Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 19, 12 May 1866 — Page 1
KA NUPEPA KUOKOA.
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE V. HELU 19. HONOLULU, MEI 12,1866. NA HELU A PAU 232.
"KA NUPEPA KUOKOA,"
HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU I kela Poaono keia Poaono.
$2.00 no na mahina he UMIKUMAMALUA, $1.00 no na mahina eono.
ME KA HOOKAA MUA MAI.
NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.
KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.
NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.
O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.
AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.
L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)
KA "NUPEPA KUOKOA."
I s published in Honolulu. EVERY SATURDAY,
$2.00 per annum, or $1.00 per six months, in advance.
A DVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.
KANIKAUS will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line.
PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.
ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.
THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.
L. H. GULICK.
Publisher.
Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.
Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.
HE MOKU HOLO MAU
No Lahaina, a me Makena. O KE KUNA KALEPA PAA maikai, "Kate Lee." O Fountain ke Kapena, E HOLO MAU LOA ANA A HIKI WA no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia C. BREWER &co. (BURUA MA) 228-tf
No Hilo.
KA MOKU KUNA "MELE HILO," O Pilipo ke Kapena. E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no na ukana ame na ohua e ninau ia C. BREWER &co. (BURUA MA)
Olelo Hoolaha
- A KA -
AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI
- A -
MOKU MAOLI KULOKO
- O KO -
Hawaii Pae Aina.
KA MOKU KUNA MAIKAI "ONWARD," E holo ana i KOLOA, a me WAIMEA, Kauai, mahope iki iho o kona hoi ana mai KAWAIHAE mai. O KE KUNA MAIKAI Alabani, 161 tona, e holo ana i Kawaihae, a me Kona, ma k Poaono, a mamua ae paha, la 10 o keia malama. O KE KUNA KALEPA O Neti Mela E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea. No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mokina, a i ole ia, ia JANION GREEN & CO., A. H. M. K. H. 222-tf
Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.
Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.
Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4 00
" Ohana, ano nui, me na kii, 2 50
a me na Moohana, 5 00
" Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula, 1 00
" Ohana, me na Moohana wale no, 62 ½
" Okoa, 50
Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838, 25
Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 ½
Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.) 25
Haiao, 25
Hele Malihini Ana, 25
Wehewehehala, 26
Li ra Hawaii, 25
No ko ke Akua Ano, 25
Li ra Kamalii, 25
Kumumua Hou, 12 ½
Moolelo Ekalesia, 50
Hoike Palapala Hemolele, 25
Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25
Ninauhoike, 12 ½
Ui Kamalii no na Kula Sabati 12 ½
Kumu Leomele 12 ½
Eia na buke i haawi walei a.
Haawina Baibala.
Ui.
Na Dawida Malo Kumumanao.
Ko Olelo Ao Liilii.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
L. H. Kulika.
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o Hawaii.
Ka Nupepa Kuokoa.
Ka Moolelo o Europa.
NO KA WA KINOHI O SEPANIA.
Ua kaawale ke aupuni o Sepania i ka lalani o na mauna i kapaia o Purene. Ma ke komohana o keia aupuni o Po tugala, a o kekahi mau palena e ae ona, o ka Moana Atalanika, ke Kaikuono o Biseka a me ke Kaiwaenahonua.
He aina kaulana loa o Sepania; ua paapu i na mauna pohaku me na awawa nani mawaena o kela mauna keia mauna. He aina pumehana no hoi o ka noho ana. He nui no hoi na hua ai malaila, oia hoi ka uwaina, oliva, lemi, alemona, fiku, kukane, pomegerane, a me ia mea aku.
Ua kaulana no hoi o Sepania no na ee lio maikai. Ma keia aina no hoi i ike mua ia ai ka hipa Marina ; mai keia wahi i laha ae ai i Amerika, no keia hipa mai na lole hulu hipa aeae ma ke ao nei.
