Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 16, 21 April 1866 — Page 1

Page PDF (1.57 MB)

This text was transcribed by:  Greg Meboe
This work is dedicated to:  In memory of Kiera Meboe 1967-1989

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE V. HELU 16.  HONOLULU, APERILA 21, 1866.  NA HELU A PAU 229.

 

 

"KA NUPEPA KUOKOA,"

HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU

I kela Poaono keia Poaono.

$2.00

No na mahina he UMIKUMAMALUA!

$1.00 no na mahina eono.

ME KA HOOKAA MUA MAI.

----------

NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.

KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.

NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.

O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.

AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.

L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)

 

KA "NUPEPA KUOKOA."

Is published in Honolulu

EVERY SATURDAY,

$2.00 per annum, or $1.00 per six

months, in advance.

ADVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.

KANIKAUS will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line. PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.

ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.

THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.

L.H. GULICK.

For the Publisher.

Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.

Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.

---------------

HE MOKU HOLO MAU

No Lahaina, a me Makena.

O KE KUNA KALEPA PAA

maikai,

"Kate Lee."

O Fountain ke Kapena,

E HOLO MAU LOA ANA A HIKI MAI

no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me

na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia

28-tf C. BREWER &co. (BURUA MA)

 

HALE PAI KII.

AIA KO'U HALE PAI KII MA

Monikahaae,

@ o ka HALEKUAI BIPI a me ka HALEKUAI MEA @ ma ke Alanui Papu.  He emi loa ke kumukuai @

               H.L. KEIKI (CHASE)

Mea Pai Kii

 

W. KEAWEHUNAHALA.

Loio! Loio!

O KA POE MAKEMAKE I LOIO E KO@ a pale ana ma ke Kanawai imua o @ e kii koke ika mea nona ka inoa @; a e loaa no oia ma kona Hale noho i

               Kikihale,

@ KAHAU Esq. a i ole ia, e loaa no ma ka @ Honolulu, Oahu. 219 1y

 

OLELO HOOLAHA!

@

--------------------------------------------------------------

Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii
Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.

Baibala nui no na Awai o na Halepule,                                   $4 00

" Ohana, ano nui, me na kii,                                        2 50

a me na Moohana,                                                       5 00

" Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula,            1 00

" Ohana, me na Moohana wale no,                             62 1/2

" Okoa,                                                                        50

Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838,                    25

Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho,                 12 1/2

Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.)                        25

Haiao,                                                                          25

Hele Malihini Ana,                                                      25

Wehewehehala,                                                           25

Lira Hawaii,                                                                25

No ko ke Akua Ano,                                                   25

Lira Kamalii,                                                               25

Kumumua Hou,                                                          12 1/2

Moolelo Ekalesia,                                                        50

Hoike Palapala Hemolele,                                           25

Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834,                      25

Ninauhoike,                                                                 12 1/2

Ui Kamalii no na Kula Sabati                                     12 1/2

Kumu Leomele                                                           12 1/2

Haawina Kamalii, Buke 1, a me 2,                             12 1/2

Haawina Kamalii, Buke elua i huiia,                           25

Eia na buke i haawi wale ia.

Haawina Baibala.

Ui.

No ka Aoao Pope.

Hoike Pope.

Palapala Liilii Helu 4

Helu 4-Makemake anei oe i ke ola?

Helu 6-E hele i o Kristo la.

Helu 7-Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha

Helu 11-No ka hoohiki wahahee i ke Akua,

Helu 16-Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Papekiko ana.

Helu 17-Mai hana ino i na Holoholona.

Helu 18-No ka mahi ana, kuai ana, a me ka inu ana i ka Awa.

 

Ka Davida Malo Kumumanao,

Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.

L. H. Kulika.

Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.

 

 

Ka Nupepa Kuokoa.

Ka Moolelo o Europa.

NO KE AUPUNI O KA POE TUREKE.

               Ua mahele ia ke aupuni o ka poe Tureke, i elua apana, i kapaia o Tureke ma Europa. a o Tureke ma Asia. Ua oi ae ka nui o keia aupuni i ka wa kahiko. Ua komo mai iloko o keia aupuni he aina nu ma Europa, mawaena o Helene ma ka hema, a me Rusia laua o Geremania ma ka akau ; a ua kapaia keia wahi o Tureke ma Europa.

