Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 19, 12 May 1866 — Ka Nupepa Kuokoa. Ka Moolelo o Europa. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

Ka Moolelo o Europa.

Nn KA \VA KINOHI O Sf.PANIA. i L.i ka;i\v«t!e ke aupum o Sep;inia i ka j I.ilani o i>;i mauna i kapaiuo Purenc. Nfa ke koinohana o keia anpuni o Pntugili. a o kek;ihi muu pak'iia e ae on;f, <* ka Mouna Alalanika, ke Kaikuono o B,st*ka a me ke Kaiwaenahonua. ile aina kaulana loa o Sepania; ua ( paa|>u i na mauna pohnku me nu owawa | nani mawaena o kela mauna keia mauua. ! He nina pumehana no lioi oka noho ana. | He nui no hoi na hua ai malaila, oin hoi | ka uwaina, oliva, alemona. fiku, kukane, pornegerane, a me ia mea aka. U»i kaulana no hoi o Sepania no na ee | ' lio inuikai. Ma keia aina no hoi i ike | mua ia ni ka hipa Marina ; mai keia wa- ' ln i I iha ne ai i Amerika, keia hipa . mai na lole hulu hipa aeae ma ke no nei. j Aneane no e hke ka nui o na kanaka ! o Sepania me Amerika. Ile ano nauiipo I na kanaka, he poe kanaka mauao kuliihej wa Wiile ma kekahi mau mea, aka nae, j he poe ukahai a hanohano 110 hoi. O ka I inea makemake l».a a ko Sepania, o ka ; hula ana iwaho o kahua, a o ke kulanaI kauhale alii o .Maderifla, he kuianakaui hale nani loa keia. i Ua paapu i na hale nui me na pa nani, | he mau luakini a me na Ilaleahi i kukulu I ia e ka poe eleele (Moors.) a no lakou i hoi kekahi wahi moolelo, eia iho malalo | nei. O keia mou mea nani i hana ia ke- ! kahi mau mea nani loa ma ke ao nei. Ua | like loa no me na hale o Helene a me | lloma. Kakau no lakou i kekahi mau kii no ia mea, ua kapaia he kakau kii Gotika (Goti»ic) a ua loaa no kekahi uuiu j mea o keia ano ma kekah» mau kulanaknuhalu o Amerika. Anle no i nui loa na mea i oleloia maloko o ka mooleloo Sepama u hiki wale 1 ka holo aua o ka poe Poinike. Mai Poinike i holo mai ai keia poe, ua kokoke hoi keia aina i ka aina o Kanaana 2,000 paha mile ka loihi, a ua kukuluia 2 mau kia pohaku ma ke Kowa o Gibalareta. Ua kapaia hoi keia mau kia, o na kia o Herekule. Aole aa iki o ka poe kahikti i ka holo i na wahi e alui maloko 0 ka Moana Atalanika. Ua loaa i ka poe Helene kekahi mau ; kulanakauhale iloko o Sepania. Maho- ! pe mai, ua lilo ka hooponopono nna o 1 ka aina i ka poe Katage ; eia nae, ua lilo ' i kt> Roma i ka makahiki 131 M. K., a i ko Iloma ka malama ana ia aina a hiki i ka makahiki 406 mahope iho o ka era Kristiano. Ia \va, ua kaua ia o Sepania e kekahi poe hupo o ka aoao aknu inni, 1 knpaia ka Suevi, ka Alana, a me ka poe Va.iekala. O kekahi o keia poe, ua noho mau no ma keia aina no na makahiki 100 a oi aku. Ma ia wa mai ua kipakuia lakou e keknhi poe hupo e ae i kapaia o ka poe Gota fGoths) a na keia poe kn hoomalu ana i ka aina holo okoa o Sepania, a liio i aupuui. Mahope iho o na makahiki '200 pahn, o ka noho ana o ka poe Gota ma Sepa- i nia, ua hoonohoia i nlii ma ka nohoahi, o ka inoa o ke alii o lloderika (Ro<irick.J Ua hana ino loa keia alii ia iuliana, oia j hoi kekahi kanaka ikaika o ka poe Gota. j A no keia hana ino ia e ke ahi, ua hoioo Juliatia. Aia hoi ma na kahakai akau o Aterika he wahi i kapaia o Mduritania. he mamo na kanaka olaila na ka poe Serekena aole no hoi i mamno ioa ia wahi mai ia Sepania ae. Ua kapain ka inoa oia poe, he Mauri. A ua konoia keia poe e Juliana e hoio ae ma ka moana e kaua'ku ia Sepania. A no keia mea, ua hoio nui aku na kanaka a noho nia na kahakai o Sepauia, malalo o ke aiakai ona o ko Ukou luua koa, oia hoi o Tarifa (Tariff.) A houiuulu ae la hoi ke aiii Rodenka i kona | poe koa he nui, a kaua akiii ka poe Maj ori ma Kere (Xeres) aia ia wahi ma ka hema o Sepania. He hoouka kaua nui ana malaila ia wn. A ua lilo ka ianakila i ka poe Maun, a pio ioa o Roderika. O ka iio o Rod*~