Aneane no e like ka nui o na kanaka o Sepania me Amerika. He ano naaupo na kanaka, he poe kanaka manao kuhihewa wale ma kekahi mau mea, aka nae, he poe akahai a hanohano no hoi. O ka mea makemake loa a ko Sepania, o ka hulu ana iwaho o kuhua, a o ke kulanakauhale alii o Maderida, he kulanakauhale nani loa keia.
Ua paapu i na hale nui me na pa nani, he mau luakini a me na Halealii i kukulu ia e ka poe eleele (Moors.) a no lakou hoi kekahi wahi moolelo, eia iho malalo nei. O keia mau mea nani i hana ia kekahi mau mea nani loa ma ke ao nei. Ua like loa no me na hale o Helene a me Roma. Kakau no lakou i kekahi mau kii no ia mea, ua kapaia he kakau kii Gotika (Gothic) a ua loaa no kekahi mau mea o keia ano ma kekahi mau kulanakauhale o Amerika.
Aole no i nui loa na mea i oleloia maloko o ka moolelo o Sepania a hiki wale i ka holo ana o ka poe Poinike. Mai Poinike i holo mai ai keia poe, ua kokoke hoi keia aina i ka aina o Kanaana 2,000 paha mile ka loihi, a ua kukuluia 2 mau kia pohaku ma ke Kowa o Gibalareta. Ua kapaia hoi keia mau kia, o na kia o Herekule. Aole aa iki o ka poe kahiko i ka holo i na wahi e aku maloko o ka Moana Atalanika.
Ua loaa i ka poe Helene kekahi mau kulanakauhale iloko o Sepania. Mahope mai, ua lilo ka hooponopono ana o ka aina i ka poe Ka tage ; eia nae, ua lilo i ko Roma i ka makahiki 134 M. K. a i ko Roma ka malama ana ia aina a hiki i ka makahiki 406 mahope iho o ka era Kristiano. Ia wa, ua kaua ia o Sepania e kekahi poe hupo o ka aoao akau mai, i kapaia ka Suevi, ka Alana, a me ka poe Vanekala.
O kekahi o keia poe, ua noho mau no ma keia aina no na makahiki 100 a oi aku. Ma ia wa mai ua kipakuia lakou e kekahi poe hupo e ae i kapaia o ka poe Gota (Goths) a na keia poe ka hoomalu ana i ka aina holo okoa o Sepania, a lilo i aupuni.
Mahope iho o na makahiki 200 paha, o ka noho ana o ka poe Gota mu Sepania, ua hoonohoia i alii ma ka nohoalii, o ka inoa o ke alii o Rode rika (Rodrick.) Ua hana ino loa keia alii ia Juliana, oia hoi kekahi kanaka ikaika o ka poe Gota. A no keia hana ino ia e ke alii, ua holo o Juliana.
Aia hoi ma na kahakai akau o A ferika he wahi i kapaia o Mauritania, he mamo na kanaka olaila na ka poe Serekena aole no hoi i mamao loa ia wahi mai ia Sepania ae. Ua kapaia ka inoa oia poe, he Mauri. A ua konoia keia poe e Juliana e holo ae ma ka moana e kaua'ku ia Sepania.
A no keia mea, ua holo nui aku na kanaka a noho ma na kahakai o Sepania, malalo o ke alakai ana o ko lakou luna koa, oia hoi o Tarifa (Tariff.) A houluulu ae la hoi ke alii Roderika i kona poe koa he nui, a kaua aku i ka poe Mauri ma Kere (Xeres) aia ia wahi ma ka hema o Sepania. He hoouka kaua nui ana malaila ia wa.
A ua lilo ka lanakila i ka poe Mau ri, a pio loa o Roderika. O ka lio o Roderika ka mahiole, ka pale kaua, a me ka pahikaua, ua loaa ma ke kae muliwai e kokoke ana i ke kahua kaua ; a o kona kino nalowale loa. O ka wa o keia kaua ana i ka makahiki 712 M. K.
