Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 17, 28 April 1866 — Na Halehalawai kahi i aoia'i na Kula. [ARTICLE]

Na Halehalawai kahi i aoia'i na Kula.

Ma na apana he nui wa'e o keiaaupuni, ua hui na hoahanau o ia kulanakauhale aku, ia kulanakauhale aku.e kukuiu i mou hakhalawai ik> lakou, i ke Au ia Kamehameha 111. a me Kamehanieha IV. Ia mannwa, ua hui niai ka Papa Hoonaa--1 uao me na hoahanau e kukuiu pu i keka- ; hi o ia niau haie, me ka ae iike iwaena o na hoahnnau ma kekahi aoao a me ke , uupuni ina kekahi aoao, e ao ia na kula ! aupuni mu ia mau iiale i na la kula, a i na ia pu!e, ua oe la e malaina ia na haluwiii puie a hoomnna i ke Akun ma ia inau huie. Malaio o keia kuikahi, ua ; hui na hoalianau Euanelio ma ia wahi i tiku, ia wahi nku me ke aupuni. a ua ku- ; kulu ia na iiale i mau halekula a i liaie ! iialawai. Ma ke kau wahi. ua iike & li- | ke na dala i iiaawiia e na aoao elua, a . ina ke kau wahi ua oi aku ka haawi ana | o kekuhi aoao a ua emi ka iiaawi ana o j kekahi aoao e like me ka mea i aponoia : e ka Papa Iloonuauao o ia kau. j I keia wa ua opuinoino ka Papa llooi naauao i ka malamalaina mua i hiki mai i liawaii nei a i hnonaauao i ka lahui holookou, a ua loaa ia lakou ka manao e I e kukulu i hoomana hou ma keia pae aii na, oia hoi ka hoomana a ka hapanui o ; na lala o ia papa e malama nei,—ka hoo- : mana a ka Bihopa o Peleul;). i Nolaila, ke liana mai nei lakou he mau | hana hou, ano e loa. A heaha ia mau ! hana ? Eia. Ke lioomaka nei lakou e | kaili wale aku i keia mau hale halawai a ; liale knla nei, mai ka lima mni o ka poe , i kokua pu a i kuloana pu iloko o ia mau | hale Ke uliui nei l.ikou ika Berita paa i liana ia mawaena o ke au[)iini n me na | makaainana a me ua makua nea keiki.

lle hiluhiia ole lakou i na hana a iakou e hana mai nei. Ke haawi inai nei iakou i puie aupuni no na kuia i kahua kuhi e kukuiu ai i ka hoomana aupuni a l.ikou i makemake ui, a eia hoi ke knili maoli neilakou ma ke kau wahi i nn ha]c a na mnkaainann i luhi ni i ke kapili «nn. - t Ma kekniu niau apnnn, ua kuni iiio aku keia Pnpa Uoonaauno i na haiekuia a hale iiulawai a na honhannu i kukuiu pu ai nie ke aupuni. a ua hao Inkou i na dala a pau loa no lakou. Ma kau wnhi, ua kuai lilo ia'ku ka halemua,a ua kukulu in he haiekula hou. me ka hoihoi oie in kekahi o na dula o ka haie mua i na hoahanau, a me ka hoonele loa ia ke kuleana a na hoaiuinau ma ka hale hou i kukulu ia ma ia wnhi.

Ma kekahi apnun lioi kn/ii i hooikaika Joa ni na honhnmiu i ke kukulu i na halekula a hnle hnlaani, ka apara no ia i iako loa i na hale maikai inaoli t> ia nno, kahi i hana ia'i ke kuikahi i kakau lima ia iwaunn o ke poo o ka Oihana Hoonanuao n nie na hoahnnau, ma ia apana, ua hookapu lon ia inai ka pule nnu a ke kumu me na Imumana kula, aia waleno ma ka pule i hakuia e ka Papa, n ua kukala mai hoi o Aberahama (A. Fornander Esq) i nn hora kula ole, ua noa i na hooniiuia a pnu e komo wale a hoomann ma ia mau hale e like me ko lakou makemn» ke, nole c hiki i kekahi e pnpa'ku.

