia maloko o ka Buke Nui Baibala; ua hoikeia malaila ka pili maopopo loa ana, ka hooiaio ana, a me ka hooko ana o ka mea i oleloia, " Na poino pilikino e pili ana i ka poe hewa i ka wa e ola nei ma keia ao."
          A eia ka lua o kahi e akaka ai; i keia wa no e noho nei kakou, a me na kuuna makahiki no hoi i aui ae nei i "kala kahiko ia auwale ka la." He ike maka maoli iho no keia o kakou, aole e he lohe pepeiao wale mai ia hai; ua momona na maka i ka ike aku, ua pakui ka ihu i ka honi ae, ua pakua na puka pepeiao i ka lohe ana i na leo u, leo uwe, leo kaniuhu, a me na leo e kanikau ana he nui wale, e olo pihe ana o ka poe hewa. Ninau. Owai la ka poe hewa ? Eia no, o ka poe makau ole, weliweli ole, aloha ole, hoowahawaha, hoomaloka, hoole i ke Akua. Ina e noho ekalesia ana, a noho wale iho no hoi, ua like. Ua moakaka paha keia. Eia na moa hoakaka e pili ana i ka poe hewa, no na iini iloko o lakou iho.
          1. O ko lakou mau manaolana i me e loaa ai ko lakou makemake.
          2. O na hana e lona ai ko lakou mau makemake.
          3. O ka hooko ana a me ka loaa ana mai o ko lakou makemake.
          4. O ka pokole o ka manawa o ko lakou manaolana ana.
          5. O ka hopena o ko lakou mau manao lana, he poho wale a me ka luhi makehewa.
          1. He manao alunu ko ka poe hewa, he ake nui i ko lakou pono iho, aole he aloha ia hai, aole aloha i ka hoalauna, aole no he manao i ko hai ola a me ko hai mau pono; nolaila mai ka pepehi, ka powa, ke kipi, ka aihue, ka haowale, lawe wale, pakaha wale a me na mea like. Ua ulu a kiekie loa keia manaolana iloko o ka hapanui o na lahuikanaka o ke ao nei; mai ka mea e noho Moi aha a hiki ilalo i ka lopa-kuakea loa, ka mea e noho ana ma ka ipuka-pa.
          2. O na hana ana ma keia mea keia mea ka mea e loaa mai ai na mea i makemake nui ia. Pela no, o ka poe i hoomaamaaia, a hoowaleaia ma na hana ku i ka maikai; a o ka mea i loaa mai ia lakou pela, aole ia he mea e pilikia ai na kino ku kaawale; ua hanaia ia me ka pono, a me ka pololei io. Aka hoi, aole pela ka poe i oleloia ma keia manao elua e pili ana i na hana o ka poe hewa ; me na mea i oleloia ma ka manao mua, me ia mau mea paahana e loaa ai ika poe hewa ko lakou makemake iho.
            3. He nui loa ka poe i hoao ma keia mau hana i mea e loaa mai ai ko lakou mau makemake, a ua loaa no. Ma ka pepehi, ua loaa paono ia Heneri VIII he mau wahine nana i kona wa e noho Moi ana ma Beritania. Ua hookoia mai na kuko haumia o kona naau. A pela no o Ahaha kekahi alii o ka Iseraela, me Iozebela kana wahine, i pepehi aku ia Nabota no Iezereela a make. A ua loaa, a ua hookoia ia laua ka naau olioli no kuhi mala waina o Nabota. E hoomanao no kakou ia Hamana, Parao, Gehazi, ia Keoua, Kaiana. Poki, Kaomi, Keola, Kamanele, a me ka Moi elua o kakou, a me ka poe aku i koe aole i oleloia maloko nei, o lakou a pau i newa aka nei i Auwale ka la, a ua loaa na mea i makemakeia e lakou.
          4. He oiaio, aole i liuliu ke aa ana iloko o ka poe hewa no na mea a lakou i manaolana ai, ua pokole io no, emoole a loaa no kela a me keia mea i makemake nuiia e lakou. He hikiwawe loa ka ka poe hewa imi ana i na pomaikai pilikino ma keia ao; aole he nui o ka luhi, aole kahe nui o ka hou, aole kaumaha nui ke poo i ka noonoo a me ka imi i kahi e loaa'i; he noonoo pokole, a loaa no, he imi pokole, a loaa no. Ua moakaka paha kekahi mau noonoo pokole ana o ka poe hewa, i mea e loaa hikiwawe ai ia lakou ko lakou makemake iho, ke nana iho kakou. E nana i ka poe hookamakama maloko o ke kaona o Honolulu , me na wahi ku moku e ae o keia mau Ailana ; hookahi po wale no ke hui na seke elua, ua pa-umi dala loaa i ka wahine hookahi. Ina he wahine kulia, ma ke ano alaala mea, (maikai) aole e emi kana loaa malalo o ka hapalua, oi aku no. A pela no hoi ka aihue, hookahi po wale no, tausani me na haneri puehu na dala loaa. Emoole i ka poe hewa ke imiia me ka luhi ole.