I ka manao ana o ko Sepania, aole i make o Roderika, a ua loihi no ka wa o ko lakou manao ana pela, me ko lakou i ana e noho ana no oia a kahi wa mai, alaila, hele hou oia e kaua i ka poe Mauri. Eia nae, aole i lohe iki kona hooho kaua hou ana, a i ka haulehia ana o ua alii nei o ka poe Gota, nolaila, ua kapaia oia, o ka Roderika hope o ka poe Gota.
Aia hoi kekahi keiki alii, o Pelasio kona inoa, lawe ae la oia i ka noho hoomalu ana i ka poe i koe mai o ka poe Gota i pau ole i ka make i ka poe Mauri. Na keia alii i alakai i keia poe iloko o na mauna o Aseturia a me Bago (Burgos,) a ua loaa kahi aupuni uuku malaila, ma ko lakou kukulu ana. O keia wahi wale no koe o Sepania, i hiki ole i ka poe Mauri ke lanakila.
A na ke panihakahaka o ua keiki alii nei i hoopalahalaha loa ae i na palena o keia aupuni a lilo i aupuni nui. Aka, mahope mai ua lilo ke ekolu hapaha o Sepania i ka poe Mauri.
NO KE KAUA MAWAENA O KA POE MAU RI A ME KA POE SEPANIA.
I ka lanakila mua ana o ka poe Mauri maluna o Sepania, ua hihiu loa ko lakou ano : aka, aole no i loihi ka noho ana ma ia ano, o ko lakou naauao no ia a oi ae i ko kekahi mau wahi e ae o Europa.
Aia maloko o ke kulanakauhale o Ko dova (Cordova) kekahi waihona palapala he 600,000 ka nui o na buke. A pela no hoi ma kekahi mau wahi e ae o ka poe Mauri ma Sepania he 70 ka nui o na waihona palapala no ka lehulehu; he poe loa ka poe Mauri i ke mele.
Kukulu nui lakou i na hana ku i ka mahalo ma Sepania. Aia ilokoo ke kulanakauhale o Gerenada ka Halealii o ka Moi o ka poe Mau ri, ua hanaia ia Halealii me na mea kinohinohi. O ka wela o loko o ka hale ua hoohuihuiia e na punawai e pipii mau ana ka wai iloko o ka hale ma kahi i hoanae ia no ka wai. A malalo o ka Halealii he hale kupapau no na'lii aupuni ke make lakou, no ke aloha o na kanaka i ka halealii ka mea i hoihoi ai ka hale kupapau malalo o ka halealii, a i pau ai hoi ka halealii a me ka hale kupapau i kahi hookahi.
Aole i pau.
Ka Aina o Pale setina.
HELU 5.
KE ANO O KA NOHO ANA A ME NA KAU.
He loli mau ke ano o ka wa ia a me ka wa ua ma ko kakou wahi nei i kela makahiki keia makahiki, aka, ma Pale setina, o ko laila wa ua iki, o ka hapa hope o ke kau haule lau a me ka hooilo, a o kekahi mau wa e ae o ka makahiki, aohe e ikeia, he wahi ao ma ke aouli, a aohe no he ike nui ia o ka ua e kulu ana malalo iho o ko laila mau aouli.