               A maloko hoi o Tureke ma Asia o Asia Uuku, Aremenia, a mahope mai komo o Suria a me Palesetina. A o Aigupita a me na aina o Babare ma Aferika kekahi i lilo ia Tureke iloko o kekahi mau makahiki.

               Aka, na pau keia mau aina i ke kuokoa, a koe o Tureke ma Europa, Asia Uuku a ame Aremenia. O ke kulanakauhale alii o keia aupuni o Konesetaneko, a ua lilo keia kulanakauhale, kekahi o na kulanakauhale nui o ke ao nei.

               Ua kapaia ke alii nui o Tureke he Saletana (Sultan.) Noho no oia maloko o kona Helealii ma Konesetaneko. E like la me ka nui o na’lii o ka hikina, he elua a ekol paha haneri ka nui o kana mau wahine i hoopaa ia iloko o kekahi wahi i kapaia o ka harema (harem.)

               He mea mau i ko Tureke poe ke kukulu i ka umiumi a loloa, me ke ka-ai ana i ke kaei ma ke poo, a me na lole holoku lakou e aahu ai mawaho iho o ka pale-ili. Noho no lakou maluna o na punee ; a i ka ai ana, lalau no me na lima, aole e like me ka na haole.

               I ka hooponopono ana o ke alii i ke aupuni, aole e hana e like me ke kanawai i hooholo ai ; aka, hana no e like me kona makemake. A hana no na kanaka e like me ka mea i kauohaia e ke alii, a ina e hoole kekahi mea i kana, alaila, o ke kaili ia’e la no ia o ka waiwai a me ko lakou poo.

               He aina mehana o Tureke, uliuli no i na mea ulu, eia nae, he naaupo a me ka lokoino ke ano o kanaka. Aole nui wale o ko lakou mau mea kalepa, a no ia mea, uuku no ke kalepa ana. Aole mahi pono ia o na aina, a nolaila, o na aina e ulu ai na mea kanu a e hua mai ai, ua panoa no ka mahi ole ia.

               Aole no hoi he makemake o na kanaka o Tureke i na Kristiano, ua huli lakou mamuli o ko Mahometa hoomana. Ua kapaia ko lakou mau luakini he Moseko (Mosques.) Aia ma Konesetaneko kekahi hale nani i kapaia ke Kana Sopaea (St. Sophia.) He luakini Helene ia mamua, a i keia wa, ua lilo i luakini Mahometa.

NO KA POE SAREKENA.

               Ma ka moolelo o Asia i hala ae nei, ua hoikeia aku kekahi mau mea no ka poe Sarekena. O keia poe he poe Araba, a mawaena o laakou i kukulu iho ai o Mahometa a me kona mau hope i aupuni ma ka keneturia ehiku ka hoomaka ana.

               O na’lii a me na luna hooponopono o ke aupuni Sarekena, ua kapaia ka poe kalipa (caliphs.) noho no lakou ma Bagada ke kulanakauhale nani a lakou i kukulu iho ai ma kahi e kokoke ana i ka muliwai o Tigerika ma Mesopotamia. Ua hoonui ae lakou i ko lakou aupuni maluna o kekahi mau wahi o Asia a me Aferika, a ma kekahi mau wahi o Europa.

               Ma ka aoao akau o Mesopotamia, he poe mamo na ka poe Tata (Tartars.) aia hoi iwaena o lakou he poe Tureke haki. He poe koa wiwo ole keia, a o ko lakou mea ia i kaulana ai, no ia hoi i koi ai ka poe kalipa ia lakou, e hele i Bagada, a e lawelawe ma ka oihana koa.

               Iloko o ia manawa mai, ua laulaha loa ae ka nui o ka poe Tureke, ma Bagada, a hoauhulihia ia ke aupuni Sarekena. a me ka hoohaku ana ia lakou iho maluna o ka hapa nui o Sareknea me ka hiipoi ana i ka hoomana Mahometa. Pela i lilo ai ke aupuni o Tureke i panihakahaka no ke aupuni Sarekena ; eia kekahi mau aina iloko o keia aupuni, o Asia Uuku, o Suria, o Palosetina, a me kekahi mau aina e ae o Asia, i pio ai i ka poe Sarekena.   (Aole i pau )

Ka Aina o Palesetina.