          Aka ea, e like me ka loaa emoole ana o na pomaikai pilikino ia lakou ma keia ao, a pela no hoi ka hoopokoleia ana o ko lakou manaolana. Nolaila, ua holokiki kekahi poe hewa i ka luakupapau ; ua noho iki iho kekahi poe he manawa wale no, me ka pili kaumaha nui nae no na poino pilikino e kau ana maluna o lakou ; aohe oluolu iki i ka po a me ke ao. "He uwe ka hana, he u ka hana, he kaniuhu a me ka waimaka helelei i kela la keia la."
          5. O ka hopena o na mea a pau, aia ma keia manao elima. Pela paha, he hopena ko na hana a pau ma keia ao. O ka mea kanu i ka niu, ka maia, ai no i ko laua hua ; a pela no ka mea hanai i ke kao a me ka bipi, ai no i ko laua waiu. A pela no kela hana keia hana i hanaia e ke kanaka, mai na hana maikai a na hana ino, he hopena no, eia, o ka ohi ana. Pono paha e hoomoakaka lea i kekahi mau hana i ohiia e ka poe hewa i keia wa e noho nei kakou, a oia mau mea, "Na poino pilikino e pili ana i ka poe hewa i ka wa e ola nei ma keia ao."
          1. O na mai ino e pili ana ma ke kino, e like paha me ke kaokao, puha, alaala, hahai, kakio, makaaha, lolo, pala, kiokio, ihupau i ka ai ia e ka miliana, waiki, mai-hilo, mimi helelei, kikala hui, (lohi ke kino, e ake no e moe, aohe wahi hana e loaa) &c.
          2. O ka ilihune mau mahope iho o ka ohi ana i ka hua ; o ka noho nele o na hooilina, aole wahi mea waiwai e ili ihu maluna o lakou, pau loa i kudalaia kahi kuleana, kahi pa-hale, na wahi holoholona, kahi waa, ke aho, upena, na wahi holoku o ka wahine, na wahi pahu kapa, na wahi palau moena, a pela aku no. Mea paha o i mai auanei kekahi, " Auwe ! I ka poe hewa wale no keia mau poino e kau ai ?" Ae, pela ka'u ike , ua kau maluna o ka poe hewa wale no, aole i ka poe pono me ka maikai o ka noho ana.
          Wehewehe ana. Aole i manao ka poe hewa e kau maluna o lakou na poino i oleloia ae la maluna, he hoowahawaha no lakou, e like me ka hoowahawaha ana o ka poe pono maoli. Aka ea, eia ka mea akaka, ua pili pua loa ke ano o ka hua me ke kino o ka laau i kanuia, aole ano e iki ae ; e like paha me keia, Ina e lawe ke kanaka i ka uwala ono punapuna, a hoo iloko o ka wai, a waiho a awaawa, oia a me kekahi poe e ae, inu lakou a ona, hopuia e ka makai, laweia i ka Ahahookolokolo, hoopaiia no ka inu ona, he eono dala a hiki aku i ka haneri. O keia hoopai ana no ka hana ona, a kau maluna o ka poe nana i inu ua mea ona la, aole no ko lakou makemake iho i kau mai ai ia hoopai maluna o lakou, aka, no ko lakou uhaki ia, he kanawai ia no ka aina, ua paa ke kanawai a me ka hoopai.
          Pela no hoi na hewa haumia i hanaia e ke kanaka, i mea e poino ai oia, a o lakou paha. Pono e nana pu kakou i ka olelo i sila paa ia iloko o ka Buke Nui Baibala, a e nana, aku hoi ma Sol.13: 21. "Hahai ka poino i ka poe hewa." Ua huhu mai no ke Akua i ka hewa i na la a pau. Roma 1 : 24-32. Isaia 3:16 &c.
          Nolaila, ua pili pono na pauku maluna iho me ka hana i hanaia, a me ka hua i ohi ia e ka poe hewa, " a ua loaa ia lakou ka uku pono o ka lalau ana." Ke waiho nei elua wahine maanei, ua loaa i na mai ino i olelo ia maluna. O ke kumu i loaa'i, ua hiki mai he mau moku okohola maanei; a maluna oia mau moku na holokahiki he lehulehu wale, ua hookipaia e na kamaaina maloko o ka ko lakou mau poli, hanai ia lakou i ka ai, me ka hoomomoa ia i kela mea keia mea e like me ka malama ana i ka hua o ka moonahesa, a me ke ahi ma ka poli, a mahope e wela ana.
            O keia mau holokahiki hoi, ua piha lakou i na mai ino o ka moana mai, a oia mau mai kai pili iho i keia mau wahine elua e waiho nei ; o ke ao no ke ao, o ka po no ka po, "pili kahili i na kumu pepeiao," wahi a ka olelo. Elua no hoi kaikamahine e waiho nei na K.-he kaikuaana a he kaikaina, mai Oahu mai ko laua mau pilikia e wa waiho nei. E na makamaka, e hoomanao i keia kumuao. KALAIOKONA.
          Kona , Hawaii .