O ko laila wahi wa e ua iki ai, aia i ka hapa hope o Okatoba, a o ka hapa mua o Novemaba, aohe nae he kulu nui mai, aka, he haule pakakahi wale no, a ia wa e kulupakakahi ana, o kahi wa kupono iki iho la noia i ko laila poe kanu huita a kanu bale no hoi. O kahi e hiki mau mai oi ka ua, mai ke kukulu hema mai, a mai ke komohana hema moi, e nana ma Luka 12:54. a e ua mau ana no, no na la ekolu, aka. i ka po e ua ai, alaila, loli hou ae ia ka makani ma ka akau a ma ka hikina, alaila, he mau la oluoluia. O ka malama o Novemaba a me Dekemaba, o na malama ua lanipili loa ia o ua wahi la, a mahope mai, akakuu mai la ka ua ana, aohe hoi he kaumaha loa e like aku la me mamua. He mau wahi kuaua iki no ko ka malama o Maraki, a maia hope mai, he nele loa. O ka ohu kakahiaka, o ka mea ike mau ia no ia, i ka malama nae o Mei e hoomaka'i, a o ka ua hoi he ole wale. O ka ua i ke kau ohi-hua, aohe hiki ke hoomaopopo ia e kekahi Iudaio o ka wa kahiko, e like me ka hau i ka makalii. E nana ma 1 Samuela 12:17 ; Amosa 4:7 ; Sol. 26:1. O ke kuaua " mua " a me ke kuaua " hope," ka ke kanaka mahiai Iudaio e kali ai, me ke kaunui o ka manao. E nana ma Sol. 16:15 ; Iakobo 5:7, a o na kuaua mua no paha ia o ke kau, a na ia mau kuaua e hoomau i ke kula papaaia a maloo no hoi ka wai, a ua kupono no ke ke kanu ana i na anoano, a na ke kuaua hope o ke kau ulu-lau e hooulu ae ia mau anoano, a na ia kuaua no e hoo-oo i na hua ohaha o na mala kanu, a me na hua a pau o ke kula.
2. Aohe he hui loa o ke ano o ka hooilo, a aohe no hoi he nui o ka hau. Ma ke kula e waiho haahaa ana, aohe nui o ka hau, a hehee aku la no mamua o ka puka ana mai o ka la, aka, ma na aina kiekie, e like me Ierusalema, he nui loa ka hau malaila, aia aae i ka malama o Ianuari a me Feberuari, hookahi kapuai ka hohonu, aka, aohe e loihi ka waiho ana maluna o ka lepo a hehee aku la. O ka uwila a me ka hekili ka mea kela loa malaila i ka hooilo. He ikaika loa ka wela o ka la o ka makalii ma na kula a me na awawa, aka, ma na wahi kiekie o ka aina aohe pela, e like me Ierusalema, aia no ka wela oia wahi a pa mai ka makani mai ke kukulu hema mai, oia hoi ke Siroko (Sirocco) alaila wela ia wahi, e kiei aku a e halo iho ma Luka 12:55. He puanuanu loa na po ma ia wahi, oia hoi na wahi ahua iluna, a he nui loa ke kehau o ka po. A no ka loaa wahi kulu ua ole i ka makalii, nolaila, maloo iho la na mea ulu, a lilo ae la ka nani o ke kula i mea ole, a i ka nana ana'ku i na kula, mai kahi haahaa o ka aina, a i kahi kiekie, he like wale no ka nanaina, he maloo, a he oneanea wale no. Aohe wahi mea uliuli e ikeia, o na wahi lau kakaikahi wale no o na wahi laau hua e ku kawalawala ana, a me na pa-waina, a me na kula hua ai. I ke kau haule lau, he wa maloo loa ia o ka aina, aneane maloo loa na pa-waina, a o na mea ola a pau, kanaka a holoholona, ua pilikia loa i ka wai ole, a noho hoomanawanui aku ia lakou me ke kau nui ana o ka manao i na kuaua o ke kau.
O ka ohi ana o ka hua ma na aina puu, he loihi loa mamua o ka ohi ana o ka hua ma na aina papu o Ioredane a me i na kapa-kahakai. O ka ohi ana o ka bale (barle y) elua anahulu mamua o ka ohi ana o ka huita. O ka ohi ana o ka huita ma na kula o Ioredane, aia i ka malama o Mei, aia a ka hapa hope o ka malama e ohi ia'i ko na kula o Kahakai a me Esedarelona, a o na puu hoi, aia a kokoke aku i ka malama o Iune. O ka malama o Sepatemaba ka wa e ohi mau ia'i o ka hua waina, aka o na wahi hua mua-kau, i ka malama no o Iulai e pala ai, a mai kela manawa mai no e hoomaka ia ai ka lawe ana a me ka hoolako ana i ke kulanakauhale me ia hua a hiki i ka wa e pau ai o ka pala ana.