HELU 3.

NO NA MULIWAI.

               O Ioredane oia wale no ka muliwai kaulana ma Palesetina, a elua a ekolu mau kahawai mau o ka wai. O ka nui o na muliwai i hai ia ma ka moolelo, a i ikeia hoi ma na palapala aina he mau kahawai mau ole o ka wai. Mai laila i kahe aku ai ka wai i ka wa na a malie ka wai i loaa i ka wa ua, aia a i ke kau maloo e pau ana ia wai, a aole e liuliu e maloo koke no na kahawai.

               No Ioredane. O ka hapa nui o ka loa o keia muliwai, aia mawaena o na mauna, he kanaha paha mile ma ka akau aku o ka moanawai o Galilaia. O ke kumu o keia muliwai, he punawai nui e kokoe ana ma kahi i kapaia o Hasebeia, a o ka muliwai e kahe ana mailoko mai o keia punawai, ua kapaia o Hasebane. He iwakalua paha mile ma ka akau aku o Kaikareia Pilipi, a o ke kulanakauhale kahiko o Dana, a malaila no he mau punawai nui hou, a oia kahi i manao ia o ka muliwai o Ioredane, a no ka hui ana o na kahawai liilii e kahe ana mai keia mau punawai aku, lilo ae la lakou i muliwai hookahi, e kahe ana a hui aku me ka muliwai o Hasebane, a i ka hui ana o keia mau muliwai lilo ae la ia o Ioredane, a mai laila aku a i ka Moanawai o Hule, he iwakalua kumamalima mile mai ka punawai mai, aole nae i maopopo ka inoa o keia punawai, oia ke poo wai o na muliwai a me na punawai a me na moanawai o keia muliwai kaulana. Ua piipii ae ka wai maloko ae o kekahi wahi kio-wai, ewalu a he umi paha roda ke anapuni. I kekahi wa, i na kau maloo, he nui loa na auwai liilii e kahe ana no na mile ekolu ma kekahi awawa ololi, aka, he nani nae, a ua kanu nui ia no hoi i na mea kanu, a kahe loa’ka la ka wai maloko o kekahi auwaha hohonu uliuli, lipolipo, no na mile eono, a hiki wale aku i kekahi kula pele, a ma kekahi wahi pohopoho maluna aku o ka moanawai o Hule, a kahe aku la ma ke kula, ewalu a he umi paha mile, e kahe mai ana no hoi na auwai e ae iloko o keia muliwa, a komo aku la ka wai ma ke kihi komohana akau o kekahi lokowai. O kekahi mau kahawai e hui pu ana me ka muliwai Hasebane i ka wa mamua, o ke kumu o ka muliwai o Ioredane, ua ike lea ia ma Bania a ma Teleele-Kadi. Ma Bania (i ka wa kahiko o Paneasa no ka hoomana Iana ) ua kahe mai kekahi mau auwai maloko o kekahi papa pohaku ma ke kumu o na mauna, Heisa, a maluna pono ae o ke a-na a me kau wahi e ae no hoi, ma kekahi mau pohaku e ku pololei ana iluna, ua oki ia kekahi mau kia pohaku i mea kalai kii pohaku. A maanei o Herode i kukulu ai i luakini no Augeseto, a malalo aku o laila kekahi kulanakauhale, a ke koe nei no ke koena. Ua olelo ia, ua kiola ke Alii Pilipo i kekahi mau opala ma ka Lokowai o Piala, a ua puka mai ia opala ma ke a-na o Paneasa, a nolaila, he oiaio, o keia lokowai, oia no ke kumu o ka muliwai. Aia no keia loko ma ke kukulu hema, he 15 mile ke kaawale, a he hohonu a he poepoe e like me ke pola, a no kona poepoe loa no hoi. I loaa ia Kapena Irabe (Capt Jrby ) iaia e hele ana mai Damaseko aku i Bania, a he 12 mile ka loihi mai Bania aku.