Kumumanao.

HE AHA LA NA MEA E KEAKEA ANA I KO KA POE OPIOPIO IMI ANA I KA PONO E OLA AI KA PONO O KO LAKOU MAU UHANE

            O ke ola ka mea a na kanaka a pau i manao nui ai. a i makemake ai hoi. Aka, elua wale no mau mahele nui o ke ola o na kanaka a pau ma na wahi a pau. Oia hoi o ke ola kino a me ke ola uhane. Nolaila o ke ola kino, oia no ke ola i manao nuiia e ka lehulehu o na kanaka ma keia honua; a he kakaikahi wale iho no ka poe i manao nui i ke ola o ka uhane, a oia hoi ka mea i ninau ia ma keia Kumumanao.
          Ina pela, e alakai mua ia ko kakou noonoo ana no keia kumumanao, ma ke ano o ka noho ohana ana o na kanaka i keia wa.
          O ka hoowalea ole ia o na keiki i ke ano haipule io i ka wa uuku. a me ka malama pono ole ia hoi o ka ohana.
          I ka halo ana aku, a kiei ana aku hoi i ke ano nui o ka noho ana o na kanaka mai-o a-o o keia wa, he kakaikahi loa ka poe hiki e hoomalu i ko lakou ohana, a e ao ana hoi i na keiki ma ke ano haipule io. Aka, o ka nui a me ka lehulehu o na kanaka mai-o-a-o, aole i malama pono ia ka ohana, a aole hoi i hoomaluia, he auwana wale iho no, a he lalau i-o a ia nei a po ka la, e hoomaunauna wale ana i na manawa maikai i haawiia mai no lakou e imi i ka pono e ola ai na uhane.
          A no keia mea, o ka malama pono ole ia , a me ka hoomalu pono ole ia o ka ohana; nolaila, ua hiki ole hoowalea i na keiki ao aku ia lakou ma ke ano haipule io. E nana aku i na kumukula i ko lakou ao ana i na haumana i haawiia na lakou e ao, pehea la e malu ai ke kula ke ole e hoomalu ke kumu i na haumana, oiai lakou e hoohaunaele ana ? Aole loa e malu ua kula la ke hoomalu ole ia e ke kumu. Ina pela, pehea la e hiki ai i kela kumu ke no i kana poe haumana, ke ole oia e hoomalu ia lakou. Aole no e hiki iaia ke ao aku, ina paha oia e ao aku, alaila, he mea makehewa wale no ia ao ana ke ole lakou e hoolohe mai iaia. Pela no hoi ka ohana i malama pono ole ia, a i hoomalu ole ia, me ka haunaele, a me ka hoolohe ole ana o na haumana i ka lakou kumu, no kona hoomalu ole ana ia lakou, pela no hoi ka ohana i hoomalu pono ole ia, a me ka makehewa ana o ko ke kumu ao ana i na haumana i hoolohe ole i ke kumu no kona hoomalu ole ana ia lakou, pela no hoi ka naaupo o ka ohana i hoomalu ole ia, a haunaele wale, aole i hoowalea ia i ke ano haipule io. Hele wale iho no na keiki kane, a me na kaikamahine, mamuli o ko lakou manao, aole hoolohe i na makua, a i ka wa e hoowalewale ia mai ai, o ka ae aku la no ia, aole e hiki ke hoopuka aku i wahi olelo pokole i oi aku kona koikoi, a penei no ia; " Aole," aole e aha? aole e ae aku i ka hoowalewale ia mai, no ke aha hoi ? No ka mea, aole i hoomaaia i ke ano haipule mai ka wa uuku mai. Aka, ina paha ua hoowalea ia, a hoomaa ia hoi na keiki i ke ano haipule io, mai ka wa uuku mai, pehea la ua mau keiki la ke hoowalewale ia mai, ina lakou e noho kaawale mai na makua aku, hiki ole anei ia lakou ke olelo i kela huaolelo pokole maluna ae nei ? I ko'u manao e hiki ana ia lakou ke olelo me ke koena ole, oia hoi me ke kaulua ole.
