Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 17, 28 April 1866 — HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI. [ARTICLE]

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

17* Ua ho!o aku nei o Ha!evrsi. (J. \\ . W a:rrhouse) i Amerika. a haia loa aku i Europa, m-iiuni aku nei o ka moku Comcta, ma ka ia Poakoiu iho nei o keia puie. No Kilacea.— Ke ka pili'a net o Kilauea, ma na wahi i eoino ona. i ka paa ana niai nei i Kawaihae, kai noa hoi paha he moku nui ka moku i o!e!oia iho he pani no KH'iiua ; ac»!e no i ku ka ipuhao, e iike la me Kilauea, i kona neie haaheo ana mai i kinohou. hele kela a paihi. .Make e.moole. —Ua hai mni o S. ieremia o Onomea, Iliio, Uawaii. ia makou, i ka make err>oo:e ana o kekahi hoa o lakou. oia hoi o John Kek thtin» : a ua nui ka luuiuu o ka naau o ka poe e noho oia an i no ka hele ana aku o ko lakou hoa i ke a!a hoi ole mai. Aioha ino. H.ale iia.na hao. —Ua poioaiia mai nnkou e T. W. P. Kaukuhaneri o Hiio. i ko iakou ike ana, i ke kahe a wai o ka mea paakiki he hao. ina he oiaio ka keia kanaka, alaiia. o makou kekahi i mnhaio no ka loaa ana o ka haie hnna hao ma Hfio. Hale kumeka Hoi'. — Aia keia haie kumeka kamaa ma ewa iho o ka hale kumeka kamaa o Kalaka mauka o Wainleaie. Ka pono no ia o ka nui mai o na hale hana kamaa, emi mai ka auhau o kamaa. N'o Hanapepe.— Ua hoopuwa wale mai o S. V. Naumu ia makou, no ke kanu nuiia ana o ka raiki ma Hanapepe ; o ke kanuia no ka ia inai kai a haia i uka. a i ka manao ia ana e kanaka. o ka aina oi loa keia o ka nui o ka raiki. E pomaikai ana ko laila poe.

UA HOl 1 KA POLI O KA MAKL'A MAI'. —Ua laweia aku e na lima menemene o!e oka make, kekahi monpunn a A. Tatina mn, ma : l,a po o ka Poakolu i inii ae nei, oia hoi ka Ia 25 o keia mahina ; a ua hooihia mai na ukana a ke nloha i ka makunhine, a me na kupuna. Aloha wnle in pua opuu hou. Hale pa;■ ahi. —Ua haiia inai makou e ; Knehunen, o Wniahole, Koolaupoko, no ka pau nna i ke ahi o kekahi hale malaila, ma ka la Poakolu i naue aku nei, a ua wela hoi ke kua o kekahi wahine e hiamoe ana iloko iknwa a ke ahi i a ai. He ahi lanahu ka mea ī pau ai ka hale. Aloha ino. Make i alohaia. —Ma Wniehu, Maui, ua make aku la o J. Knwahaluhi, ua hanauia oia ma Kona Hawaii. He 30 ka nui o kona mau makahiki o ke ola ana ma keia ao. Ke 1 i,_.. * ■--- - na Jaua k'aikamahine me ka u a me ke kaumnha iaia. Ua haalele iho nei oia i konn ohnna mn ke awakea Puaono, liora 12. la 21 o Apcrila nei. Make emoole. —Ua make emoole o Polani, he wahine i aloha nui ia, ma ka la 15 o Aperila nei. He wohine no ka ekalesia o Laie, Makawao, Maui, mamua'ku nei, a ina : la mahope mai nei, nn hoi mni oia i Haiku. Malaila oia kahi i noho iho nei a lawe wale ia aku la no eka inake. Aloha ino ko kakou makamaka oiaio.