He oluolu loa ke ano o ka noho ana o Palesetina, he loloa loa ke ola o na kanaka oia wahi. A no ke kiekie loa o Ieru salema iluna, o ka mea maa malaila, he kalae ka lani, a he maikai ke ea oia wahi, a nolaila, he maikai a he oluolu ka noho ana oia wahi.
(Aole i pau.)
Kau Ahaolelo O ka M. H. 1866.
POAKOLU, Mei 2.
Halawai ka Ahaolelo ma ka hora 11. O ka Hon. G. Rhodes Hope Peresidena ma ka noho.
Pule ke Kahunapule a pau.
NA PALAPALA HOOPII.
Waiho mai o Hon. J. Mott Smith he palapala hoopii no Kohala. E noi mai ana. 1. E kauia i Kanawai e kauoha ana i ka poe Luna Le ta a puni keia aupuni, e hoopuka i na kikoo dala mai kekahi Hale Leta a kekahi, i hiki ai ke hoounaia ke dala me ka nalowale ole, no ka mea, ua nui loa ke dala i nalowale iloko o na kau i hala ae nei ma na Eke Leta. 2. E hooloihiia ka hoomau ana i ke kanawai e hoonohonoho ana i na Komisona Palena Aina, i eha makahiki hou aku a e hoonohoia i 4 mau Komisona hou no ka mokupuni o Hawaii, 3. O na kanaka a pau o keia aupuni i hiki ka helu waiwai i ka $5,000, e auhauia 1/2 keneta no ke dala hookahi. 4. E hooemiia ka auhau lio i hapalua dala, koe no ka auhau o na lio wahine. 5. E kukuluia i Banako Aupuni malalo o ka hooponopono ana a ke Kuhina Waiwai, a e hoopukaia ke dala pepa. 6. E hooliloia ka Aha Hookolokolo Apana o Kohala i Aha Hoomalu. 7. No ke ane pono ole loa o ke kanawai e hooponopono ana i na kula, i hoololiia iho nei e ka Ahaolelo o 1864 & 1865, nolaila, e hanaia i Kanawai e hiki ai ke hookohuia i mau Luna Paipai, i mea nana e kii aku na keiki e hele i ke kula. 8. E hookapuia ka lawe ana mai i na pake Limahana, aka, aole nae e hookapuia na poe o ka Lahui e ae.
Waiho hou mai no o Hon. J. Mo tt Smith he palapala hoopii no ia Apana no, e noi mai ana. 1. E hoohanaia na lawehala i hoopaiia ma ia Apana, ma ia wahi no. 2. E haawiia ka mana i na Lunakanawai Apana e hoopai i na hihia hoohiki wahahee, ke emi ka uku hoopii malalo o $100.00. 3. O na pono a pau o na mea aina iloko o na kai lawaia e hoopauia, a e haawiia ka pono i na Makaainana. 4. E hanaia kekahi mea e paipai aku ai, i hana'i kekahi poe i mau hale hana lole. 5. E aoia ka oihana Loio ma ke kula o Lahainaluna. 6. E hanaia i kula Enelani ma ke ano kula hanai, i wahi e aoia'i na keikikane me na kaikamahine ma ka mokupuni o Hawaii. 7. E hanaia i Hale no na poe kuli a me na makapo ilihune ma Hawaii. 8. E hookaawaleia na Kanawai Kivila, a me na Kanawai Hoopai Karaima, aole ma ke waiho huikau. 9. E kukuluia i Hale mai ma Waimea, Hawaii.