          Ina paha he pono ia'u ke kuupau hou ae maanei i ka moolelo o Iosepa i oleloia ma ka Baibala, alaila, e maopopo loa keia, aka, he hoopiha wale ia i ka nupepa, no ka mea, ua ike no ka lehulehu mai-o a-o i ua moolelo la iloko o ka "Palapala Hemolele, a ua hoopuka ia iho nei no hoi ma ka nupepa mamua iho nei, nolaila, ke haupu ae nei au e waiho ae maanei i wahi ninau, a penei noia; Heaha la ka mea i hiki ai ia Iosepa kela huaolelo pokole i hai mua ia ae nei maluna, a hiki ole hoi i ka poe opiopio i keia wa ? Ke ole wau e manao koho wale i ke kaha wale ana. Eia no ia , o kona maa loa ma ke ano haipule io mai ka wa uuku mai, a oiai oia e noho kaawale ana ma ka aina e, a hoowalewaleia, o kona hoole aku la noia. Ina paha ua maa o Iosepa i ka hana mania mai kona wa uuku mai, pehea? pakele anei oia i ka wa i hoowalewale ia mai ai oia e ka Lede a kona haku? Aole loa, aka, no kona walea ana i ke ano haipule io mamua, nolaila, puehu wale no ia hoowalewale me he opala la i ke kikiao makani haukawewe he apaapaa.
            Eia hoi kekahi, o ke ano hemahema o kekahi poe i ka malama ana i ka pule ohana, aole i mahele pono ia ka manawa, a kaawale ka wa e ai ai, a kaawale hoi ka wa e pule ohana ai, a pela hoi ka wa e hana lima ai, a pela aku. Aole nae i hoohuikau wale ia na manawa a pau loa, aka, o ka hoopanee ana i ka hana kupono e hana ia ai i kekahi manawa, a huikau me na hana kupono e hana ia ai i kekahi manawa okoa aku, nolaila, ua hemahema iki malaila, no ka mea, penei ka hana hemahema ana a kekahi poe.
          I ka wa e pau ai ka paina ahiahi ana, alaila, o ka lilo aku la no ia i na mea e wale no e kamakamailio ai, a hala ka wa kupono e pule ai i ka pule ohana, a pau e aku la kekahi mau keiki i ka hiamoe, a kau ka uluna o welehu ka malama, he hiolani ka hana. A pau ae la hoi ke kamailio ana a na makua, no ka mea e ae, a kaumaha mai la na maka i ka makehiamoe, wehe ae la i ka puke a heluhelu iho la i kekahi mau pauku, a mokuna paha, a pau ka heluhelu ana, a no ka makehiamoe loa, aole e hiki ke noonoo i ke ano o ka mea i heluheluia, a o ka pule aku la no ia a pau hiamoe. A i ke ala ana mai hoi o ke kakahiaka, ua hele e no na keiki i ka wa e pau ai ka lakou paina ana, aole i kali a pau ka pule ohana, alaila la hoi hele i kahi e hele ai. Aole no hoi he ao aku o na makua, alaila, e hele a pau ka pule ohana, aka, ike aku la no e hele ana, o ka nana wale aku la no aohe kaohi aku; aia a lohe mai la ua hopu ia mai la o mea no ka inu ki ana mai nei, a inu uala paha, alaila, hoinoino iho la ka makua, a hahau ino aku la i ke keiki me ka huhu ino aohe hoopai kupono. A no ia meu, o ka hookuakaeo iho la no hoi ia o ke keiki, a hele aku la i kahi e e noho ai, a i ole ia puhalahiu loa paha i Honolulu; a malaila e kuu lala loa ia ai i ka uluia, a me ke kupalu i kona kino no ka la e haalele mai ai, i Puna na hoa aloha a hoi i ka aoao mau o ka honua, i ka hale piha unu a ka hope poino a ka auwana wale iho no i-o-ia nei; me ka manao ole i ka mea nana i hana, oiai na la opiopio, oi hiki ole mai hoi na la ino au e linohau nei, i ka lawe a paikini, hele kela a ku ka liki o Nuuanu i ka maikai. Heaha la ia hakali au i ka wa e kaomi ino mai ai na lima menemene ole o ka aihue ike ole ia, a noho ana oe ia kaimake ka hulaana, ke olo ,mai nei ka pihe uwe, a me ke kanikau ana. Aole i pau.