Ua noa i na Bihopa e komo malaila, a ua noa i na Knkolika a i na mea a pau. Pela ia i uhai inaoli ai i ka Berita pan i hana ia iwaena o nn aoao elua, a pela no i kaili wale ia'i na pono a me na da!a a na hoahanau Kuanelio o ia npana. " E pono anei i ke kanaka ke hao i ka ke Akua? Aka. ua hao oukou i ka*u, a ke ninuu mai nei oukou, ma keaha ka makou i lioa ai i kuu ? M Ke pane aku nei makou, ua hao oukou e ka Papa, Hoonaau&o, i ka ke Akua ma ke kaili wale ana i nn hale halawai a nn hoahanau iiihune a ko makou lahui i kukulu ai no lehova. Nani na hana kaili wale a keia Papa Hoonaauao !

07" Ua hnlawai iho nei makou me kekahi palapala i paiia ma Ladana; a ua hoolahaia maioko o ia palupala ka moolelo o ko Bihopa Slaley kaapuni ana i n\ mokupuni nei o kakou. He ano e ka manao i ka heluhelu ona i ua pepa la no ka lauwiii a no ka oiaio oie o na olelo i hoolahaia e ua Bihopa nei. Ma ka aoao ewalu o ua pepa nei t ke i nei ka B:hopa ua kanu ia ko Waiaiua poe make me he poe kino ilio la, aohe puie ia. A aohe

ka he pipekikoia o ko Wniūiua r< o keiki iiiiu Ma kxT ooao 16 o kana D€pa ua hoike rnai oia i na mea aua i hana ?.i ma Hi!o. > I koiia h-ilaw.-īi nui ana malai'ia na ' haole a me na Hawaii. ua hele mai ka ke ; kahunapule o ka ekalekia Rt>n*.a iioko o i ka aha halauai. a ua koa aku ka oia nei ; imua ona me ka ikaika ka o ka «lelo ! \\ ahi a ua Hihopa nei. *' Ua hoino ika- ; ika aku au i «ia hana lapuua'e o ia ekaI lekia.'* (eknlekia Koma) Ua hoike ae ; no hoi ka Eihopa i kona hoopaapaa nna ; ka me ua kahun i nei o ka pope, a paa | ka ka waha o ua kahuna la i kona pane | akainai ana ! Wnhi hoi a ka Oii'.opa, | " Ua huna ia knhunapuie i ke ano o kekahi hapa o ka oihana iioomana R< ma." Ma ia aoao hookahi no ke olelo iiei ka ! Eihopa no kekahi liaole o Hilo. o Knmaj lena kona inoa. Ua iiuli aku ka ia ma i ka ekalekia Roma t; no ka loaa ole ana iaia o ka mea e manaoio aku ai malalo o ka hooponopono oihana lapuwale a Mr. | K." (Koana) | Ma ka aoao o kana nepa ke hai nei | ka Bilio[)a he poe iiihune ioa na kauaka ; Hawaii, a nolaila, he |>ono i ko Enelani J poe e kokua mai i ke elaia e pono ai ka lakou uiiiu hana. Ile nui na manao i hoala ia ma ka heluhelu ana i keia pepa a ka Oihopa. Ile mea hor;kaka ka heluhelu ana i kekahi mau mea ana i hoolaha ai. llu ka a-ka i kona kaena ana. o ko Hawaii nei naau- | po a ilihune hoi. Ake hea nei oia ia j Enulani e hii mai i ke keiki kohana, o | Hawaii ! " llawaii puamana, no moni," wahi a ka haole ! I lie manao menemenea hik.hila no hoi ka i loaa i ka poe heluhelu i ua pe[>a nei, no na olelo hoino i hoolalia ia no kakou. He oihana hoomana lapuwale ka ka Koana i hooikaika ai ma Hilo, uahi a ia pepa. Ua hke pu ke ano pekana o Ilawaii i keia wa me ka wa kahiko loa, wa- | hi nka uoao 19 oua pepa lu ! Ile poe aha la ka [>oe nana e hoolaha nei i keia I mau olelo hoino i ka hana kamahao e | hooko ia nei ma keia pae aina ma o ka- : naka Hawaii la ?