Waiho mai no o Hon. J. Mo tt Smith he palapala hoopii no kona Apana, e noi mai ana. 1. E hookaawaleia $2000 no ke alanui mai Kawaihae uka, a hiki hoi i Waimea, Hawaii. 2. E hookaawaleia i puu dala no ka unuhi ana i na olelo hooholo o ka Aha Kiekie a me na Buke hoonaauao e ae. 3. E hookaawaleia i $1000, no ka hana ana i Hale Hookolokolo no ka Apana Ekolu ma Waimea, Hawaii. 4. E hookaawaleia i puu dala no ka hoolako ana i ka Papa Hoonaauao i hiki ia lakou ke uku aku i na kumuao i ko lakou uku.
Ma ke noi a Hi s. Ex. Mr. Harris, ua haawiia na palapala hoopii i ke Komite Wae, a ua kohoia o Hon. J. Mot Smith, J. W. Keawehuhahala, & C. K. Kakani.
Ma ke noi ia ana mai, ua aeia o Hon. J. W. Keawehunahala e heluhelu mai i kana olelo hooholo e hoololi ai i ka rula 27 o ka Hale. Ua heluheluia ka olelo hooholo, a ma ke noiia ana mai, ua hoomoeia ma ka papa.
Hoopuka mai o Hon. L. Aholo he olelo hooholo e hoolakoia na hoa o keia Ahaolelo i na Kanawai o ka 1864 a me 1865, ua hooholoia.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Keohokaua i kona manao e waiho mai i Bila Kanawai e wehe ai i ke awa o Kahului i awa ku moku.
Ma ke noiia ana mai, ua aeia o Hon. J. W. Keawehunahala e heluhelu mua mai i kana Bila Kanawai e hoonui ana i ka auhau kino maluna o na kanaka o na Aupuni i noho kuikahi ole me keia, ua hooholoia ka Bila ma ka heluhelu mua ana.
Ma ke noiia ana, ua haawiia i ke Komi te Wae. Haawiia i ke Komite Wae. Kohoia o His. Ex. Mr. C. D. Varigny, J. W. Keawehunahala, J. H. Kamalo, E. H. Boyd, & J. K. Hart.
Hoolaha mai o Hon. H. J. Wana i kona manao e waiho mai i Bila Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 480 o ke Kanawai Ki vila.
Hoolaha mai ke Kiaaina o Oahu i kona manao e waiho mai i Bila Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 513 o ke Kanawai Kivila.
Ma ke noiia ana mai, ua aeia o Hon. J. W. Keawehunahala e heluhelu mua mai i kana Bila Kanawai e pili ana i ka hoololi i ke kanawai e hoakaka ana i ka Hoa Lunakanawai alua o ka Aha Kiekie.
Ma ke noi a His. E x. Mr. Harris, ua hooholoia ka Bila ma kona heluhelu mua ana, a e heluhelu alua ia i ka wa kupono.
NA HANA I HOOPANEEIA.
Ma ke noi a Hon. J. H. Kamalo, ua hapaiia na hana i hoopaneeia, a ua lilo ka Hale i Komi te no ka noonoo ana i ka Bila Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 481 o ke Kanawai Kivila. Kaheaia o Hon. J. H. Kamalo ma ka noho Luna Hoomalu.
Heluheluia ka Pauku mua o ka Bila, a i ke noiia ana mai, e hooholo i ka Pauku mua. Ua noi mai ke Kuhina o ko na aina e, e kakauia na ae me na hoole.
O keia Bila, he Bila e hoomei ana i ka auhau lio i hapalua dala. Ua nui no na olelo i hoopukaia mai e Hon. J. W. Keawehunahala ka mea nana i lawe mai i ka Bila e pili ana i ka wehewehe mai i ke kumu pono e hooholoia'i ka Bili, wahi ana, ke kaniuhu mai nei na Makaainana no keia auhau. A ua hai pu mai no hoi ia, no ka pinepine o ka hoopii ana mai o na Makaainana i na Kau Ahaolelo i hala ae nei no keia auhau. A ua nui mai no na olelo naauao e ae a ua Luna la i hoopuka ai no keia Bila, a pela no hoi o Hon. Mr. Huluili, Kupau, J. Kapuniai, Hart. J. H. Nahaku, G. B. Ukeke, L. Keliipio, H. J. Wana, a me kekahi poe e ae.