Pakele mai make ka Bibi.

            E KA LUNA HOOPONOPONO O KE KUOKOA E ; ALOHA OE :-Ma ka la 23 o Maraki, oia hoi ka Poalima, pii aku la kekahi kanaka mai kai aku o Hamakua, a hiki i ka mauna, o Ahau ka inoa oia wahi, he wahi olopapa ia no kekahi mau haole, oia hoi o George W. Macy, a me J. A. Simons.
          A mahope iho nae oia manawa i hiki aku ai o ua kanaka la, olelo mai la o Kaimana ia ia, " Haro ! Papa, (oia ka inoa o ua kanaka la) e hele oe e hoohei bipi i i-a na kanaka hana papa." Ae aku la no hoi o Papa, a o kona hoomakaukau koke iho la no ia no ka hele ana, me kona olelo aku nae e hele pu kekahi mau kanaka me ia, oia hoi o Keawe a me Haliimaile. O ka makaukau koke iho la no ia o ko lakou mau lio no ka hele ana. Pii aku ia lakou mauka aku o Ahau ; a kokoke malalo iho o Maunakea, loaa kekahi mau bipi ia lakou, hoohei aku la ua Papa nei, a hei he wahi bipi wahine, kupeeia kona wawae a paa, a haalele no lakou ia bipi malaila. Olelo hoi o Haliimaile, E kii kakou e hoohei i kela bipi-kolo. Ae aku la no o Papa. Alualu lakou i ua bipi-kolo nei, he ekolu hapawalu mile paha ia o ke kaawale mai kahi i waiho ai o ka bipi mua i loaa ai ia lakou, a hiki i keia wahi i loaa ai ia lakou ua bipi-kolo nei. Hoolei aku la ua Papa nei i ka puka kaula ma ke ano paniolo, a hei aku la ma ke poo o ua bipi-kolo nee; aka, no ka nui loa o ka puka o ke kaula o ka hoohei ana, hemo aku la a paa ma na wawae hope. Kahea aku la oia ia Haliimaile, E hoohei mai oe i kau kaula. Hoohei no hoi keia kanaka a hei ma ke poo. Ia manawa nae i hei ai ia Haaliimaile, lele koke iho la ua Papa nei ilalo, a kii aku ia ma na wawae hope e kulai, aka o ka moku e mai la no ia o ka Haliimaile kaula, o ko Papa holo koke aku la no ia a ee iluna o kona lio. Ala ae la hoi ua bipi nei, huki aku la oia i ka lio, me ka paa loa o ke kaula i ka omuku o ka noho paniolo. A no ka ikaika loa o ka huki ana o ka bipi, hina iho la ka lio, a paa loa iho la kekahi wawae o Papa malalo o ka aoao o ka lio, o ka haki ae la no ia o ka uha akau o Papa. Ike mai la hoi ka bipi ia Papa e waiho ana ilalo, o ka ohiu ae la no ia ; ina paha he bipi hao, i na ua kau liilii ka awa i ka nui o na manu. Kaa ka weli i ka hana a ka pilikua o ka nahelehele.
          Oia iho la kahi manao o ko oukou wahi hoa. Ke hooki nei au, no ka mea, ua luhi ka maka o ke sila i ka hookulu ana i ka wai o ka inika. Ke hoi nei ko Kema'u keiki, ua eku ka ihu o ka lio i ka nahele. Owau no kau kauwa haahaa. Me ka mahalo.
J. C. KAWAA.
            Kema'u, Hamakua, H., Mar. 27, 1866 .