               O ka loa o ka muliwai o Ioredane, e like me ka mea i haiia e ka poe kahuna o ka wa kahiko, aia ma kahi e kapa ia nei i keia wa o Teleele-Kadi, ua aneane ekolu mile ma ke komohana aku o ke a-na ma Bania. O Tela he wahi puu ma ke kula a he palahalaha loa ma ka piko, a malaila elua mau wai mapona, he nui loa kekahi o laua. A o ka wai i puka mai, ua lilo i auwai, i aneane 13 iwilei mai kahi aoao a i kahi aoao, a kahe aku la me ka ikaika loa maluna o kahi aa, a hiki aku ma ke kula malalo aku. Kahe aku la keia wai a hala 4 mile, alaila hui aku la me na muliwai ma Bania, a hui ae la lakou a lilo i muliwai Ioredane, a mai laila i kahe aku ai a hui me ka muliwai Hasebane, a pela aku a i ka Lokowai Hule. A mawaena o keia mau Lokowai, he aina kiekie a awaawaa, e waiho ana, a malaila i kahe aku ai ka muliwai Ioredane, he 10 mile ma kekahi wahi awawa ololi a pakaukee, he ikaika ke kahe ana o ka wai maluna, a he loihi hoi malalo, a he ekaeka no hoi ka wai. Elua paha mile malalo aku o ka loko, he alahaka malaila, i kapaia o ke alahaka a Iadoba, a maanei he 80 kapuai ke akea o ka muliwai, a e 4 kapuai ka hohonu. Ua oleloia i ke kahe ana o ka muliwai Ioredane maloko o ka Lokowai o Genesareta, aloe i hui pu kona wai me ko ka loko, a pela no hoi ka mea i olelo ia no na muliwai mawaena pono o ka loko e lana malie ana ka wai.

               O ka hapa kaulana loa o ka muliwai o loredane, oia no kela hapa e kahe ana mawaena o ka lokowai o Tiberia a me ke Kai-Make. Aohe he nui o ka mea i ikeia no keia hapa mamua, aka, ua ana pono ia i keia wa (me ka moanawai Make pu kekahi) na kekahi haole Amerika, maialo o ke kauoha a Lutanela Liniki, (Lieut Lynch) o Amerika Uhipuia. Ua hoomaopopo lea ia, ua oi aku mamua o na kapuai he tausani ka haahaa o ke Kai Make malalo aku o ka moanawai o Tiberiaa.

               A hala ka moanawai o Genesereta, kahe aku la ka muliwai ma kekahi awawa akea o Gora (Ghor) a o ka inoa ia a na kamaaina i kapa ai, no ka haahaa oia wahi. Ma kauwahi he umi mile ke akea o keia awawa, a ma ke kauwahi elima wale no, a he mau mauna ma kela aoao a ma keia aoao. Aole no i kahe pololei ka muliwai mawaena-kono o Gora, o ke kahe ana ua hiki ma ka aoao komohana o na puu, alaila hoi hou ma ka aoao hikina, aka mawaena-konu no o ke awawa ke kahe ana a hiki i ka Moanawai Kai Make. Maloko o koia awawa, he wahi awawa haahaa iho kekahi, a maloko no hoi oia, he wahi awawa haahaa iho no, a malaila ke kahe ana o ka muliwai ; a o ke awawa maloko ua aneane hapalua mile kona akea, aka, he uliuli a he nani launa ole no hoi, ua hoonani ia ina laalaau, a o ke awawa nui hoi, he oneanea wale iho no, a o na kuahiwi a me na muliwai o na aina maluna, he inoino a he kohu ole no hoi. O na mauna ma ke komohana he papali loa, a o na mauna hoi ma ka hikina he kiekie a he nani no hoi, ua pii ka-moe ae mai ke kumu a hiki wale i ka welau. O ka wai o na muliwai ua moakaka loa, a ua piha i na ia he nui. He huihui no ka wai, aka aohe ono. He lepo loa ka wai ma kahi o na wai-lele a me na wai kahe, aka, i ke kahe loa ana a hiki ma ke Kai Make, ua kahe aku maluna o na wahi i uhiia e na lepo palolo. Aohe like loa o ka hohonu a me ke akea o ka muliwai ma na wahi a pau, a i kela kau keia kau o ka makahiki. Ua hana o Kauka Soa (Dr. Shaw) a ua loaa ia ia ke akea he kanakolu iwilei, a o ka hohonu eiwa kapuai. O ka wa waikahe aia i ka malama o Aperila a me ka hapa mua o Mei, ua piha loa na muliwai i ka wai, a no ka piha loa, ua hu aku ka wai ma na wahi nihomole o ka muliwai, a he nui na mea i hoike wale ia ma ka Baibala, (Iosh. 3:15; 1 Oihanalii 12:15 ; Ier. 12:5 ; 49:19 ; 50:1.)