Hul.a ma Moanalua—Ua poloai inai o J. W. Petero o Moanalua ia makou, no ka hoo- : maka hou ana o ka hula ma Moanaiua i kpia mau la aku nei, a ma ia palapala makou i : lawe mai ai 1 knna olelo p«noi penei: "Ma ka malama o M;yaki kou ike maka ana'ku i hinahina o ke au akahi e haanepu ; ana a me ka joe npiopio o keia kau kekahi.'' ; O ka hana no hoi ia a ko kakou mau kupu- ; na, aole i akaki iki ka pomaikai. Eia no ka oukou ke hahni hou nei i na hana hope ole a lukoii. Aole anei kakou e haalele aku , i ka nu kahiko ? Hl'akai hele i ka po.—La loaa mai ia makou kekahi palapala auwana mai Lahaina i mai, a ina'oko oia palapaia makou i iko iho . ai ika olelo nka inea nana i kakau. Ma ; Lahaina, ke li!o nui nei kekahi poe opiopio ; ika ona. U keia poe. he poe pna ika hana j i na la noa. a hiki mai ka la Sabati, oia ko : lakou la e hele ai i ka ona, wahi a ka palapala. 0 kekahi mea ka o lakuu i hoolana loa ai, o ka lohe ana i kn inu ntu o na mea ma na Waieha. Ina pela kn lakou hana, ua I pololei loa kela poo e kau ae ia maluna no ; ua huakai nui !a a lakou. Ka hana aka Ahaolelo.—l ka weheia i ana o ka Ahaolelo e ka Moi, a nia ia hope ■ koke iho no, ua noho na Lunamaknainana a j me ka poe a pau no ka Ahaolelo ma ko !a- -: kou keena hani. Ua noho Ka Mea Kiekie I Mataio Kekuanaoa i Peresidena, a o Kapesna Loke i Hope reresidena ; o K. H. KanaI le i Kakauolelo, a o W. P. Bira ka mahele i olelo, a unuhiolelo hoi no ka ba!» ; o W. C. I Parke ka Makai no ka Hale. Ua kohoia no ī hoi o L. Knapa, J. H. Wana, Ailuene Boyd t ( B. Ukeke, a rneJ. W, Keawehunahala, i | poe Komite, a na lakou hoi e nana i na Pai lapala Hookohu o na Lunaraakaamar,a. i ka ; pono o kn lakou kohoia ana a roe ka ole. A ) o na rula no hoi kekahi o ka hale a lakou i hooholo ai. Ekolu mau Lunamakaaioana i i koe aole i hiki mai i ka la i weheia ai L*a f Ahaolelo, oia hoi o J. H. Kamaio, G. J. Hoapili ameW. J. Kauiia. Ua koho pu ia < no hoi o Lorena Aneru i Kahunapule no ka | Hale. Hoopaneeia kn hana aka hora 12 o i ka Poaha.

E rrn!atr.a:a ;tna he aha2;r,a no kn !a hnn?.u o 'kM k«:kan;ahine a Kaie Kauka o W?,r..t:o. i Lr» 'a bae ne; o Mei. Oka inoa o:a kamaiei oH. Kahauuani. Pela ka hoohu.ii ana r. ai o W. L. H. Maalea ia malou. Loso o Maunalua.—L'a iiīo ae ne» ka palapih hoolima!ima o keia !oko kaulana o Oaha uei. 1 ka pake no na da{a S3OO. a keu ka n-.akahiki hookahi. e.ima nae makahiki e hoolimalima ai. Inoa ole. —Ua h;ki inai kekahi palapala ia makou. e c!t-!o ana he •• iolewawae paina ko lalo. aiaiia i lo!e a:u> iike me īa ko luna," 0 makou nae ka mea nana e hooponopono ia mea, w.ihi a ua kanaka inoa ole nei. E mea ia ae ia Hika, ina ua loaa koke ka io!e, aoie mea ia mai ia makou ; eia ka nmkou, aole a wakou hana no ia meu. • Waapa kakuli. —lioko o kekahi la o kela nei ua hoio aku i Lahama kekahi kanaka me kana wal.me, maluna o ka waapa, a hiki mawaena o ka moana o Molokai, a me Maui, o ka huli no m a hoio aia waie no a pae i Kalaeioa.o ka wihine nae ka mea 1 nne nawaiiwaii i ka make ake anu. O ka moa o ke kane o Halualani. Kupilikii kahi manao.—Ua loaa mai ia makou, he palapaia na J. W. Hauanu o Kaiae, Moiokai, e hai mai ana i keia ike ana i kokahi akaku iaia e moe ana i kekahi po mamua'ku nei. No ka waiwai o!e oia akaku au 1 ike ni, nolaila, ua waiho iiio makou, u he inea aha ia ia, ia kakou Hawaii. Oia nae paha, i nkaka'i o Molokai pu!e o-o ea. Wahi MaMwa Kukini kiah.'a. —Ma kekalii !a o ka putc i halu'ku nei, ua komo mai kekahi wahi kiaiua mokuahi h io i hoolakoia mo na p:i. A eia ua wahi mamiwa nei ke Uu nei maloko o ke awa o Honoiulu nei me kona hae uwepa e weio ana inaluna o ka īli oke kai. A ke hoolau kanaka mai npi ke Kaona i na wahi iuina o na manuwa a elua.