LAAU LAPAAU
AIA MA KAHI O KAKELA ME KUKE Ma Honolulu .

J. T. GOWER. - Makawao, Maui .
J. D. HAVEKOST .- Wailuku, Maui
C. H. WETMORE. - Hilo , Hawaii .
J. W. SMITH. - Koloa, Kauai .

HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO NO HOI.
Laau hoopau Naio me na Koe, A DR. JAYNE .

            HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Nalo a me ke Koe, a pela hoi na kanaka makua. O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila mai io mai e ae kekahi, e eke me ka lepo paa, ulaula, pehu, ule ulepa me na mai e ae.
            O ka Laau no keia e pau ai ua mau mea ino nei.
          Eia hoi kekahi. O ka laau ku pono keia i ka oe pilikia i la wela o ka houpo i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino, i ka mai pehu, i ka nalulu hoopailua: i ka pono ole o ka mai wahine ,a me na mea like.
          Penei no e lau ai i ka Laau hoopau Naio me na Koe:
          Ina no kamalii, e hanai aku i hookahi hapakolu o ka punaki, i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki ekolu, elua hapakolu o ka puna ka pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a mailaila aku a i ka wa kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ha o ka wai maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau, alaila, e huila me na puna wai maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono no elima inu ana i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.
          E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.

Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne ,
JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.

            He laau maikai a oluolu hoi keia no ka Hi. ka Nahu, Nalulu, Wela o ka Houpo, Haoa, Hoopailua wai e, Luai, Luai moku, ono olo i ka ai. Nahu me ka uwe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.
          Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau.
          Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi paha ona malama, a ehia paha, he umikumamalua paha kulu a hiki i ka iwakalua ka pono.
          Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.
          A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku, (a like a like ka wai me ka laau,) a pela e imua ae ai. Ekolu, eha elima paha iau ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.
          I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ma ua komo kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau Hu'ale Ola, a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i hemo e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia Laau hoopaa hi.
          Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau a pau a i ka luaiia, e hanai hou aku no e like me mamua a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.
          Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu, hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na Laau Kunu a Kauka Jayne, hoike aku ai i ke ola o na mea a pau i hoakakaia no kana mau aau. Ua hooia, a e hiki ana no ke hoola i ka mai KUNU, NAHU, a me ke ANU, a me na mai e ae no hoi he nui wale: a o na mai HOKII no hoi i ola nui, na mai i oia ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou e ka poe i mai ia. HE KUHA KOKO ANEI KOU? HE KUNU ANEI KOU? HE EHA ANEI KOU KANIA-I? HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE? AOLE ANEI OU MAI KUNU? AOLE ANEI OU MAI NAENAE? AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma? AOLE ANEI OU KUNU KALEA? AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao?
          A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola i ka LAAU KUNU a Kauka Jayne.

NA MAI HOOPAILUA.
Mai o ke Ake!
Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.

            (O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)
          He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne, he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe no he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa aa make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, oia no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka Huaale Ola a Dr. Jayne.
          Me ka hiki ke hooia'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia, oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka pou waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.

DISIPEPESIA.

            (Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.)
          O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua loihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke oia ke inu puia ka Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko a hoopau NAIO me na KOE, A Kauka JAYNE, e like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau. NO NA MAI MA KE AKE MAI LENA , MAI MA KA OPU HANAWAI. NA MAI WELA, KA HAALULU, KA MAI O KA ILI, KOKO INO, MAI NALULU, PAA O KA LEPO, MAI KUNA, MAI WAHINE, ame ka MAI HOOPAILUA.
          Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau o Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai PUHA. ALAALA, KAOKAO, PUUPUU, PEHU, KUNAKUNA, Hanene, Lolo, ina mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino mai no i kana LAAU HOOMAEMAE KOKO. 214-1y.