               3. No Kisona. no ka nui a me ka ikaika o ka wai o keia muliwai kahiko, ua pulumi ia aku na koa o Sisera e like me ka mea i haiia ma Lunakanawai 4:13. He ikaika loa ka wai i keia muliwai i ka hooilo, e kahe ana mai ka mana mai o Tabara, a hui pu mai la ka wai o ke kula o Esedaraelona a me na puu e kokoke mai ana, aka, i ka makalii, ua maloo na wahi e ae, koe kahi wai puna, ma Karamela komo aku ka wai ma ke kaikuono o Akara, e kokoke ana ma ke kumu o ka muliwai o Karemela.

               4. No Belusa. E kapa ia nei i keia wa o Nara Karadanusa, ua kahe aku no kona wai i ke kaikuono o Akara. He wahi kahawai uuku keia, aohe i haiia ma ka Baibala, a ua kaulana ia no na moolelo mai na kupuna mai, a o ko laila one no hoi kai hana mua ia i aniani.

               5. O kekahi mau muliwai kaulana e ae, ua kahe mai a ua hui me Ioredane mai ka hikina mai, oia hoi o Iamuka, o Iaboka a me Arenona. O ka Iamuka i kapaia hoi o Seriatela, i ka wa kahiko nae o Hieromaka, ua hui keia muliwai me Ioredane, elima mile mai ka lokowai mai , Genesereta, o kona kumu he wahi loko uuku, hookahi mile ke anapuni, ma Mezareiba, he 30 mile ma ka hikina o Ioredane. He wahi kakawai maikai a nani no hoi keia, a he nui kona wai e kahe ana iloko a Ioredane.

               6. No Iaboka. I kapaia i keia wa o Zeraka. he wahi kahawai uuku no keia, e wili ana a puni kekahi wahi awawa a hiki i lalo loa, a aohe no he nui o na laau e like pu me kau wahi e aku e kokoe mai ana. He aiai loa ka wai, he ololi a he hohonu nae keia wahi kahawai a he ikaika loa ke kahe ana o ka wai.

               7. No Arenona. I kapaia i keia wa o Wade Modojebe, ua kahe aku kona wai a hui me ko ke Kai Make. O ka muliwai no ia o Moaba i haiia ma ka Baibala. Ua kahe mai keia muliwai mawaena o kekahi awawa nui hohonu poopoo, aohe no he nahelehele loa e like me na muliwai e ae. Aneane maloo no ka wai o keia kahawai i ka makalii, aka, i na wa e ae a pau, he nui no ka wai e kahe ana iloko o ke Kai Make.

DON PEDROS BAR TUOLUMNE

CO. CALIFORNIA. March

16, 1866.

               IA REV. L. H. KULIKA ; Aloha oe. Ua loaa mai kau palapala ia’u, i kakauia e oe ma ka la 9 o Febeluari, M. H. 1866.

               Aka ma kou kauoha ia’u, e hai aku i ko makou noho ana na kanaka Hawaii a pau ; nolaila, ke hai aku nei au.

               O ko makou noho ana i keia wa, he kauliilii, aole akoakoa ma kahi hookahi, aia kekahi poe ma Columebia, a o kekahi poe, aia ma Buttle Salu, Buttle Co. o kekahi poe aia ma Ber Valle Mariposa Co. a o kekahi poe ua hala aku paha i San Atonia, pela kuu lohe mai, a o makou no hoi eia ma Don Pedros Bar, Tuolumne Co. Nolaila, hiki pono ole ka launa pinepine pu ana, aka ua hiki mai ka lakou mau palapala io’u nei, e hai mai ana, ua noho no lakou me ka makaala ma na halawai, a me ke kula S bati, a ke ao aku nei i na Ilikini ma na hua palapala. pela mai kuu lohe. Aia a ma keia mau la iho, e hele ana au e launa pu aku me lakou, a launa pu aku au me na kanaka Hawaii a pau, alaila, e hai hou aku no au.