rikn. ka u.ni»i-» ; «-. ka ; kaua, a me ka p .hikana. ti ! !.»in:> '.e kae muliwai e kokoke ni«i i kaua ; a o kona ; kir>o nalowale i< a. Oka wa o keia kaI ua nna i I.: ia . :hiki 712 M. K. j Ika >i u ; ;iaa oko $epania, aole i | mnke o H<«df.'rika. a ua ioihi no ka \va o ko lakou man'i') aiia pela, me ko lakou i ana e noho ana n»» oia a kahi wa mai, nlnila, he.'e hou oia e knua i ka poe Mauri. Eia nae, aole i lohe iki kona hooho kaua- hou ann. n i ka hauh hia ana f) ua j alii nei o ka poe Gota, noiaih. ua kapaia I i oia, ka lloderika hope oka poe Guta, j i Aia hoi kekahi keiki ahi, o Pelasio ko- j i ' j na inoa, lawe ae ia oia i ka noho hoomalu ana i ka poe i koe mai o ka poe Gota I i pnu oie i ka make i ka poe Mauri. Na keia aiii i alakai i keia poe iloko o ua mauna o Aseturii a me Bago n j ua loaa kahi aupuni uuku malaila, ma ko lakou kukulu ana. O keia wahi wale no koe o Sepauia, i hiki ole i ka poe Mauri ke lanakila. A na ke panihakahnka o ua keiki alii nei i hoopahihalaha loa ae i na palena o keia aupuni a lilo i aupuni nui. Aka, mahope mai ua lilo ke ekolu hapaha o | Sepania i kn poe Mauri. No KE KAUA MAWAKNA OKA POE MaIKI «\ 2HE KA POE SHPANIA. I ka lanakila mua ana o ka poe Mauri maluna o Sepania. ua hihiu loa ko lakou nno : uka, aele no ī loihi ka noho ana ma ia ano, o ko lakou naiiunt) no ia a oi ae i ko kekahi inau wahi e ae o Europa. Aia m.ih'ko o ke kulanakauhale o Kodova fCordova) keknhi waihona palapala he 600.000 ka nui ona buke. A pela no htii ma kekahi mau wahi e ae o ka poe Mnuri ma Sepania he 70 ka nui o na \vaihtina puiapula no ka lehulehu ; iie poe loa ka poe Mauri i ke mele, Kukulu iini iakou i na hnna ku i ka mahalo ma Sepania. Aia ilokoo ke kulanakauhale o Gerennda ka Halealii o ka Moi o ka poe Mauri. ua hannia ia Halealii me na mea kinohinohi. Oka wela o loko o ka hale ua hoohuihuiia e na punawai e pipii mau ana ka wni iloko o ka hale ma kahi i hoanae ia no ka wai. A malalo o ka Ilalealii he hale kupapau no iia'lii aupuni ke make lakou, no ke aloha o na knnaka i ka halenlii kn mea i hoihoi ai ka iiale kupapau mnl ilo o ka halealii, a i pnu ai hoi ka halealii a me ka hale kupnpau i kahi iiookahi. Aole i pau.