L T n hoi mai nei oG. Hainn mni knna huakai kaapuni i ka «nokupuni u o;itiu nei, a ein oin kc noho pu nei me knkou. Ua hoohniamu ia no kona mau halnwui e na kanaka i komohia e ka makemake o lohe i nn men hou o na ninn pouli e noho mai In i ka poeleele oka make inau, Aua hookipa oluolu ia no hoi oia e na puuwai aloha malihini o ke one o Kakuihewa, Olklo pane ia W. Haehae.—Ua loaa moi . ia makou he olelo pane ia Haehae mai a ! Kaehuaea mai, a no ko makon īL-p «n«. nu : pane mua ia rio ua Haehae la, nolalia, ua I kapne ne inakou i ke pai ana ia palapala, i oiai, ua pnne eia no ua Haehne ia e keknhi ! mea e ne. a aohe no hoi he waiwai ke nuku | nui nku iaia, oiai, ua pane ia uku la 110 hoi. I Daniela Masox.—Ma ke ku ann mai nei o kekahi moku lawe leta i ka Poalua iho nei, ua makana wale mai ko makou makamnka nlohn e noho nmi la f na kunhiwi anu« unu o ka aina tnalihini, oia o Kaleponi, he nupepa ma ka inoa Yreka U r ceUy Union. I He nupepa no i mnhalo riui ia e na mea a . pau. Aua aie nui makou i kona ahonui. A: we make ka Bea.—l aha ia ?Iki ia i ka pu e Kini hnna wnti. Oka pono iho la no ia, o kn pepehi a pnu i ka make, no ka mm, inn nole e pepehiia o ka Inha loa no ia ; o ia holoholona ino ma na kuahiwi o Oahu i nei. Eia nne hookahi no i n.ake, a koe ; hookahi o na bea i holo ai i ka naheie, a elua j hoi e paa nei ike kahu. I hookuu hou aku no hoi «a kahu bea ia, o ke knu hou mai ia , o ka weli j ka poe hele kuahiwi.