               Eia keia, e haawi aku oe i ke aloha o Hariata Kulailua i kou kaikuahine, a ke manao nei oia o kou kaikuahine kona hoa aloha maikai. E hoomalu mai ke aloha o ka Haku o Iesu Kristo mawaena o kakou a pau.

Aloha oukou. L. H. KAPUAA.

E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE:

               Ma ka la 21 o Mei, 1865, oia ko makou manawa i haalele aku ai i ke kulanakauhale o Oregona (Oregon city.) Ma ka la 5 o Iune hoi ko makou hiki ana mai ma ke kuahiwi nei. O ka nui o na mile i kaahope ae mai Oregona mai 457, ua kaahope keia mau mile ia makou me ka hakalia.

               A i ko makou hiki ana mai, elua kanaka e noho ana, ka mea nana i hookamaaina mai ko makou hiki malihini ana. Ma ko laua home makou i hooluolu iho ai no na la elua. Ma ke kolu o ka la, hoomaka ka eli ana i ke gula malalo o ka lepo, ekolu eha dala ka ka loaa i ka la a ke kanaka hookahi, a oi aku i kekahi la, a eini mai i kekahi, aka, o ka hana hoolimalima ka mea i oi aku mamua o keia. Oia hoi, elima dala no ka la hookahi, pela i na la hana a pau o ka hebedoma.

               Eia hoi kekahi, he pii ke kuai o na mea ai, penei. He 20 keneta no ka paona palaoa, he 60 keneta no ka paona puaa, he 50 keneta no ka paona ia, pela ka pii o ke kuai o na mea a pau.

               Ma ka la 2 o Dekemaba iho nei. hoomaka mai ka haule ana o ka hau maaluna iho o ka ili o ka honua. pau ka makou hana ana, ma ka la e 3 ae hoi. haalele mai kekahi o ko makou mau hoa hui aloha, hoi aku laua i Jacksonville, Oregon. O na inoa pakahi o laua T. Kalawaianui, a me M. Kaauweaina, oia hoi na kamaaina o ke alanui o keia hele malihini ana, koe iho makou eono, elua kamaaina awalu, eia na inoa G. B. Kahinano, C. Mahoe. J. Kaluaapena, W. H. Wela, D. Keomo, Meke, li, S. B. Kanakanui, J. Puhene, o ka mea nona na inoa mahope nei, o na kamaaina ia o ke kuahiwi nei, o kekahi o lakou o kamaaina ua hele aku i ka Maine Hou (New Mine.) Aia ia Maine ma ka hikina akau o ka makou Maine e noho nei, o kona loa mai enei aku 260 mile. O ka inoa o ka Maine Black Foot. M. T. mai laila mai ko makou lono, i na malama i kaahope ae, hookahi haoie i loaa ke dala gula $2100 73/100 i ka minute pokole.

               O na haole hoi o kela wahi keia wahi ua akoakoa aku lakou malaila, e imi ana i na puupuu nui i oi ae mamua o keia.

               O ka Maine i haiia ae la maluna, na kekahi kanaka Hawaii me kona mau hoe hui haole, na lakou i imi a loaa, o ka inoa o ua kanaka la J. B. Kamaile, a o kona wahi Makaho, Honolulu, he kumukula no ia mamua no Kaumakapili.

               Eia kekahi, e 7 kapuai S iniha ka hohonu hau aole no i pau ka haule ana, a ke noho nei no makou me ka maikai. hookahi hana he oki wahie, a kauo mai maluna o ka hau, a hiki i ka hale pau ka hana ana, he hoa ahi wale no. A hiki mai hoi na malama o ke kau, aole i ikea’ku ko laila la, a me ka hora, no ka mea, he wa, a he manawa no na mea a pau i hanaia malalo iho o ka la. Me ke aloha.           G. B. KAHINANO.

Nu Hou no Kauai.

               Ke kapili heu ia no i ka Hale Hookolokolo ma Nawiliwili nei, e paa ana iloko o keia pule, ekolu nae kamana nana e hana nei, hookahi haole elua kanaka Hawaii.

               He kanu laiki, a me ke kanu paka.

               Eia ma Nawiliwili nei, ke kanu nui nei kekahi poe i ka laiki. A o kekahi poe i ka paka, akahi no a hoomaka ia keia hana hekanu laiki ma keia apana o Nawiliwili nei. O ka pono no ia o ka hooikaika no i ka hana, e like me ko Waimea, ua lai no ko laila poe ke hele mai.