A ma ka aoao kue hoi i ka Bila, ua iia mai, he kiola wale keia i ke dala, a he hoopomaikai i ka poe waiwai na poe nui o na lio, a ina e hooemiia ka auhau o na lio, alaila, e hoonuiia auanei ka auhau maluna o na kanaka. A, aole o na Kuhina makemake e hoonui hou ae i ka auhau maluna o na kanaka.
A mahope iho o ka hoopaapaa loihi ana, ua hooholoia e hoomoe ma ka papa. Ua kakauia na a e a me na hoole. Eia no ia.
H. R. H. M. Kekuanaoa, Hon. C. Kakani, Hon. W. C. Lunalilo. Hon. John Ii, Hon. W. P. Kamakau, Hon. H. A. Kahanu, Hon. P. Nahaolelua, Hon. G. Rhrdes, Hon. T.C. Heuek, Hon. P. Kanoa, Hon. D. Kalakaua, Hon. C. C. Harris, Hon. C. de Varigny, Hon. F. W. Hutchison, Hon. J. H. Kamalo, Hon. E. H. Boyd, Hon. W. P. Wood, Hon. J. Mott Smith, Hon. L. Kaapa, Hon. Keohokaua, Hon. J. Kahaulelio, Hon. Kahulu, Hon. G. J. Hoapili. O ka huina o ka poe i hoole he 23.
POE AE.
Hon. J. Kupau, Hon, J. H. Nahaku, Hon. G. B. Ukeke, Hon. J. H. Heleluhi, Hon. L. Keliipio, Hon. J. W. Keawehunahala, Hon. H. J. Wana, Hon. S. W. Mahelona, Hon. J. K. Hart, Hon. J. K. Kaunamano, Hon. L. Aholo, Hon. L. W. Kaainoa, Hon. N. Kepoikai, Hon. Mr. Huluili, he 14 ko lakou nui.
O ka poe ma ka ae ka poe makemake e hooemiia ka auhau lio i $0.50, a o ka poe ma ka hoole, ka poe ma ka aoao e makemake ana no e hoomau i ka auhau lio i hookahi dala,--a ua hooleia ka Bila, a ua hoopaneeia ke Komite o ka Hale, a ua hoopaneeia ka Hoike a ke Komite o ka Hale.
Ma ke noi a Hon. L. Aholo, ua lilo ka Hale i Komite no ka noonoo ana i ka Bila Haawina, lilo o Hon. L. Ailolo i Luna Hoomalu.
Ua noonooia na haawina mahope iho nei, a ua hooholoia ma ka heluhelu alua ana.
Ola o na Lawehala - - - $9,000
Luna Paahao o Oahu - - 3,000
Ua heluheluia ka haawina no na makai o Oahu, a ma ke noiia ana, ua kapae ia ka noonoo ana o ia haawina a mahope aku.
Hoopaneeia ke Komi te, a hoopaneeia ka hoike a ke Komite o ka Hale.
Hoopaneeia ka Ahaolelo a ka la apopo i ka hora 11 A. M.
POAHA, Mei 3.
Halawai ka Ahaolelo ma ka ho ra 11 A. M., e like me ka hoopaneeia ana.
H. H. R. M. Kekuanaoa a me Hon. G. Rhodes, Hope Peresidena, ma ka noho.
Pule ke Kahunapule a pau.
Heluheluia ka moolelo a aponoia.
Waiho mai o Hon. Mr. Kaulia o Kau, Hawaii, i kona Palapala Koho, a ua haawiia i ke Komi te no na Palapala Koho.
WAIHOIA MAI NA PALAPALA HOOPII.
Na Maeha ma laua o Kanakaole. E noi mai ana e hoihoi hou ia aku ka laua mau dala i hoolilo ai no ke ana i ka Aina Aupuni, ia Puuanahulu, he $134 00. Haawiia i ke Komite Waiwai.
No Kona Akau mai kekahi e noi mai