He hd paha ka ak*a. —I !;e nha ? 1 ai ia hoi pa!:a lielinhi mnu Alaula a koliahi Luna 0 " a ,va t'' pppa nei e ka bipi. Oia hele paha i ka haawi pepa i kanaka, a hiki ma kahi a na bipi e ai «ouweu nna, paholo ke o pe Alaula ma ia wal.i me ka ike oleo ka Luna 1 k » h:,ule ona 'ho. ei* ka ike ana a m»ro»o loa, i alo mai ka hana, e noke ana na bipi i ka peu i na wahi ope nii, a puu se ln na pep.l i kn puehu liilii i O ia nei. ai ia kekahi mau pepn. a ua nele kekahi maa inoa a na Luna nei. i ka liio ana ia bipi m a. HooPANEr.XEE 1.1-A ka noi.—Heaha ia reea honpaneenee > O Xct, M ela hoi paha. O U oleloia keia e holo ana o Neii i Molokai a . Lahaina, i ka l'oakahi , kaiue aku nei' a nee ana na ohua i kai. i i., ma i a na aole e holo , keia la. aia a ka la apopo holo, lewa na WJhl P a,ki ' a noae Poalua mik. hou na ohu» a kai i ia hou in ,„ai ana! »ole e holo , keia la, no kanaka ole. lewa hou no na wahi uknna, me ke kaniuhu ibo o knhi poe ohua, me ka olelo iho. '• ka ! elua kailewa ana i koe pau kauna o ua mea he knilewa ana." - He Aihue ! Ma ka po o ka la 20 o Apenla, komo ka mea aihue maloko o ka Halekuai o ko kaWou makamaka, oia hoi o Mr. Kaiikini. Ua w a wabiia ka papa o ka rumi e na lima menemAne ole o ka mea kolohe a malaila o,a i komo ai, a iawe aku !a 7 lolewawae paina, me 4 papalekapu n,e 1 huluhulu aahu a me hookahi palule huluhuUa QUI ae no Paba na mea i ]|| 0 , a ka aole nae i pau i ka heluia e J. W. Kemiki,' ke kupakako. L. Z. E. Kaiaauknmuole.

KrXAKENA U.4 LEPO.—Ma U Pe.u,keia pu'e. ua pa mai kekahi makan: , ni. a na ia rr.ak:mi i kuenu mu; i r.i waiho mahe ana mm ko I.ikou m»;; mai, koele mai ina haie hapala pu j t Krc AKU LA ka lthi. —Mn ke ku nei o kekahi moku kalepa mai k\>, : mai, ua lawe pu mai oia i ka lono k ; ■ i ka laweia nna'ku o ke o'a o S Dowsett, e na lima meneoiene oie o „ ; ~ ' ke. a eii oia ke waiho !a ma ka ni a - hini. kahi aole i kamaaiua. 0 S.s> , ; kein noua ka Pa kuai Papn m.iuka Hi!e Hookoloko'o. Ano koi.a oi mai, ua ho'o aku oia i Kalaponi me v . naoe loaa mai ana ke oia oiuolu no k kmo. aka, mahope iho o kekahi tv . : x kona ku «na'ku nia Kaiepom, ua ,>t ia nku no e ka make. i Aa ai\a WAiWAi M ona a:;ia , Mea Hanohano Levi Hanlelea a r . , hooiaha iho nei. e kiui iia ia nna r i .. ; 23 o Aperiia, f>e!a no i hookoia'i. ,\ , ; aina i lilo ma ke kikiahi u ana. . |ma Molokti, o Ka|uia ! t'i ua it!o tn> k.i j Makanalua, he Sl,ooo. Kanuu li, ! Awnuwaia, he SG % JŌ. Kaiininoni. i.r v pNo na aina ma Kauai, Wnikoko. ! , %;• • | Wniniha, he $3.!>00. N'o na | waii, Papaiko, he 83.000. Hoi,o!». !*>-. - [ Oia iho la na aina i lilo ma ko : lohe aku ina ke kuiiala ana ke o!e i • j kou e kuhihewa. OKA lII'POLOA MAI PAIIA KOK o\| Okoa. ' —Ke hoo!e hou nei no ko /!;. () ka waiwai ole o na Oh !o Hoohoio a k-i Kiekie, i paiia iho nei, n humuhuu ; i 1 nei. Auwe! Ke poniuniu oke .!?/ 0. ' Heaha !a kona nunao ia IM,», h' |a me kekahi poe e iho, hoolo Ik.ii , v , . I auanei ? H»nh:« keia ial.ui okeAu C j Ka iioole ia iho !a ka la o ka \ Kiekie i manao ai he Buke waiwn n ; leaneino llawaii nei na :no.ih«!o > -•. kuhikulii oia Huke ? Ua like aiv i Aupuni manao me ko ke Au Okui ? I j ke Aupuni i mokunhana iaia iho. j hope ? i APIKI NOKA HAWAII LA. —I kf ;, |,;i , :t . ! 0 " ana f Ei. hoi palu I, t! nei kekahi moku nuu l'afu!iiva m:u tl , !?. nolulu i keknhi po mnmua iho iu i. A hnole i haawiia mai ni ua mau p a J i; i-s i, na Misionari o kakou e noho mai ! t i F.>•■,. hiva, lele mai la ia iuka nei, n he"o ; huli halo nona iua po | a , a lona iaia I, \ ma Knumaknpili, m oe iho Ja in. nw 1,.i u hu iho I tia niau palapala h mala'o ; uluna. Ike ao nnn ne, i Iniau iho K i ua nihup in e keknhi poe. 1 \ ivux I;i , iho nei, ua loaa ia Kauka Kulika, a n • f I kanele kekahi mnu palnpaia maloko hale leia, a na manno wale ia o na |kikij - no ia mai Fatuhiva inai I Ka palapala a Kf.v. J. Kkkkla jka I | RESIDEXA O Am KHIKa.— U;l palnp,,!-, ; Kev. J. Kekela i ka o An. Huipuia.e hai nna no knna mahi!«>. maknna a ka l > err»id«'na i hnouna m: i no kona hoopnkele nna i ke ol;»*o L» hhoikeia ni mamwn. Ua palapala oi.i ir, •. ā olelo Hawaii. n i ka hiki nna i Amenk'. loau ia Hanowi la o Bosetona. n i.ēm aku ia E. P. liona, keknhi hnolo i l.am ma Lahnina. A na ua Ilo.ia nei i t inai k» olelo Hawaii, n i ka olelo haoie. ( > | pai loihi ia keia palapala ma na nupepi ■ le o Amerika. Aua In'ki n.ai „t-i k. nupepa haole ia makou.n malokoo lai'.-. kou i ike iho ai i ua palnpala la a I\.