               Eia kekahi wahi mea hou. He wahi puaa makapo, he 18 manamana wawae o keia wahi puaa, a ke ola nei no oia a hiki i keia la a’u e palapala aku nei, he makapo nae mai ka hanau ana mai no wahi aka mea nana ka puaa, ewalu wahi i puka aku ai ka manamana.

               Ke mau nei no ke ola o ka Mea Hanohano P. Kanoa, a me kana wahine, aole pilikia.

               Mau mea kahiko, he wahine a he kane, a ua ike au ia mau mea kahiko, a ua loihi no ko laua ola e noho nei ma keia honua, o kainoa o ke kane o Kupihea, a o ka inoa o ka wahine o Naemowai, ua hele a kanikoo a palalauhala, he ola ia mai ke Akua mai.

               Ua hoopau iho nei o G. Wilcox i kona ko iloko ae nei o kela hebetoma i hala ae nei.

               Ke mau nei no ka uliuli o ka aina o Kauai nei.

               Ua pau i ke ahi ka apana mauka aku o Haiku, mawaena o Kamooloa, a me Haiku. Ke huli ia nei nae ka mea nana i puhi ia wahi, aole nae i loaa ka mea nana i puhi. Ina o ka mea e loaa ai o ka mea nana i puhi e uku ia oia i na dala he ($20.00), mai a G. Wilcox mai. He mau ia mau mea hou, e wiki oe mai lohi e ka mea nana e hoopuka.

H. W. LUTHER.

               Nawiliwili, Kauai, Aperila 13, 1866.

Na ahahui eli gula.

               I keia mau makahiki i hala iho nei he nui na ahahui eli gula ma ke Kulanakauhale o Kapalakiko. He nui na mea i kauo ma ua mau ahahui la. Aneane paha pau ka hapa nui o na kanaka o ia kulanakauhale i ka puni ma ia mea. O na ahahui mua ua puka no, a nolaila nui ka puni gula a puni dala o na kanaka ; nui na wili i kuai ia i mea wawahi pohaku gula, nui no hoi na lilo no kela mea keia mea, a he keu no hoi ke kolohe o kekahi mau Luna iloko e na hui, i ko lakou hana apuka ana. Nolaila o ka hapa nui o na lala o ua mau hui la ua poho loa. O ka mea i lilo he tausani dala iloko o kekahi hui, ua hoi mai he haneri a he kanalima paha, a he ole loa no ka kekahi. Pela i lilo ai ka waiwai o kekahi poe.

               Aole i puka mai ka poho iloko o ka malama mua o ka hookumuia ana o ua mau ahahui la ; no ka mea oia ka wa e hookumu ai, e kuai ai i na wili, e hoomaka ai i ka hana. Aia a nui hou aku ka lilo, a kii pinepine mai na Luna i dala hou e kokua ai i na pilikia o na hui, a hala paha elua makahiki alaila ike ia ka poho maoli.

               Pela auanei i na lehulehu na hui halekuai ma Hawaii nei ? E pau auanei ka nui o na dala o na lala o na hui no na waiwai, a no ka lehulehu o na hale kuai aole no e lilo na waiwai i ke kuai ia. Ina paha hookahi hui ma kekahi apena, aole hoi apiki na Luna, aole hemahema ka hooponopono ana, aole haalele na lala i ka mahiai a me na mea e ae e pono ai, e aho ia. Aka ina e manao ana na kanaka ma ka hoi halekuai e waiwai ai, pau ka luhi o ka mahiai, pau ka luhi o ka hoolimalima ana me na haole, a me na kanaka paha, o ke poho a me ka wi ka hope. O ka mahiai ke kumu o ka waiwai ma na aina a pau. No ka mea, aole e ola na kanaka ke mahi ole ia ka ai.

               Nolaila e na hoa mahiai o Hawaii nei, mai haalele kakou i ka mahiai, mahi raiki, mahi palupalu, mahi uala a me kela mea meia mea, a hilinai ma na dala i kauo ma ka hui e waiwai ai. O na nele a me ka wi ka hope o ia. Mahope no kakou e ike, ke pau ka hapa nui i ka puni ma ia mea.

IMIPONO.

               Waialua, Apr. 4, 1866.