Ka HIHIA A Lowkla 1 I!()OpJI Mo M.:.—l hoomnkaia ka hann o kein hihin m:i k:i I lima okn pule i hala'ku i.ei, n hil.i m.,1 . l'oaono, ama ka Poakah. iho n rj. in : • na hoike ika hoike ia. M n ka hora « ' : nie ka hapa auina In, ua wehewehe n« ona noao a elua. 0 ka mua « Ai inahope iho ona, o ka loio a kauou .• v. nui nei, oia oW. Ika hoolohe „k-i ' na mau oieio, ua ku no ika hooikaika i , ♦ aono. Mnhope iho oni ku mr»i ana o K I", n ma kahi kumu hookahi wale iho i- = »ku ni a hala elua hora me t?0 minuie. \ cta ua hihia nei imua ona Lunuk:»r. ■ okolu, nole paha Inkou e honpuka kok, • r. nna i ka lakou olelo lr>ohoio a haia k« mnu ia. Haalele IKA pili.— Ma ka ,„Ii 0 k-i ; ka l'oakolu iho nei. ua lawe ia aku rriea a oha, oia noi o J\ontBknni, ka u; • a John Kahai e ka inake, n eia kona wailua ke waiho lo!ii n:ai nei. Ua ha• . mai nei eia ika piii n ,i» ke knne. »ua * aku la la r«a kana huakai hele koolun . - ma kealanui heieloa. me ka waiho rc; 1 kanc makuri * noho kumakena aku ( '» ke.a kae oka lua kupapau. Aohe n.ea a>■ ba e ae o keia noho ana, hookuhi wnle r.o o ka ,a an * aku o meu i nloh . nahope iho o ka hoohuiia nna 0 r.& r:<:a *ua iio hookahi, e keia mea i mahaloia i.o rita mare. Aka, e hoomanao no nae i;o. Ukou i kela olelo, ",na kahi a ka wahme , hele a», e uwe kanikau «ku ke kane," a y<-lx no ho. ka wahine. Oka mea i ,„.ke »U a. ora no kekahi wahine hanohano o ke k'iana -auhale alii nei. Aka, e hoouinihui no mai Akua, ka mea nana i haawi mi1 ' a n;in * no hai i law« «ku.